الهام خدابندهلو؛ عباس علیمحمدی سراب؛ ابوالقاسم صادقی نیارکی؛ علی درویشی بلورانی؛ علیاصغر آلشیخ
دوره 8، شماره 1 ، بهمن 1395، ، صفحه 1-18
چکیده
طوفانهای گردوغبار یکی از مهمترین چالشهای اخیر در منطقۀ غرب آسیا محسوب میشود. این پدیده بهعلت خشکسالی شدت بیشتری یافته و آثار منفی فراوانی در زندگی مردم منطقه گذاشته است. ازآنجاکه این منطقه در کمربند خشک و گردوغباری جهان قرار گرفته، ضروری است تا ابعاد گوناگون ریزگردها بهخوبی واکاوی شود. پیشبینی و مدلسازی این پدیده میتواند ...
بیشتر
طوفانهای گردوغبار یکی از مهمترین چالشهای اخیر در منطقۀ غرب آسیا محسوب میشود. این پدیده بهعلت خشکسالی شدت بیشتری یافته و آثار منفی فراوانی در زندگی مردم منطقه گذاشته است. ازآنجاکه این منطقه در کمربند خشک و گردوغباری جهان قرار گرفته، ضروری است تا ابعاد گوناگون ریزگردها بهخوبی واکاوی شود. پیشبینی و مدلسازی این پدیده میتواند از به خطر افتادن جان میلیونها انسان جلوگیری کند. بنابراین، ارائۀ مدلی منطقهای برای بررسی ابعاد گوناگون این پدیده ضروری است. المانهای هواشناسی و اقلیمی مؤثر در پدیدۀ ریزگرد همواره درحال تغییرند بنابراین، باید از مدلهای مکانی- زمانی برای مدلسازی و بصریسازی آن بهره برد. بدین منظور، در این مطالعه با استفاده از قابلیتهای مدلسازی مکانی- زمانی سیستم اطلاعات مکانی (GIS) و دادههای بهدستآمده از سنجش از دور (RS) همچون سرعت باد، رطوبت خاک، بافت خاک و مدل ارتفاعی زمین مدلی برای برآورد میزان گردوغبار برخاسته از سطح زمین طراحی و توسعه داده شد. مدل طراحیشده که DustEM (Dust Emission Model) نامیده شده است، میزان انتشار جریانهای افقی ریزگرد را محاسبه میکند. در این مطالعه مدلسازی برای بازۀ زمانی سال 2001 تا 2007 صورت گرفت و نتایج بهدستآمده از آن با دادههای AOD سنجندۀ MODIS ارزیابی شد. بهمنظور شناسایی مناطق با فعالیت ریزگرد بالا، خروجی مدل در سه طبقۀ مناطق با فعالیت کم، متوسط و زیاد با استفاده از حد آستانههای 3/0 و 6/0 برای شاخص AOD طبقهبندی شد و این مدل بهصورت مکانی- زمانی مناطق بحرانی را شناسایی میکند. میانگین شاخص صحت برای دورۀ مورد مطالعه % 6/73 بهدست آمد که بیانگر دقت بالای مدل در شناسایی مناطق بحرانی است.
محمدرضا رجبی؛ علی منصوریان؛ محمد طالعی؛ عباس علیمحمدی سراب
دوره 4، شماره 4 ، اسفند 1391
چکیده
مسیریابی یکی از مسائل بسیار پرکاربرد GIS است که هدف اصلی آن یافتن بهترین مسیر گذرنده از یک سری موقعیت های از پیش تعیین شده است. این فرایند می تواند تأثیر بسزایی در تصمیم گیری های حساس مکانی داشته باشد. به همین دلیل از دیرباز تحقیقات بسیاری در مورد بهینه سازی این مسئله با استفاده از الگوریتم های مختلف صورت گرفته است. مسئله فروشنده دوره ...
