نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

• امیرحسین هاتفی اردکانی ¹
• سعید خدائیان ²
• سعید قره‌چلو ¹

¹ دانشگاه سمنان

² دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

 تولید و به‌دست‌آوردن آمار و اطلاعات دقیق و واقعی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ از منابع معدنی دغدغة‌‌‌‌‌‌‌ همیشگی مدیران است. برای تولید این نوع آمار و اطلاعات روش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های گوناگونی وجود دارد که ازجمله می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توان به روش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های سنتی همراه با پیمایش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های زمینی و روش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های پیشرفتة سنجش از دور اشاره کرد. سنجش و تولید اطلاعات با استفاده از داده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های ماهواره‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای و روش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های دورکاوی، به‌ویژه در مناطق کویری و بیابانی به‌دلیل شرایط نامساعد آنها، افق جدیدی را به‌روی مدیران گشوده که راهکاری است برای غلبه بر مشکلات روش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های مرسوم سنتی. هدف پژوهش حاضر ارزیابی تکنیک‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های سنجش از دور و GIS در تهیة نقشة املاح تبخیری در منطقة شرقی دشت سمنان با استفاده از تصاویر ماهواره‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای ASTER است. برای این منظور ابتدا نمونه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌برداری به‌روش تصادفی منظم از منطقه انجام شد و سپس پردازش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هایی از قبیل بسط تصویر، ایجاد تصاویر رنگی کاذب، تجزیة مؤلفه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های اصلی، تبدیل تسلدکپ، ادغام و نسبت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گیری طیفی روی تصاویر صورت گرفت. مقادیر گچ، نمک و سولفات‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ سدیم و منیزیم خاک با ارزش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ طیفی استخراج‌شده از باندهای اصلی و فرعی تلاقی داده شدند و روابط همبستگی و رگرسیونی بین داده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های ماهواره‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای و زمینی مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج تحقیق نشان دادند که باندهای حرارتی PCA9, PCA10, PCA12 می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توانند در تفکیک املاح گچ، هالیت و سولفات مفید باشند. درنهایت، ازطریق طبقه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌بندی حداکثر احتمال روی باندهای مذکور، نقشه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های گچ، هالیت و سولفات محدودة مطالعاتی با صحت کلِ به‌ترتیب 33/73، 67/66، 67/66 درصد و با ضریب کاپای به‌ترتیب 61/0، 53/0 و 55/0 تهیه شدند.  کلید‌واژه‌ها: املاح تبخیری، گچ، نمک، سولفات، سنجش از دور. 

کلیدواژه‌ها

• املاح تبخیری
• گچ
• نمک
• سولفات
• سنجش از دور

عنوان مقاله [English]

Mapping Desert Deposits Areas using ASTER Multi-spectral Data

چکیده [English]

Obtaining and Production of accurate and realistic information from mineral resources is one of the intellectual concerns of managers. To produce this kind of data and information, there are various methods that can be traditional methods combined with the field data and remote sensing techniques. Measurement and generation data using of satellite data and remote sensing methods especially, in desert areas because existing unfavorable conditions, opened up a new horizon to the managers to overcome the problems of traditional conventional methods.The purpose of this paper evaluate remote sensing and GIS techniques is to map evaporate minerals in the eastern part of Semnan using ASTER data.We used field data and false color, PCA and Tasseled cap transformation, ratio and data fusion techniques to estimate amount of gypsum, salt, sodium and magnesium sulfate soils. Regression and correlation relationships between satellite and field data were determined. The results showed that the thermal bands 9, 10, 12 and PCA 9, 10 and 12 can be used for separating Gypsum, Halite as well as sulfate. Finally using maximum likelihood classification map was used to map Gypsum, halite and sulfate contents with accuracy of 73.33, 66.67, 66.67% also using Kappa coefficient were prepared respectively, 0.61, 0.53 and 0.55.  Keywords: Evaporate minerals, Gypsum, Salt, Sulfate, Remote sensing.