علمی - پژوهشی
سعید رشیدی؛ محمدنبی طالعی؛ احید نعیمی
دوره 7، شماره 1 ، اسفند 1394، صفحه 1-20
چکیده
مکان فعالیت‌های تجاری ازجمله مراکز خرید، نقش تعیین‌کننده‌‌ای در موفقیت یا عدم‌موفقیت هر فعالیت دارد. در مکان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌یابی مراکز خرید می‌بایست به معیارها و اهداف متنوعی توجه داشت. در پژوهش حاضر دو هدف حداکثرسازی جذب تقاضای موجود و حداکثرسازی دسترسی به مراکز خرید در نظر گرفته شد. هرکدام از این اهداف، معیارهای ...
بیشتر
مکان فعالیت‌های تجاری ازجمله مراکز خرید، نقش تعیین‌کننده‌‌ای در موفقیت یا عدم‌موفقیت هر فعالیت دارد. در مکان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌یابی مراکز خرید می‌بایست به معیارها و اهداف متنوعی توجه داشت. در پژوهش حاضر دو هدف حداکثرسازی جذب تقاضای موجود و حداکثرسازی دسترسی به مراکز خرید در نظر گرفته شد. هرکدام از این اهداف، معیارهای مختلفی مانند جمعیت، شرایط رقابتی بین مراکز خرید، دسترسی به معابر اصلی، ایستگاه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های حمل‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌و‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌نقل و پارکینگ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های عمومی، پارک‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها و مکان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های تفریحی را دربرمی‌گیرند. در این پژوهش، روش تصمیمگیری چندهدفه برای حل مسئله به‌کار گرفته شد. روشهای گوناگونی برای حل مسئله‌های چندهدفه ارائه شده است که به دو گروه کلی روشهای سنتی و تکاملی تقسیم می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شوند. روشهای سنتی عموماً در حل مسئله‌هایی از این دست، نقصان‌هایی دارند که پژوهشگران را به‌‌سوی استفاده از روشهای تکاملی سوق داده‌اند. در پژوهش حاضر از میان روشهای تکاملی، الگوریتم جستوجوی تابوی چندهدفه به‌کار گرفته شد. در این مدل، ابتدا با توجه به کاربری اراضی، مکان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های نامناسب از فضای مسئله حذف شدند و سپس الگوریتم جستوجوی تابو برای دستیابی به توازن اهداف در محیط رقابتی به‌کار گرفته شد. بهمنظور ارزیابی موقعیت‌های پیشنهادشده در مدل تابو، مراکز پیشنهادی با نتایج حاصل از هم‌پوشانی نقشههای معیار اولیه مطابقت داده شدند. کلید‌واژه‌ها: مراکز خرید، مکان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌یابی در شرایط رقابتی، بهینهسازی چندهدفه، جستوجوی تابو.
علمی - پژوهشی
مجتبی جنتی؛ محمدجواد ولدان‌زوج؛ علی محمدزاده
دوره 7، شماره 1 ، اسفند 1394، صفحه 21-38
چکیده
نتیجة فرایند بازآرایی اپی‌پلار، تولید تصاویر شبه‌نرمال است که نقاط متناظر در آنها در امتداد سطرها یا ستون‌ها قرار می‌گیرند. برخلاف تصاویر نرمالِ حاصل از فرایند بازنمونه‌برداری اپی‌پلار، هیچ تضمینی برای تناسب پارالاکس موازی و ارتفاع نقاط متناظر در این تصاویر وجود ندارد. بااین‌حال، تولید تصاویر شبه‌نرمال میتواند انجام طیف ...
