پهنه‌بندی آسیب‌پذیری آب‌های زیرزمینی، با کمک الگوریتم‌های فازی عصبی (مطالعه موردی: استان زنجان)

ارزیابی آسیب‌پذیری آبخوان، کاری سودمند برای توسعه و مدیریت و تصمیم‌گیری‌های مربوط به کاربری اراضی، نحوه پایش کیفی منابع آب زیرزمینی و جلوگیری از آلودگی این آب‌ها به شمار می‌آید. هدف از این مطالعه، به‌کارگیری مدل هوشمند ریاضی برای پیش‌بینی آسیب‌پذیری آب‌های زیرزمینی در استان زنجان است و به همین خاطر با استفاده از مدل ANFIS، روش جدیدی برای تخمین آسیب‌پذیری آب‌های زیرزمینی ارائه شده است. فرایند توسعه و ارزیابی این مدل با استفاده از مجموعه داده‌های واقعی و معیارهای آماری صورت گرفته است. بدین منظور با تهیة داده‌های مورد نیاز شامل عمق سطح آب زیرزمینی، تغذیه خالص، محیط آبخوان، محیط خاک، توپوگرافی، تأثیر منطقه غیراشباع و هدایت هیدرولیکی آبخوان، اقدام به ایجاد مدل ANFIS شد. در مرحلة بعد نتایج حاصل از مدل با داده‌های واقعی اعتباریابی گردید. طبق نتایج تحقیق، مدل ایجاد‌شده توان پیش‌بینی موفقیت‌آمیز آسیب‌پذیری آب‌های زیرزمینی را دارد. مقادیر RMSE و در مرحله آموزش به ترتیب 18/101 و 98/0، و در مرحله ارزیابی 8/173 و 94/0 به‌دست آمدند. روش ارائه‌شده در این تحقیق، رهیافت جدیدی در تخمین آسیب‌پذیری آب‌های زیرزمینی به شمار می‌آید و قابلیت اتصال و ترکیب با مدل‌های دیگر و نیز به‌هنگام‌سازی با توجه به شرایط واقعی را به‌خوبی دارد. در بررسی نتایج حاصل از مدل ANFIS، بیشترین درصد پتانسیل آلودگی دشت مربوط به کلاس آسیب‌پذیری کم 74 درصد، و کمترین آن مربوط به کلاس خیلی بالا 1 درصد برآورد شده است