بیشتر
مسیریابی یکی از مسائل بسیار پرکاربرد GIS است که هدف اصلی آن یافتن بهترین مسیر گذرنده از یک سری موقعیت های از پیش تعیین شده است. این فرایند می تواند تأثیر بسزایی در تصمیم گیری های حساس مکانی داشته باشد. به همین دلیل از دیرباز تحقیقات بسیاری در مورد بهینه سازی این مسئله با استفاده از الگوریتم های مختلف صورت گرفته است. مسئله فروشنده دوره گرد یکی از مسائل بسیار کهن در علوم کاربردی است که پیش از پیدایش GIS نیز مطرح بوده است. این مسئله با ظهور فناوری های جدید مانند GIS کاربردهای بسیاری یافته و روش های جدیدی نیز برای حل آن پیشنهاد شده است. الگوریتم های تکاملی (ژنتیک) یکی از روش هایی هستند که برای حل مسائل بهینه سازی مختلف به کار گرفته می شوند. تحقیقات نشان داده است که تلفیق روش های جست و جوی محلی (Local Search) با عملگرهای ژنتیک می تواند منجر به نتایج بهتری در حل مسئله فروشنده دوره گرد شود. در نوشتار حاضر، روشی تازه و ابتکاری برای حل مسئله مسیریابی ارائه و پیاده سازی شده است. در این روش با بهره گیری از مفهوم مرکز هندسی به برازش چندضلعی ها با رئوس شهرها، به گونه ای پرداخته شده است که مسیر نهایی محدب ترین چندضلعی باشد. این الگوریتم با رویکردی پوششی با جهت بیرونی- درونی بزرگ ترین دایره محیطی شهرها را به کوچک ترین چند ضلعی محدب ممکن تبدیل می کند. همچنین با استفاده از جست و جوی محلی مبتنی بر الگوریتم ژنتیک و روش نزدیک ترین همسایه (NN)، به حل مسئله مسیریابی فروشنده دوره گرد پرداخته شده است. ارزیابی نتایج حاصل از روش پیشنهادی با نتایج حاصل از روش های ژنتیکی، جست و جوی محلی و نزدیک ترین همسایه حاکی از این بود که روش پیشنهادی، سرعت و دقت بالایی را در تولید مسیرهای نهایی ارائه می کند. بررسی نتایج نهایی ژنتیک با روش ابتکاری نشان داد که این الگوریتم همواره نمی تواند به جواب های بهتری برسد. مثلاً در تعداد 25 بار اجرای جداگانه ی جست و جوی ژنتیک، 3/69 درصد از جواب ها از جواب روش پیشنهادی، بهتر نبودند. از طرف دیگر روش پیشنهادی می تواند چندین هزار برابر سریع تر از الگوریتم قدرتمند ژنتیک جواب های نهایی را تولید کند.
سارا بهشتی فر؛ عباس علیمحمدی سراب؛ علی منصوریان
دوره 3، شماره 4 ، اسفند 1390
چکیده
برای احداث خط انتقال نیرو لازم است عوامل فنی، اقتصادی و زیست محیطی مورد توجه قرار گیرند. مسیر خط انتقال نیرو، افزون بر اینکه بر روی هزینه های نصب، راه اندازی و نگهداری آن تأثیر می گذارد، در میزان تأثیرات منفی آن بر روی محیط زیست نیز نقش دارد. لذا تعیین مسیر بهینه برای خط انتقال جدید، مسئله ای چند هدفه است که ممکن است اهداف آن ناسازگار ...
