نشریه سنجش از دور و GIS ایران - مقالات آماده انتشار

بررسی کارایی شبکه نقطه چین در برآورد درصد تراکم تاج پوشش در جنگل، با استفاده از تصاویر هوایی UltraCam-D و سامانه اطلاعات مکانی

سیدیوسف عرفانی فرد؛ زهره خدایی

دوره 4، شماره 4 ، اسفند 1391

چکیده

از آنجایی که درصد تراکم تاج پوشش از متغیرهای مهم زیست سنجی در مدیریت جنگل به شمار می آید، یافتن راهکاری مناسب برای برآورد آن اهمیت زیادی دارد. مطالعه این مشخصه در جنگل در داده های سنجش از دور، به دلیل فراهم آمدن امکان دید از بالا، با صحت و دقتی بالاتر از اندازه گیری های میدانی همراه است. یکی از پرکاربردترین روش های مورد استفاده بدین ... بیشتر از آنجایی که درصد تراکم تاج پوشش از متغیرهای مهم زیست سنجی در مدیریت جنگل به شمار می آید، یافتن راهکاری مناسب برای برآورد آن اهمیت زیادی دارد. مطالعه این مشخصه در جنگل در داده های سنجش از دور، به دلیل فراهم آمدن امکان دید از بالا، با صحت و دقتی بالاتر از اندازه گیری های میدانی همراه است. یکی از پرکاربردترین روش های مورد استفاده بدین منظور روی داده های سنجش از دور، شبکه نقطه چنی است. این پژوهش با هدف ارزیابی صحت و دقت روش یاد شده، با استفاده از تصاویر هوایی UltraCam-D انجام گرفته است. منطقه ای به مساحت 30 هکتار از جنگل های زاگرس در استان کهگیلویه و بویراحمد به عنوان منطقه مورد مطالعه انتخاب گردید و آماربرداری کامل شد. سپس شبکه های نقطه چین مختلف بر اساس درصد اشتباه آماربرداری (از 55 تا 20 درصد) در سامانه اطلاعات مکانی تهیه و به کار گرفته شدند. مقایسه آماری نتایج به دست آمده، مشخص ساخت که تغییر در تعداد نقاط شبکه ها تأثیری بر صحت آن ندارد و نتایج به دست آمده از تمام شبکه ها (جز 9 و 14) درصد) فاقد اختلاف معنی دار با واقعیت زمینی اند؛ گو اینکه با افزایش تعداد نقاط، بر میزان دقت نتایج نیز افزوده می شود. به طور کلی می توان گفت که شبکه نقطه چین کارایی لازم را در برآورد درصد تراکم تاج پوشش دارد ولی بین صحت و دقت آن ارتباط مستقیمی به چشم نمی خورد.

مدل سازی تخصیص کاربری با در نظر گرفتن افزایش و کاهش تقاضای کاربری ها

پرستو پیله فروش ها؛ محمد کریمی؛ محمد طالعی

دوره 5، شماره 1 ، تیر 1392

چکیده

افزایش جمعیت و محدود بودن اراضی قابل استفاده، در کنار تغییرات سریع جوامع و توسعه کاربری ها، بر اهمیت برنامه ریزی صحیح زمین و تصمیم گیری هدفمند در تخصیص آن به بهترین کاربری می افزاید. فرایند تخصیص کاربری معمولاً در سه مرحله ی تناسب، تقاضا و تخصیص انجام می شود. در اغلب تحقیقات موجود، به مدل سازی افزایش مساحت کاربری ها در طول برنامه ریزی ... بیشتر افزایش جمعیت و محدود بودن اراضی قابل استفاده، در کنار تغییرات سریع جوامع و توسعه کاربری ها، بر اهمیت برنامه ریزی صحیح زمین و تصمیم گیری هدفمند در تخصیص آن به بهترین کاربری می افزاید. فرایند تخصیص کاربری معمولاً در سه مرحله ی تناسب، تقاضا و تخصیص انجام می شود. در اغلب تحقیقات موجود، به مدل سازی افزایش مساحت کاربری ها در طول برنامه ریزی اکتفا شده است. هدف از انجام تحقیق حاضر ارائه مدلی برای تخصیص کاربری است که بتواند فرایندهای محیطی و تأثیراتی را که به صورت هم زمان منجر به افزایش و کاهش سطح کاربری می گردد مدل سازی کند. در این مدل، برای مدل سازی افزایش مساحت کاربری به مؤلفه های تناسب محیطی، دسترسی، همسایگی و محدودیت و برای مدل سازی کاهش مساحت کاربری به مؤلفه های فرسایش و شوری خاک پرداخته شده است. در مدل توسعه داده شده از روش های اتوماسیون سلولی، میانگین وزن دار خطی، فرایند تحلیل سلسله مراتبی و مدل زنجیره مارکوف استفاده شد. این مدل در شهرستان برخوار و میمه واقع در استان اصفهان پیاده سازی شد و با در نظر گرفتن نقشه کاربری سال 1377 به عنوان نقشه ی مبنا، نقشه کاربری سال 1384 به عنوان نقشه افق در دو حالت مختلف تهیه شد. دقت های 609/0 و 510/0 بدین معنی است که مدل توسعه داده شده در مقایسه با مدل های پیشین دارای دقت بهتری است. در نهایت با استفاده از مدل توسعه داده شده، پیش بینی نقشه کاربری برای سال 1394 انجام گرفت. نتایج پژوهشی حاضر را می توان با تغییراتی برای سایر مناطق نیز مدنظر قرار داد.

