مهوش نداف سنگانی؛ سیدرضا حسین زاده؛ خوزه فرانسیسکو مارتین داک؛ مهناز جهادی طرقی؛ ناصر حافظی مقدس
چکیده
معدن‌کاری سابقه‌ای طولانی دارد و در طیف گستردهای از محیطهای ژئومورفیک رخ میدهد. میزان تغییراتی که این فعالیتهای معدن‌کاری در مورفولوژی و محیط معدنی به‌وجود میآورند گاه بهاندازهای است که محیط اطراف را دچار تغییرات اساسی و خسارات فراوانی میکند و ازاین‌رو این تغییرات نیازمند پایش دقیق است. از اوایل دهة ۱۹۹۰U ...
بیشتر
معدن‌کاری سابقه‌ای طولانی دارد و در طیف گستردهای از محیطهای ژئومورفیک رخ میدهد. میزان تغییراتی که این فعالیتهای معدن‌کاری در مورفولوژی و محیط معدنی به‌وجود میآورند گاه بهاندازهای است که محیط اطراف را دچار تغییرات اساسی و خسارات فراوانی میکند و ازاین‌رو این تغییرات نیازمند پایش دقیق است. از اوایل دهة ۱۹۹۰U تداخل‌سنجی راداری به‌صورت ابزاری مفید در مطالعة تمامی پدیدههایی که سبب تغییر سطح زمین میشوند، مطرح شده و به‌کار رفته است؛ بدین‌معنا که اگر سطح زمین بین دو تصویر راداری تغییرشکل بیابد، میتوان نقشة جابه‌جایی سطحی را با وضوح و دقت میلیمتری ایجاد کرد. این مقاله یافتههای حاصل از اجرای روش SBAS روی سری زمانی مجموعه داده‌های سنتینل– 1 برای شناسایی تغییرشکل‌های سطحی، در معدن سنگ‌آهن سنگان– خواف به‌منزلة یک معدن سطحی روباز را گزارش میدهد. معدن سنگ‌آهن سنگان از بزرگ‌ترین و غنی‌ترین ذخایر سنگ‌آهن در خاورمیانه و ایران است. این معدن، براَثر برداشت و استخراج سنگ‌آهن، دچار تغییرات فراوان توپوگرافی و ژئومورفولوژی شده است که این تغییرات میتواند سبب تشدید فرایندها و مخاطرات ژئومورفولوژیکی شود. برای تخمین و به‌دست‌آوردن مقدار تغییرشکل سطح زمین، از 48 تصویر SAR از معدن سنگ‌آهن سنگان استفاده شده است. این تصاویر با استفاده از ماهوارة سنتینل– 1 آژانس فضایی اروپا به‌دست آمد. سری زمانی (2014-2020) حاصل از تغییرشکل در محدودة معادن پلاسری تجزیه‌وتحلیل شد. نتایج به‌دست‌آمده میزان متوسط جابه‌جایی 20- تا 35- میلی‌متر در سال و حداکثر میزان تجمعی تغییرات 120- میلی‌متر را نشان میدهد. بررسی نیم‌رخ عرضی در نواحی ابتدایی مخروطافکنه در معادن پلاسری، طی بازة زمانی 2014-2020، شدت تغییرات توپوگرافی را به‌خوبی نشان میدهد. برای ارزیابی قابلیت اطمینان نتایج، به‌دلیل نبود داده (ایستگاه GPS) در محدودة معادن پلاسری، نتایج مشتق از SBAS با مقادیر اندازه‌گیری‌شده ازطریق توتال استیشن مربوط به واحد ژئومورفولوژی کوهستان منطقة معدنی در سال‌های ۲۰۲۰ -۲۰۱۴ به‌کار رفته است. نتایج نشان داد که میزان تغییرات حاصل از داده‌های راداری با استفاده از روش SBAS، در مقایسه با داده‌های نقشه‌برداری زمینی، الگوی تقریباً مشابهی را طی کرده است اما تفاوت‌هایی نیز دارد که ممکن است ناشی از ماهیت متفاوت برداشت (در نقشه‌برداری زمینی، تغییرات ارتفاعی برای یک نقطه اندازه‌گیری میشود اما، در تداخل‌سنجی، مقدار میانگین از نقاط مجاور یکدیگر به‌دست میآید) و از همه مهم‌تر، وجودنداشتن داده‌های متوالی ترازیابی در سطح پلاسری‌ها به‌منظور ارزیابی دقیق‌تر نتایج است.