بیشتر
نتیجة فرایند بازآرایی اپی‌پلار، تولید تصاویر شبه‌نرمال است که نقاط متناظر در آنها در امتداد سطرها یا ستون‌ها قرار می‌گیرند. برخلاف تصاویر نرمالِ حاصل از فرایند بازنمونه‌برداری اپی‌پلار، هیچ تضمینی برای تناسب پارالاکس موازی و ارتفاع نقاط متناظر در این تصاویر وجود ندارد. بااین‌حال، تولید تصاویر شبه‌نرمال میتواند انجام طیف وسیعی از کارهای فتوگرامتری نظیر تناظریابی، مثلث‌بندی هوایی خودکار، تولید مدل رقومی زمین، تولید ارتوفتو، و برجسته‌بینی را میسر سازد. در پژوهش حاضر، روش جدیدی مبتنی بر مدل مراکز تصویر چندگانه برای بازآرایی اپی‌پلار تصاویر خطی پوش‌بروم ارائه شد و روند بازآرایی برای دو سیستم تصویربرداری Cross Track و Along Track جداگانه بررسی گردید. اساس روش پیشنهادی، تصحیح مسیر حرکت و پارامترهای وضعیتی سنجندة توسعه‌یافته است. از مزایای این مدل میتوان به امکان تصحیح اثر دید غیرقائم سنجنده به‌سبب تعبیرپذیری فیزیکی پارامترهای مدل اشاره کرد. برمبنای نتایج حاصل از ارزیابی دقت تصاویر شبه‌نرمال تولیدشده بهروش پیشنهادی برای یک زوج تصویر استریوی Cross Track در سطح نقاط چک، متوسط پارالاکس قائم باقی‌مانده در سطح مدل 94/0 پیکسل به‌دست آمد، که میتواند مؤید صحت و کارایی مدل پیشنهادی باشد. کلید‌واژه‌ها: فتوگرامتری، بازآرایی اپی‌پلار، تصویر شبه‌نرمال، تصاویر خطی پوش‌بروم، مدل مراکز تصویر چندگانه، تصحیح مسیر حرکت سنجنده.
علمی - پژوهشی
علی‌اکبر متکان؛ علیرضا شکیبا؛ بابک میرباقری؛ مهران شایگان؛ محمد تناسان
دوره 7، شماره 1 ، اسفند 1394، صفحه 39-57
چکیده
با افزایش جمعیت و به‌تبع آن افزایش نیازهای جامعه، آمایش سرزمین اهمیت ویژه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای یافته است. به‌دلیل پیوند آمایش سرزمین با چندین هدف متضاد، استفاده از الگوریتم‌های تکاملی چندهدفه ـ درصورت تناسب الگوریتم با نوع مسئله‌ـ میتواند مفید باشد. در پژوهش حاضر ضمن ارائة مدلی بهمنظور ...
بیشتر
با افزایش جمعیت و به‌تبع آن افزایش نیازهای جامعه، آمایش سرزمین اهمیت ویژه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای یافته است. به‌دلیل پیوند آمایش سرزمین با چندین هدف متضاد، استفاده از الگوریتم‌های تکاملی چندهدفه ـ درصورت تناسب الگوریتم با نوع مسئله‌ـ میتواند مفید باشد. در پژوهش حاضر ضمن ارائة مدلی بهمنظور بهینهسازی کاربری اراضی، راه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌حلی مؤثر برای به‌کارگیری الگوریتم ژنتیک چندهدفه در انواع مسائل مربوط به آمایش سرزمین معرفی می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گردد. مدل طراحی‌شده در پژوهش حاضر بهمنظور بهینهسازی کاربری اراضی از الگوریتم NSGA-II بهره می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌برد. خروجی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های این مدل، الگوهایی برای آمایش سرزمین هستند که فرسایش منطقه را تا حد زیادی کاهش می‌دهند و سطح منفعت اقتصادی منطقه را بالا می‌برند. در این مدل، کاربریها دارای بالاترین سازگاری، کمترین دشواری تغییر و بیشترین پیوستگی هستند. بهمنظور استفاده از الگوریتم ژنتیک چندهدفه در حل مسائل آمایش سرزمین در این پژوهش راهکاری ابتکاری برای تولید جمعیت اولیه و عملگر ابتکاری ترکیب متناسب با مسائل آمایش سرزمین شرح و بسط داده شد. مدل طراحی‌شده در منطقة رودبار جنوب واقع در استان کرمان پیاده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌سازی شد. نتایج به‌دست‌آمده نشان دادند که الگوهای آمایش سرزمین پیشنهادشده در این مدل میتوانند درحدود 30 تا 35 درصد فرسایش منطقه را کاهش دهند؛ درعین‌حال سطح منفعت اقتصادی حاصل از تغییر کاربری بین 40 تا 50 درصد رشد خواهد داشت. همچنین تمامی الگوها دارای سازگاری بالا و دشواری تغییر اندک هستند. با بررسی عملکرد عملگرهای ابتکاری ارائه‌شده، مشخص شد این عملگرها تأثیر بسزایی در روند حل مسئله داشتند. کلید‌واژه‌ها: بهینهسازی چندهدفه، الگوریتم NSGA-II، توسعة عملگرهای ابتکاری، آمایش سرزمین، توان اکولوژیک.