شبیه‌سازی سیلاب رودخانه کشکان

محمدمهدی حسین‌زاده؛ سعیده متش بیرانوند؛ امین حسینی اصل

دوره 5، شماره 1 ، تیر 1392

چکیده

شهرستان پل‌دختر که بستر رودخانه کشکان در آن جای گرفته است، هر ساله از سیلاب‌های متعددی خسارت می‌بیند. بزرگ‌ترین سیل سال‌های اخیر استان لرستان در سال 1384 در این شهرستان رخ داد که حدود 80 میلیارد تومان خسارت را در پی داشت. از این رو بررسی نواحی مستعد وقوع سیلاب و تهیه نقشه پهنه‌بندی سیلاب در این منطقه ضرورت ویژه‌ای دارد. در این تحقیق ... بیشتر شهرستان پل‌دختر که بستر رودخانه کشکان در آن جای گرفته است، هر ساله از سیلاب‌های متعددی خسارت می‌بیند. بزرگ‌ترین سیل سال‌های اخیر استان لرستان در سال 1384 در این شهرستان رخ داد که حدود 80 میلیارد تومان خسارت را در پی داشت. از این رو بررسی نواحی مستعد وقوع سیلاب و تهیه نقشه پهنه‌بندی سیلاب در این منطقه ضرورت ویژه‌ای دارد. در این تحقیق پهنه سیل‌گیر منطقه در دوره بازگشت‌های مختلف در بازه‌ای به طول 25 کیلومتر از بستر رودخانه کشکان حدفاصل ایستگاه هیدرومتری پل‌دختر تا پل گاومیشان تعیین شد؛ بدین ترتیب که براساس مدل رقومی مستخرج از نقشه‌های توپوگرافی 25000/1 داده‌های ژئومتری رودخانه استخراج گشت. سپس ضریب مانینگ در مقاطع مختلف و هیدروگراف سیل در دوره‌ بازگشت‌های 5، 10، 25، 50، 100 و 200 ساله محاسبه شد و نقشه‌های پهنه‌بندی در دوره بازگشت‌های مختلف تهیه گردید. نتایج تحقیق نشان داد روند افزایش سطح سیلگیر در دوره بازگشت‌های 5 تا 100 ساله سیر صعودی‌تری دارند، در حالی که مساحت‌های پهنه سیلاب در دوره بازگشت 100 ساله و 200 ساله اختلاف چندانی را نشان نمی‌دهد. مقایسه پهنه‌های سیلاب در دوره بازگشت‌های مختلف حاکی از آن است که از کل مساحت تحت پوشش سیل 200 ساله حدود 94 درصد آن مستعد سیل‌گیری به‌وسیله سیل‌هایی با دوره بازگشت 25 ساله است. افزایش حداکثر عمق سیلاب در دوره بازگشت‌های مختلف نسبت به افزایش عمق متوسط سیلاب، روند ملایم‌تری را طی کرده است.

مقایسه روش های طبقه‏بندی پیکسل پایه و شیءگرا در تهیه نقشه کاربری اراضی با استفاده از داده‏های ماهواره ای

رضا امیدی‌پور؛ حمیدرضا مرادی؛ صالح آرخی

دوره 5، شماره 3 ، آذر 1392

چکیده

مدیریت بهینة منابع طبیعی نیازمند در اختیار‌داشتن اطلاعات بهنگام و صحیح است. نقشة کاربری اراضی یکی از مهم‌ترین منابع اطلاعاتی در مدیریت منابع طبیعی قلمداد می‌شود. هدف از انجام پژوهش حاضر، مقایسه دو روش طبقه‌بندی پیکسل‌پایه و شیء‌گرا در تهیه نقشه کاربری اراضی با استفاده از تصاویر ETM+ در شهرستان ملکشاهی در استان ایلام است. در این ... بیشتر