بیشتر
برای احداث خط انتقال نیرو لازم است عوامل فنی، اقتصادی و زیست محیطی مورد توجه قرار گیرند. مسیر خط انتقال نیرو، افزون بر اینکه بر روی هزینه های نصب، راه اندازی و نگهداری آن تأثیر می گذارد، در میزان تأثیرات منفی آن بر روی محیط زیست نیز نقش دارد. لذا تعیین مسیر بهینه برای خط انتقال جدید، مسئله ای چند هدفه است که ممکن است اهداف آن ناسازگار باشند. در واقع مسیر با حداقل هزینه ممکن است تأثیرات منفی فروانی بر روی محیط زیست داشته باشد. در نوشتار حاضر روشی بر مبنای GIS برای تعیین مسیر خط انتقال نیرو ارائه می گردد که در آن از نوعی الگوریتم ژنتیک چندهدفه برای بهینه سازی مسیر استفاده شده است. الگوریتم NSGA-II با تعدادی قید و دو هدف که شامل تأثثیرات زیست محیطی و هزینه است، برای انتخاب مسیر بهینه خط انتقال نیرو 400 کیلوولت بر مرودشت پیاده سازی شده است. در این تحقیق، نحوه ترکیب الگوریتم NSGA-II با GIS برای تعیین مسیرهای بهینه متعدد برای خطوط انتقال نیرو بیان شده است؛ به طوری که امکان انتخاب و تصمیم گیری نهایی از بین راه حل های موجود، برای تصمیم گیران مختلف تعیین گردیده است. افزون بر این، با ترکیب تأثیرات عوامل مختلف، احتمالاً تأثیر برخی از عوامل به وسیله برخی دیگر خنثی می شود. اما با به کارگیری روش پیشنهادی دو تابع که دارای واحدهای متفاوت هستند، تا انتهای فرایند بهینه سازی با هم ترکیب نمی شوند. در این مقاله، سه گزینه که هر یک شامل سه دکل کششی هستند، به عنوان نمونه مورد مقایسه قرار گرفته اند و برای هر کدام طول مسیر و مقادیر اهداف اول و دوم مشخص شده است.
سمیه طالبی اسفندارانی؛ سیدکاظم علویپناه؛ عباس علیمحمدی سراب
دوره 3، شماره 1 ، آذر 1390
چکیده
پوشش برف حدود 50 میلیون کیلومتر مربع از سطح نیمکره شمالی را تشکیل میدهد و بنابراین به خاطر آلبدوی بالا و رسانش گرمایی پایین تأثیر عمدهای در بیلان انرژی زمین دارد. همچنین قسمت اعظم ذخایر آبی مورد استفاده انسان از پوشش برف، بهویژه در مناطق کوهستانی جهان، تأمین میشود. از جمله محدودیتهای نقشههای برفی که از باندهای مرئی و مادون ...
بیشتر
پوشش برف حدود 50 میلیون کیلومتر مربع از سطح نیمکره شمالی را تشکیل میدهد و بنابراین به خاطر آلبدوی بالا و رسانش گرمایی پایین تأثیر عمدهای در بیلان انرژی زمین دارد. همچنین قسمت اعظم ذخایر آبی مورد استفاده انسان از پوشش برف، بهویژه در مناطق کوهستانی جهان، تأمین میشود. از جمله محدودیتهای نقشههای برفی که از باندهای مرئی و مادون قرمز حرارتی استفاده میکند تاریکی ابر است و شناسایی ابرها به دو دلیل لازم است: یکی برای نشان دادن مناطقی که ابر سطحشان را میپوشاند، و دیگری بهمنظور جلوگیری از خطاهایی که به دلیل شناسایی نادرست ابر به عنوان برف بهوجود میآید.در این مطالعه تصاویر سنجنده MODIS به دلیل قدرت تفکیک مکانی مناسب در برفسنجی، بازنگری زمانی سریع و تعداد زیاد باندهای طیفی مورد استفاده قرار گرفت. منطقه مورد مطالعه محدوده البرز مرکزی و دارای چندین ایستگاه برفسنجی است. با بررسی الگوریتمهای مختلف تعیین سطح برف، سرانجام الگوریتم Snow Map بر تصاویر اعمال شد. با توجه به اینکه محدودیت اصلی در الگوریتم Snow Map، عدم توانایی آن در جداسازی برخی ابرهاست، برای رفع این مشکل الگوریتم ماسک ابر لیبرال بر تصاویر اعمال شد و نتایج آن با تصاویر حاصل از اعمال الگوریتم Snow Map بدون ماسک ابر لیبرال با استناد بر دادههای ایستگاههای برفسنجی و کمک پارامتر ارتفاع مقایسه گردید. نتایج نشان میدهد که الگوریت Snow Map توانایی جداسازی ابرهای ارتفاع بالا و ابرهای دارای ذرات یخ را ندارد و آنها را به عنوان برف طبقهبندی میکند. بررسیها نشان میدهد زمانی که ماسک ابر لیبرال استفاده شود، دقت الگوریتم Snow Map در مقایسه با زمانی که ماسک ابر جدید استفاده نمیشود 10 درصد افزایش مییابد و از طبقهبندی برخی ابرها در کلاس برف جلوگیری میکند.
