نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

• ساجده مرادی ¹
• مجید رضایی بنفشه ²

¹ دانشجوی دانشگاه تبریز

² گروه آب و هواشناسی، دانشکده برنامه ریزی و علوم محیطی، دانشگاه تبریز، تبریز ، ایران

چکیده

در‌این نوشتار تغییرات دمای شبانه در ارتباط با انتشار CO2 در پهنه‌ی ‌ایران با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای سنجنده AIRS و نمودارهای سری زمانی، آزمون‌های همبستگی، رگرسیون، من-کندال و نقشه‌ها‌‌‌‌‌‌‌‌ مورد مطالعه قرارگرفت. ‌این تحقیق برای دوره‌ی آماری 2016 -2003 و ماه‌های ژانویه، می، ژوئیه و نوامبر انجام شد. بررسی آماری توزیع میانگین دمای شبانه در ‌ایران نشان داد میانگین سال 2016 از میانگین کل دوره مطالعاتی به مقدار 42/0درجه کلوین، بیشتر بوده است. بیشترین نوسانات دمای شبانه مربوط به فصل زمستان و و ماه‌های نوامبر، ژانویه و کمترین نوسانات متعلق به فصل تابستان و ماه ژوئیه بوده است. روند میانگین فصلی CO2 در هر چهار فصل کاملا افزایشی بوده و نوسان کمی‌داشته است. بر اساس توزیع میانگین دمای شبانه فصلی، کمینه دمای شبانه در شمال غرب، رشته کوه‌های البرز، زاگرس و نواحی خراسان شمالی در هر چهار فصل قابل مشاهده بود. سواحل جنوبی و شهرهای ساحلی جنوب از استان خوزستان تا استان سیستان و بلوچستان و همچنین دشت کویر و کویر لوت، در تمام فصول، بیشینه دمای شبانه را به خود اختصاص داده است. مطابق نتایج آزمون من- کندال، تنها‌‌‌‌‌‌‌‌ روند موجود در دمای شبانه ماه ژوئیه صعودی و معنی‌دار بوده و روند CO2، در همه ماه‌ها‌‌‌‌‌‌‌‌ صعودی و معنی‌دار بوده است. بر اساس نتایج آزمون پیرسون، دمای شبانه ژوئیه همبستگی بالایی (66/0) با CO2 داشته است. نتایج مدل رگرسیون غیرخطی بین دو متغیر، حاکی از‌این بود که با ضریب تعیین 44/0 بیشینه CO2 بیشترین تاثیر را بر بیشینه دمای شبانه در ماه ژوئیه در دوره مطالعاتی داشته است.

کلیدواژه‌ها

• دمای شبانه
• دی اکسیدکربن
• روند
• ایران

عنوان مقاله [English]

Investigating the trend of night temperature changes in Iran and the effect of carbon dioxide

نویسندگان [English]

• Sajedeh Morady ¹
• Majid Rezaeibanafsheh ²

¹ student in Tabriz university

² Department of climatology, Faculty of Planning and Environmental Sciences, Tabriz University, Tabriz, . Iran

چکیده [English]

In this article, night temperature changes in relationship with CO2 emissions in Iran were studied using AIRS satellite images and time series graphs, regression, correlation and Mann-Kendall tests and maps. This research was conducted for the statistical period of 2003-2016 and the months of January, May, July, and November. The statistical analysis of the distribution of the average night temperature in Iran showed that the average of 2016 was higher than the average of the entire study period by 0.42 degrees Kelvin. The highest fluctuations in night temperature were related to the winter season and the months of November and January, and the lowest fluctuations were related to the summer season and the month of July. The trend of the seasonal average of CO2 in all four seasons was completely increasing and had little fluctuation. Based on the distribution of the average seasonal night temperature, the minimum night temperature were visible in the northwest, Alborz, and Zagros mountain ranges and North Khorasan in all f seasons. The southern coasts and southern coastal regions, including Khuzestan province, Bushehr province, Hormozgan and Sistan and Baluchistan provinces, as well as Kavir desert and Lut desert, have the maximum night temperature in all seasons. According to the results of the Mann-Kendall test, only the trend of night temperature in July was significant, and the trend of Co2 was upward and significant in all months. According to the results of Pearson's correlation test, night temperature in July has a high correlation (0.66) with CO2. The results of the non-linear regression model between the two variables indicated that with a coefficient of determination of 0.44, the maximum CO2 had the greatest impact on the maximum night temperature in July in the study period of 2003-2016.

کلیدواژه‌ها [English]

• night temperature: carbon dioxide: trend: Iran