محسن ابراهیمی خوسفی؛ زهره ابراهیمی خوسفی
چکیده
حوضة آبریز فلات مرکزی ایران، به‌دلیل تغییرات اقلیمی و کاهش منابع آب دردسترس ازیک‌سو و افزایش جمعیت و به‌تبع آن، افزایش تقاضا ازسوی‌دیگر، با بحران شدید آب مواجه است. دانش سنجش از دور و دردسترس‌بودن محصولات متعدد ماهواره‌ای امکان پایش روند تغییرات پارامترهای گوناگون محیطی، به‌ویژه منابع آب سطحی و زیرزمینی را با دقت مناسب فراهم ...
بیشتر
حوضة آبریز فلات مرکزی ایران، به‌دلیل تغییرات اقلیمی و کاهش منابع آب دردسترس ازیک‌سو و افزایش جمعیت و به‌تبع آن، افزایش تقاضا ازسوی‌دیگر، با بحران شدید آب مواجه است. دانش سنجش از دور و دردسترس‌بودن محصولات متعدد ماهواره‌ای امکان پایش روند تغییرات پارامترهای گوناگون محیطی، به‌ویژه منابع آب سطحی و زیرزمینی را با دقت مناسب فراهم آورده است. بدین‌منظور، با استفاده از سامانة گوگل ارث انجین، شانزده محصول ماهواره‌ای شامل پارامترهای محیطی متفاوت، همچون بارش، دما، تبخیر و تعرق، رطوبت خاک، رواناب، ضخامت آب معادل (GRACE)، شاخص پوشش گیاهی و مساحت پیکره‌های آبی، در بازة زمانی سال‌های 2000 تا 2022، دریافت و آماده‌سازی شد. سپس با استفاده از آزمون ناپارامتریک من‌ـ کندال و تخمین‌گر شیب سن، روند تغییرات این پارامترها بررسی شد. با توجه به نتایج حاصل، تغییرات گرانش زمین که از نشانگرهای سطح آب زیرزمینی است و نیز مساحت پیکره‌های آبی که بیانگر منابع آب سطحی است و رطوبت خاک، روندی کاهشی و معنی‌دار را نشان داد؛ درحالی که دمای حداکثر، دمای حداقل و تبخیر و تعرق پتانسیل و شاخص NDVI بیانگر روند افزایشی معنی‌داری بود. به‌رغم کاهش مساحت پیکره‌های آبی، شاخص پوشش گیاهی افزایش یافته است که افزایش سطح زیرکشت محصولات کشاورزی و برداشت بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی را نشان می‌دهد و روند کاهشی محصول ماهوارة GRACE نیز مؤید این واقعیت است. بررسی ضرایب همبستگی بین پارامترهای دارای روند معنی‌دار نیز نشان داد بین GRACE و پارامترهای NDVI، دمای حداقل، دمای حداکثر، رطوبت خاک و مساحت پیکره‌های آبی، همبستگی معنی‌داری وجود دارد.
