نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

• صمد خسروی یگانه ¹
• مصطفی کرم پور ²
• بهروز نصیری ³

¹ گروه جغرافیا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه لرستان

² هیات علمی دانشگاه لرستان

³ گروه جغرافیا ، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه لرستان

چکیده

در سال های آتی خشکسالی یکی از تهدیدهای بالقوه برای کشورهای کم بارش به ویژه ایران به شمار می رود. ایران همواره با خشکسالی های بزرگ و کوچک روبه رو بوده است. موقعیت جغرافیایی و شرایط طبیعی کشور به گونه ای است که خشکسالی هایی با شدت و ضعف در آن به وقوع پیوسته است. ارزیابی اثرات خشکسالی بر روی پوشش گیاهی از اهمیت زیادی برخوردار است. به منظور کاهش خسارات و تبعات ناشی از خشکسالی، پایش خشکسالی با استفاده از روش سنجش از دور در اکثر کشور ها به دلیل مزیت های آن مورد توجه قرار می گیرد. در این مطالعه، به منظور آشکار سازی اثرات بارش بر روی پوشش گیاهی در کشور ایران، جهت محاسبه میانگین ماهانه شاخص استاندارد بارش (SPI) از داده های بارش 143 ایستگاه هواشناسی سینوپتیک کشور در دوره زمانی 2000-2021 استفاده شده است. سپس با استفاده از تصاویر مادون قرمز قابل دید (VIIRS) به صورت میانگین هفتگی در دوره زمانی 2021-2013 (اول آوریل تا پایان ژولای هرسال) اخذ شده از سنجنده Suomi NPP به بررسی وضعیت خشکسالی پوشش گیاهی پرداخته شد. براساس نتایج حاصل شده می توان گفت که پوشش گیاهی در 2015 و 2021 نسبت به دیگر سال های مورد بررسی بیشتر تحت تاثیر خشکسالی قرار گرفته است. شدیدترین خشکسالی پوشش گیاهی در 2021 رخ داده است. در 2016 ،2019 و2020 پوشش گیاهی در شرایط مطلوب تری قرار داشته است. میزان همبستگی شاخص استاندارد بارش (SPI) با شاخص های (NDVI)،(VCI)،(TCI) و (VHI) به ترتیب 1906/0 ، 038/0 ، 016/0 و 002/0 محاسبه گردید.

کلیدواژه‌ها

• شاخص استاندارد بارش
• خشکسالی
• تصاویر مادون قرمز قابل دید
• ایران

عنوان مقاله [English]

Evaluation of the effect of drought on vegetation in Iran using satellite images and meteorological data

نویسندگان [English]

• samad khosravi yeganeh ¹
• mostafa karampour ²
• Behrouz Nasiri ³

¹ Department of Geography, Faculty of Literature and Human Sciences, Lorestan University

² lorestan university

³ Department of Geography, Faculty of Literature and Human Sciences, Lorestan University

چکیده [English]

In the coming years, drought is one of the potential threats to low rainfall countries, especially Iran. Iran has always faced big and small droughts. The geographical location and natural conditions of the country are such that severe and weak droughts have occurred in it. Evaluating the effects of drought on vegetation is very important. In order to reduce damages and consequences caused by drought, drought monitoring using remote sensing method is considered in most countries because of its advantages. In this study, in order to reveal the effects of precipitation on vegetation in Iran, the precipitation data of 143 synoptic meteorological stations of the country were used to calculate the monthly average of the Standard Precipitation Index (SPI) in the period 2000-2021. Then, using visible infrared images (VIIRS) as a weekly average in the period of 2013-2021 (April 1st to the end of July every year) obtained from the Suomi NPP sensor, the drought condition of the vegetation was investigated. Based on the obtained results, it can be said that the vegetation cover in 2015 and 2021 was more affected by drought than the other investigated years. The most severe vegetation drought occurred in 2021. In 2016, 2019 and 2020, vegetation was in more favorable conditions. The correlation of SPI with NDVI, VCI, TCI and VHI was calculated as 0.1906, 0.038, 0.016 and 0.002 respectively.

کلیدواژه‌ها [English]

• standard precipitation index
• drought
• Visible Infrared Imaging Radiometer Suite
• Iran