حسن شرفی؛ رضا فرجی
چکیده
به‌منظور شناخت ساختگاه، به‌دست‌آوردن پارامترهای مقاومتی خاک کاری ضروری و درعین‌حال هزینه‌بر و زمان‌گیر است. در این پژوهش، با استفاده از 135 گمانة ژئوتکنیکی حفر شده در شهر کرمانشاه، پهنه‌بندی پارامترهای مقاومت برشی خاک (زاویة اصطکاک و چسبندگی) با استفاده از نرم‌افزار ArcGIS و روش درون‌یابی کریجینگ معمولی (با شبه‌واریوگرام‌های ...
بیشتر
به‌منظور شناخت ساختگاه، به‌دست‌آوردن پارامترهای مقاومتی خاک کاری ضروری و درعین‌حال هزینه‌بر و زمان‌گیر است. در این پژوهش، با استفاده از 135 گمانة ژئوتکنیکی حفر شده در شهر کرمانشاه، پهنه‌بندی پارامترهای مقاومت برشی خاک (زاویة اصطکاک و چسبندگی) با استفاده از نرم‌افزار ArcGIS و روش درون‌یابی کریجینگ معمولی (با شبه‌واریوگرام‌های کروی، نمایی و گوسی)، تا عمق نُه متر در بازههای سهمتری انجام شده و با استفاده از شاخصهای جذر میانگین مربعات خطا (RMSE) و میانگین قدرمطلق خطا (MAE)، بهترین مدل برای پیشبینی مشخصهها انتخاب شده است. براساس شاخصهای ارزیابی خطا، بهترین واریوگرامها برای پهنه‌بندی زاویة اصطکاک و چسبندگی در عمق 0 تا 3 متر گوسی، 3 تا 6 متر نمایی و 6 تا 9 متر به‌ترتیب گوسی و کروی است. مطابق نتایج بهدستآمده، اغلب با افزایش عمق، زاویة اصطکاک و چسبندگی افزایش یافته است و بخش‌های شمالی و جنوب‌غرب کرمانشاه، در قیاس با دیگر مناطق، دارای خاکی با زاویة اصطکاک بیشتر و چسبندگی کمتر (درشتدانه) هستند و بخش‌های شمال‌غرب این شهر خاکهای رسی و آبرفتی دارند؛ با توجه به گذر رودخانة قرهسو از این ناحیه و قرارگیری مناطق شمالی و جنوبی کرمانشاه در کوهپایه، نتایج تصدیق می‌شود.
حسن لشکری؛ علی‌اکبر متکان؛ حسین عساکره؛ یونس خسروی
دوره 8، شماره 2 ، بهمن 1395، ، صفحه 35-52
چکیده
بخارآب یکی از مهم‌ترین عناصر اقلیمی است که در تصمیم‌گیری، طراحی و ارزیابی مدل‌های هیدرولوژیکی نقشی مهم ایفا می‌کند. بنابراین، شناخت تغییرات مکانی این عنصر مهم اقلیمی تأثیر چشمگیری در مدیریت و برنامه‌ریزی مبتنی‌بر آب خواهد داشت. بر این اساس، در این پژوهش تلاش شده است تا ساختار مکانی و برآورد مقادیر فشار بخارآب در جنوب و جنوب‌غرب ...
