علمی - پژوهشی
یوسف رضائی؛ محمدجواد ولدان زوج؛ محمودرضا صاحبی
دوره 9، شماره 1 ، دی 1396، صفحه 1-16
چکیده
یخچالهای طبیعی و تغییرات و حرکت آنها در جایگاه شاخصهایی برای نشان‌دادن تغییرات آب‌و‌هوایی به‌کار می‌روند و به‌منظور ارزیابی تغییرات سطحی یخچال ناشی از تغییرات اقلیمی، باید مطالعات بلندمدت انجام شود. استفاده از تصاویر ماهواره‌ای راهی مؤثر برای استخراج سرعت حرکت یخچال محسوب می‌شود. در این تحقیق با استفاده از عکس‌های هوایی ...
بیشتر
یخچالهای طبیعی و تغییرات و حرکت آنها در جایگاه شاخصهایی برای نشان‌دادن تغییرات آب‌و‌هوایی به‌کار می‌روند و به‌منظور ارزیابی تغییرات سطحی یخچال ناشی از تغییرات اقلیمی، باید مطالعات بلندمدت انجام شود. استفاده از تصاویر ماهواره‌ای راهی مؤثر برای استخراج سرعت حرکت یخچال محسوب می‌شود. در این تحقیق با استفاده از عکس‌های هوایی قدیمی و تصاویر ماهواره‌ای جدید، تغییرات سطحی و بردارهای جابه‌جایی و سرعت یخچال علم‌چال، با استفاده از الگوریتم خودکار، محاسبه شده است. تمامی داده‌ها، شامل عکس‌های هوایی و تصاویر، به‌صورت ارتو[1] درآمدند و از نظر رادیومتریکی و هندسی همسان‌سازی شدند. با استفاده از عکس هوایی سال 1955 و مقایسة آن با تصویر SPOT سال 2003، میزان عقب‌نشینی یخچال در قسمت پیشانی آن به‌دست آمد. همچنین، تغییرات کوتاه‌مدت در دو بازة زمانی بین 1998 تا 2003 و 2003 تا 2005، با استفاده از عکس‌های هوایی و تصاویرSPOT و Quick Bird، استخراج شد. در این تحقیق، با استفاده از روش مبتنی‌بر تبدیل فوریه و محاسبة همبستگی، بردارهای سرعت سطحی با خطای کمتر از دو متر استخراج شد. نتایج دقت و قابلیت روش پیشنهادی را برای ارزیابی میزان عقب‌نشینی و نیز اندازه‌گیری سرعت سطحی یخچال نشان می‌دهند و می‌توان این نتایج را به‌منظور مطالعات مربوط به تغییرات اقلیمی در سطح منطقه‌ای به‌کار برد.
علمی - پژوهشی
علی‌اکبر متکان؛ عباس علی‌محمدی؛ بابک میرباقری؛ کمال اکبری؛ محمد تناسان
دوره 9، شماره 1 ، دی 1396، صفحه 17-36
چکیده
متناسب با پیچیدگی‌های رفتاری در انسان‌ها، سیستم‌های اجتماعی نیز دارای پیچیدگی خاصی‌اند. مدیریت جمعیت در این سیستم‌ها بسیار اهمیت دارد و نیازمند صرف هزینه و انرژی بسیار است. با توجه به تعاملات موجود میان انسان‌ها و محیط در سیستم‌های اجتماعی و تأثیر آنها در روند حرکتی جمعیت در شرایط متفاوت، شناخت و بررسی این تعاملات به‌ویژه در ...
