کمال امیدوار؛ معصومه نبوی زاده
چکیده
پایش خشکسالی به‌علت تاثیر بر بخش‌های اقتصادی، زیست‌محیطی و اجتماعی از اهمیت زیادی برخوردار است. پایش خشکسالی به داده‌های هواشناسی و هیدرولوژی جامع و یکپارچه نیاز دارد. با این حال، چنین داده‌هایی عموماً در حوضه‌های آبریز وسیع موجود نیستند. در این پژوهش سعی بر این شده است که با به‌کارگیری شاخص سلامت پوشش گیاهی VHI و شاخص کسری ذخیره ...
بیشتر
پایش خشکسالی به‌علت تاثیر بر بخش‌های اقتصادی، زیست‌محیطی و اجتماعی از اهمیت زیادی برخوردار است. پایش خشکسالی به داده‌های هواشناسی و هیدرولوژی جامع و یکپارچه نیاز دارد. با این حال، چنین داده‌هایی عموماً در حوضه‌های آبریز وسیع موجود نیستند. در این پژوهش سعی بر این شده است که با به‌کارگیری شاخص سلامت پوشش گیاهی VHI و شاخص کسری ذخیره آب زمینیTSDI در استان سیستان و بلوچستان به ارزیابی و پایش خشکسالی بپردازد. جهت انجام کار از تصاویر ماهواره‌ای مودیس و ماهواره گرانش‌سنجی گریس استفاده گردید. به‌علت محدودیت آماری داده‌های ماهواره گریس یک دوره مشترک زمانی 16 ساله از 2002 تا 2017 انتخاب گردید. دو شاخص VHI و TSDI همبستگی بالایی در جنوب، مرکز و برخی نواحی شمال کسب نمودند. در نهایت نتایج تحقیق توسط داده‌های رطوبت خاک GLDAS و شاخص بارش- تبخیر و تعرّق استاندارد شده SPEI اعتبار سنجی شد. سپس نمودار تغییرات شاخص SPEI را در یک دوره بلندمدت سی ساله (2018-1987) محاسبه و دورۀ زمانی مورد مطالعه یعنی از 2002 تا 2018 جدا شد. نتایج نشان داد شاخص SPEI و داده‌های رطوبت GLDAS هم‌خوانی بالایی با شاخص VHI و TSDI دارد. همچنین نقشه‌ها و نمودارها نشان دادند که این استان با خشکسالی‌های شدید هواشناسی، کشاورزی و هیدرولوژیکی روبرو است و روند کسری ذخیره کل آب زمینی خصوصا از سال 2012 به بعد بسیار خشک و استثنائی بوده است. این نکته برنامه‌ریزی در خصوص احیای آب‌های زیرزمینی را دو چندان می‌کند.
