علمی - پژوهشی
امیرحسین وحدت؛ عباس علی محمدی
چکیده
مدلسازی ارتباط بین کاربری با آلودگی هوا کاربردهای فراوانی در مطالعات شهری دارد اما نقش کاربری و پارامترهای گوناگون آن در تغییر غلظت آلودگی هوا، در ساعات متفاوت، میتواند در پیشبینی دقیقتر مکانیـ زمانی آلودگی بهکار رود. در این پژوهش، با مدلسازی رگرسیون کاربری اراضی (LUR) ساعتی بهمنظور پیشبینی مکانیـ زمانی آلایندة ...
بیشتر
مدلسازی ارتباط بین کاربری با آلودگی هوا کاربردهای فراوانی در مطالعات شهری دارد اما نقش کاربری و پارامترهای گوناگون آن در تغییر غلظت آلودگی هوا، در ساعات متفاوت، میتواند در پیشبینی دقیقتر مکانیـ زمانی آلودگی بهکار رود. در این پژوهش، با مدلسازی رگرسیون کاربری اراضی (LUR) ساعتی بهمنظور پیشبینی مکانیـ زمانی آلایندة مونوکسید کربن (CO)، پارامترهای مؤثر در تغییرات زمانی و مکانی این آلاینده، در طول شبانهروز، بررسی شده است. دادههای ساعتی ثبتشده در 21 ایستگاه سنجش آلودگی هوا در شهر تهران، طی فصل تابستان، جمعآوری شده و پارامترهای پیشبینیکننده — شامل تراکم و فاصله از متغیرهای متفاوت، مانند شبکة راهها، پوشش گیاهی، ارتفاع و کاربریهای اراضی گوناگون در سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) — شکل گرفته است. یک مدل کلی و هشت مدل ساعتی در ساعتهای 3 بامداد، 6 صبح، 9 صبح، 12 ظهر، 3 بعدازظهر، 6 عصر، 9 شب و 12 شب ایجاد شده است. ضریب تعیین ( ) مدل کلی ایجادشده برابر با 0.7899 است که عملکرد مطلوب و کارآیی این مدل را نشان میدهد. پس از تحلیل مدلهای ساعتی تولیدشده، تفاوتهایی در پارامترهای بهکاررفته در این مدلها مشاهده شد که بیان میکنند تغییرات زمانی نیز، بههمراه تغییرات مکانی، نقش مؤثری در تشکیل مدلها در طول شبانهروز ایفا میکنند. مدلهای ساعتی در بازة 0.51 تا 0.92 قرار دارند که بالاترین آن مربوط به مدلهای ساعات شبانه و پایینترین آن مربوط به ساعات ظهرگاهی است. پارامترهای راههای دسترسی محلی اصلی و فرعی و مراکز تجاری و اداری بیشترین تأثیر را در افزایش آلایندة CO، در ساعات متفاوت شبانهروز، دارند و وجود اماکن و فضاهای سبز، ورزشی و نیز درمانی در مناطق شهری مکانهایی با غلظت پایینتر آلایندة CO بهوجود میآورند.
علمی - پژوهشی
مهدی امیری؛ سیفاله سلیمانی؛ فاخته سلطانی تفرشی
چکیده
طی دهههای گذشته، طوفانهای گردوغبار از لحاظ مکانی و زمانی همواره در حال افزیش بودهاند. طوفانهای گردوغبار خاورمیانه سبب رسیدن آسیبهای بیشماری در حوزة سلامت اجتماعی، اقتصادی، زیستمحیطی و دیگر موارد به ساکنان مناطق جنوب و جنوبغرب ایران شده است. در این مقاله، بهمنظور بررسی طوفانهای گردوغبار، از دادههای سنجندة MODIS استفاده ...