به‌کارگیری آنتروپی در تشخیص لبة تصاویر سنجش از دور با استفاده از سیستم دانش‌پایه و تعیین حدود آستانه منطقه‌ای

عباس کیانی؛ محمودرضا صاحبی؛ حمید عبادی

دوره 5، شماره 4 ، اسفند 1392

چکیده

آشکارسازی لبه یکی از مفاهیم کاربردی در پردازش تصاویر سنجش ازدور است. هدف آشکارسازی لبه، نشان‌گذاری نقاطی از تصویر است که در آنها میزان روشنایی به‌شدت تغییر می‌کند. تغییرات شدید خصوصیات تصویر معمولاً نمایندة رویدادهای مهم و تغییر در خصوصیات محیط هستند و در کاربردهای مختلفی نظیر بخش‌بندی تصاویر ماهواره‌ای کاربرد دارند. بسیاری ... بیشتر آشکارسازی لبه یکی از مفاهیم کاربردی در پردازش تصاویر سنجش ازدور است. هدف آشکارسازی لبه، نشان‌گذاری نقاطی از تصویر است که در آنها میزان روشنایی به‌شدت تغییر می‌کند. تغییرات شدید خصوصیات تصویر معمولاً نمایندة رویدادهای مهم و تغییر در خصوصیات محیط هستند و در کاربردهای مختلفی نظیر بخش‌بندی تصاویر ماهواره‌ای کاربرد دارند. بسیاری از روش‌های کلاسیک تشخیص لبه بر مشتق پیکسل‌های تصویر اصلی متکی هستند، مانند اپراتورهای گرادیان، لاپلاسین و لاپلاسین از اپراتور گاوسی. در تصاویر سنجش از دوری به‌علت بالابودن میزان تغییرات، اپراتورهای کشف با ضعف در تشخیص صحیح محدودة عوارض و حفظ پیوستگی و انسجام محدودة آنها همراه‌اند. در پژوهش حاضر به‌منظور حل این مشکلات، سیستمی دانش‌پایه برای کشف لبه براساس خصوصیات تصاویر سنجش از دوری ارائه می‌شود. در این روش ابتدا به‌صورت منطقه‌ای و با استفاده از سیستم دانش‌پایه، حدود آستانة مناطق مختلف تصویر تعیین می‌شود و سپس با استفاده از شانون آنتروپی مرز بین این مناطق استخراج می‌شود. این کار موجب حفظ پیوستگی لبه‌های کشف‌شده خواهد شد. از مزایای این روش بررسی ویژگی‌های تصویر به‌شکل جزئی و کلی به‌صورت همزمان است. این سیستم قابلیت انعطاف با نوع نیاز و خواست کاربر را برحسب میزان جزئیات و کاربرد مورد نظر دارد. در‌نهایت به‌منظور ارزیابی روش، نتایج به‌دست‌آمده با الگوریتم‌های استاندارد سوبل، پرویت و LoG مقایسه شدند و نشان داده شد که این روش به‌شکل کارآمدی قادر به شناسایی لبه‌های تصاویر مختلف است.

تهیة نقشة دگرسانی در سامانة اپی‌ترمال مطرآباد، جنوب استان خراسان رضویبا استفاده از داده‌های دورسنجی سنجندة ASTER

محمدحسن احمدی؛ غلامحسین شمعانیان؛ شعبان شتایی

دوره 6، شماره 1 ، تیر 1393

چکیده

سامانة اپی‌ترمال مطرآباد واقع در 30 کیلومتری جنوب‌غرب بجستان در مجموعه‌ای از سنگ‌های آتشفشانی حدواسط تا اسیدی واقع شده است. کانی‌سازی به‌صورت رگه‌ها، رگچه‌های نامنظم و برش‌های گرمابی نمایان می‌شود. دگرسانی گرمابی در اطراف رگه‌ها شکل می‌گیرد و شامل مجموعه‌های سیلیسی (5 بیشتر

پیشنهاد روشی برای جایگزینی داده‌های تابشی سنجندة MODIS با استفاده از مدل CRTM تصحیح‌شده در مقیاس محلی