بیشتر
متناسب با پیچیدگی‌های رفتاری در انسان‌ها، سیستم‌های اجتماعی نیز دارای پیچیدگی خاصی‌اند. مدیریت جمعیت در این سیستم‌ها بسیار اهمیت دارد و نیازمند صرف هزینه و انرژی بسیار است. با توجه به تعاملات موجود میان انسان‌ها و محیط در سیستم‌های اجتماعی و تأثیر آنها در روند حرکتی جمعیت در شرایط متفاوت، شناخت و بررسی این تعاملات به‌ویژه در شرایط اضطراری، از نیازهای اساسی هر سیستم است. در پژوهش حاضر، از نتایج شبیه‌سازی مکانی عامل مبنای روند حرکتی افراد و شبیه‌سازی آتش‌سوزی در ایستگاه قطار شهری هفتِ تیر جهت بررسی رفتار افراد و محیط در هنگام آتش‌سوزی استفاده شد. سپس شاخص‌های دشواری حرکت، شامل شاخص‌های محیطی و محیطی- انسانی، به‌منظور بررسی تأثیر محیط و عامل‌ها در روند حرکتی، محاسبه شد. در ادامة کار دو شاخص دشواری جدید، شامل یک شاخص محیطی و یک شاخص محیطی- انسانی با نام‌های AM1 و AM2 ویژة شرایط آتش‌سوزی، معرفی شدند. نوآوری شاخص‌های یادشده، افزون بر میزان تعاملات افراد با یکدیگر و تعاملات آنها با اجزای فیزیکی محیط، به تلفیق نتایج شبیه‌سازی‌های عامل مبنا و شبیه‌سازی‌های مربوط به آتش‌سوزی در محیط و استفاده از پارامتری به نام میزان قابلیت دید مربوط می‌شود. بررسی نتایج شاخص‌های محاسبه‌شده و نتایج مربوط به شبیه‌سازی روند حرکتی افراد در محیط ایستگاه نمایانگر رابطة معکوس بین میزان دشواری و سرعت روند حرکتی عامل‌ها در محیط ایستگاه است. همچنین، میزان دشواری حرکت در سناریوی موفق محیطی نشان از کاهش میزان دشواری، در مقایسه با سناریوی وضعیت فعلی در نقاط داغ دارد. بهرهگیری از شبیه‌سازی‌های عامل مبنا و محاسبة شاخص‌های دشواری در بازه‌های زمانی متفاوت وقوع بحران می‌تواند در تدوین استراتژی‌های مکانی- زمانی مدیریت جمعیت و تخلیة اضطراری مؤثر باشد و در نقش پشتیبانی‌کنندة تصمیم مکانی، مدیران بحران را در مدیریت بهینة شرایط یاری کند.
علمی - پژوهشی
زهرا فضیلت‌پور؛ کاظم رنگزن؛ غلامرضا اسکندری؛ عظیم صابری
دوره 9، شماره 1 ، دی 1396، صفحه 37-48
چکیده
محیط دریا فرصت‌های مهمی را برای پیشرفت در زمینة شیلات و بهره‌برداری منابع طبیعی فراهم می‌کند. ماهیگیری منبعی برای تهیة مواد غذایی است و منبعی مهم برای درآمد در ایران شمرده می‌شود. با توجه به نیاز بسیار برای شناسایی میزان توزیع منابع ماهی، اطلاعات به‌دست‌آمده از ماهواره‌ها نقش مهمی در برنامه‌های کاربردی شیلات ایفا می‌کنند. داده‌های ...
بیشتر
محیط دریا فرصت‌های مهمی را برای پیشرفت در زمینة شیلات و بهره‌برداری منابع طبیعی فراهم می‌کند. ماهیگیری منبعی برای تهیة مواد غذایی است و منبعی مهم برای درآمد در ایران شمرده می‌شود. با توجه به نیاز بسیار برای شناسایی میزان توزیع منابع ماهی، اطلاعات به‌دست‌آمده از ماهواره‌ها نقش مهمی در برنامه‌های کاربردی شیلات ایفا می‌کنند. داده‌های سنجش از دور مربوط به رنگ اقیانوس می‌توانند در کاربردهای بسیاری همچون ماهیگیری تجاری، حمل‌ونقل دریایی و استخراج معدن در اقیانوس استفاده شوند. با توجه به اینکه تصاویر ماهواره‌ای پوشش مکانی گسترده و تکرار بالایی فراهم می‌کنند، در پیش‌بینی مکان‌های بالقوة ماهیگیری می‌توانند بسیار یاریگر باشند. توان تفکیک طیفی بالای سنجندة مودیس (MODIS) و دارابودن باندهای حرارتی متعدد آن را به‌نسبت دیگر سنجنده‌ها در موقعیت ممتازی قرار می‌دهد. اعتبارسنجی تصاویر دمای سطح دریا مربوط به سنجندة مودیس با داده‌های برداشت‌شده در ایستگاه‌های زمینی با ضریب همبستگی 84/0 انجام شد. در این تحقیق پس از تهیة لایه‌های دمای سطح آب، ارتفاع سطح دریا، غلظت کلروفیل -a و شیب حرارتی سطح آب، نقشة مکان‌های مستعد صید ماهی در خلیج فارس تهیه شد. روش‌های فازی نمایشی قوی از اجزای مهم تصمیم‌گیری مکانی و همچنین، نمایش مفاهیم مبهم و غیردقیق را فراهم می‌کنند. وزن‌دهی لایه‌ها به‌روش FAHP صورت گرفت و بیشترین وزن به دادة دمای سطح دریا، در جایگاه پارامتر مؤثر در این تصمیم‌گیری داده شد. پس از روی‌هم‌گذاری لایه‌ها، نتایج ارزیابی دقت نقشه‌های نهایی نشان می‌دهد که 82% از میزان صید انجام‌شده در دریا در مکان‌هایی صورت گرفته است که بهترین مناطق در نقشه‌های مناطق مستعد صید شمرده می‌شوند. با صید هدفمند می‌توان بازدهی صید را در زمانی کمتر از زمان کنونی افزایش داد. این امر می‌تواند با ادغام سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی تحقق یابد.