بیشتر
طی دهههای گذشته، طوفانهای گردوغبار از لحاظ مکانی و زمانی همواره در حال افزیش بودهاند. طوفانهای گردوغبار خاورمیانه سبب رسیدن آسیبهای بیشماری در حوزة سلامت اجتماعی، اقتصادی، زیستمحیطی و دیگر موارد به ساکنان مناطق جنوب و جنوبغرب ایران شده است. در این مقاله، بهمنظور بررسی طوفانهای گردوغبار، از دادههای سنجندة MODIS استفاده شد. از محاسن دادههای سنجندة MODIS، توان تفکیک طیفی و زمانی بالای آن است. در این پژوهش، از دو مجموعه دادة MODIS استفاده شد؛ بخش اول، دادههای توسعة مدل (رخداد 21-18 ژانویة 2018) و بخش دوم، دادههای تست و ارزیابی مدل. دادههای هواشناسی نیز، با توجه به بازة زمانی مورد مطالعه، جمعآوری شد. پس از پیشپردازش دادهها و آمادهکردن مشاهدات میدانی، ویژگی (ورودی شبکة عصبی مصنوعی) از دادههای سنجندة MODIS، بهروش پیشنهادی، تولید میشود. ازطریق شبکة عصبی مصنوعی، مدلی مناسب توسعه یافت که، بدینترتیب، میتوان گردوغبار استخراج و پارامتر دید افقی را، همزمان، برآورد کرد. خروجی مدل با خروجی شاخص NDDI مقایسة بصری شد. سپس، برای بررسی کارآیی روش پیشنهادی، مدل توسعهیافته با دادههای مربوط به زمان دیگر تست و خروجی مدل با خروجی شاخص NDDI مقایسة بصری شد. در نهایت، بهمنظور نشاندادن نقاط قوت و ضعف روش پیشنهادی، ارزیابی دقت ازطریق مقایسة نتایج روش پیشنهادی و پارامتر دید افقی در ایستگاههای سینوپتیک انجام شد. میزان خطای کلی، بهترتیب، 10%، 10%، 15% و 10% درمورد پردازش تصاویر هجدهم ژانویه، نوزدهم ژانویه، بیستم ژانویه و 21اُم ژانویة 2018 و 20% و 25% درمورد پردازش تصاویر 26اُم ژانویة 2019 و 28اُم اکتبر 2018 بهدست آمد. با اتصال به پایگاه دادة سازمان هواشناسی کشوری، روش پیشنهادی دارای قابلیت بهکارگیری در سیستم خودکار استخراج گردوغبار است.
علمی - پژوهشی
منصوره کوهی؛ زهرا شیرمحمدی علی اکبرخانی؛ آزاده محمدیان؛ مجید حبیبی نوخندان
چکیده
تبخیرــ تعرق گیاه مرجع متغیری است که مهمترین جزء چرخة هیدرولوژی محسوب میشود. با توجه به ارتباط مستقیم تبخیرـ تعرق مرجع با متغیرهای اقلیمی، انتظار میرود افزایش دمای هوا و تغییرات فراسنجهای مرتبط با دما در روند و مقدار ETo تأثیر بگذارد. در این مطالعه، ضمن بررسی مهارت دادههای شبکهای CRU در برآورد میانگین سالیانة سه متغیر دمای ...
بیشتر
تبخیرــ تعرق گیاه مرجع متغیری است که مهمترین جزء چرخة هیدرولوژی محسوب میشود. با توجه به ارتباط مستقیم تبخیرـ تعرق مرجع با متغیرهای اقلیمی، انتظار میرود افزایش دمای هوا و تغییرات فراسنجهای مرتبط با دما در روند و مقدار ETo تأثیر بگذارد. در این مطالعه، ضمن بررسی مهارت دادههای شبکهای CRU در برآورد میانگین سالیانة سه متغیر دمای کمینه، بیشینه و تبخیرـ تعرق در استان خراسان رضوی، پیشنگری تغییر در مقدار، نوسانات مکانی و روند زمانی این سه متغیر، با استفاده از برونداد چهار مدل سری CMIP5، تحت دو سناریوی واداشت تابشی (4.5 و 8.5) طی دو دورة آیندة نزدیک (2050-2021) و آیندة میانی (2080-2051) بررسی شد. نتایج نشان داد دادههای CRU دارای