علمی - پژوهشی
زهره معصومی؛ محمدسعدی مسگری
دوره 7، شماره 1 ، اسفند 1394، صفحه 59-79
چکیده
افزایش نیاز به زمین و محدودیت عرضة آن، نحوة استفاده از زمین را به چالشی اساسی در عرصة برنامه‌ریزی شهری تبدیل کرده است. در این میان، چینش مناسب و بهینة کاربریها در کنار یکدیگر از چالش‌های اصلی برنامه‌ریزی کاربری اراضی شهری به‌شمار می‌آید. هدف اصلی پژوهش حاضر، به‌کارگیری الگوریتم بهینهسازی چندهدفة تجمعی ذرات (MOPSO) بهمنظور ...
بیشتر
افزایش نیاز به زمین و محدودیت عرضة آن، نحوة استفاده از زمین را به چالشی اساسی در عرصة برنامه‌ریزی شهری تبدیل کرده است. در این میان، چینش مناسب و بهینة کاربریها در کنار یکدیگر از چالش‌های اصلی برنامه‌ریزی کاربری اراضی شهری به‌شمار می‌آید. هدف اصلی پژوهش حاضر، به‌کارگیری الگوریتم بهینهسازی چندهدفة تجمعی ذرات (MOPSO) بهمنظور دستیابی به چینش بهینة کاربری‌های شهری در سطح ریزدانه است. در تدوین مدل پیشنهادی، از سامانة اطلاعات مکانی (GIS) به‌عنوان مولد گزینه‌ها و سناریوهای مکانی بررسی‌شده استفاده گردید. به این منظور پارامترهای روش به‌کار گرفته‌شده با کاربرد مورد نظر سازگار شدند و گزینههای تصمیم‌سازی برمبنای توابع هدف و شروط مسئله ایجاد گردید. سپس با نمایش جواب‌های بهینه و تفاوت میان آنها، به کاربر امکان تصمیمگیری داده شد. این مدل در یک محدوده از منطقة هفت تهران اجرا شد و نتایج آن به‌دست آمد، که نشان‌دهندة تکرارپذیری و ثبات روش به‌کار گرفته‌شده است. در چینش کاربریها در سطح ریزدانه با توجه به تعدد قطعات و تنوع کاربریها و نیاز به برآورده‌کردن هم‌زمان چند هدفِ گاه ناسازگار با هم، استفاده از MOPSO میتواند تا حد زیادی پیچیدگی‌‌های مربوط به انتخاب و ارزیابی گزینههای تصمیمگیری را حل کند. ریزدانه‌بودن مدل ارائه‌شده، حالت دینامیک آن در پشتیبانی از تصمیمگیری مکانی، و ایجاد حالت‌‌های گوناگون از چینش کاربریها برای تصمیمگیری براساس توابع هدف، از نوآوری‌‌های پژوهش حاضر است. کلید‌واژه‌ها: چینش بهینة کاربری شهری، سیستم اطلاعات مکانی، الگوریتم بهینهسازی چندهدفة تجمعی ذرات (MOPSO)، تصمیمگیری چندهدفه.
علمی - پژوهشی
حمیدرضا اورعی؛ مهدی مختارزاده؛ حمید عبادی
دوره 7، شماره 1 ، اسفند 1394، صفحه 81-94
چکیده
طبقهبندی، تکنیکی در تحلیل تصاویر سنجش از دور است که به‌طور وسیع در کاربردهای مختلف استفاده میشود. در روشهای طبقهبندی نظارتشدة سنتی، اطلاعات آموزشی و نتایج طبقهبندی مبتنی بر اصل «هر پیکسل-یک کلاس» نمایش داده می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شوند. در مواردی که عدم‌اطمینان و پیکسلهای مختلط در سنجش از دور وجود دارد، استفاده از روشهای فازی توصیه میشود. ...