علمی - پژوهشی
علی‌اصغر تراهی؛ مرجان فیروزی‌نژاد؛ علی عبدالخانی
دوره 9، شماره 1 ، دی 1396، صفحه 49-62
چکیده
تهیة اطلاعات دقیق و به‌روز از منابع جنگلی یکی از عوامل اساسی در مطالعه و مدیریت پایدار این منابع است و این اطلاعات را می‌توان به‌آسانی و با صرف هزینه و زمان کمتر، از راه طبقه‌بندی داده‌های دورسنجی تهیه کرد. در این مطالعه به‌منظور ارزیابی عملکرد الگوریتم‌های ماشین‌بردار پشتیبان و حداکثر احتمال در تهیه نقشه کاربردی اراضی جنگل‌های ...
بیشتر
تهیة اطلاعات دقیق و به‌روز از منابع جنگلی یکی از عوامل اساسی در مطالعه و مدیریت پایدار این منابع است و این اطلاعات را می‌توان به‌آسانی و با صرف هزینه و زمان کمتر، از راه طبقه‌بندی داده‌های دورسنجی تهیه کرد. در این مطالعه به‌منظور ارزیابی عملکرد الگوریتم‌های ماشین‌بردار پشتیبان و حداکثر احتمال در تهیه نقشه کاربردی اراضی جنگل‌های رودخانه‌ای، از داده‌های ماهواره لندست 8 استفاده شد. برای این کار، پنجره‌ای از تصاویر چندطیفی سنجندة OLI جنگل‌های رودخانة مارون بهبهان، در استان خوزستان، انتخاب شد. پس از عملیات پیش‌پردازش، شامل رفع خطای رادیومتریک و تصحیح اتمسفریک، طبقه‌بندی تصاویر به‌روش نظارت‌شده و با استفاده از الگوریتم‌های حداکثر احتمال و ماشین بردار پشتیبان و با هفت کلاس کاربری جنگل، مرتع، کشاورزی، آیش، رودخانه، مسکونی و جاده، و همچنین سه کلاس کاربری جنگل، رودخانه و دیگر مناطق، روی مجموعة باندهای اصلی صورت پذیرفت. برای ارزیابی عملکرد الگوریتم ماشین بردار پشتیبان، از سه گروه نمونة تعلیمی با تعداد 241، 141 و 41 نمونه و همچنین از چهار هستةخطی، چندجمله‌ای، شعاعی و حلقوی استفاده شد. نتایج حاصل نشان داد که تهیة نقشة طبقه‌بندی جنگل‌های رودخانه‌ای مارون و تفکیک کاربری‌ها با استفاده از تصاویر سنجندة OLI امکان‌پذیر است و بهترین نتیجه مربوط به طبقه‌بندی، با استفاده از الگوریتم - PolynomialSVM در باندهای اصلی سنجندة OLI و با سه کلاس کاربری و صحت کلی 24/99 و ضریب کاپای 97/0 است. همچنین مشخص شد که با کاهش تعداد کلاس‌ها از هفت به سه، کاربری صحت طبقه‌بندی افزایش می‌یابد ولی با کاهش تعداد نمونه‌ها تا حد میانگین، تغییر محسوسی در کیفیت طبقه‌بندی رخ نمی‌دهد و در صورت کاهش زیاد تعداد نمونه‌ها، از صحت طبقه‌بندی نیز کاسته می‌شود.
علمی - پژوهشی
رستا نظری؛ عباس کاویانی
دوره 9، شماره 1 ، دی 1396، صفحه 63-74
چکیده
افزایش محصول به تأمین نیاز آبی گیاه وابسته است؛ درنتیجه، تخمین درست نیاز آبی گیاه هم به تولید محصول کمک می‌کند و هم در مدیریت منابع آب تأثیر دارد. الگوریتم‌های سبال و متریک از مهم‌ترین و پرکاربردترین روش‌های باقی‌ماندة بیلان انرژی برای برآورد تبخیر و تعرق واقعی با استفاده از داده‌های سنجش از دور محسوب می‌شوند. بر همین اساس، ...