محمدرضا رجبی؛ علی منصوریان؛ عباس علیمحمدی سراب؛ محمد طالعی
دوره 2، شماره 3 ، آذر 1389
چکیده
بهرهگیری از روشهای امروزین برای بهینهسازی فرایند برنامهریزی شهری میتواند منجر به حل بسیاری از مسائل پیچیدهای شود که تصمیمگیرندگان و تحلیلگران امور شهری با آن مواجهاند. الگوریتمهای تکاملی چندهدفه را میتوان با توجه به گستردگی عوامل درگیر با امور شهری، به عنوان ابزاری مناسب در این زمینه در نظر گرفت. اما با توجه به ...
بیشتر
بهرهگیری از روشهای امروزین برای بهینهسازی فرایند برنامهریزی شهری میتواند منجر به حل بسیاری از مسائل پیچیدهای شود که تصمیمگیرندگان و تحلیلگران امور شهری با آن مواجهاند. الگوریتمهای تکاملی چندهدفه را میتوان با توجه به گستردگی عوامل درگیر با امور شهری، به عنوان ابزاری مناسب در این زمینه در نظر گرفت. اما با توجه به ماهیت مکانی بسیاری از امور مرتبط با برنامهریزی شهری، استفاده از الگوریتمهای تکاملی که عموماً روابط مکانی و منطقی موجود میان عوارض را در جهان واقعی نادیده میگیرند و صرفاً به بهینهسازی اطلاعات توصیفی عوارض میپردازند، نمیتواند به حل درست و مناسب مسائل پیچیده شهری بینجامد. در این مقاله با ارائهی مدلی نو و ابتکاری، راهحلی مؤثر برای بهکارگیری الگوریتمهای تکاملی در انواع مسائل مکانمحور، به گونهای که امکان تحلیلهای مکانی نیز وجود داشته باشد، ارائه شده است. این مدل ابتدا با استفاده از ساختار جدید سلولیـ درختی، فضای جستوجو را کدگذاری میکند و سپس با استفاده از علمگرهای ابتکاری ادغام و جهش مکانی در قالب جستوجویی تکاملی به ارائه راهحلهای مناسب میپردازد. مدل ابتکاریِ تکوین و توسعهیافته براساس الگوریتم NSGA-II برای طراحی و برنامهریزی به منظور ایجاد شهری بهکار گرفته شده و نتایج و بررسیهای حاصل از آن در این مقاله ارائه گردیده است.
فاطمه شفیعی خورشیدی؛ عباس علیمحمدی سراب؛ سید کاظم علوی پناه؛ حمیدرضا متین فر؛ مهدی فرخی
دوره 2، شماره 2 ، شهریور 1389
چکیده
در تصاویر با قدرت تفکیک مکانی کم یا متوسط، مانند ETM، پیکسل ها به اندازه ای هستند که پدیده های مختلفی درون یک پیکسل قرار می گیرند و سبب ایجاد پیکسل های مختلط یا ناخالص می شوند. به مظور استخراج اطلاعات از پیکسل های مختلف، به کارگیری روش هایی که توان استخراج اطلاعات دورن پیکسل را داشته باشند، امری لازم و ضروری است. روش تجزیه طیفی از جمله ...
