نوع مقاله : مروری

نویسندگان

• پرستو پیله‌فروش‌ها
• محمد کریمی
• محمد طالعی

دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی

چکیده

با توجه به رشد سریع جمعیت، توسعه و گسترش شهرها و محدودشدن زمین‌های کشاورزی، ارزیابی زمین‌ها برای استفادة بهینه و افزایش تولید در واحد سطح و تصمیم‌گیری هدفمند در تخصیص زمین‌های کشاورزی به بهترین کاربری، اهمیت ویژه‌ای دارد. در پژوهش حاضر مدلی برای برنامه‌ریزی تخصیص محصولات کشاورزی ارائه شده است که در آن با محاسبة میزان تناسب سرزمین با استفاده از سیستم‌های استنتاج‌گر قاعده‌مبنای فازی و تعیین تقاضا و مدنظر قراردادن توالی کشت محصولات، نوع محصول کشاورزی در منطقة موردنظر تعیین می‌شود. مدل ارائه‌شده با استفاده از نرم‌افزارهای GAMS 23.7، MATLAB و ArcGIS 9.3 در شهرستان برخوار و میمه واقع در استان اصفهان پیاده‌سازی شد. نتایج تخصیص محصولات کشاورزی و بررسی سه نوع تناوب زراعی موجود نشان دادند که مساحت اختصاص داده‌شده به محصولات گندم، گندم ـ ذرت، جو، جو ـ ذرت، ذرت، یونجه و سیب‌زمینی برای سال 1390 به‌ترتیب برابر با 82/27، 64/21، 27/7، 85/5، 36/7، 36/6 و 74/1 درصد از کل مساحت اختصاص داده‌شده به کاربری کشاورزی در منطقه است. همچنین که توزیع مکانی این محصولات به‌گونه‌ای است که به‌منظور دستیابی به تولید بهینه، می‌بایست کشت گندم، جو و ذرت به‌صورت سیستم کشت دومحصولی در قسمت جنوبی شهرستان، و کشت یونجه و ذرت عمدتاً در قسمت‌های شمالی شهرستان صورت گیرد. با استفاده از مدل ارائه‌شده، می‌توان مناسب‌ترین محصول برای کشت در ناحیه‌ای مشخص را تعیین کرد و با تعریف سناریوهای مختلف اطلاعات مفیدی را برای برنامه‌ریزان بخش کشاورزی تولید کرد.

کلیدواژه‌ها

• کلید‌واژه‌ها: تناسب اراضی
• تعیین تقاضا
• محصولات کشاورزی
• سیستم‌های استنتاج‌گر فازی
• مدل‌سازی مکانی

عنوان مقاله [English]

Due to the rapid population growth and urban development which results in limited arable land, land evaluation for selecting optimum utilization of land and increase in production per unit area as well as purposeful decisions in allocation of agricultural

چکیده [English]

Due to the rapid population growth and urban development which results in limited arable land, land evaluation for selecting optimum utilization of land and increase in production per unit area as well as purposeful decisions in allocation of agricultural land to the best land use type is very important. In this paper, a crop land use allocation model is developed in which with the calculation of land suitability using fuzzy inference systems as well as demand determination and also consideration of crop rotation pattern, crop types within the agricultural area in the planning period are determined. The developed model is applied to Borkhar & Meymeh district in Isfahan province as a case study using GAMS 23.7, MATLAB and ArcGIS 9.3 softwares. Results of the crop allocation considering three existing crop rotation patterns showed that 27.82, 21.64, 7.27, 5.85, 7.36, 6.36 and 1.74 percent of agricultural areas were allocated to wheat, wheat-maize, barley, barley-maize, maize, alfalfa and potato, respectively for the year 2011. Also, spatial distribution of the crops allowed us to suggest that in order to have optimum production in the study area, southern part of the region is suitable for cultivation of wheat, barley and maize in double cropping systems while alfalfa and potato should be cultivated in northern parts of the region. The presented approach is found to be advantageous to determine the best crops for a given area and provide useful information for agricultural planners with the definition of various scenarios.

کلیدواژه‌ها [English]

• Keywords: Land suitability
• Demand assessment
• Agricultural crops
• Fuzzy inference systems
• Spatial modeling