شهرام یوسفی خانقاه؛ اصغر تراهی؛ حسین ارزانی
دوره 6، شماره 4 ، دی 1393
چکیده
استفادة اصلی از مراتع ایران بهصورت چرای دام و دام غالب در مراتع، گوسفند است. چرای گوسفند در شیبهای بالای 60 درصد بهعلت صرف انرژی زیاد برای عمل چرا، ضمن آنکه عملکرد دام را کاهش میدهد، خطر ایجاد فرسایش را نیز بالا میبرد. چرای گوسفند در نقاطی که بیش از پنج کیلومتر از منابع آب فاصله دارند، بهعلت ...
بیشتر
استفادة اصلی از مراتع ایران بهصورت چرای دام و دام غالب در مراتع، گوسفند است. چرای گوسفند در شیبهای بالای 60 درصد بهعلت صرف انرژی زیاد برای عمل چرا، ضمن آنکه عملکرد دام را کاهش میدهد، خطر ایجاد فرسایش را نیز بالا میبرد. چرای گوسفند در نقاطی که بیش از پنج کیلومتر از منابع آب فاصله دارند، بهعلت طولانیشدن مسیر راهپیمایی باعث کاهش عملکرد میشود. پراکنش منابع آبی در مرتع، از عوامل مؤثر در تعیین شایستگی مرتع بهشمار میرود که بر پراکنش دام نیز تأثیر میگذارد. ازاینرو لازم است در هر منطقه شایستگی منابع آب مرتع برای دام مشخص شود. در پژوهش حاضر، تجزیه و تحلیل دادهها در ساختار رستری و بهوسیلة نرمافزار ILWIS انجام شد. منطقة مورد مطالعه در تحقیق با وسعت 37977 هکتار در طالقان (استان البرز) واقع شده است. مدل منابع آب از سه زیرمدل فاصله از منابع آب، کمیت منابع آب و کیفیت منابع آب تشکیل شده است. نتایج نشان دادند که براساس مدل شایستگی منابع آب، 19989 هکتار از مراتع منطقه در طبقة شایستگی خوب (S1)، 1229 هکتار در طبقة شایستگی متوسط (S2) و 4338 هکتار در طبقة شایستگی غیرقابل استفاده (N) قرار گرفتند و هیچ قسمتی از مرتع در طبقة شایستگی کم (S3) واقع نشد. شیب، مهمترین عامل محدودکنندة شایستگی مرتع برای چرای گوسفند در منطقة مطالعهشده شناخته شد. پیشنهاد میشود در ارائة راهحلهای مدیریتی برای احیا و اصلاح مراتع، به عوامل محدودکننده و کاهشدهندة شایستگی منابع آب مرتع توجه شود و عملیات اصلاحی برای رفع عوامل کاهشدهندة شایستگی مرتع صورت گیرد. کلیدواژهها: مرتع، منابع آب، گوسفند، سامانههای اطلاعات جغرافیایی