نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسنده

• ایمان بهارلو

دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات تهران، ایران

چکیده

حمل‌ و ‌نقل عمومی و رفت و آمد آسان در شهر از جنبه‏های اصلی حیات شهری است و برخورداری از سیستم حمل‌ و نقل کامل، منظم و گسترده از نیازهای اولیه شهر محسوب می‌شود. در این راستا توجه به اصول «عدالت فضایی» که با هدف رفع نارسایی‌های مدیریت شهری وارد مباحث برنامه‌ریزی شهری شده‌ حائز اهمیت است. شهر اصفهان در سالهای اخیر شاهد رشد چشمگیر جمعیت و توسعه فیزیکی در جهات مختلف بوده‌است. از سوی دیگر، نتایج مطالعات جامع حمل و نقل شهر اصفهان حاکی از آن است که به منظور دسترسی متوازن شهروندان به خطوط حمل و نقل عمومی، ایجاد 21 خط اتوبوس سریع‌السیر پیشنهاد شده است. لذا هدف این مطالعه اولویت‌بندی توسعه خطوط اتوبوس سریع‌السیر با ترکیب مدل آنتروپی شانون و کوپراس با تأکید بر مفاهیم عدالت فضایی تا افق 1410 است. وجه تمایز پژوهش حاضر، تلفیق سیستم اطلاعات جغرافیایی با شاخص‌های عدالت مکانی جهت اولویت‌بندی خطوط اتوبوس سریع‌السیر جهت اجرا است. لذا در گام نخست وضعیت خطوط اتوبوس سریع‌السیر در شاخص‌های نفوذپذیری، مجاورت و دسترسی‌پذیری محاسبه و ضریب جینی و منحنی لورنز وضعیت موجود محاسبه گردید. در گام دوم با محاسبه ضریب جینی هر یک از خطوط پیشنهادی به صورت جداگانه و مقایسه با مقدار فعلی، میزان اثرگذاری خطوط پیشنهادی ارزیابی شد. سپس، اهمیت معیارهای مورد نظر به روش آنتروپی شانون وزن‌دهی شد که به ترتیب سه معیار مجاورت، نفوذپذیری و دسترسی اولویت 1 تا 3 جهت وزن دهی شاخص ها مشخص گردید. در پایان با استفاده از روش کوپراس، 21 خط اتوبوس پیشنهادی جهت توسعه تا افق 1410 اولویت‌بندی شدند. نتایج نشان داد اگر چه خط پایانه آیت الله غفاری به انتهای شیخ صدوق با طول 14.9 کیلومتر جزو خطوط با طول متوسط می باشد ولی با درنظر گرفتن سایر معیارها به عنوان اولویت اول جهت اجرا می بایست، انجام شود.

کلیدواژه: عدالت فضایی، حمل و نقل عمومی، آنتروپی شانون، کوپراس، منحنی لورنز.

کلیدواژه‌ها

• عدالت فضایی
• حمل و نقل عمومی
• آنتروپی شانون
• کوپراس
• منحنی لورنز

عنوان مقاله [English]

A hybrid approach to the spatial information system for prioritizing the development of high-speed bus lines using the Shannon entropy and Kopras entropy model with an emphasis on the concepts of spatial justice up to the horizon of 1410 (Case Study:

نویسنده [English]

• Imam Baharloo

Islamic Azad University Tehran, Iran

چکیده [English]

Public transportation and easy commuting in the city are one of the main aspects of urban life, and taking care of a complete, regular and developed transportation system is one of the basic needs of the city. In this respect, it is important to pay attention to the principles of "spatial justice" that have been included in urban planning discussions in order to solve the inadequacies of urban management. In recent years, the city of Isfahan has experienced significant population growth and physical development in different directions. On the other hand, the results of comprehensive transportation studies of Isfahan City indicate that to provide citizens with balanced access to public transportation lines, the creation of 21 high-speed bus lines has been proposed. Therefore, the purpose of this study is to prioritize the development of high-speed bus lines by combining the Shannon, Kopras and entropy models with an emphasis on the concepts of spatial justice up to the horizon of 1410. The distinctive feature of this research is the integration of a geographic information system with spatial justice indicators in order to prioritize bus express routes for implementation. Therefore, in the first step, the status of high-speed bus lines was calculated in terms of permeability, proximity, and accessibility indicators, and the Gini coefficient and Lorenz curve of the current situation was calculated. In the second step, by calculating the Gini coefficient of each of the proposed lines separately and comparing it with the current value, the effectiveness of the proposed lines was evaluated. Secondly, the importance of the desired criteria was weighed by the Shannon entropy method. In the end, using the Kopras method, 21 proposed bus routes were prioritized for development to the 1410 time horizon. The results showed that although the Ayatollah Ghaffari terminal line to the end of Sheikh Sadouq with a length of 14.9 km is one of the medium length lines, it should be implemented considering other criteria as the first priority.

Keywords: Spatial Equity, Public Transport, Shannon Entropy, Kopras, Lorenz Curve

کلیدواژه‌ها [English]

• Spatial Equity
• Public Transport
• Shannon Entropy
• Kopras
• Lorenz Curve