سیده نرگس ساداتی؛ مهسا فهمی؛ غلامرضا احمدزاده
چکیده
منطقه معدن صاحب دیوان در زون ساختاری البرز-آذربایجان و در برگه 1:100000 لاهرود واقع شده است. در برخی نواحی تودههای نفوذی با ترکیب گرانودیوریت و کوارتز دیوریت با سن الیگوسن به درون سنگهای آتشفشانی نفوذ کردهاند و در بخشهای مرکزی و جنوب غربی منطقه در محدوده صاحب دیوان و دوست بیگلو عامل دگرسانی هیدروترمال گسترده درمنطقه شدهاند. در ...
بیشتر
منطقه معدن صاحب دیوان در زون ساختاری البرز-آذربایجان و در برگه 1:100000 لاهرود واقع شده است. در برخی نواحی تودههای نفوذی با ترکیب گرانودیوریت و کوارتز دیوریت با سن الیگوسن به درون سنگهای آتشفشانی نفوذ کردهاند و در بخشهای مرکزی و جنوب غربی منطقه در محدوده صاحب دیوان و دوست بیگلو عامل دگرسانی هیدروترمال گسترده درمنطقه شدهاند. در این پژوهش پس از مطالعات زمین شناسی 13 نمونه از معدن مس صاحبدیوان برای مطالعات XRD برداشت گردید و مناطقی که نماینده دگرسانیهای عمده منطقه بود و پیکسلهای متناظر با آنها در تصاویر ماهوارهای بهعنوان نمونههای آموزشی برای روشهای طیف مبنا انتخاب گردید. همچنین نتایج MNF از دادههای استر و سنتینل استخراج شدند و در طبقهبندی طیفمبنا بهکار گرفته شد و با استفاده از کتابخانه طیفی نرمافزار و نمونههای آموزشی از نواحی دگرسان شده سه کانی کائولینیت، مسکویت و کلریت بهترتیب بهعنوان شاخص دگرسانی آرژیلیک، فیلیک و پروپیلیتیک بهکار گرفته شد. نتیجه که از این پژوهش به دست آمد بارزسازی دگرسانی در تصاویر استر محدوده معدن صاحب دیوان بود که نشاندهنده حضور همزمان دگرسانی آرژیلیک و فیلیک در مرکز و محصور شدن آن با دگرسانی پروپیلیتیک بود که با الگوی مرسوم کانسارهای پورفیری همخوانی دارد. همچنین تجزیه وتحلیل تصاویر سنتینل نشان داد که هماتیت، ژاروسیت، گوتیت و لیمونیت، ویژگیهای جذب قوی در قسمت VNIR را نشان میدهد. محصولات حاصل با نقشه زمینشناسی منتشرشده از منطقه مورد مطالعه مقایسه شد و یافته ها نشان داده است که نقشههای حاصل، از مدل زمینشناسی مفهومی موجود در کانسار مس پورفیری پشتیبانی میکنند. در پژوهش حاضر، مجموعه داده Aster و Sentinel-2A MSI از برگه 1:100000 لاهرود با نگرشی خاص به معدن صاحب دیوان بررسی شده است.هدف اصلی این مطالعه ایجاد یک روش جدید با در نظر گرفتن دادههای سنجش از دور به ویژه استر و سنتینل 2 در شناسایی دگرسانیهای همراه با کانسارهای مس پورفیری است. این شناسایی براساس دو رویکرد انجام شد: شناسایی مناطق دگرسانی گرمابی مرتبط با کانسارهای مس پورفیری (از طریق کتابخانه طیفی) و شناسایی مستقیم مناطق دگرسانی و مواد معدنی مسدار (از طریق نمونهبرداری مستقیم از محل کانسار و استفاده از آن به عنوان پیکسل آموزشی). در این پژوهش با توجه به اینکه هدف اکتشاف کانسارهای مس پورفیری بود، سنگهای آذرین اسیدی تا حدواسط که دگرسانی گسترده آرژیلیکی، فیلیکی، پروپیلیتیکی در آنها به وقوع پیوسته بود مورد توجه قرار گرفت، همچنین توجه ویژه به دگرسانی آلونیتی، سیلیسی و اکسید آهن در منطقه مورد مطالعه انجام گرفت. پیشرفتهای تازهی فنآوری در زمینهی وضوح طیفی / مکانی دادههای ماهوارهای در الگوریتمهای طبقهبندی، فرصتها و راهحلهای جالبی را برای نقشهبرداری زمینشناسی به وجود آورده است. از این رو بعد از برداشت زمینشناسی و انجام مطالعات XRD، از روشهای نقشهبرداری کانیشناسی طیف مبنا همچون BE, LSU, CEM استفاده شد که از