بیشتر
طبقهبندی، تکنیکی در تحلیل تصاویر سنجش از دور است که به‌طور وسیع در کاربردهای مختلف استفاده میشود. در روشهای طبقهبندی نظارتشدة سنتی، اطلاعات آموزشی و نتایج طبقهبندی مبتنی بر اصل «هر پیکسل-یک کلاس» نمایش داده می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شوند. در مواردی که عدم‌اطمینان و پیکسلهای مختلط در سنجش از دور وجود دارد، استفاده از روشهای فازی توصیه میشود. مطالعات اخیر نشان می‌دهند که استفاده از اطلاعات مجاورت به‌همراه اطلاعات طیفی میتواند به صحت بالاتری در طبقهبندی بینجامد. استفاده از اطلاعات مجاورت در پسپردازش نتایج طبقهبندی به‌دلیل وابستگی‌نداشتن به طبقهبندیکنندة اولیه از دلایل استفاده از آن در پژوهش حاضر است. قوانین اتصال در فضای توپولوژی فازی یکی از روشهای استفاده از اطلاعات مجاورت در بخش پسپردازش است. درصورتی‌که از بیش از دو طبقهبندیکننده استفاده شود، میتوان امکان تلفیق نتایج را بررسی کرد. در این پژوهش برای تلفیق مکانی نتایج با استفاده از قوانین اتصال در فضای توپولوژی فازی، دو راهکار پیشنهاد شده است. در راهکار نخست، یکی از دو طبقهبندیکننده مبنای تلفیق قرار میگیرد و در راهکار دوم فقط پیکسلهایی که در هر دو روش طبقهبندی، به‌صورت یکسان طبقهبندی شدهاند و هم‌زمان پیکسل محدوده نیستند، در تصویر نهایی برچسب خود را حفظ میکنند. نتایج نشان می‌دهند که راهکار نخست درمقایسه با راهکار دوم دقت بهتری را به‌دست می‌دهد. بیشترین مقادیر صحت کلی و کاپای کلی به‌دست‌آمده مربوط به زمانی است که روش طبقهبندیِ بیشترین شباهت در راهکار نخست تلفیق مکانی مبنا قرار میگیرد و به‌ترتیب 01/89 و 98/88 هستند. به‌طور کلی، تلفیق مکانی نتایج درمقایسه با وضعیتی که فقط از یک طبقهبندیکننده استفاده شود، دقت را بهبود می‌دهد. کلید‌واژه‌ها: طبقهبندی فازی، فضای توپولوژی فازی، تلفیق، قوانین اتصال
علمی - پژوهشی
امیرحسین هاتفی اردکانی؛ سعید خدائیان؛ سعید قره‌چلو
دوره 7، شماره 1 ، اسفند 1394، صفحه 95-115
چکیده
تولید و به‌دست‌آوردن آمار و اطلاعات دقیق و واقعی از منابع معدنی دغدغة همیشگی مدیران است. برای تولید این نوع آمار و اطلاعات روشهای گوناگونی وجود دارد که ازجمله میتوان به روشهای سنتی همراه با پیمایش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های زمینی و روشهای ...
