صدیقه لطفی؛ توحید علی زاده
چکیده
زمین یک منبع طبیعی حیاتی برای بقای انسان و اساس همه خدمات اکوسیستم است. بااین‌حال، تخریب اراضی در قالب کاربری و تغییر پوشش زمین، یک مشکل جدی در جهان بوده است. مهاجرت روستایی به شهر در کشورهای درحال‌توسعه و همچنین تبدیل بسیاری از روستاهای مجاور به مناطق شهری، تا حد زیادی باعث افزایش سریع وسعت سکونتگاه‌های شهری شده است. شواهد نشان ...
بیشتر
زمین یک منبع طبیعی حیاتی برای بقای انسان و اساس همه خدمات اکوسیستم است. بااین‌حال، تخریب اراضی در قالب کاربری و تغییر پوشش زمین، یک مشکل جدی در جهان بوده است. مهاجرت روستایی به شهر در کشورهای درحال‌توسعه و همچنین تبدیل بسیاری از روستاهای مجاور به مناطق شهری، تا حد زیادی باعث افزایش سریع وسعت سکونتگاه‌های شهری شده است. شواهد نشان می‌دهد شمال ایران در حال تجربه تغییرات سریع کاربری اراضی است که پایداری منطقه را در طول سه دهه اخیر به خطر انداخته است. این مقاله با هدف شناسایی و مقایسه تغییرات رشد شهر و گسترش شهر آمل واقع در استان مازندران در سه دهه از سال 1365 تا 1395 انجام شد. رشد شهری با افزایش مطلق جمعیتی که در شهرها زندگی می‌کنند و گسترش شهری با تغییرات پوشش زمین در طول زمان تعریف می‌شود. از‌این‌رو، جهت تولید تصاویر تغییرات پوشش زمین در سال‌های مختلف، با استفاده از داده‌های تصاویر سری زمانی لندست (سنجنده‌های TM، ETM+ و OLI/TIRS)، از مدل اختلاط‌زدایی خطی بر اساس استخراج اعضای انتهایی استفاده شده و دو طبقه‌ی اراضی شهری و غیرشهری برای هر مقطع زمانی مورد شناسایی قرار گرفته است. روش اختلاط‌زدایی طیفی به عنوان روشی نو در تحلیل تغییرات پوشش زمین به شمار می‌آید که کمتر در پژوهش‌های مرتبط با مسائل شهری به آن پرداخته شده است. صحت‌سنجی طبقه‌بندی پوشش اراضی، با استفاده از ماتریس خطای ابهام با محاسبه‌ی صحت کلی بالای 90 درصد و ضریب کاپای بالای 80 درصد برای تصاویر به‌دست‌آمده، دقت بالا و بسیار خوبی را نشان می‌دهد. یافته‌ها نشان می‌دهد، افزایش دو برابری جمعیت شهر در این سه دهه، نه‌تنها با گسترش افقی به میزان 60 درصد در اراضی سبز و باز پیرامونی همراه بوده است، بلکه افزایش تراکم ساختمانی و تعداد طبقات را نیز در پی داشته است. در این سه دهه، گسترش شهر آمل به‌طورکلی از مرکز به پیرامون بوده و کمترین تغییرات در قسمت‌های مرکزی شهر و بیشترین تغییرات نیز در قسمت‌های شمالی و شرقی شهر رخ داده است.