مجید رحیم‌زادگان؛ محمدرضا مباشری

دوره 6، شماره 2 ، آبان 1393

چکیده

در پژوهش حاضر روشی برای جایگزین‌کردن چگالی‌های شار تصاویر سنجندة MODIS با استفاده از مدل انتقال انرژی مجمع (CRTM) که از مدل‌های حل معادلة انتقال انرژی است، ارائه شده است. بدین منظور اندازه‌گیری‌های رادیوساند مربوط به ایستگاه سینوپتیک بندرعباس به‌همراه چگالی‌های شار اندازه‌گیری‌شده از تصاویر شب سنجندة MODIS مستقر بر سکوی Aqua برای ... بیشتر در پژوهش حاضر روشی برای جایگزین‌کردن چگالی‌های شار تصاویر سنجندة MODIS با استفاده از مدل انتقال انرژی مجمع (CRTM) که از مدل‌های حل معادلة انتقال انرژی است، ارائه شده است. بدین منظور اندازه‌گیری‌های رادیوساند مربوط به ایستگاه سینوپتیک بندرعباس به‌همراه چگالی‌های شار اندازه‌گیری‌شده از تصاویر شب سنجندة MODIS مستقر بر سکوی Aqua برای آب‌های عمیق خلیج‌فارس مورد استفاده قرار گرفت. بنابراین با استفاده از پیش‌بینی‌کننده‌های استاندارد نسخة هشتم مدل‌ گذردهی مسیر نوری (OPTRAN) که بخش اصلی مدل CRTM است، اختلاف چگالی‌های شار محاسبه‌شده به‌وسیلة مدل CRTM و اندازه‌گیری‌شده به‌وسیلة سنجندة MODIS مدل‌سازی شده است. پس از پیاده‌سازی روش مورد نظر، مقدار میانگین RMSE چگالی‌های شار محاسبه‌شده از مدل CRTM با مقدار اندازه‌گیری‌شده برای تصاویر سنجندة MODIS منتخب برای آزمون کارایی روش، در تمام باندها W/(m2.µm.sr) 47/0 محاسبه شد که با اعمال تصحیحات ارائه‌شده در پژوهش حاضر به 39/0 تغییر یافت. مقدار میانگین RMSE دمای درخشندگی میانگین معادل این چگالی‌های شار نیز به ترتیب 45/6 و 27/5 درجة کلوین محاسبه گردید. با استفاده از روش ارائه‌شده در این پژوهش، مقادیر چگالی‌های شار حاصل از مدل CRTM به مقادیر چگالی‌های شار سنجندة MODIS نزدیک‌تر می‌شود. بنابراین می‌توان از این مدل برای ارزیابی چگالی‌های شار سنجندة MODIS استفاده کرد و در مواردی نظیر وجود نویز بالا یا وجود ابر در تصاویر یا ازکارافتادن سنجنده، داده‌های آن را با داده‌های محاسباتی مدل CRTM تصحیح‌شده جایگزین کرد. کلید‌واژه‌ها: پروفایل دما، MODIS، CRTM، ماهواره.

پهنه‌بندی آسیب‌پذیری آب‌های زیرزمینی، با کمک الگوریتم‌های فازی عصبی (مطالعه موردی: استان زنجان)

منوچهر فرج‌زاده‌اصل؛ عثمان محمدی

دوره 3، شماره 1 ، آذر 1390

چکیده

ارزیابی آسیب‌پذیری آبخوان، کاری سودمند برای توسعه و مدیریت و تصمیم‌گیری‌های مربوط به کاربری اراضی، نحوه پایش کیفی منابع آب زیرزمینی و جلوگیری از آلودگی این آب‌ها به شمار می‌آید. هدف از این مطالعه، به‌کارگیری مدل هوشمند ریاضی برای پیش‌بینی آسیب‌پذیری آب‌های زیرزمینی در استان زنجان است و به همین خاطر با استفاده از مدل ANFIS، روش ... بیشتر ارزیابی آسیب‌پذیری آبخوان، کاری سودمند برای توسعه و مدیریت و تصمیم‌گیری‌های مربوط به کاربری اراضی، نحوه پایش کیفی منابع آب زیرزمینی و جلوگیری از آلودگی این آب‌ها به شمار می‌آید. هدف از این مطالعه، به‌کارگیری مدل هوشمند ریاضی برای پیش‌بینی آسیب‌پذیری آب‌های زیرزمینی در استان زنجان است و به همین خاطر با استفاده از مدل ANFIS، روش جدیدی برای تخمین آسیب‌پذیری آب‌های زیرزمینی ارائه شده است. فرایند توسعه و ارزیابی این مدل با استفاده از مجموعه داده‌های واقعی و معیارهای آماری صورت گرفته است. بدین منظور با تهیة داده‌های مورد نیاز شامل عمق سطح آب زیرزمینی، تغذیه خالص، محیط آبخوان، محیط خاک، توپوگرافی، تأثیر منطقه غیراشباع و هدایت هیدرولیکی آبخوان، اقدام به ایجاد مدل ANFIS شد. در مرحلة بعد نتایج حاصل از مدل با داده‌های واقعی اعتباریابی گردید. طبق نتایج تحقیق، مدل ایجاد‌شده توان پیش‌بینی موفقیت‌آمیز آسیب‌پذیری آب‌های زیرزمینی را دارد. مقادیر RMSE و در مرحله آموزش به ترتیب 18/101 و 98/0، و در مرحله ارزیابی 8/173 و 94/0 به‌دست آمدند. روش ارائه‌شده در این تحقیق، رهیافت جدیدی در تخمین آسیب‌پذیری آب‌های زیرزمینی به شمار می‌آید و قابلیت اتصال و ترکیب با مدل‌های دیگر و نیز به‌هنگام‌سازی با توجه به شرایط واقعی را به‌خوبی دارد. در بررسی نتایج حاصل از مدل ANFIS، بیشترین درصد پتانسیل آلودگی دشت مربوط به کلاس آسیب‌پذیری کم 74 درصد، و کمترین آن مربوط به کلاس خیلی بالا 1 درصد برآورد شده است