بیشتر
در تصاویر با قدرت تفکیک مکانی کم یا متوسط، مانند ETM، پیکسل ها به اندازه ای هستند که پدیده های مختلفی درون یک پیکسل قرار می گیرند و سبب ایجاد پیکسل های مختلط یا ناخالص می شوند. به مظور استخراج اطلاعات از پیکسل های مختلف، به کارگیری روش هایی که توان استخراج اطلاعات دورن پیکسل را داشته باشند، امری لازم و ضروری است. روش تجزیه طیفی از جمله همین روش هاست. نتایج حاصل از تجزیه طیفی، وابستگی های زیادی به اعصای خالص انتخاب شده دارد. تا کنون روش های فراوانی برای انتخاب اعضای خالص از تصویر ارائه شده اند. در تحقیق حاضر دو روش – (الف) مبتنی بر شناسایی هندسی اجزا (استفاده از تصاویر)، و (ب) تصویر با قدرت تفکیک مکانی بالا (تصاویر IKONO)- برای انتخاب پیکسل های خالص مورد استفاده قرار گرفت و اعضای خالص پوشش گیاهی و اراضی بایر و سطوح نوفذناپذیر از تصویر استخراخ گردیدند. ارزیابی صورت گرفته بر روی نتایج حاصل ار روش های مختلف انتخاب اعضای خالص، نشان می دهد که روش استفاده از تصویر با قدرت تفکیک مکانی بالا - IKONOS- برای انتخاب اعضای خالص سطوح نفوذناپذیر با اختلاف 01/0 و ارضی بایر با اختلاف 02/0 نسبت به تصویر مرجع، نتایج بسیار مناسبی را در مقایسه با روش استفاده از تصویر به همراه داشت. نتایح حاصل از انتخاب اعضای خالص پوشش گیاهی درهر دوروش انتخاب اعضای خالص (با اختلاف 03/0 در تصویر IKONOS و 02/0 نسبت به تصویر مرجع) تقریبا برابر و پذیرفتنی اند.
مهدی هاشمی؛ عباس علیمحمدی سراب
دوره 2، شماره 2 ، شهریور 1389
چکیده
کاهش آسیب پذیری در برابر زمین لزره و برنامه ریزی صحیح به منظور مقابله با آن، نیازمند اطلاعات درست و دقیق و روزآمد و بهنگام است. در این مقاله داده های مربوط به زمین لرزه های بزرگ تر از 5 ریشتر در ایران از سال 1950تا 2010 مورد ارزیابی های آماری قرار گرفته اند. ابتدا وجود روند کلی بین بزرگی زمین لرزه ها در دو جهت شمالی- جنوبی و شرقی- غربی بررسی ...
بیشتر
کاهش آسیب پذیری در برابر زمین لزره و برنامه ریزی صحیح به منظور مقابله با آن، نیازمند اطلاعات درست و دقیق و روزآمد و بهنگام است. در این مقاله داده های مربوط به زمین لرزه های بزرگ تر از 5 ریشتر در ایران از سال 1950تا 2010 مورد ارزیابی های آماری قرار گرفته اند. ابتدا وجود روند کلی بین بزرگی زمین لرزه ها در دو جهت شمالی- جنوبی و شرقی- غربی بررسی گردیدند و مشخص شد که روند قابل تشخیصی تا نزدیک ترین همسایه و k(d) – که هر دو فاصله مبنا هستند- مورد استفاده قرار گرفته و نشان داده شده است که زمین لرزه ها به شدت از الگوی خوشه ای تبعیت می کنند. اما شاخص های واریوگرام، General G و Global Moran s I نشان دادند که بزرگی زلزله های خودهمبسته نیستند. برای اطمینان از فقدان خود همبستگی بین بزرگی زمین لرزه ها با توجه به تعداد زیاد آن ها، منطقه مورد مطالعه به شبکه های یک کیلومتری تقسیم بندی شد و مقادیر ماکزیمم و میانگین بزرگی زلزله های نیز در هر شبکه تعیین گردیدند. سپس وجود خودهمبستگی بین هر یک از خصوصیات پیکسل ها با استفاده از واریوگرام بررسی د. در مرحله بعد، به منظور بررسی رفتار زمانی زمین لرزه ها، نمودار فراروانی تجمعی آن ها براساس زمان و نمودار بزرگ ترین زمین لرزه در هر سال رسم شدند. بررسی این نمودارها مشخص ساخت که زمین لرزه های بزرگ همیشه وجود داشته اند. در نهایت نمودار فراروانی تجمعی زمین لزره ها بر اساس فاصله از گسل نشان داد که 90 درصد زمین لرزه های تاریخی ایران در فاصله کمتر از 40 کیلومتری گسل ها رخ داده اند. نتایج این تحقیق می تواند برای بررسی و کشف مناطق لرزه خیز و پهنه بندی لرزه ای، بررسی روند زمین لرزه ها و پیش بینی رخدادهای بعدی مورد استفاده قرار می گیرد.