بیشتر
بخارآب یکی از مهم‌ترین عناصر اقلیمی است که در تصمیم‌گیری، طراحی و ارزیابی مدل‌های هیدرولوژیکی نقشی مهم ایفا می‌کند. بنابراین، شناخت تغییرات مکانی این عنصر مهم اقلیمی تأثیر چشمگیری در مدیریت و برنامه‌ریزی مبتنی‌بر آب خواهد داشت. بر این اساس، در این پژوهش تلاش شده است تا ساختار مکانی و برآورد مقادیر فشار بخارآب در جنوب و جنوب‌غرب ایران، با استفاده از روش زمین‌آمار و تحلیل واریوگرافی بررسی شود. در این راستا، داده‌های فشار بخارآب 78 ایستگاه سینوپتیک مربوط به 27 مرداد 1386، به‌منزلۀ یکی از روز‌های فراگیر بخارآب تحلیل شد. بدین منظور، ابتدا محاسبات متغیر مکانی بودن داده‌های فشار بخارآب، با ترسیم تغییرنگار مورد بررسی قرار گرفت. پس از احراز این شرط، از روش‌های زمین‌آماری کریجینگ ساده، کریجینگ معمولی و کوکریجینگ و با برازش مدل‌های دایره‌ای، کروی، نمایی، گوسی و درجۀ دو منطقی برای رسم نقشۀ فشار بخا آب و ارزیابی آن‌ها استفاده شد. نتایج ارزیابی متقاطع در انتخاب بهترین روش نشان داد بهترین الگویی که قادر به توجیه مکانی مقادیر فشار بخارآب در روز مورد مطالعه است، الگوی نمایی از روش کوکریجینگ با متغیر کمکی ارتفاع است. براساس نقشۀ ترسیم‌شده با روش بهینه، مشخص شد که حاشیۀ خلیج‌فارس و دریای عمان و بخش‌های شمال و شمال‌غرب منطقه، به‌ترتیب، بیشترین و کمترین مقادیر فشار بخارآب را دارند. به‌طورکلی، سه دلیل دوری و نزدیکی به منابع عمدۀ رطوبتی، وجود سد ارتفاعی زاگرس و استقرار پرفشار قوی پویشی را می‌شود دلیل رخداد چنین توزیعی برشمرد.
علی اکبر متکان؛ بهناز عربی؛ حسن لشکری؛ بابک میرباقری
دوره 4، شماره 4 ، اسفند 1391
چکیده
ضرورت آگاهی از وضعیت منابع آب و نزولات جوی در مناطق مختلف برای اجرای طرح های آبی از یک سو، و فقدان شبکه ای مطلوب از ایستگاه های اندازه گیری پارامترهای هواشناسی از سوی دیگر، اهمیت استفاده از روش های غیرمستقیم را برای تخمین پارامترهای اقلیمی در بسیاری از مناطق کشور آشکار می سازد. پیش بینی تغییرات اقلیمی حاکم بر هر منطقه و مدل سازی های ...
بیشتر
ضرورت آگاهی از وضعیت منابع آب و نزولات جوی در مناطق مختلف برای اجرای طرح های آبی از یک سو، و فقدان شبکه ای مطلوب از ایستگاه های اندازه گیری پارامترهای هواشناسی از سوی دیگر، اهمیت استفاده از روش های غیرمستقیم را برای تخمین پارامترهای اقلیمی در بسیاری از مناطق کشور آشکار می سازد. پیش بینی تغییرات اقلیمی حاکم بر هر منطقه و مدل سازی های اقلیمی و هیدرولوژیکی، مستلزم در دسترس بودن اطلاعات درازمدت و هم زمان بارش در قالب های مکانی و زمانی در ایستگاه های باران سنجی است. به دلیل عدم کفایت ایستگاه های ثبت بارندگی در گذشته، دسترسی به این اطلاعات در بسیاری از مناطق کشور با محدودیت هایی همراه است و پیاده سازی این مدل ها در مناطق مذکور عملاً ناممکن می نماید. استفاده از شبکه های عصبی مصنوعی (ANN) امکان برآورد این اطلاعات را در ایستگاه های پراکنده ی باران سنجی، و در درازمدت حتی در سال هایی که منطقه فاقد ایستگاه های ثبت بارش بوده است، فراهم می کند. در این تحقیق برای برآورد آمار میانگین بارندگی ماهانه و فصلی و سالانه در 305 ایستگاه هواشناسی موجود در سه استان اردبیل و آذربایجان شرقی و آذربایجان غربی در دو دهه پیش از تأسیس این ایستگاه ها، از 36600 داده ثبت شده ی آمار بارندگی