مقایسه توانایی طبقه‌بندی‌کننده‌های ماشین‌‌بردار پشتیبان، شبکه عصبی و حداکثر احتمال در بهبود نتایج الگوریتم‌های فیلترینگ داده‌های لیدار

علی‌اکبر متکان؛ محمد حاجب

دوره 5، شماره 2 ، بهمن 1392

چکیده

بررسی‌های اخیر نشان داده است که سیستم لیدار در برداشت سریع و دقیق اطلاعات سه‌بعدی از عوارض، در مناطق شهری توانایی بالایی دارد. از مهم‌ترین پردازش‌هایی که روی داده‌های لیدار صورت می‌گیرد، فیلترینگ آن‌هاست که عبارت است از تفکیک نقاط مربوط به عوارض ارتفاعی (ساختمان‌ها و درختان) از نقاط زمینی. تاکنون الگوریتم‌های فیلترینگ فراوانی ... بیشتر بررسی‌های اخیر نشان داده است که سیستم لیدار در برداشت سریع و دقیق اطلاعات سه‌بعدی از عوارض، در مناطق شهری توانایی بالایی دارد. از مهم‌ترین پردازش‌هایی که روی داده‌های لیدار صورت می‌گیرد، فیلترینگ آن‌هاست که عبارت است از تفکیک نقاط مربوط به عوارض ارتفاعی (ساختمان‌ها و درختان) از نقاط زمینی. تاکنون الگوریتم‌های فیلترینگ فراوانی طراحی شده است، اما هر یک از آن‌ها معایب و نواقصی دارند. مشکل اساسی این الگوریتم‌ها، ناتوانی‌شان در حذف ساختمان و عوارض بزرگ است که ناشی از عملکرد ناحیه‌ای آن‌هاست. در این تحقیق تلاش شده است تا با بهره‌گیری از قابلیت‌های تکنیک‌های طبقه‌بندی، راه‌حلی برای این مشکل ارائه شود. در این پژوهش ابتدا داده‌های لیدار به‌وسیله الگوریتم شیب‌مبنا که ـ از شناخته‌شده‌ترین روش‌های فیلترینگ به‌شمار می‌آید‌‌ـ فیلتر شدند. در ادامه، با استفاده از سه ‌روش طبقه‌بندی ماشین‌ بردار پشتیبان، شبکه عصبی مصنوعی،‌ و حداکثر احتمال، داده‌های لیدار به پنج کلاس راه آسفالته، درختان، ساختمان، سیمان، و چمن طبقه‌بندی گردیدند. در نهایت، نقاط ساختمان‌های بزرگ که به‌وسیله الگوریتم شیب‌مبنا فیلتر نشده بودند، با نتایج حاصل از روش‌های طبقه‌بندی حذف گردیدند. ارزیابی‌ها نشان می‌دهند که روش حداکثر احتمال نتایج ضعیفی را ارائه می‌کند، اما روش‌های ماشین بردار پشتیبان و شبکه عصبی مصنوعی نتایج نزدیک به‌هم و بسیار خوبی را عرضه کرده‌اند. به‌طور کلی استفاده از این تکنیک‌های طبقه‌بندی برای بهبود نتایج الگوریتم‌های فیلترینگ، باعث افزایش ناچیزی در خطای نوع اول می‌گردد ولی سبب کاهشی شدید در خطای نوع دوم و خطای مجموع می‌شود. از آنجا که در فرایند فیلترینگ داده‌های لیدار، اهمیت خطاهای نوع دوم و مجموع بیش از خطای نوع اول است، می‌توان ادعا کرد که انجام این پردازش تکمیلی نتایج بسیار مفیدی را دربرداشته است. ارزیابی کمّی دقت نتایج‌ نشان می‌دهد که خروجی الگوریتم با آستانه شیب o20 پس از بهبود داده شدن با استفاده از خروجی طبقه‌بندی‌کننده شبکه عصبی مصنوعی، بهترین نتیجه را به دست داده است که در آن خطای نوع اول از 98/4 درصد به 04/5 درصد افزایش ولی خطاهای نوع دوم و مجموع به‌ترتیب از 043/9 درصد و 03/7 درصد به 49/4 درصد و 76/4 درصد کاهش یافته‌اند.

