برآورد ریز شبیه ساز دسترسی به خدمات شهری: روشی مبتنی برسامانه اطلاعات مکانی و تلفیق حمل و نقل و کاربری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی

2 دانشگاه شیراز

چکیده

در بیشتر مدل های برنامه ریزی شهری، ابعاد ارزیابی بر مبنای سامانه زون بندی و فرض توزیع یکسان مشخصات مورد ارزیابی در پهنه هر زون است. در این مدل ها تعامل میان زون های مختلف از طریق اتصال مراکز زون ها و ارزیابی موقعیت مراکز نسبت به یکدیگر صورت می گیرد. محدویت های مدل های مدل های مکانی در قالب سامانه ها زون مبنا، به طور جدی توانایی آن ها برای پاسخگویی به مابحث جاری برنامه ریزی را محدود می سازد و نبابراین به مدل هایی میتنی بر المان های مکانی ریزدانه و ناپیوسته نیاز سات. در این تحقیق، یک مدل ریز شبیه ساز به منظور محاسبه میزان دسترسی به خدمات شهری، با تمرکز بر تلفیق زیر سامانه های کاربری زمین و حمل و نقل، ارائه شده است. در این زمینه معیارهای مناسب، شامل تاثیرات نوع کاربری زمین و شاخصه های حمل و نقل، مورد بررسی قرار گرفته و نتایج آن در قالب برآورد پارامتر دسترسی، که مهم ترین بخش در سامانه تلفیقی کاربری زمین- حمل و نقل به شمار می آید، نمایش داده شده است. از سوی دیگر، برای در نظر گرفتن مشخصات و نیز وظایف و کارکرد خصا هر کابری در تکوین و توسعه مدل، کاربری ها به دو دسته کاربری های تک خدماتی و چند خدماتی دسته بندی گردیده و برای هر یک، مدل برآورد دسترسی جداگانه ای ازائه شده است. بدیهی است هر چه واحد مکانی مورد ارزیابی کوچک تر باشد، مدل برآودر دسترسی جزئیات بیشتری ار در بر خواهد گرفت و نتایج دقیق تر خواهد بود. بدین منظور، پلاک ساختمانی به عنوان کوچک ترین واحد ارزیابی میزان دسترسی به خدمات شهری در نظر گرفته شد و مدل ریز دانه پیشنهادی در محیط DIS و برای قسمتی از شهر شیراز به اجرا درآمد و مورد آزمون قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان داد که این مدل به خوبی توانسته است واقعیات شهودی را در بر گیرد و تلفیقی از تعریف نظری یا تئوریک و قابل تفسیر به وسیله تحلیل گران شهری و واقعیات فیزیکی دنیای بیرون را برای شاخص دسترسی، به دست می دهد. بررسی نتایج مدل به برنامه ریزان شهری این امکان را می دهد تا کمبودهای موجود، چه در شبکه های حمل و نقل و چه در سامانه کاربری زمین، مشص گردد و تصمیم های لازم برای رفع این کمبودها و همچنین مدیریت هر چه بهتر شهری، گرفته شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Micro-simulation Model to Estimate Accessibility to Urban Services: A GIS-based and Land Use and Transportation Integrated Approach

چکیده [English]

Spatial dimension of the most urban planning models are based on the zonal systems. This kind of models assumes that all attributes are uniformly distributed all over a zone and spatial interaction between zones is established via linked only to the centroids of the zones. Zone-based spatial models pay no attention to special characteristic and distribution of different land uses and transportation facilities inside each zone. Therefore, this kind of models can not satisfy current planning issues and are too disaggregate to counter new challenges in urban planning activities. In this research, a micro-simulation model is proposed for accessibility evaluation with focusing on integration of two major urban planning sub-systems: land use and transportation. The characteristics of various land uses and transportation policies are studied to be included in the accessibility evaluation model. Specific characteristics of various land uses are considered during the development of the model. In this research, various land uses are categorized in two classes: multi-facility and single-facility and different accessibility evaluation models are developed for each land use class. Parcel is considered as the smallest planning unit in the model and geographical information system and its analysis tools are used to test the result of the model in a case study area in Shiraz city. The results show that the model is robust to clarify different aspects of accessibility. The results present useful information to urban planners and show them various shortcomings regarding both land use and transportation systems in the case study. Micro evaluation of accessibility, as one of the most important parameter in a land use-transportation integrated model, supports urban planners to get proper decision to tackle with the problems related to both urban land use and transportation systems.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Accessibility
  • Micro-simulation model
  • Land use
  • Transportation
  • GIS