زهره معصومی؛ محمدسعدی مسگری
دوره 7، شماره 1 ، اسفند 1394، ، صفحه 59-79
چکیده
افزایش نیاز به زمین و محدودیت عرضة آن، نحوة استفاده از زمین را به چالشی اساسی در عرصة برنامه‌ریزی شهری تبدیل کرده است. در این میان، چینش مناسب و بهینة کاربریها در کنار یکدیگر از چالش‌های اصلی برنامه‌ریزی کاربری اراضی شهری به‌شمار می‌آید. هدف اصلی پژوهش حاضر، به‌کارگیری الگوریتم بهینهسازی چندهدفة تجمعی ذرات (MOPSO) به‌منظور ...
بیشتر
افزایش نیاز به زمین و محدودیت عرضة آن، نحوة استفاده از زمین را به چالشی اساسی در عرصة برنامه‌ریزی شهری تبدیل کرده است. در این میان، چینش مناسب و بهینة کاربریها در کنار یکدیگر از چالش‌های اصلی برنامه‌ریزی کاربری اراضی شهری به‌شمار می‌آید. هدف اصلی پژوهش حاضر، به‌کارگیری الگوریتم بهینهسازی چندهدفة تجمعی ذرات (MOPSO) به‌منظور دستیابی به چینش بهینة کاربری‌های شهری در سطح ریزدانه است. در تدوین مدل پیشنهادی، از سامانة اطلاعات مکانی (GIS) به‌عنوان مولد گزینه‌ها و سناریوهای مکانی بررسی‌شده استفاده گردید. به این منظور پارامترهای روش به‌کار گرفته‌شده با کاربرد مورد نظر سازگار شدند و گزینههای تصمیم‌سازی برمبنای توابع هدف و شروط مسئله ایجاد گردید. سپس با نمایش جواب‌های بهینه و تفاوت میان آنها، به کاربر امکان تصمیمگیری داده شد. این مدل در یک محدوده از منطقة هفت تهران اجرا شد و نتایج آن به‌دست آمد، که نشان‌دهندة تکرارپذیری و ثبات روش به‌کار گرفته‌شده است. در چینش کاربریها در سطح ریزدانه با توجه به تعدد قطعات و تنوع کاربریها و نیاز به برآورده‌کردن همزمان چند هدفِ گاه ناسازگار با هم، استفاده از MOPSO می‌تواند تا حد زیادی پیچیدگی‌‌های مربوط به انتخاب و ارزیابی گزینههای تصمیمگیری را حل کند. ریزدانه‌بودن مدل ارائه‌شده، حالت دینامیک آن در پشتیبانی از تصمیمگیری مکانی، و ایجاد حالت‌‌های گوناگون از چینش کاربریها برای تصمیمگیری براساس توابع هدف، از نوآوری‌‌های پژوهش حاضر است. کلید‌واژه‌ها: چینش بهینة کاربری شهری، سیستم اطلاعات مکانی، الگوریتم بهینهسازی چندهدفة تجمعی ذرات (MOPSO)، تصمیمگیری چندهدفه.
محمدرضا ملک؛ نازنین عبدالقادری بوکانی؛ محمدسعدی مسگری
دوره 6، شماره 4 ، دی 1393
چکیده
در طول 10 سال اخیر، خودکارههای سلولیبه‌صورت گسترده‌‌‌‌‌ای در شبیه‌‌‌‌‌سازی پدیده‌‌‌‌‌های مکانی مورد توجه و استفاده قرار گرفته‌اند. با این حال، به‌دلیل ماهیت قطعی و توجه‌نکردن به عدم‌قطعیت در خودکارههای سلولی کلاسیک، محدودیت‌‌‌‌‌های گوناگونی برای شبیه‌‌‌‌‌سازی این‌‌‌‌‌گونه پدیده‌‌‌‌‌ها به وجود ...
