فریبا گلریحان؛ خلیل ولیزاده کامران؛ داوود مختاری؛ علی اکبر رسولی
چکیده
دریاچة ارومیه یکی از بزرگترین دریاچههای آب شور در جهان است که متأسفانه درحال خشکشدن است. این مسئله خطرها و نگرانیهای بسیاری را بهویژه در ارتباط با گردوغبارهای نمکی در پهنههای خشکشدة آن، بهوجود آورده است. ازاینرو، در این پژوهش، سعی شد ارتباط پوشش گیاهی و گردوغبار در شهرستانهای اطراف دریاچة ارومیه بررسی شود. درمورد ...
بیشتر
دریاچة ارومیه یکی از بزرگترین دریاچههای آب شور در جهان است که متأسفانه درحال خشکشدن است. این مسئله خطرها و نگرانیهای بسیاری را بهویژه در ارتباط با گردوغبارهای نمکی در پهنههای خشکشدة آن، بهوجود آورده است. ازاینرو، در این پژوهش، سعی شد ارتباط پوشش گیاهی و گردوغبار در شهرستانهای اطراف دریاچة ارومیه بررسی شود. درمورد گیاهان، شوری باعث بینظمیهای فیزولوژیک، تنش رشد، فتوسنتز، پروتئین، تنفس، تولید انرژی، پیری زودرس و کاهش آب در گیاه میشود. با توجه به این تأثیرات، سعی شد با استفاده از شاخصهای مرتبط، شامل NDVI، CIre، GCI، CRI2، NDWI، NDII، MSI و PSRI سلامت کلی گیاهان ارزیابی شود. این شاخصها میزان آب گیاه، تنشهای آبی گیاه، ظرفیت فتوسنتز، رشد گیاهان و کمبود آب، میزان کلروفیل، نیتروژن و رنگدانهها را که به انرژی و سلامت گیاه مربوط میشود، ارزیابی میکند. طبق این شاخصها، سلامت گیاهان بهطور کلی در وضعیت مطلوبی قرار دارد و اغلب بیشترین ارزش عددی شاخصها به باغات اختصاص داشت. با استفاده از تصاویر لندست و سنتینلـ 2 و شاخص NDVI، تغییرات پوشش گیاهی منطقه در بازة زمانی 2010 تا 2020 تعیین و سپس با استفاده از پایگاه دادة MERRA-2، میزان غلظت گردوغبار نیز درمورد این بازة زمانی استخراج شد. نتایج نشاندهندة این بود که میانگین NDVI، در منطقة مورد مطالعه، از روندی ثابت با میانگین کلی 2957/0 پیروی میکند و گاه براَثر تأثیرگذاری برخی عوامل بیرونی، مانند گردوغبار، بر میزان آن افزوده و یا از آن کاسته میشود. برایناساس بیشترین میزان (3495/0) میانگین NDVI به سال 2018 و کمترین میزان (2579/0) به سال 2013 تعلق دارد. همچنین برای بررسی میزان ارتباط پوشش گیاهی و گردوغبار، از دو روش رگرسیون خطی و لگاریتمی استفاده شد و نتایج نشان داد، براساس رگرسیون خطی (7703/0) و لگاریتمی (7915/0)، بیشترین ضریب تبیین بین دو شاخص یادشده در ماه مه بوده است. مطالعة جامع شاخصهای سلامت گیاهی و ارتباط آن با رویدادهای طوفانهای گردوغبار از مزایای این روش پیشنهادی بهشمار میرود.
مهدی امیری؛ سیفاله سلیمانی؛ فاخته سلطانی تفرشی
چکیده
طی دهههای گذشته، طوفانهای گردوغبار از لحاظ مکانی و زمانی همواره در حال افزیش بودهاند. طوفانهای گردوغبار خاورمیانه سبب رسیدن آسیبهای بیشماری در حوزة سلامت اجتماعی، اقتصادی، زیستمحیطی و دیگر موارد به ساکنان مناطق جنوب و جنوبغرب ایران شده است. در این مقاله، بهمنظور بررسی طوفانهای گردوغبار، از دادههای سنجندة MODIS استفاده ...
