نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

• کمال امیدوار
• معصومه نبوی زاده

دانشگاه یزد

چکیده

پایش خشکسالی به‌علت تاثیر بر بخش‌های اقتصادی، زیست‌محیطی و اجتماعی از اهمیت زیادی برخوردار است. پایش خشکسالی به داده‌های هواشناسی و هیدرولوژی جامع و یکپارچه نیاز دارد. با این حال، چنین داده‌هایی عموماً در حوضه‌های آبریز وسیع موجود نیستند. در این پژوهش سعی بر این شده است که با به‌کارگیری شاخص سلامت پوشش گیاهی VHI و شاخص کسری ذخیره آب زمینیTSDI در استان سیستان و بلوچستان به ارزیابی و پایش خشکسالی بپردازد. جهت انجام کار از تصاویر ماهواره‌ای مودیس و ماهواره گرانش‌سنجی گریس استفاده گردید. به‌علت محدودیت آماری داده‌های ماهواره گریس یک دوره مشترک زمانی 16 ساله از 2002 تا 2017 انتخاب گردید. دو شاخص VHI و TSDI همبستگی بالایی در جنوب، مرکز و برخی نواحی شمال کسب نمودند. در نهایت نتایج تحقیق توسط داده‌های رطوبت خاک GLDAS و شاخص بارش- تبخیر و تعرّق استاندارد شده SPEI اعتبار سنجی شد. سپس نمودار تغییرات شاخص SPEI را در یک دوره بلندمدت سی ساله (2018-1987) محاسبه و دورۀ زمانی مورد مطالعه یعنی از 2002 تا 2018 جدا شد. نتایج نشان داد شاخص SPEI و داده‌های رطوبت GLDAS هم‌خوانی بالایی با شاخص VHI و TSDI دارد. همچنین نقشه‌ها و نمودارها نشان دادند که این استان با خشکسالی‌های شدید هواشناسی، کشاورزی و هیدرولوژیکی روبرو است و روند کسری ذخیره کل آب زمینی خصوصا از سال 2012 به بعد بسیار خشک و استثنائی بوده است. این نکته برنامه‌ریزی در خصوص احیای آب‌های زیرزمینی را دو چندان می‌کند.

کلیدواژه‌ها

• خشکسالی
• شاخص سلامت پوشش گیاهی
• شاخص کسری ذخیره آب زمینی
• خشکسالی هیدرولوژیکی
• داده‌های مدل جهانی رطوبت خاک
• شاخص بارش- تبخیر و تعرّق استاندارد شده
• استان سیستان و بلوچستان

عنوان مقاله [English]

Spatial Monitoring of Drought Using Indicators of Remote Sensing, case study: Sistan and Baluchestan Province

نویسندگان [English]

• کمال امیدوار
• massumeh nabavi zadeh

دانشگده علوم انسانی /دانشگاه یزد/

چکیده [English]

Due to the statistical limitations of the data of the Grace satellite, a common time period of 16 years was chosen from 2002 to 2017. Two indices VHI and TSDI were obtained a high correlation in the south, center and some areas of the north. Finally, results of the research were validated by GLDAS data of moisture of soil and SPEI standardized precipitation-evaporation and transpiration index. Then, graph changes of the SPEI index was calculated in a long-term period of thirty years (1987-2018) and the studied time period was separated from 2002 to 2018. The results showed that the SPEI index and data of moisture GLDAS have a high agreement with the VHI and TSDI indices. Also, the maps and charts showed that this province is facing severe meteorological, agricultural and hydrological droughts, and the deficit trend of the total storage of underground water, especially since 2012, has been very dry and exceptional. This point doubles the planning spaicially in the restoration of underground water.

کلیدواژه‌ها [English]

• Drought, Vegetation Health, Total Ground Water Storage Deficit, Hydrological Drought, GLDAS Data of Moisture of Soil, SPEI Standardized Precipitation-Evaporation and Transpiration Index, Sistan &
• Baluchestan Province