بیشتر
در طول 10 سال اخیر، خودکارههای سلولیبه‌صورت گسترده‌‌‌‌‌ای در شبیه‌‌‌‌‌سازی پدیده‌‌‌‌‌های مکانی مورد توجه و استفاده قرار گرفته‌اند. با این حال، به‌دلیل ماهیت قطعی و توجه‌نکردن به عدم‌قطعیت در خودکارههای سلولی کلاسیک، محدودیت‌‌‌‌‌های گوناگونی برای شبیه‌‌‌‌‌سازی این‌‌‌‌‌گونه پدیده‌‌‌‌‌ها به وجود آمده است. در پژوهش حاضر، خودکارههای سلولی کلاسیک ازطریق تلفیق آن با نظریة فازی معرفی شدهاند. در این تحقیق، قوانین انتقال بهصورت فازی بیان شده و بر مبنای آن مدل خودکارههای سلولی فازی ارائه شده است. مدل مذکور به‌منظور شبیه‌‌‌‌‌سازی فرایند توسعة شهری اصفهان در طول سالهای 1990 تا 2009 به‌کار گرفته شده است. کلید‌واژه‌ها: خودکارة سلولی، نظریة مجموعة فازی، توسعة شهری، ماتریس خطا.
ساناز علائی مقدم؛ محمد کریمی؛ محمدسعدی مسگری
دوره 5، شماره 4 ، اسفند 1392
چکیده
فرایند تهیة نقشه پتانسیل معدنی به‌دلیل وجود فاکتورهای متعدد کانی‌سازی، داده‌های متنوع کمی و کیفی اکتشافی و همچنین دیدگاه‌های کارشناسی و سلایق گوناگون، فرایندی پیچیده و دشوار است. در این فرایند توجه همزمان به مدل‌سازی ماهیت غیرقطعی داده‌های اکتشافی، به‌کارگیری دانش کارشناسی و انعطاف‌پذیری روش برای انواع ذخایر معدنی در قالب ...
بیشتر
فرایند تهیة نقشه پتانسیل معدنی به‌دلیل وجود فاکتورهای متعدد کانی‌سازی، داده‌های متنوع کمی و کیفی اکتشافی و همچنین دیدگاه‌های کارشناسی و سلایق گوناگون، فرایندی پیچیده و دشوار است. در این فرایند توجه همزمان به مدل‌سازی ماهیت غیرقطعی داده‌های اکتشافی، به‌کارگیری دانش کارشناسی و انعطاف‌پذیری روش برای انواع ذخایر معدنی در قالب سامانه‌ای یکپارچه، ضروری است. در پژوهش حاضر ، روشی جدید با استفاده از سیستم استنتاج‌گر و روابط فازی ارائه شد و در اندیس مس چاه‌فیروز پیاده‌سازی گردید. این روش در دو مرحله انجام گرفت. در مرحله نخست، نقشههای فاکتور اولیه با استفاده از روش آنالیز رابطه نامتقارن فازی وزن‌دهی و به روش ارزیابی جامع چندسطحی فازی با یکدیگر تلفیق شدند و نقشههای فاکتور سطح دوم ـ که فازی هستند ـ به دست آمد. در مرحله دوم، نقشههای فاکتور تهیه‌شده در مرحله قبل با استفاده از سیستم استنتاج‌گر فازی تلفیق و نقشة پتانسیل معدنی تهیه شد. در نقشه پتانسیل معدنی تهیه‌شده، مناطق مستعد کانی‌سازی مس پورفیری در نواحی مرکزی و با گسترش شمالی ـ جنوبی شناسایی شدند. به‌منظور ارزیابی، وضعیت گمانه‌های اکتشافی موجود در منطقه با نقشة پتانسیل معدنی انطباق داده شدند. بیشترین میزان تطابق در نقشة پتانسیل معدنی برابر با 33/83 درصد به‌دست آمد.
زهره معصومی؛ علی منصوریان؛ محمدسعدی مسگری
دوره 2، شماره 4 ، اسفند 1389
چکیده
با رشد روز افزون جمعیت و نیاز جوامع بشری به مدیریت بهینه منابع، آمایش سرزمین اهمیت ویژه ای یافته است. تعیین مکان مناسب برای برخی از کاربری ها مانند کاربری های صنعتی، که تاثیری عمده در شرایط اقتصادی و اجتماعی و زیست محیطی دارند، پیامدهای مثبتی برای رشد منطقه خواهند داشت. در این بین از جمله مهم ترین مشکلات پیش رو برای مدل سازی و مکان یابی ...
