زهره هاشمی؛ حمید سودائی زاده؛ محمدحسین مختاری
چکیده
دمای سطح زمین یکی از پارامترهای مؤثر و مهم در فرایندهای فیزیک سطح زمین در تمامی مقیاسها، از محلی تا جهانی، محسوب میشود. در این مطالعه، رابطة بین دمای سطح زمین با پوششگیاهی و رطوبت سطحی خاک، در کاربریهای اراضی منطقة زهک دشت سیستان، بررسی شد. بدینمنظور تصاویر ماهوارهای لندست TM (1987)، TM (2001) و OLI(2018) بهکار رفت. پس از مراحل پیشپردازش ...
بیشتر
دمای سطح زمین یکی از پارامترهای مؤثر و مهم در فرایندهای فیزیک سطح زمین در تمامی مقیاسها، از محلی تا جهانی، محسوب میشود. در این مطالعه، رابطة بین دمای سطح زمین با پوششگیاهی و رطوبت سطحی خاک، در کاربریهای اراضی منطقة زهک دشت سیستان، بررسی شد. بدینمنظور تصاویر ماهوارهای لندست TM (1987)، TM (2001) و OLI(2018) بهکار رفت. پس از مراحل پیشپردازش و پردازش تصاویر، نقشههای کاربری اراضی براساس روش طبقهبندی نظارتشده و از طریق الگوریتم حداکثر احتمال در دورة سیساله استخراج شد. همچنین دمای سطح زمین با روش پنجرة مجزا بهدست آمد و ارتباط بین آن با پوشش گیاهی و رطوبت خاک، با روش آماری، ارزیابی شد. طبق نتایج، دقت طبقهبندی بهروش حداکثر احتمال با بررسی از طریق دادههای حقایق زمینی، تصاویر TM و OLI، برحسب ضریب آماری کاپا، بهترتیب 89/0، 95/0 و 84/0 و براساس صحت کلی 8/91، 45/96 و 89/87% بهدست آمد. طی سالهای 1987، 2001 و 2018 میانگین شاخصهای دمای سطح زمین 13/38، 73/45 و 14/41 درجة سانتیگراد، شاخص تفاضلی نرمالشدة پوشش گیاهی 11/0-، 13/0- و 16/0- و شاخص تفاضلی نرمالشدة رطوبت 64/0، 63/0 و 58/0 برآورد شد. ارتباط دمای سطح زمین و شاخص تفاضلی نرمالشدة پوشش گیاهی فاقد همبستگی بود. همبستگی بین دمای سطح زمین و شاخص تفاضلی نرمالشدة رطوبت نیز معکوس و منفی شد. بر اثر عوامل پدیدآورندة خشکسالی هیدرولوژیکی و شرایط اقلیمی ناشی از کاهش بارندگی، افزایش دمای هوا و وزش طوفانهای گردوغبار، زادآوری و رشد گیاهان کاهش یافته است؛ بنابراین، بهدنبال فقدان پوشش گیاهی مناسب، پوشش گیاهی در کاهش دمای سطح زمین منطقة مورد مطالعه تأثیری ندارد.
فاطمه فیروزی؛ تقی طاوسی؛ پیمان محمودی؛ سید مهدی امیرجهانشاهی
دوره 10، شماره 4 ، اردیبهشت 1397، ، صفحه 69-84
چکیده
بیلان انرژی تابشی دریافتی و برگشتی از کره زمین، بیانگر انرژی قابلدسترس در هر بخش از سامانه زمین-جو است. همچنین تابش خالص خورشیدی، بنیادیترین نیروی محرکه، برای تبخیر و تعرق و تمامی کنش و واکنشهای میان رویه زمین و اتمسفر است. این برهمکنشها، بهگونهای معنیدار، بر اقلیم و دگرگونی آن سایه میافکنند. ازاینرو، برآورد ریزبینانه ...
بیشتر
بیلان انرژی تابشی دریافتی و برگشتی از کره زمین، بیانگر انرژی قابلدسترس در هر بخش از سامانه زمین-جو است. همچنین تابش خالص خورشیدی، بنیادیترین نیروی محرکه، برای تبخیر و تعرق و تمامی کنش و واکنشهای میان رویه زمین و اتمسفر است. این برهمکنشها، بهگونهای معنیدار، بر اقلیم و دگرگونی آن سایه میافکنند. ازاینرو، برآورد ریزبینانه انرژی خالص در مقیاس گسترده از نظر مدلهای اقلیمی جهانی و منطقهای حائز اهمیت است. در این پژوهش، بهمنظور مطالعه روند تغییرات بلندمدت میانگین ماهانه آلبیدوی سطحی دشت سیستان، از تولیدات آلبیدوی سنجنده تابشسنج تصویربردار طیفی با وضوح متوسط ماهوارهِ ترا با نام (MCD43B3) استفاده شد. تصاویر اخذشده، برای یک دوره آماری 15 ساله (2014-2000) برای سه ماه آوریل، می و ژوئن با قدرت تفکیک فضایی یک در یک کیلومتر بوده است. بعد از اخذ تصاویر از مرکز آرشیو فعال توزیع فرایندهای سطح زمینِ ناسا، تمامی 45 تصویر دانلود شده برای منطقه مورد مطالعه دشت سیستان به فرمت ASCII تبدیل شد، که هر ASCII، 30080 پیکسل را شامل میشود. در نهایت، با استفاده از دو روش آماری برآورد کننده شیب سن (Sen) و رگرسیون خطی کلاسیک، روند تغییرات بلندمدت میانگین ماهانه آلبیدو در سطح معناداری پنج درصد، در یک مقیاس پیکسل-مبنا مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج حاصل از این دو مدل نشان دادند که این دو مدل در برآورد روند تغییرات میانگین آلبیدو، دقیقا مانند همدیگر عمل کردهاند و تفاوتی با یکدیگر نداشتهاند. همچنین نتایج حاصل از این تحقیق نشانداد که کانون بیشترین روند کاهشی شیب تغییرات آلبیدو در شمال شرق است که در این قسمت از دشت به دلیل جاری بودن رودخانه هیرمند، کشاورزی بهصورت گستردهای در آن رواج دارد. مقادیر افزایشی شیب روند تغییرات نیز بهصورت بسیار محدود و لکههایی کوچک و گهگاه بزرگ در شمال، جنوب شرق و مرکز دشت قابل مشاهده است. این روند افزایشی در مقادیر شاخص آلبیدو نیز در شمال دشت دقیقاً منطبق بر خشک شدن دریاچههای سهگانه هامون بوده است. بقیه مساحت دشت نیز که دارای چشماندازی بیابانی و فاقد هرگونه پوششگیاهی و همچنین جمعیت انسانی است، روند خاصی را از خود نشان نداده است. در این مطالعه، همچنین بهروشنی مشخص شد که استفاده از روش غیرپارامتریک، برآوردکننده شیب سن و روش پارامتریک رگرسیون خطی کلاسیک، در مطالعات روند تغییرات آلبیدو مناطق خشک منتج از تولیدات ماهوارهای سنجنده مودیس، می تواند بسیار کارآمد باشد.