بیشتر
افزایش محصول به تأمین نیاز آبی گیاه وابسته است؛ درنتیجه، تخمین درست نیاز آبی گیاه هم به تولید محصول کمک می‌کند و هم در مدیریت منابع آب تأثیر دارد. الگوریتم‌های سبال و متریک از مهم‌ترین و پرکاربردترین روش‌های باقی‌ماندة بیلان انرژی برای برآورد تبخیر و تعرق واقعی با استفاده از داده‌های سنجش از دور محسوب می‌شوند. بر همین اساس، هدف از تحقیق حاضر بررسی نتایج تبخیر و تعرق واقعی با اجرای مدل‌های متریک و سبال در دشت قزوین است. به‌منظور ارزیابی نتایج برآورد تبخیر و تعرق واقعی، از دو سنجنده با قدرت تفکیک زمانی و مکانی متفاوت (تصاویر سنجندة مودیس[1] ماهوارة ترا و سنجندة ETM+ ماهوارة لندست 7) استفاده شد. در این زمینه، داده‌های ایستگاه هواشناسی قزوین و نیز داده‌برداری لایسیمتری، به‌منظور صحت‌سنجی نتایج الگوریتم متریک و سبال، به‌کار رفت. نتایج مدل‌های متریک و سبال با مجموع ده تصویر از تصاویر سنجندة مودیس ماهوارة ترا و سنجندة ETM+ ماهوارة لندست 7، با داده‌برداری‌های لایسیمتری گیاه مرجع چمن در سال 1380 ارزیابی شدند. سنجندة مودیس با 88/0r =، 91/1 RMSE= و 85/0 SE= میلیمتر بر روز و سنجندة ETM+ با 00/1 r=، 91/0RMSE= و 09/0 SE= میلیمتر بر روز در مدل متریک، در مقایسه با مدل سبال، برآوردی دقیق‌تر از داده‌برداری لایسیمتر دارند و در این تحقیق، مدل متریک به‌منزلة مدل برتر برای برآورد تبخیر و تعرق واقعی در منطقة دشت قزوین توصیه می‌شود.
علمی - پژوهشی
زینب فضلی؛ محمودرضا دلاور؛ محمدرضا ملک
دوره 9، شماره 1 ، دی 1396، صفحه 65-92
چکیده
ممیزی املاک شهری ازجمله فعالیت‌های شهرداری‌ها به‌منظور جمع‌آوری و به‌هنگام‌سازی پایگاه اطلاعات توصیفی و مکانی املاک شهری محسوب می‌شود. با ظهور سامانه‌های اطلاعات مکانی همراه، روش‌های نوینی برای گردآوری و به‌هنگام‌سازی اطلاعات مکانی گسترش داده شدند. در محیط‌های همراه، پردازشگری‌های انجام‌شده وابسته به محیط کاری و پویای ...
بیشتر
ممیزی املاک شهری ازجمله فعالیت‌های شهرداری‌ها به‌منظور جمع‌آوری و به‌هنگام‌سازی پایگاه اطلاعات توصیفی و مکانی املاک شهری محسوب می‌شود. با ظهور سامانه‌های اطلاعات مکانی همراه، روش‌های نوینی برای گردآوری و به‌هنگام‌سازی اطلاعات مکانی گسترش داده شدند. در محیط‌های همراه، پردازشگری‌های انجام‌شده وابسته به محیط کاری و پویای کاربر است. کاهش ارتباط صریح کاربر با سامانه از عوامل مهم در هوشمندسازی سامانه و کاهش خطاهای انسانی در جمع‌آوری و به‌هنگام‌سازی اطلاعات به‌شمار می‌رود. برای این منظور، لازم است سامانه با استنباط وضعیت کاربر، با استفاده از اطلاعات بافت، نقشه‌ها و اطلاعات مناسب را در اختیار او قرار دهد. اطلاعات ممیزی املاک شهری نمونه‌ای از اطلاعات مکانی‌اند که می‌توانند از چنین سامانه‌هایی بهره ببرند. این مقاله تلاشی برای تحلیل نقش سامانة اطلاعات مکانی همراه بافت‌آگاه در استانداردسازی و بهینه‌سازی فرایند ممیزی املاک شهری و نیز شناسایی روش‌های پیاده‌سازی چنین سامانه‌ای برای عرضة اطلاعات مکانی به ممیز و همچنین، هوشمندکردن واسط‌های کاربر برای ارتقای قابلیت‌های سامانه است. هدف نهایی تحقیق گسترش یک سامانة اطلاعات مکانی همراه، جهت ممیزی املاک شهری، با درنظرگرفتن اطلاعات بافت‌های موقعیت، جهت