بیشتر
با رشد روز افزون جمعیت و نیاز جوامع بشری به مدیریت بهینه منابع، آمایش سرزمین اهمیت ویژه ای یافته است. تعیین مکان مناسب برای برخی از کاربری ها مانند کاربری های صنعتی، که تاثیری عمده در شرایط اقتصادی و اجتماعی و زیست محیطی دارند، پیامدهای مثبتی برای رشد منطقه خواهند داشت. در این بین از جمله مهم ترین مشکلات پیش رو برای مدل سازی و مکان یابی کاربری های صنعتی، تعدد توابع هدف اقتصادی و اجتماعی و زیست محیطی، و تناقض برخی از آن ها با یکدیگر است، به گونه ای که روش ها و توابع پایه موجود در سیستم های اطلاعات مکانی (نظیر هم پوشانی) پاسخگوی چنین برنامه ریزی های چند هدفه آمایشی نیست. تحقیق حاضر، در زمینه یافتن مکان های مناسب برای تاسیس صنایع بزرگ و کاربری های صنعتی انجام شده است. در این تحقیق پس از بررسی روش های بهینه سازی همزمان چند هدفه، از الگوریتم چند هدفه ژنتیک NSGA-II به منظور حمایت از تصمیم گیری در یافتن زمین های مناسب برای کاربری صنعتی در محدوده استان زنجان استفاده شده است. روند کار بدین ترتیب بوده است که اتبدا شرایط و توابع هدف مورد نیاز تعریف شده و داده های مورد نظر از مراجع جمع آوری و آماده سازی شده اند. سپس، با استفاده از متد NSGA-II و نرم افزارهای GIS و نرم افزار طراحی شده در این حیطه، زمین های مناسب برای کاربری های صنعتی استخراج گردیده و رتبه بندی شده اند. به علاوه، یکی از مهم ترین نتایج این تحقیق، جبهه جواب های موثر بوده است که نتایج حاصل از تغییر اولویت های تصمیم گیری را به مدیران نشان می دهد و آنان را در انتخاب گزینه ای مطلوب از بین گزینه های برتر یاری می رساند. این الگوریتم در محدوده مطالعاتی آزمون گردیده و نتایج آن در شرایط مختلف مورد بررسی قرار گرفته، که در بخش درج شده است.
محمد کریمی؛ محمدسعدی مسگری
دوره 1، شماره 4 ، اسفند 1388
چکیده
تاثیر پویای عوامل مختلف محیطی و اقتصادی و اجتماعی در مقیاس مختلف مکانی و زمانی، برنامه ریزی کاربری اراضی منطقه ای را به فرایندی پیچیده بدل ساخته است. هدف از انجام این تحقیق، تکوین و توسعه مدلی جدید برای برنامه ریزی انواع کاربری اراضی منطقه ای با استفاده از مدل سازی تعامل بین تناسب سرزمین در سطح بزرگ مقیاس و تقاضای کاربری ها در سطح کوچک ...
بیشتر
تاثیر پویای عوامل مختلف محیطی و اقتصادی و اجتماعی در مقیاس مختلف مکانی و زمانی، برنامه ریزی کاربری اراضی منطقه ای را به فرایندی پیچیده بدل ساخته است. هدف از انجام این تحقیق، تکوین و توسعه مدلی جدید برای برنامه ریزی انواع کاربری اراضی منطقه ای با استفاده از مدل سازی تعامل بین تناسب سرزمین در سطح بزرگ مقیاس و تقاضای کاربری ها در سطح کوچک مقیاس است. ارزیابی یکپارچه تناسب سرزمین در قالب تولید و تلفیق نقشه های معیار شامل توان اکولوژیکی، تاثر همسایگی، دسترسی و محدودیت با به کارگیری روش های هوشمند و تصمیم گیری چند معیاره در محیط GIS مدل سازی شد و مساحت مورد نیاز کاربری های مختلف به تفکیک واحد های تقاضا با استفاده از رگرسیون آماری داده های موجود تعیین گردید. مدل توسعه داده شده با استفاده از داده های مربوط به دو دهه اخیر شهرستان برخوار و میمه واقع در استان اصفهان مورد ارزیابی قرار گرفت و فرایند تخصیص برای کاربری های سکونتگاه شهری، سکونتگاه روستایی، صنعت و کشاروزی در سال 1395 و 1400 انجام گرفت. نتایج این امر بیانگر آن است که در مدل سازی برنامه ریزی کاربری اراضی منطقه ای، در نظر گرفتن ارزیابی یکپارچه تناسب سرزمین، تقاضای کاربری ها و قوانین کاربری به صورت همزمان ضروری است. نتایج این تحقیق، سیاست گذاران و برنامه ریزان را در خصوص برنامه ریزی اسکان جمعیت و استقرار فعالیت ها در فضا کمک می کند.