محاسبة عدم‌قطعیت محلی و مکانی بارش با استفاده از الگوریتم‌های شبیه‌سازی زمین‌آماری SGS وSGS CO-

علی‌اکبر متکان؛ علیرضا شکیبا؛ بابک میرباقری؛ رضا فلاحی

دوره 6، شماره 3 ، دی 1393

چکیده

از میان روش‌های معمول درون‌یابی، روش‌های کریجینگ و کوکریجینگ به‌عنوان بهترین برآوردگرهای خطی نااریب، کاربرد فراوانی در درون‌یابی داده‌های بارش دارند. مدل‌های مذکور به‌رغم مزیت‌شان نمایش همواری از پدیدة تحت مطالعه به‌دست می‌دهند و چون براساس میانگین محلی داده‌ها عمل می‌کنند، مقادیر حداکثر را کمتر و مقادیر حداقل را بیشتر ... بیشتر از میان روش‌های معمول درون‌یابی، روش‌های کریجینگ و کوکریجینگ به‌عنوان بهترین برآوردگرهای خطی نااریب، کاربرد فراوانی در درون‌یابی داده‌های بارش دارند. مدل‌های مذکور به‌رغم مزیت‌شان نمایش همواری از پدیدة تحت مطالعه به‌دست می‌دهند و چون براساس میانگین محلی داده‌ها عمل می‌کنند، مقادیر حداکثر را کمتر و مقادیر حداقل را بیشتر از مقدار واقعی پیش‌بینی می‌کنند. بنابراین استفاده از این مدل‌ها به‌تنهایی در مواردی که هدف ارزیابی میزان ریسک و بررسی تغییرپذیری یک پدیده است، مناسب نیست. تغییرپذیری پدیده با استفاده از عدم‌قطعیت اندازه‌گیری می‌شود. در پژوهش حاضر به‌منظور محاسبة عدم‌قطعیت محلی و مکانی متغیر بارندگی، از الگوریتم‌های شبیه‌سازی زمین‌آماری SGS و CO-SGS استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می‌دهند الگوریتم‌های SGS و CO-SGS در نمونه‌های شبیه‌سازی با بازسازی مقادیر محتمل حداکثر و حداقل و همچنین حفظ دامنة نوسانات بارندگی در هر واحد مکانی، واریانسی نزدیک به واریانس نمونه‌های اصلی تولید می‌کنند. اختلاف واریانس شبیه‌سازی در مقایسه با نمونة اصلی بسیار ناچیز است، درحالی‌که واریانس روش‌های درون‌یابی اختلاف فاحشی با واریانس نمونه‌های اصلی دارد. همچنین نتایج نشان می‌دهند که این الگوریتم‌ها می‌توانند عدم‌قطعیت محلی و مکانی پدیده‌های مکانی ازجمله بارش را به‌درستی محاسبه کنند. کلید‌واژه‌ها: بارندگی، عدم‌قطعیت، شبیه‌سازی زمین‌آماری، الگوریتم SGS، الگوریتم CO-SGS.

شناسایی و استخراج اتوماتیک عارضۀ ساختمان با ساختار هندسی پیچیده از تصاویر هوایی و دادۀ لیدار به‌صورت پیکسل مبنا و شیء مبنا

