نوع مقاله : مروری
نویسندگان
چکیده
کاهش آورد رودخانه مرزی هیرمند از افغانستان به ایران از چالش‌های همیشگی مدیریت منابع آب در شرق کشور بوده که در سال‌های اخیر تشدید شده است. توسعة کشاورزی در پایین‌دست سد کجکی (در حوضه آبریز رودخانه هیرمند) در افغانستان و خشکسالی اخیر از دلایل کم‌شدن آب این رودخانه به شمار می‌آید. در مقالة حاضر به‌طور کمّی به این موضوع پرداخته می‌شود و برای این منظور کاربری اراضی دشت هلمند افغانستان با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای بررسی شده است. به‌خاطر اهمیت نوع الگوریتم انتخاب‌شده در تهیه تصاویر طبقه‌بندی‌شده، سه الگوریتم بیشترین شباهت (MLC)، درخت تصمیم‌گیری (DT) و ماشین‌های بردار پشتیبان (SVM) ارزیابی شده‌اند. از مشکلات عمده در انجام آزمون‌ها، تهیة نمونه‌های آموزشی از افغانستان است؛ بدین منظور از نقشه‌های FAO، نقشه‌های اطلس کاربری اراضی افغانستان، نقشه‌های مرکز سازمان زمین‌شناسی امریکا و تصاویر Google Earth کمک گرفته شد. با توجه به تصاویر موجود، دورة 20سالة اخیر در سه تاریخ 1990، 2001 و 2011 میلادی مربوط به ماهواره لندست (ETM+ TM,) در نظر گرفته شد و از هر سه روش جواب‌های نسبتاً مشابهی به‌دست آمد. نقشه‌های حاصل از الگوریتم‌های فوق با ضریب کاپا و دقت کلی ارزیابی شدند و دقت مناسبی داشتند. نتایج تغییرات کاربری اراضی نشان می‌دهند که مجموع کل کشت محصولات آبی در منطقه، حدود 62 درصد افزایش یافته، به‌طوری‌که مقدار آن از رقم 103 هزار هکتار در سال 1990، به حدود 122 هزار هکتار در سال 2001 و به حدود 167 هزار هکتار در سال 2011 رسید که مؤید تأثیر قطعی آن بر کاهش رواناب ورودی از رودخانه هیرمند به کشور است. با وجود نتایج نزدیک روش‌ها، طبقه‌بندی درخت تصمیم‌گیری کارآمدی بیشتری از لحاظ اتکای کمتر به نمونه‌های آموزشی از خود نشان داد.
کلیدواژه‌ها
)