محمد طالعی؛ محمدسعدی مسگری؛ شهرام محمد حسینیان
دوره 1، شماره 2 ، شهریور 1388
چکیده
در کشورهای درحال توسعه، به دلیل رشد سریع و بدون برنامه ریزی شهر در گذشته، در برخی موارد کاربری های ناسازگار در مجاروت همدیگر قرار گرفته اند، که این خود منجر به پایین ماندن سطح کیفیت زندگی و کاهش کارایی کاربری های مختلف شده است. هدف این مقاله، تکوین و توسعه نوعی سامانه مکانی پشتیبان تصمیم گیری در مسائل مربوط به ارزیابی سازگاری بین کاربری ...
بیشتر
در کشورهای درحال توسعه، به دلیل رشد سریع و بدون برنامه ریزی شهر در گذشته، در برخی موارد کاربری های ناسازگار در مجاروت همدیگر قرار گرفته اند، که این خود منجر به پایین ماندن سطح کیفیت زندگی و کاهش کارایی کاربری های مختلف شده است. هدف این مقاله، تکوین و توسعه نوعی سامانه مکانی پشتیبان تصمیم گیری در مسائل مربوط به ارزیابی سازگاری بین کاربری های شهری است. در این مقاله سازگاری بین کاربرهای شهری در سطح ریزدانه و در شعاع کاربری های همسایه بررسی شده است. پنج عامل آلودگی صوتی، آلودگی هوا، راحتی و آسایش، امنیت و زیبایی شناسی به عنوان عوامل موثر در ارزیابی سازگاری در نظر گرفته شده اند که ماتریس سازگاری به عنوان ابزاری به منظور ارزیابی سطح سازگاری بین دو کاربری شهری مورد استفاده قرار گرفته است. از تکنیک دلفی نیز برای دستیابی به توفق گروهی بین کارشناسان برنامه ریزی شهری استفاده شده است. به منظور توسعه مدل مورد نظر، از مفاهیم و ابزارها و روش های تصمیم گیری گروهی، تصمیم گیری چند شاخصه فازی و فرایند تحلیل سلسه مراتبی، برای ایجاد سامانه مورد نیاز در محیط GIS استفاده شده است. در این مدل، تکنیک تصمیم گیری چند شاخصه فازی با ابزار تحلیلی GIS تلفیق شده است، تا بتوان کاربری های ناسازگار در سطح شهر را با توجه به عوامل مختلف، استخراج کرد. مدل پیشنهادی این تحقیق ب همراه محیط نرم افزاری توسعه یافته مربوط، برای بخشی از منطقه هفت شهر تهران پیاده سازی و آزمایش شد نتایج مدل می تواند به عنوان ابزاری برای کمک به مدیران شهری به منظور مطالعه بهتر و ضعیت شهری و جلوگیری از توسعه مناطق با بافت نامناسب، با هدف تضمین توسعه پایدار به کار گرفته شود. توسعه مدل ارزیابی سازگاری کاربری های تفصیلی شهری در مقیاس همسایگی، ارائه روشی به منظور تعیین کاربری ها ناسازگار با توجه به تاثر همزمان عوامل موثر در سازگاری، به کارگیریتئوری فازی در محاسبه ناسازگاری بین کاربری ها و یکپارچه سازی GIS و روش های تصمیم گیری چند معیاری در حل مسئله ناسازگاری، از نتایج مهم این تحقیق به شمار می آید. شاخص سازگاری می تواند به عنوان معیاری به منظور پیشنهاد و اولویت بندی چندین کاربری مناسب برای هر زمین شهری مورد استفاده قرار گیرد.