یاسر انصاری؛ علی محمدزاده؛ محمودرضا صاحبی صاحبی؛ کوروش خوش‌‌الهام

دوره 8، شماره 3 ، تیر 1395، ، صفحه 11-24

چکیده

روش‌های اتوماتیک شناسایی و استخراج عارضۀ ساختمان از منابع گوناگون اطلاعاتی همچون تصاویر هوایی و ماهواره‌ای و داده‌های لیدار دارای کاربردهای بسیار وسیع و مهم مانند به‌روزرسانی نقشه‌ها، مدلسازی و آنالیز رشد و پیشرفت در مناطق شهری و نیمه‌شهری به‌دست می‌آید. هدف اصلی مقاله طرح روش جدید اتوماتیک استخراج ساختمان با تلفیق داده‌های ... بیشتر روش‌های اتوماتیک شناسایی و استخراج عارضۀ ساختمان از منابع گوناگون اطلاعاتی همچون تصاویر هوایی و ماهواره‌ای و داده‌های لیدار دارای کاربردهای بسیار وسیع و مهم مانند به‌روزرسانی نقشه‌ها، مدلسازی و آنالیز رشد و پیشرفت در مناطق شهری و نیمه‌شهری به‌دست می‌آید. هدف اصلی مقاله طرح روش جدید اتوماتیک استخراج ساختمان با تلفیق داده‌های لیدار و تصویر هوایی است. برای این منظور در مرحلۀ اول، انواع روش‌های شناسایی ساختمان (SVM1، MD2 و ANN3) در دو سطح پیکسل پایه و شیء مبنا بررسی و ارزیابی شد. نتایج حاصل از شناسایی حاکی از توانایی بالای روش SVM، در مقایسه با دیگر روش‌ها، در دو سطح پیکسل پایه و شیء مبناست که دقت کلی 95.9٪ و خطای نوع اول 6.2٪ و خطای نوع دوم 3.2٪ را نشان می‌دهد که در حالت پیکسل مبنا به‌منزلۀ روش منتخب شناسایی است. در مرحلۀ دوم، براساس روش منتخب شناسایی مرز دقیق ساختمان بازسازی می‌شود. بنابراین با استفاده از قطعه‌بندی برمبنای طیفی و هندسی، لبۀ هر ساختمان به‌صورت قطعات مجزا تفکیک شد. سپس لبه‌های هر ساختمان براساس معادلات کمترین مربعات بازسازی می‌شود. نتایج روش پیشنهادی استخراج ساختمان با دقت کلی 96.85٪، خطای نوع اول 5.9٪ و خطای نوع دوم 2.5٪ برای الگوریتم پیشنهادی استخراج است.

برآورد ضریب محصولات کشاورزی کشت‌و ‌صنعت مغان و مطالعه رابطه تبخیر-تعرق با راندمان تولید محصولات

ایوب مرادی؛ حدیثه بابایی؛ عباس علیمحمدی؛ سهیل رادیوم

دوره 11، شماره 4 ، بهمن 1398، ، صفحه 11-28

https://doi.org/10.52547/gisj.11.4.11

چکیده

کمبود روزافزون منابع آب تجدیدپذیر در کشور، برآورد نیاز آبی مزارع را به یکی از اولویت‌‌های مهم مدیریت آب در کشاورزی تبدیل نموده است. نیاز آبی مزارع توسط مولفه‌‌های اقلیمی منطقه کنترل می‌شود و برابر است با تبخیر-تعرق مرجع که با یک ضریب ویژ‌ه (بسته به نوع محصول و منطقه جغرافیایی کاشت) اصلاح می‌گردد. در تحقیق حاضر، با استفاده از تصاویر ... بیشتر کمبود روزافزون منابع آب تجدیدپذیر در کشور، برآورد نیاز آبی مزارع را به یکی از اولویت‌‌های مهم مدیریت آب در کشاورزی تبدیل نموده است. نیاز آبی مزارع توسط مولفه‌‌های اقلیمی منطقه کنترل می‌شود و برابر است با تبخیر-تعرق مرجع که با یک ضریب ویژ‌ه (بسته به نوع محصول و منطقه جغرافیایی کاشت) اصلاح می‌گردد. در تحقیق حاضر، با استفاده از تصاویر ماهواره لندست8، ضریب محصولات عمده کشاورزی منطقه کشت‌و‌ صنعت مغان از دو روش برآورد و مقایسه شده ‌است. روش نخست بر مبنای اندازه‌گیری تبخیر-‌تعرق مزارع و روش دوم بر مبنای اندازه‌گیری شاخص گیاهی NDVI است. مقایسه این دو روش برای پنج محصول عمده منطقه نشان داد که مقدار خطای جذر میانگین مربعات قابل قبول (کمتر از 28/0) است. در ادامه، برای برآورد نیاز آبی محصولات، از ضریب محصول تولید شده بر مبنای تبخیر-‌تعرق استفاده شد. نیاز آبی محصولات با شش متد برآورد شد: ترکیب دو روش برآورد تبخیر-‌تعرق واقعی و سه روش برآورد تبخیر-‌تعرق مرجع. از میان آنها، متد متریک- پنمن مونتیث برای برآورد نیاز آبیاری بکارگرفته شد. تخمین نیاز آبیاری مستلزم کسرکردن بارش موثر از نیاز آبی است. برای برآورد بارش موثر، پس از بررسی چهار روش متداول، روش فائو برای شیب‌های کم ترجیح داده شد. نیاز آبیاری محصولات منطقه کشت‌و ‌صنعت مغان بر از حداقل 270 میلی‌متر (برای جو دیم) تا حداکثر 1500 میلی‌متر (برای باغ زیتون) برآورد شده است. . بررسی آماری اندازه‌گیری‌ها سه ساله وجود یک همبستگی را بین میزان عملکرد محصول و میزان تبخیر-‌تعرق مزارع آشکار کرد. همچنین مشخص شد که عملکرد محصولات با شاخص‌های طیفی گیاه نیز دارای رابطه معنی‌دار است. هدف نخست تحقیق حاضر، برآورد ضرایب محلی محصولات کشاورزی منطقه مغان است؛ هدف دوم، بررسی رابطه‌مندی ضریب محصولات کشاورزی و شاخص‌های طیفی آنها به‌منظور تخمین ضریب محصولات بصورت مستقیم از این شاخص‌‌هاست.