میان آنها روش BE بهترین نتیجه را برای جداسازی پیکسلهای هدف به ویژه برای تشخیص انواع دگرسانیهای مرتبط با کانسارهای مس پورفیری با استفاده از نمونههای آموزشی بر روی تصاویر استر نشان داد. اگرچه تصاویر سنتنیل به دلیل قدرت تفکیک طیفی پایین در محدوده مادون قرمز کوتاه برای کانیهای رسی نتایج رضایت بخشی را حاصل نکرد، اما برای جداسازی کانیهای حاوی آهن از قبیل هماتیت، ژاروسیت و گوتیت مطلوب بود و با استفاده از ترکیب رنگی موجب نمایش منطقه معدنی صاحب دیوان شد که نشان از حضور همزمان هماتیت و ژاروسیت دارد. نتایج حاصل از بررسی تودههای نفوذی برگه 100000 لاهرود، رگهها و رگچههای سیلیسی، گسترش گسلها و دگرسانیها نشان میدهد که در مجموع دگرسانی گسترده در قسمت مرکزی (صلوات و نیاز قلی- مشیران) و جنوب غربی محدوده مطالعاتی (صاحب دیوان و دوست بیگلو) چشمگیر است. محصولات حاصل از پردازش با نقشه زمینشناسی منتشرشده از منطقه مورد مطالعه مقایسه و نشان داده شد که نقشههای حاصل با مدل زمینشناسی مفهومی کانسار مس پورفیری مطابقت دارد و دگرسانیها مرتبط با تودههای میزبان این تیپ کانسارهاست.
سعید مجرد؛ علی نجاتی کلاته؛ حمید آقاجانی
چکیده
پیدایش و گسترش ابزارهای پیشرفته سنجش از دور و ژئوفیزیک در زمینه اکتشاف منابع معدنی در دهههای اخیر، نشاندهنده اهمیت این صنعت است. در این پژوهش، از سنجندههایETM+، ASTER، دادههایهایپریون EO-1 و دادههای مغناطیسسنجی هوابرد به صورت همزمان بهمنظور پتانسیلیابی منابع معدنی، پهنهبندی نواحی دگرسانی و شناسایی بخشهای پنهان کانیزایی ...
بیشتر
پیدایش و گسترش ابزارهای پیشرفته سنجش از دور و ژئوفیزیک در زمینه اکتشاف منابع معدنی در دهههای اخیر، نشاندهنده اهمیت این صنعت است. در این پژوهش، از سنجندههایETM+، ASTER، دادههایهایپریون EO-1 و دادههای مغناطیسسنجی هوابرد به صورت همزمان بهمنظور پتانسیلیابی منابع معدنی، پهنهبندی نواحی دگرسانی و شناسایی بخشهای پنهان کانیزایی معدنی از شمالشرقی مشکینشهر تا نواحی شمالغربی شهرستان سراب استفادهشده است. با استفاده از دادههای مغناطیسی هوابرد، نقشه برگردان به قطب شده، نقشه مشتق قائم، نقشه زاویه کجی، نقشه گرادیان افقی کل، نقشه سیگنال تحلیلی و نقشه ادامه فراسو تا ارتفاع 1000 متری از سطح زمین برای منطقه مورد مطالعه تهیه شده است. همچنین با استفاده از دادههای دورسنجی روشهای نقشهبرداری زاویه طیفی، آنالیز مولفه اصلی به ترتیب به عنوان روشهای طیف مبنا و آمار پایه و روش فیلتر تطبیقی ترکیبی تعدیل شده برای منطقه مورد مطالعه تهیه و مورد بررسی قرار گرفته است. با توجه به شواهد زمینشناسی و نتایج حاصل از این پژوهش، اعم از چشمههای آبگرم، گسلهای فعال و فراوان و گنبدهای ولکانیکی، دگرسانیها و مناطق مستعد که دارای پتانسیل بالایی از منابع معدنی هستند، شناسایی و ارزیابی شدند. دگرسانیهای سیلیسی و کائولینیتی در شمال مشکینشهر، در نیمه شمال غربی سبلان (دره موئیل) و در شمالغربی سراب از مهمترین آنومالیهای معدنی در این منطقه محسوب میشوند که با معادن فعال سیلیس، کائولن، سرب و مس در منطقه مورد مطالعه انطباق کامل دارند در نهایت از تمامی محدودههای پتانسیلیابی در منطقه مورد مطالعه، نمونه و آنالیز XRD تهیه شد که نتایج روشها با یکدیگر همخوانی و مطابقت کاملی دارند. به همین دلیل استفاده از روشهای یادشده برای دسترسی به نتایج مناسبتر، برای انطباق نتایج دادهها با هم ضروری بهنظر میرسد.
