عطا امینی؛ مهدی کرمی مقدم؛ محمدحسین سدری؛ سمیه کاظمی
چکیده
در سال‌های اخیر با تغییر کاربری و توسعه اراضی کشاورزی در حوضه های کشور میزان فرسایش و تولید رسوب افزایش یافته است. با توجه به اینکه در اکثر زیر حوضه‌ها، آمار ایستگاههای رسوبسنجی به صورت دراز مدت ثبت نشده است، برآورد میزان رسوب و فرسایش با مشکلاتی مواجه است. هدف از این پژوهش تعیین عوامل مؤثر در فرسایش و رسوب و تعیین مقادیر کمی ...
بیشتر
در سال‌های اخیر با تغییر کاربری و توسعه اراضی کشاورزی در حوضه های کشور میزان فرسایش و تولید رسوب افزایش یافته است. با توجه به اینکه در اکثر زیر حوضه‌ها، آمار ایستگاههای رسوبسنجی به صورت دراز مدت ثبت نشده است، برآورد میزان رسوب و فرسایش با مشکلاتی مواجه است. هدف از این پژوهش تعیین عوامل مؤثر در فرسایش و رسوب و تعیین مقادیر کمی فرسایش در حوزه آبخیز خورخوره در استان کردستان است. به این منظور ابتدا با استفاده از نقشههای توپوگرافی، زمینشناسی و عکسهای هوایی در محیط GIS، نقشه نوع و اشکال فرسایش تهیه و با انجام بررسی‌های صحرایی، تدقیق و ارزیابی شدند. بر اساس مدل MPSIAC، عوامل نهگانه مؤثر در فرسایش برای تمام زیر حوضه‌ها به تفکیک بررسی و امتیازات هر عامل مشخص شد. با جمع امتیازات عوامل، درجه رسوب‌دهی برای هر زیرحوضه تعیین و سپس مقدار رسوب و فرسایش ویژه و فرسایش کل در هر زیرحوضه محاسبه شد. نتایج نشان داد عوامل توپوگرافی و وضعیت فعلی فرسایش بیشترین نقش و عامل آب و هوا کمترین نقش را در میزان رسوب‌دهی حوضه دارند. نتایج نشان داد که 92 درصد کل حوضه دارای درجه رسوب‌دهی زیاد در کلاس فرسایش درجه چهار میباشند. مقدار نسبت رسوب تحویلی حوضه (SDR) بین 32 تا 50 درصد متغیر است. کمترین و بیشترین مقدار فرسایش ویژه در زیرحوضههای مختلف به ترتیب معادل 10 و 35 تن بر هکتار در سال به دست آمد. همچنین مقدار رسوب ویژه و فرسایش ویژه کل حوضه به ترتیب 4/6 و 4/17 تن بر هکتار در سال حاصل شد.
