ارائه مدل تصمیم گیری چند شاخصه فازی مبتنی برGIS به منظور ارزیابی سازگاری کاربرهای شهری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی

چکیده

در کشورهای درحال توسعه، به دلیل رشد سریع و بدون برنامه ریزی شهر در گذشته، در برخی موارد کاربری های ناسازگار در مجاروت همدیگر قرار گرفته اند، که این خود منجر به پایین ماندن سطح کیفیت زندگی و کاهش کارایی کاربری های مختلف شده است. هدف این مقاله، تکوین و توسعه نوعی سامانه مکانی پشتیبان تصمیم گیری در مسائل مربوط به ارزیابی سازگاری بین کاربری های شهری است. در این مقاله سازگاری بین کاربرهای شهری در سطح ریزدانه و در شعاع کاربری های همسایه بررسی شده است. پنج عامل آلودگی صوتی، آلودگی هوا، راحتی و آسایش، امنیت و زیبایی شناسی به عنوان عوامل موثر در ارزیابی سازگاری در نظر گرفته شده اند که ماتریس سازگاری به عنوان ابزاری به منظور ارزیابی سطح سازگاری بین دو کاربری شهری مورد استفاده قرار گرفته است. از تکنیک دلفی نیز برای دستیابی به توفق گروهی بین کارشناسان برنامه ریزی شهری استفاده شده است. به منظور توسعه مدل مورد نظر، از مفاهیم و ابزارها و روش های تصمیم گیری گروهی، تصمیم گیری چند شاخصه فازی و فرایند تحلیل سلسه مراتبی، برای ایجاد سامانه مورد نیاز در محیط GIS استفاده شده است. در این مدل، تکنیک تصمیم گیری چند شاخصه فازی با ابزار تحلیلی GIS تلفیق شده است، تا بتوان کاربری های ناسازگار در سطح شهر را با توجه به عوامل مختلف، استخراج کرد. مدل پیشنهادی این تحقیق ب همراه محیط نرم افزاری توسعه یافته مربوط، برای بخشی از منطقه هفت شهر تهران پیاده سازی و آزمایش شد نتایج مدل می تواند به عنوان ابزاری برای کمک به مدیران شهری به منظور مطالعه بهتر و ضعیت شهری و جلوگیری از توسعه مناطق با بافت نامناسب، با هدف تضمین توسعه پایدار به کار گرفته شود. توسعه مدل ارزیابی سازگاری کاربری های تفصیلی شهری در مقیاس همسایگی، ارائه روشی به منظور تعیین کاربری ها ناسازگار با توجه به تاثر همزمان عوامل موثر در سازگاری، به کارگیریتئوری فازی در محاسبه ناسازگاری بین کاربری ها و یکپارچه سازی GIS و روش های تصمیم گیری چند معیاری در حل مسئله ناسازگاری، از نتایج مهم این تحقیق به شمار می آید. شاخص سازگاری می تواند به عنوان معیاری به منظور پیشنهاد و اولویت بندی چندین کاربری مناسب برای هر زمین شهری مورد استفاده قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Urban Land Use Compatibility Evaluation Model: A GIS based and Fuzzy Multi Attribute Decision Making Approach

چکیده [English]

Interpolated data are usually used in many engineering and planning activities such as geology, climatology, natural resources and hazard management. Root Mean Squared Errors (RMSE) is the most frequently used indicator for error assessment and statement. Unfortunately, this indicator is mainly non-spatial and it does not provide the required spatial details about the local reliability of the interpolated layers. Therefore, development of more efficient and practically useful methods for spatial evaluation and visualization of interpolation errors are of prime importance.
In this research, after reviewing some of the important limitations of RMSE and interpolation methods, a practical approach based upon the triangulation, for modeling and mapping of the reliability of interpolation has been proposed. Triangles formed by application of the delauney triangulation to sample points have been used as the main spatial entities. Three characteristics of triangles including the area, shape (modeled by the ratio of perimeter to area), and variance of the values of their 3 corners have been used to model the interpolation errors in triangle levels. The reason for choosing these parameters is their important role in creation of errors, as well as simplicity of their calculation in GIS environment.
Point data of elevation from part of Tehran metropolis has been used as the case study for examination and demonstration the usefulness of the proposed approach. Modeling has been based on the least squares fitting in a multiple regression framework. The fitted model has been used for prediction of interpolation errors. Where its validity has been evaluated by the independent, well distributed test sample points with a known elevation. 
Results of the proposed approach have been encouraging, and close relationship between the actual and predicted (by model) errors have been observed. Production of the map of interpolation errors, as in the proposed approach, can be useful for efficient use of the interpolated data. Also, these maps can be used as useful guides for collection of additional samples where the improvement of the interpolated data quality is required. More close examination of the proposed approach in a wider and diverse environmental condition has been recommended.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Interpolation error
  • TIN
  • Modeling
  • RMSE