و سامانه، بـرای نقشـه‌ها و سرویـس‌های قابل عرضه است که افزون‌بر مزایای سامانة اطلاعات مکانی همراه در گردآوری و به‌هنگام‌سازی داده‌های ممیزی املاک، مزایای یک سامانة بافت‌آگاه را نیز دارد. در طراحی و پیاده‌سازی سیستم تحقیق حاضر، افزون‌بر معماری خادم‌ـ مخدوم، از معماری مستقل نیز استفاده شده است تا در صورت قطع ارتباط با خادم، فرایند ممیزی متوقف نشود. درنهایت، سیستم بالا در یکی از بلوک‌های شهری تهران پیاده‌سازی شده و نتایج حاصل با نتایج ممیزی‌های پیشین مقایسه شده‌اند که نشان‌دهندۀ کاهش 50% زمان مورد نیاز برای جمع‌آوری داده‌ها در روش معرفی‌شده، به‌نسبت دو دورة آخر ممیزی املاک شهر تهران، و کاهش نزدیک به 100% زمان سپری‌شده بین گردآوری داده‌های توصیفی و مکانی و ورودشان به پایگاه دادة شهرداری، در مقایسه با دو دورة یادشده است. سیستم پیشنهادی در این تحقیق از ارتباط صریح ممیز با برنامه می‌کاهد و اطلاعات و نقشه‌ها که در ممیزی املاک شهری سنتی روی کروکی‌ها و فرم‌های کاغذی گردآوری و تصحیح می‌شدند، با استفاده از روش ارائه‌شده در این تحقیق، در محل مستقیماً جمع‌آوری و به‌هنگام می‌شوند که باعث بهبود چشمگیر فرایند ممیزی املاک شهری می‌شود.
علمی - پژوهشی
سید احمدرضا نورالدینی؛ امیراسلام بنیاد
دوره 9، شماره 1 ، دی 1396، صفحه 93-110
چکیده
بازتابش پدیده‌های سطح زمین روی داده‌های سنجش از دوری تحت تأثیر عوامل گوناگونی مانند شرایط اتمسفر است. در برخی مطالعات لازم است اثر اتمسفر به شیوه‌های متفاوت و مناسبی حذف شود یا کاهش یابد. در این تحقیق، سه روش تصحیح اتمسفریک تفریق شیء تیره (DOS)، تجزیه و تحلیل سریع خط‌دید اتمسفر ازطریق طیف ابر مکعب (FLAASH)، شبیه‌ساز وکتوری ثانویة سیگنال ...
بیشتر
بازتابش پدیده‌های سطح زمین روی داده‌های سنجش از دوری تحت تأثیر عوامل گوناگونی مانند شرایط اتمسفر است. در برخی مطالعات لازم است اثر اتمسفر به شیوه‌های متفاوت و مناسبی حذف شود یا کاهش یابد. در این تحقیق، سه روش تصحیح اتمسفریک تفریق شیء تیره (DOS)، تجزیه و تحلیل سریع خط‌دید اتمسفر ازطریق طیف ابر مکعب (FLAASH)، شبیه‌ساز وکتوری ثانویة سیگنال ماهواره‌ای در طیف خورشیدی (SV6) روی سنجندة OLI ماهوارة لندست 8 جنگل‌های استان گیلان اعمال شده است. از هر تصویر، ده شاخص گیاهی استخراج شد. با استفاده از لایة پوشش جهانی، محدودة جنگل روی شاخص‌های متفاوت استخراج و با استفاده از روش شیءپایه، محدودة جنگل روی تصویر قطعه‌بندی شد. 91 قطعه به‌طور تصادفی انتخاب شد. با استفاده از شبکة نقطه‌چین به ابعاد 20×20 متر، تراکم تاج‌پوشش درختان در هر قطعه روی تصاویر گوگل مشخص شده است. آزمایش پیرسون برای آزمون معناداربودن همبستگی شاخص‌ها با نمونه‌های مرجع، رگرسیون خطی و غیرخطی برای مدل‌سازی تراکم تاج‌پوشش به‌کار رفت. نتایج نشان داد که مدل تصحیح برمبنای کد SV6 در مناطق جنگلی استان گیلان بهتر عمل کرده است. شاخص GARI حاصل از مدل تصحیح اتمسفریک DOS با خطای RMSE برابر 72/17 و شاخص ARVI حاصل از مدل تصحیح اتمسفریک SV6، FLAASH و تصویر اصلی OLI به‌ترتیب معادل 38/15، 87/15 و 78/21 کمترین میزان خطای RMSE را نشان داده است. کاهش آثار اتمسفر در فرایند پیش‌پردازش قبل از مدل‌سازی ضروری و پیشنهادشدنی است.