مهارت مناسبی در شبیهسازی دما در منطقهاند. میانگین سالیانة دمای کمینه، در دورة 2050-2021، تحت هر دو سناریو، بیش از C ᵒ6/1 افزایش خواهد یافت که تحت RCP8.5، مساحت بیشتری از استان دچار این افزایش خواهد شد. این منطقه، طی دورة 2080-2021، با افزایش بیش از Cᵒ3 در میانگین سالیانة دمای کمینه مواجه خواهد شد. افزایش دمای بیشینه در سناریوی RCP8.5 طی دورة میانی، در تمامی استان، حدود Cᵒ4 برآورد شد. مقایسة مقادیر ETo مشاهداتی با برونداد چهار مدل اقلیمی در تمامی نقاط شبکه برای دورة پایه نشان داد، بهرغم تفاوت در مقدار، نحوة پراکنش مکانی مقادیر ETo مدل با توزیع مکانی مقادیر مشاهداتی همخوانی مناسبی دارد. براساس نتایج بهدستآمده، طی دو دورة مورد بررسی، این متغیر افزایش خواهد یافت و همانطور که انتظار میرود، تحت سناریوی RCP8.5، درصد افزایش بیش از سناریوی مقابل است.[1] Reference Evapotranspiration (ETo)
علمی - پژوهشی
پرویز پنجه کوبی؛ محمد ریحانی پروری؛ مهدی جاوردی؛ محمد رضا رحمن نیا
چکیده
چکیدهدر رابطههای تجربی برای محاسبة زمان تمرکز، شدت بارش حوضه یکنواخت فرض شده است. تغییرات در شدت، مدت و توزیع فضایی از ویژگیهای ذاتی بارشهای همرفتی شمرده میشود. در این پژوهش، با استفاده از تصاویر و دادههای رادار هواشناسی، شدت و مقدار و پراکنش بارش، با تفکیک مکانی پانصد متر شعاعی و تفکیک زمانی پانزده دقیقه، محاسبه شد. سیل هشتم ...
بیشتر
چکیدهدر رابطههای تجربی برای محاسبة زمان تمرکز، شدت بارش حوضه یکنواخت فرض شده است. تغییرات در شدت، مدت و توزیع فضایی از ویژگیهای ذاتی بارشهای همرفتی شمرده میشود. در این پژوهش، با استفاده از تصاویر و دادههای رادار هواشناسی، شدت و مقدار و پراکنش بارش، با تفکیک مکانی پانصد متر شعاعی و تفکیک زمانی پانزده دقیقه، محاسبه شد. سیل هشتم خرداد 1393 در سه حوضة سرمو، زرینگل و رامیان بررسی شد. ابتدا محدودة هریک از حوضهها در محیط GIS بهدست آمد و بهصورت برنامة اجرایی برای نرمافزار رادار تعریف شد و سپس، بهکمک تصاویر و دادههای رادار هواشناسی، شدت و نحوة پراکنش بارش در حوضههای انتخابی واکاوی شد. نتایج نشان داد شدت، مدت و پراکنش بارش تعیینکنندة مقدار رواناب حوضه بود. زمان سیل با زمان تمرکز و بیشینة رواناب حوضه اختلاف داشت. واکاوی تصاویر رادار نشان داد که بیشینة رواناب، علاوهبر مجموع بارش حوضه، به پراکنش بارش نیز مرتبط بود. اگر مجموع و پراکنش بارش همسو بودند، شدت سیلاب افزایش و اگر شدت و مجموع بارش ناهمسو بودند، شدت سیلاب کاهش داشت. در پیشبینی زمان سیلاب و رواناب بیشینه، استفاده از دادههای رادار دقتی بیشتر از روشهای تجربی داشت.
علمی - پژوهشی
سارا عطارچی؛ مهدی رهنما
چکیده
در تصاویر سار تمامپولاریمتریک، امکان شناسایی و تشخیص اهداف برمبنای خصوصیات پولاریمتریک آنها وجود دارد. بااینحال، بهدلیل پیچیدگیهای سنجنده، بیشتر سنجندههای سار در حالت دوپولاریمتریک فعالیت میکنند و فراوانی دادههای دوپولاریمتریک بسیار بیشتر از دادههای تمامپولاریمتریک است. در این تحقیق، میزان کارآیی مؤلفههای ...