بیشتر
طی دهههای گذشته، طوفانهای گردوغبار از لحاظ مکانی و زمانی همواره در حال افزیش بودهاند. طوفانهای گردوغبار خاورمیانه سبب رسیدن آسیبهای بیشماری در حوزة سلامت اجتماعی، اقتصادی، زیستمحیطی و دیگر موارد به ساکنان مناطق جنوب و جنوبغرب ایران شده است. در این مقاله، بهمنظور بررسی طوفانهای گردوغبار، از دادههای سنجندة MODIS استفاده شد. از محاسن دادههای سنجندة MODIS، توان تفکیک طیفی و زمانی بالای آن است. در این پژوهش، از دو مجموعه دادة MODIS استفاده شد؛ بخش اول، دادههای توسعة مدل (رخداد 21-18 ژانویة 2018) و بخش دوم، دادههای تست و ارزیابی مدل. دادههای هواشناسی نیز، با توجه به بازة زمانی مورد مطالعه، جمعآوری شد. پس از پیشپردازش دادهها و آمادهکردن مشاهدات میدانی، ویژگی (ورودی شبکة عصبی مصنوعی) از دادههای سنجندة MODIS، بهروش پیشنهادی، تولید میشود. ازطریق شبکة عصبی مصنوعی، مدلی مناسب توسعه یافت که، بدینترتیب، میتوان گردوغبار استخراج و پارامتر دید افقی را، همزمان، برآورد کرد. خروجی مدل با خروجی شاخص NDDI مقایسة بصری شد. سپس، برای بررسی کارآیی روش پیشنهادی، مدل توسعهیافته با دادههای مربوط به زمان دیگر تست و خروجی مدل با خروجی شاخص NDDI مقایسة بصری شد. در نهایت، بهمنظور نشاندادن نقاط قوت و ضعف روش پیشنهادی، ارزیابی دقت ازطریق مقایسة نتایج روش پیشنهادی و پارامتر دید افقی در ایستگاههای سینوپتیک انجام شد. میزان خطای کلی، بهترتیب، 10%، 10%، 15% و 10% درمورد پردازش تصاویر هجدهم ژانویه، نوزدهم ژانویه، بیستم ژانویه و 21اُم ژانویة 2018 و 20% و 25% درمورد پردازش تصاویر 26اُم ژانویة 2019 و 28اُم اکتبر 2018 بهدست آمد. با اتصال به پایگاه دادة سازمان هواشناسی کشوری، روش پیشنهادی دارای قابلیت بهکارگیری در سیستم خودکار استخراج گردوغبار است.
حسینعلی بهرامی؛ سهام میرزایی؛ علی درویشی بلورانی؛ روشنک درویشزاده؛ سید کاظم علویپناه
دوره 7، شماره 4 ، بهمن 1394، ، صفحه 13-26
چکیده
فراوانی و شدت وقوع پدیدۀ طوفانهای گردوغبار طی چند سال اخیر در منطقۀ غرب آسیا و بهویژه در کشور ایران، افزایش پیدا کرده است. تاکنون آثار زیانبار این پدیده در مراحل گوناگون زندگی گیاهی، جانوری و انسانی بررسی شده است. در این پژوهش، تأثیر این پدیده در بازتابندگی طیفی گیاه گندم که مهمترین گونۀ کشاورزی کشور بهشمار میرود، بررسی و ...
بیشتر
فراوانی و شدت وقوع پدیدۀ طوفانهای گردوغبار طی چند سال اخیر در منطقۀ غرب آسیا و بهویژه در کشور ایران، افزایش پیدا کرده است. تاکنون آثار زیانبار این پدیده در مراحل گوناگون زندگی گیاهی، جانوری و انسانی بررسی شده است. در این پژوهش، تأثیر این پدیده در بازتابندگی طیفی گیاه گندم که مهمترین گونۀ کشاورزی کشور بهشمار میرود، بررسی و باندهای بهینه برای هریک از شاخصهای باریکباند در مطالعۀ تأثیر این پدیده در گندم تعیین شده است. دو رقم از گندم (Triticum aestivum L.) در محیط گلخانه و در شرایط کنترلشده پرورش داده شد و با استفاده از دستگاه تونل باد در طول روزهای متفاوت، بدون گردوغبار، دو، چهار و شش روز، و دو دورۀ رشد متفاوت، سهبرگی شدن و خوشهدهی، درمعرض گردوغبار قرار گرفتند. اندازهگیری طیفی با استفاده از دستگاه طیفسنج Fieldspec-3-ASD با محدودۀ طیفی کامل انجام شد. چهار شاخص باریکباند طیفی جدید شامل NDVI، RVI، SAVI و PVI برای کل نمونهها و همچنین، برای نمونههای مراحل سهبرگیشده و خوشهدهی بهطور جداگانه محاسبه و همبستگی بین این شاخصها و تعداد روزهای گردوغباری بررسی شد. دقت نتایج تخمین تعداد روزهای گردوغباری با استفاده از R2 و RMSE و روش اعتبار متقابل سنجیده شد. فقط باندهای بهینۀ انتخابشده در شاخص SAVI2 محاسبهشده برای دادههای مرحلۀ خوشهدهی در محدودۀ طیفی SWIR قرار داشت. نتایج نشان دادند که در کل سه حالت، شاخص PVI ارتباط قویتری (70/0 =RMSE،80/0=R2) بهنسبت دیگر شاخصها، با تعداد روزهای گردوغباری نشان میدهد. همچنین، شاخصها قابلیت بهتری در تخمین تعداد روزهای گردوغباری در دادههای مرحلۀ سهبرگی شدن (77/0 67/0 و 80/0 63/0)، درقیاس با دادههای مرحلۀ خوشهدهی (91/0 73/0 و 71/0 62/0) نشان دادند. بنابراین، تعداد روزهای گردوغباری با استفاده از روش شاخصهای باریک باند در مراحل ابتدای رشد گیاه با دقت بالاتری تخمین زده میشود.