جمال امینی؛ جلال کرمی؛ عباس علیمحمدی سراب؛ سید هدایت هاشمی
دوره 1، شماره 4 ، اسفند 1388
چکیده
مکان یابی مراکز فرهنگی و ورزشی فرایندی است پیچیده بر معیارهای کمی و کیفی فراوان. روش های پشتیباین تصمیم گیری چندمعیاره متعددی وجود دارد، که به فراخور مسائل پیش رو مورد استفاده قرار می گیرد در فرایند تصمیم گیری در حوزه مکانی به ندرت مسائلی به چشم می خورند که در کنار معیارهای کمی، متغیر های کیفی و زبانی وجود نداشته باشند؛ و از طرفی نیز ...
بیشتر
مکان یابی مراکز فرهنگی و ورزشی فرایندی است پیچیده بر معیارهای کمی و کیفی فراوان. روش های پشتیباین تصمیم گیری چندمعیاره متعددی وجود دارد، که به فراخور مسائل پیش رو مورد استفاده قرار می گیرد در فرایند تصمیم گیری در حوزه مکانی به ندرت مسائلی به چشم می خورند که در کنار معیارهای کمی، متغیر های کیفی و زبانی وجود نداشته باشند؛ و از طرفی نیز معمولا در این قبیل مسائل گروهای ذی نفع متعددی وجود دارند که ملاحظات آن ها بایستی در فرایند تصمیم گیری مدنظر قرار بگیرد. با توجه به دو ویژگی بیان شده در مورد مسائل مکانی (وجود متغیرهای زبانی و گروه های مختلف ذی نفع) لزوم به کارگیری روش های اولویت می باید که این دو ویژگی را در فرایند مذکور در نظر گیرد. دو روش تصمیم گیری فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و Fuzzy Screening از جمله روش هایی هستند که قابلیت مدل سازی متغیرهای کیفی و زبانی را دارند، با این تفاوت که روش AHP فرایندی با سازماندهی سلسله مراتبی است و برآیند منطقی تری را ارائه می کند. از طرف دیگر، روش (OWA) Ordered weighted Average انعطاف پذیری زیادی در لحاظ کردن اولویت تصمیم گیرندگان دارد و در ترکیب با سایر روش های تصمیم گیری پشتیبانی می تواند به نتایج بهتری منجر شود. در این مقاله از سه روش Fuzzy Screening AHP, و روش ترکیبی AHP_OWA در مکان یابی مراکز فرهنگی و ورزشی روستایی دهستان کانی بازار از توابع شهرستان مهاباد استفاده شده است. نتایج به دست آمده، حاکی از انعطاف پذیری بالا و عملکرد بهتر روش ترکیبی در مقیاسه با دو روش دیگر است. افزون بر این ها، تحلیل حساسیت نیز به منظور ارزیابی پایداری سیستم صورت گرفت، که نتایج حاصل از آن نشان دهنده پایداری بالای سیستم بود.