بیشتر
در تصاویر سار تمامپولاریمتریک، امکان شناسایی و تشخیص اهداف برمبنای خصوصیات پولاریمتریک آنها وجود دارد. بااینحال، بهدلیل پیچیدگیهای سنجنده، بیشتر سنجندههای سار در حالت دوپولاریمتریک فعالیت میکنند و فراوانی دادههای دوپولاریمتریک بسیار بیشتر از دادههای تمامپولاریمتریک است. در این تحقیق، میزان کارآیی مؤلفههای پولاریمتریک استخراجشده از حالت دوقطبی با حالت تمامپولاریمتریک مقایسه شدهاند. بدینمنظور، مؤلفههای آلفا و انتروپی در سه حالت HH-HV ، HH-VV، HV-VV و تمامپولاریمتریک محاسبه شده است. با هدف بررسی دقیقتر، مقادیر آلفا و انتروپی بهتفکیک کلاسهای پوشش زمین استخراج شدهاند. مقایسة مقادیر خطای مطلق میانگین بین مقادیر آلفا در حالت تمامپولاریمتریک با مقادیر حالت دوپولاریمتریک نشان میدهد که بین حالت HH-HV، با حالت تمامپولاریمتریک، کمترین خطا وجود دارد و بیشترین خطا به حالت HH-VV متعلق است. میزان خطا بین مقادیر انتروپی حالت تمامپولاریمتریک و حالت HH-HV، HH-VV و HV-VV، بهترتیب، برابر 06/0 و 22/0 و 17/0 است. بر این اساس، حالت دوپولاریمتریک HH-HV بیشترین انطباق را با حالت تمامپولاریمتریک دارد و ترکیب باندهای همقطب HH-VV کمترین انطباق را با حالت تمامپولاریمتریک داراست. در بین کلاسهای متفاوت پوشش اراضی، مقادیر آلفای کلاس آب در حالت HH-HV بیشترین نزدیکی را با حالت تمامپولاریمتریک دارد. بین مقادیر انتروپی کلاسهای متفاوت پوشش زمین در حالت HH-HV با حالت تمامپولاریمتریک، اختلاف معناداری وجود ندارد. براساس یافتههای این تحقیق، نتیجهگیری میشود که ترکیب HH-HV به حالت تمامپولاریمتریک نزدیکتر است.
علمی - پژوهشی
سمانه صفائیان؛ سامره فلاحتکار؛ محمد جواد طوریان
چکیده
در سالهای اخیر، پدیدة تغییر اقلیم و خشکسالی به معضلی جهانی در مناطق خشک و نیمهخشک جهان تبـدیل شـده اسـت. در تحقیق حاضر، تغییرات ماهیانة دیاکسید کربن جو و ذخیرة کل آب، در بازة زمانی 2015-2003 در ایران، بررسی شده است. از دادههای ترکیبشده با الگوریتم Obsm4MIPs ماهوارة GOSAT و سنجندة SCIAMACHY، برای بهدستآوردن روند تغییرات غلظت گاز دیاکسید ...
بیشتر
در سالهای اخیر، پدیدة تغییر اقلیم و خشکسالی به معضلی جهانی در مناطق خشک و نیمهخشک جهان تبـدیل شـده اسـت. در تحقیق حاضر، تغییرات ماهیانة دیاکسید کربن جو و ذخیرة کل آب، در بازة زمانی 2015-2003 در ایران، بررسی شده است. از دادههای ترکیبشده با الگوریتم Obsm4MIPs ماهوارة GOSAT و سنجندة SCIAMACHY، برای بهدستآوردن روند تغییرات غلظت گاز دیاکسید کربن، و دادههای ماهوارة GRACE، برای تغییرات ذخیرة کل آب در بازة زمانی 2003 تا 2015، استفاده شده است. نتایج همبستگی کانونی رابطهای قدرتمند را، بین غلظت دیاکسید کربن با تغییرات ذخیرة کل آب، نشان میدهد. بهمنظور مدلسازی رابطة بین تغییرات ذخیرة کل آب با دیاکسید کربن، میزان تخلیه و مصرف آبهای زیرزمینی از مدل رگرسیون گامبهگام استفاده شد. نتایج حاصل از مدل رگرسیون بین تغییرات اشارهشده نشاندهندة این است که دیاکسید کربن، با 91/0R2=، بیشترین رابطه را با تغییرات ذخیرة کل آب در مدل دارد. شایان ذکر است که شناسایی این روابط، در مقیاس کلان، ملموس است و در مقیاس محلی شیوههای مدیریتی در تغییرات منابع آب، بهویژه آبهای زیرزمینی، تأثیر بیشتری دارد.