بیشتر
تولید و به‌دست‌آوردن آمار و اطلاعات دقیق و واقعی از منابع معدنی دغدغة همیشگی مدیران است. برای تولید این نوع آمار و اطلاعات روشهای گوناگونی وجود دارد که ازجمله میتوان به روشهای سنتی همراه با پیمایش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های زمینی و روشهای پیشرفتة سنجش از دور اشاره کرد. سنجش و تولید اطلاعات با استفاده از دادههای ماهواره‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای و روشهای دورکاوی، به‌ویژه در مناطق کویری و بیابانی به‌دلیل شرایط نامساعد آنها، افق جدیدی را به‌روی مدیران گشوده که راهکاری است برای غلبه بر مشکلات روشهای مرسوم سنتی. هدف پژوهش حاضر ارزیابی تکنیک‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های سنجش از دور و GIS در تهیة نقشة املاح تبخیری در منطقة شرقی دشت سمنان با استفاده از تصاویر ماهواره‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای ASTER است. برای این منظور ابتدا نمونهبرداری بهروش تصادفی منظم از منطقه انجام شد و سپس پردازش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هایی از قبیل بسط تصویر، ایجاد تصاویر رنگی کاذب، تجزیة مؤلفه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های اصلی، تبدیل تسلدکپ، ادغام و نسبت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گیری طیفی روی تصاویر صورت گرفت. مقادیر گچ، نمک و سولفات سدیم و منیزیم خاک با ارزش طیفی استخراج‌شده از باندهای اصلی و فرعی تلاقی داده شدند و روابط همبستگی و رگرسیونی بین دادههای ماهواره‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای و زمینی مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج تحقیق نشان دادند که باندهای حرارتی PCA9, PCA10, PCA12 میتوانند در تفکیک املاح گچ، هالیت و سولفات مفید باشند. درنهایت، ازطریق طبقهبندی حداکثر احتمال روی باندهای مذکور، نقشههای گچ، هالیت و سولفات محدودة مطالعاتی با صحت کلِ به‌ترتیب 33/73، 67/66، 67/66 درصد و با ضریب کاپای به‌ترتیب 61/0، 53/0 و 55/0 تهیه شدند. کلید‌واژه‌ها: املاح تبخیری، گچ، نمک، سولفات، سنجش از دور.
علمی - پژوهشی
جلال عزیز؛ امیراسلام بنیاد؛ ایرج حسن‌زاد ناورودی
دوره 7، شماره 1 ، اسفند 1394، صفحه 117-132
چکیده
بهمنظور ارزیابی قابلیت تصاویر سنجندة OLI ماهوارة لندست8 در تهیة نقشة تراکم تاجپوشش جنگل‌های زاگرس، ابتدا پنجره‌ای از تصاویر سنجندة مذکور از جنگل‌های منطقة حفاظت‌شدة مانشت با مساحت 2300 هکتار در استان ایلام انتخاب شد.برای تهیة نمونه‌های تعلیمی و برآورد صحت طبقه‌بندی‌ها، نقشة واقعیت زمینی به‌‌‌شکل ...
بیشتر
بهمنظور ارزیابی قابلیت تصاویر سنجندة OLI ماهوارة لندست8 در تهیة نقشة تراکم تاجپوشش جنگل‌های زاگرس، ابتدا پنجره‌ای از تصاویر سنجندة مذکور از جنگل‌های منطقة حفاظت‌شدة مانشت با مساحت 2300 هکتار در استان ایلام انتخاب شد.برای تهیة نمونه‌های تعلیمی و برآورد صحت طبقه‌بندی‌ها، نقشة واقعیت زمینی به‌‌‌شکل نمونه‌ای از طریق نمونهبرداری بهروش منظم-تصادفی با 100 قطعه‌نمونة مربعی‌شکل (36/0 هکتاری) روی شبکه‌ای با ابعاد 500×400 متر تهیه شد. در هر قطعه‌نمونه، سطح تاجپوشش تمامی درختان اندازه‌گیری شد و درصد تاج پوشش در هر قطعه‌نمونه به‌دست آمد. پس از انتخاب نمونه‌های تعلیمی و مجموعة باندهای مناسببا استفاده از معیار واگرایی تبدیل‌شده، طبقهبندی داده‌ها بهروش نظارت‌شده و با استفاده از خوارزمی‌های حداقل فاصله از میانگین و حداکثر احتمال انجام شد.نتایج حاصل از طبقهبندی با استفاده از معیارهای تعیین صحت نشان دادند که خوارزمیِ حداقل فاصله از میانگین با صحت کلی و ضریب کاپای 80 درصد و 68/0 در مقایسه با خوارزمیِ حداکثر احتمال با صحت کلی و ضریب کاپای 60 درصد و 35/0 در طبقهبندی تراکم تاجپوشش بهتر عمل می‌کند. بازبودن تاجپوشش و همچنین اختلاط بازتاب خاک و پوشش گیاهی در این منطقه مانع دستیابی به نتایج مطلوب‌‌تر گردید. به‌طور کلی نتایج پژوهش حاضر، قابلیت نسبتاً مناسب دادههای سنجندة OLI را در طبقهبندی تراکم تاجپوشش جنگل‌های زاگرس نشان می‌دهند. کلید‌واژه‌ها: استان ایلام، جنگل‌های زاگرس، سنجندة OLI، لندست8.