مجید هاشمی تنگستانی؛ سمیرا شایگان پور
چکیده
قابلیتهای ویژه دادههای ماهوارهای، در تامین اطلاعات از مواد سطحی زمین، امکان تهیه نقشههای زمینشناسی را فراهم میکند و در این راستا، توان تفکیک طیفی و مکانی دادههای مورد استفاده، دو ویژگی اساسی آنها در تعیین میزان دقت و درستی نقشهها است. در این پژوهش، دسته دادههای استر و سنتینل2، بهدلیل ...
بیشتر
قابلیتهای ویژه دادههای ماهوارهای، در تامین اطلاعات از مواد سطحی زمین، امکان تهیه نقشههای زمینشناسی را فراهم میکند و در این راستا، توان تفکیک طیفی و مکانی دادههای مورد استفاده، دو ویژگی اساسی آنها در تعیین میزان دقت و درستی نقشهها است. در این پژوهش، دسته دادههای استر و سنتینل2، بهدلیل توان تفکیک طیفی و مکانی بالا، در آشکارسازی واحدهای سنگی کمپلکس سوریان، در شمال شرق فارس بکار گرفته شدهاند. کمپلکس دگرگون شده رسوبی- آتشفشانی سوریان، بخشی از کمربند سنندج- سیرجان جنوبی در بوانات استان فارس است. بررسی سیماهای طیفی نمونههای صحرایی که در دانشگاه شهید چمران اهواز انجام شد و همچنین طیفهای استخراج شده از تصویر، نشان میدهد که گروههای عاملی اصلی تعیینکننده رفتارهای طیفی در منطقه، شامل Fe2+، Fe3+، CO3، Al-OH، Mg-OH و Fe-OH است که براساس مطالعات کانیشناسی، میتوان آنها را به کانیهای کلریت، موسکویت، اپیدوت، آمفیبول، کلسیت و هماتیت نسبت داد که مطالعه مقاطع میکروسکوپی نیز، رخداد آنها را تایید میکند. برای آشکارسازی واحدهای سنگی منطقه از روشهای نسبتگیری باندی ، و بر روی 9 باند بازتابی سنجنده استر و روش تحلیل مولفههای اصلی بر روی 9 باند سنتینل 2 و استر استفاده شد. این پردازشها توانست، واحدهای سنگی کلریت- اپیدوت شیست، کالک شیست، میکاشیست و همچنین دایکهای دیابازی و کوارتزیتی را تفکیک کند. مقایسه نتایج این تحقیق، با مشاهدات میدانی و نتایج بدست آمده از مطالعات آزمایشگاهی، نشان داد که استفاده همزمان دادههای استر و سنتینل-2 و روشهای پردازش بکار رفته، میتواند در تفکیک واحدهای سنگی یک کمپلکس دگرگونی – رسوبی - آتشفشانی موفق باشد.
مجید هاشمی تنگستانی؛ مسلم عزیزی
دوره 2، شماره 4 ، اسفند 1389
چکیده
معدن خاک نسوز استقلال آباده در زون زمین شناختی ایران مرکزی و در 10 کیلومتری شمال شرق شهر اباده در شمال استان فارس واقع شده و با تولیدی در حدود یک میلیون تن کائولینیت و پیرفیلیت در سال، یکی از بزرگ ترین کانسارهای رسوبی در ایران قلمداد می شود. مدل زیرپیکسلی پالایش تطبیقی تنظیم شده آمیخته و الگوریتم رده بندی کننده تمام پیکسلی نقشه بردار ...