ماهانه در دوره ی ده ساله 2004- 1995 استفاده شد. این داده ها به عنوان ورودی برای آموزش شبکه های عصبی با الگوریتم پس انتشار خطا به کار گرفته شدند. طول و عرض جغرافیایی، ارتفاع، شیب، عده ماه و میانگین بارندگی ماهانه 5 ایستگاه نزدیک تر به هر ایستگاه نیز به عنوان پارامترهای ورودی شبکه انتخاب شدند. ابتدا شبکه عصبی برای دوره ده ساله 2004- 1995 آموزش داده شد و دقتی معادل (R=0/84) به دست آمد. پس از آموزش شبکه عصبی، اقدام به برآورد داده های میانگین بارندگی ماهانه و فصلی و سالانه در دوره زمانی 1994- 1975 در ایستگاه های موجود در منطقه مطالعاتی گردید. دقت شبکه عصبی در این برآورد معادل 7/0، 78/0 و 88/0 به ترتیب برای تخمین مقادیر میانگین بارندگی ماهانه و فصلی و سالانه در سطح منطقه مورد مطالعه بود. میزان این دقت برای هر سه استان به صورت مجزا اعتبارسنجی شد و بیشترین دقت در استان آذربایجان غربی (معادل 78/0) به دست آمد. سپس اقدام به تولید نقشه های درون یابی شده میانگین بارندگی ماهانه و فصلی و سالانه در سطح منطقه مطالعاتی، با استفاده از تخمینگر زمین آماری کریجینگ بر اساس داده های برآورد شده با تکنیک شبکه های عصبی و داده های موجود ثبت شده در ایستگاه ها در دوره زمانی 2004- 1975 گردید. نتایج این تحقیق امکان دسترسی به آمار پیوسته و درازمدت بارندگی و همچنین بررسی تغییرات توزیع مکانی بارندگی را در منطقه شمال غرب کشور از گذشته تا امروز میسر می سازد.
حمیدرضا زورقین؛ علی اصغر آل شیخ؛ عباس علیمحمدی؛ محمدحسن وحیدنیا
دوره 3، شماره 3 ، آذر 1390
چکیده
درون یابی از جمله مهم ترین مسائل در علوم مکانی است؛ زیرا همیشه این نیاز وجود دارد که از یک حجم محدوده داده مجموعه ای از اطلاعات دقیق فراهم گردد. کریجینگ شاخص و کریجینگ شاخص نرم تقسیم می شود. الگوریتم ژنتیک در زمره ی الگوریتم های تکاملی است که برای یافتن یک جواب بهینه از مجموعه ای از جواب های بالقوه استفاده می شود. در این مقاله، از الگوریتم ...
بیشتر
درون یابی از جمله مهم ترین مسائل در علوم مکانی است؛ زیرا همیشه این نیاز وجود دارد که از یک حجم محدوده داده مجموعه ای از اطلاعات دقیق فراهم گردد. کریجینگ شاخص و کریجینگ شاخص نرم تقسیم می شود. الگوریتم ژنتیک در زمره ی الگوریتم های تکاملی است که برای یافتن یک جواب بهینه از مجموعه ای از جواب های بالقوه استفاده می شود. در این مقاله، از الگوریتم ژنتیک برای آموزش بهینه برخی از پارامترهای کریجینگ شاخص نرم با توجه به تابع هدف برای رسیدن به جواب بهینه استفاده می شود. در این تحقیق، از چهار روش کریجینگ معمولی، کریجینگ شاخص، کریجینگ شاخص نرم و کریجینگ شاخص نرم با الگوریتم ژنتیک بر یک مجموعه داده از 15 ایستگاه سینوپتیک استان مازندران استفاده گردید. داده های استفاده شده، مشاهدات بارندگی در این ایستگاه ها مربوط به بهمن ماه سال 1387 بود. با مقایسه مقادیر مشاهداتی و محاسباتی در دو حالت اعتبارسنجی متقابل و جکنایف در چهار روش ذکر شده ثابت گردید که روش کریجینگ شاخص نرم با الگوریتم ژنتیک دقیق ترین روش است. به عنوان معیار این تصمیم گیری، از میانگین قدر مطلق اختلاف بین مقادیر مشاهداتی و محاسباتی هر روش استفاده گردید. این کمیت برای روش کریجینگ شاخص نرم با الگوریتم ژنتیک برابر با 3/10 میلی متر است که نسبت به سه روش اول (3/12، 3/13 و 8/12) کمینه است.
