نوع مقاله : علمی - پژوهشی
نویسندگان
1 گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه مازندران
2 گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه مازندران
3 گروه شهرسازی، دانشگاه بوعلی سینا،
چکیده
فرم شهر به دلیل این که بستر تحرکات شهری را در درون خود شکل می‌دهد از اهمیت فراوانی برخوردار است. یکی از مولفه-های کلیدی موثر بر کیفیت فرم شهری نیز دسترسی مناسب به فعالیت‌ها و خدمات شهری است. گسترش رشد افقی کلانشهر تهران در چند دهه اخیر، موجب شده است که بافت و ساختار این شهر به سمت ناپایداری در حرکت باشد که نتیجه آن دسترسی نابرابر و نامتوازن شهروندان به نقاط مختلف شهر را به دنبال داشته است. از این رو ساختاریابی شهر به گونه‌ای که نیازمندی‌های شهروندان را در کوتاه‌ترین فاصله از محله سکونت و به آسانی تامین نماید، اهمیت زیادی در برنامه‌ریزی شهری دارد. تحقیق حاضر با هدف بررسی وضعیت فرم و دسترسی محله‌های شهر تهران انجام شده است. داده‌های و اطلاعات لازم از بلوک‌های آماری مرکز آمار، نقشه کاربری اراضی شهر و سایت Open Street Map استخراج شد و برای آنالیز داده‌ها از نرم‌افزارهای GIS و Excel استفاده شد. برای ارزیابی فرم شهری از 3 شاخص اصلی تراکم، اتصال و اختلاط استفاده شد و برای سنجش دسترسی نیز از مدل جاذبه هنسن استفاده گردید. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که محله‌های موجود در بافت مرکزی شهر تهران از فرم پایدارتری در مقایسه با سایر محله‌ها برخوردار هستند و محله‌های غربی تهران از فرم ناپایدار برخوردار هستند. ضریب دسترسی در شهر تهران نیز نشان داد که بخش مرکزی و شمالی شهر از نظر دسترسی در وضعیت مناسب‌تری نسبت به دیگر نواحی شهر قرار دارند. نتایج به دست آمده از آزمون همبستگی نیز نشان داد که رابطه مستقیم و معناداری بین فرم شهری و دسترسی وجود دارد؛ اما میزان همبستگی بین آنها قوی نیست. در این میان از بین شاخص‌های فرم شهری، شاخص تراکم ساختمانی بیشترین میزان همبستگی را با دسترسی شهری دارد.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Analysis of the relationship between form and urban access Case study: Tehran metropolis
نویسندگان [English]
- Mohammad Soleymani lamyani 1
- Amer Nikpour 2
- Sedigheh Lotfi 1
- hammed Abbasi 3
1 university of mazandaran
2 University of Mazandaran
3 university of Bu-Ali Sina
چکیده [English]
The form of the city is very important because it forms the basis of urban movements within itself. One of the key components of treating the quality of the urban form is access to urban activities and services. The expansion of the horizontal growth of the metropolis of Tehran in the last few decades has caused the fabric and structure of this city to move towards instability, which results in unequal and unbalanced access to different parts of the city. Therefore, the structuring of the city in such a way as to meet the needs of the citizens in the shortest distance from the residential area and easily, is very important in urban planning. The present research was conducted with the aim of investigating the condition of the form and accessibility of the neighborhoods of Tehran. The necessary data and information were extracted from the statistical blocks of the Statistics Center, the land use map of the city, and the Open Street Map website, and GIS and Excel software were used to analyze the data. 3 main indicators of density, connection and mixing were used to evaluate the urban form, and Hansen's gravity model was used to measure accessibility. The results of the research showed that the neighborhoods in the central part of Tehran have a more stable form compared to other neighborhoods, and the western neighborhoods of Tehran have an unstable form. The access factor in Tehran also showed that the central and northern parts of the city are in a better condition than other parts of the city in terms of access. The results obtained from the correlation test also showed that there is a direct and significant relationship between urban form and accessibility; But the degree of correlation between them is not strong. Meanwhile, among the urban form indices, the building density index has the highest correlation with urban accessibility.
Keywords: urban form, accessibility, density, urban neighborhoods, Tehran.
کلیدواژه‌ها [English]
- "
- urban form"
- accessibility"
- density"
- urban neighborhoods"
- , "
- Tehran"
)