بیشتر
معدن خاک نسوز استقلال آباده در زون زمین شناختی ایران مرکزی و در 10 کیلومتری شمال شرق شهر اباده در شمال استان فارس واقع شده و با تولیدی در حدود یک میلیون تن کائولینیت و پیرفیلیت در سال، یکی از بزرگ ترین کانسارهای رسوبی در ایران قلمداد می شود. مدل زیرپیکسلی پالایش تطبیقی تنظیم شده آمیخته و الگوریتم رده بندی کننده تمام پیکسلی نقشه بردار زاویه طیفی با هدف آشکارسازی توزیع مکانی کانی های رسی موجود در این معدن بر روی دسته داده های مرئی –فروسرخ نزدیک و فروسرخ موج کوتاه (NVIR+SWIR) سنجنده استر با استفاده از طیف های تصویر و کتابخانه طیفی USGS اجرا شد. روش های مخروط محدب بیشترین زاویه متوالی و شاخص خلوص پیکسل برای انتخاب عضوهای خالص از این دسته داده ها به کار گرفته شدند. مقایسه نتایج رده بندی های پیکسلی و زیر پیکسلی بر پایه نتایج XRD نمونه های گردآوری شده ازمحدوده مورد مطالعه که منطبق بر خروجی های الگوریتم ها هستند، و همچنین نتایج آزمایش های طیف سنجی و شواهد و کنترل های میدانی پیسکل های متناظر زمین نشان داد که روش پالایش تطبیقی تنظیم شده آمیخته، در مقایسه با الگوریتم نقشه بردار زایوه طیفی، قابلیت بهتری در تعیین توزیع مکانی کانی های رسی درناحیه مورد مطالعه دارد. ارزیابی فراوانی زیرپیکسلی داده استر نشان داد که پیکسل هایی با فراوانی نسبی بیش از 50 درصد از دو کانی کائولینیت و پیروفیلیت در دو محدوده زمین ریخت شناختی متفاوت تمرکز و رخنمون پیدا کرده اند.
مجید هاشمی تنگستانی؛ لاله جعفری
دوره 2، شماره 2 ، شهریور 1389
چکیده
در دهه های اخیر با تکامل فناوری سنجش از دور، این فناوری به مثابه روشی موثر برای نقشه برداری واحدهای سنگی مطرح شده، و داده های سنجنده استر نیز به طور گسترده برای جداسازی انواع کانی ها و سنگ های سیلیکاتی مورد استفده قرار گرفته است. هدف از این تحقیق مقایسه الگوریتم های نقشه بردار زاویه طیفی و انطباق سیمای طیفی در تفکیک واحدهای سنگی کمپلکس ...
بیشتر
در دهه های اخیر با تکامل فناوری سنجش از دور، این فناوری به مثابه روشی موثر برای نقشه برداری واحدهای سنگی مطرح شده، و داده های سنجنده استر نیز به طور گسترده برای جداسازی انواع کانی ها و سنگ های سیلیکاتی مورد استفده قرار گرفته است. هدف از این تحقیق مقایسه الگوریتم های نقشه بردار زاویه طیفی و انطباق سیمای طیفی در تفکیک واحدهای سنگی کمپلکس افیولیتی نیریز بر پایه دسته داده های کالیبره شده SWIR و TIR استر است. طیف نمونه های صحرایی که به وسیله دستگاه های تجزیه طیفی (ASD) و طیف سنجی فروسرخ تبدیل فوریه (FTIR) اندازه گیری شده اند، به عنوان عضوهای انتهایی در این الگوریتم به کار رفته اند. مقایسه نتایج اگلوریتم هاینقشه بردار زاویه طیفی و انطباق سیمای طیفی با نقشه های زمین شناسی منطقه و مشاهدات میدانی و با اسفتاده از ماتریس آشفتگی، نشان داد که به دلیل حذف پیوستار و در نتیجه نرمال شدن سیماهای طیفی ، الگوریتم انطباق طیفی دارای دقت بیشتری برای بارزسازی واحدهای سنگی هارزبورژیت – لرزولیت، هارزبورژیت- دونیت، گابرو، مرمر، دیاباز و رادیولاریت بدون بارزشدگی رخنمون های اطراف است، در حالی که الگوریتم نقشه بردار زاویه طیفی بخش های عمده ای از رسوبات دریاچه ای، آبرفتی، واریزه های کوهرفتی و زمین های کشاورزی را همراه با این واحدهای سنگی بارز می کند. به علاوه، نتایج نشان داد که به دلیل متمرکز شدن رفتار طیفی نمونه های سینگی منطقه در محدوده SWIR، این داده ها بعتر از داده های TIR توان جداسازی انواع واحدهای سنگ شناختی را دارند.