بررسی تأثیر ریزگردها در بازتابندگی طیفی تاج‌پوشش گندم

حسینعلی بهرامی؛ سهام میرزایی؛ علی درویشی بلورانی؛ روشنک درویش‌زاده؛ سید کاظم علوی‌پناه

دوره 7، شماره 4 ، بهمن 1394، ، صفحه 13-26

چکیده

فراوانی و شدت وقوع پدیدۀ طوفان‌های گردوغبار طی چند سال اخیر در منطقۀ غرب آسیا و به‌ویژه در کشور ایران، افزایش پیدا کرده است. تاکنون آثار زیانبار این پدیده در مراحل گوناگون زندگی گیاهی، جانوری و انسانی بررسی شده است. در این پژوهش، تأثیر این پدیده در بازتابندگی طیفی گیاه گندم که مهم‌ترین گونۀ کشاورزی کشور به‌شمار می‌رود، بررسی و ... بیشتر فراوانی و شدت وقوع پدیدۀ طوفان‌های گردوغبار طی چند سال اخیر در منطقۀ غرب آسیا و به‌ویژه در کشور ایران، افزایش پیدا کرده است. تاکنون آثار زیانبار این پدیده در مراحل گوناگون زندگی گیاهی، جانوری و انسانی بررسی شده است. در این پژوهش، تأثیر این پدیده در بازتابندگی طیفی گیاه گندم که مهم‌ترین گونۀ کشاورزی کشور به‌شمار می‌رود، بررسی و باندهای بهینه برای هریک از شاخص‌های باریک‌باند در مطالعۀ تأثیر این پدیده در گندم تعیین شده است. دو رقم از گندم (Triticum aestivum L.) در محیط گلخانه و در شرایط کنترل‌شده پرورش داده شد و با استفاده از دستگاه تونل باد در طول روزهای متفاوت، بدون گردوغبار، دو، چهار و شش روز، و دو دورۀ رشد متفاوت، سه‌برگی شدن و خوشه‌دهی، درمعرض گردوغبار قرار گرفتند. اندازه‌گیری طیفی با استفاده از دستگاه طیف‌سنج Fieldspec-3-ASD با محدودۀ طیفی کامل انجام شد. چهار شاخص باریک‌باند طیفی جدید شامل NDVI، RVI، SAVI و PVI برای کل نمونه‌ها و همچنین، برای نمونه‌های مراحل سه‌برگی‌شده و خوشه‌دهی به‌طور جداگانه محاسبه و همبستگی بین این شاخص‌ها و تعداد روزهای گردوغباری بررسی شد. دقت نتایج تخمین تعداد روزهای گردوغباری با استفاده از R2 و RMSE و روش اعتبار متقابل سنجیده شد. فقط باندهای بهینۀ انتخاب‌شده در شاخص SAVI2 محاسبه‌شده برای داده‌های مرحلۀ خوشه‌دهی در محدودۀ طیفی SWIR قرار داشت. نتایج نشان دادند که در کل سه حالت، شاخص PVI ارتباط قوی‌تری (70/0 =RMSE،80/0=R2) به‌نسبت دیگر شاخص‌ها، با تعداد روزهای گردوغباری نشان می‌دهد. همچنین، شاخص‌ها قابلیت بهتری در تخمین تعداد روزهای گردوغباری در داده‌های مرحلۀ سه‌برگی شدن (77/0 67/0 و 80/0 63/0)، درقیاس با داده‌های مرحلۀ خوشه‌دهی (91/0 73/0 و 71/0 62/0) نشان دادند. بنابراین، تعداد روزهای گردوغباری با استفاده از روش شاخص‌های باریک باند در مراحل ابتدای رشد گیاه با دقت بالاتری تخمین زده می‌شود.

ارائة مدلی برای بهینه‌یابی تخصیص کاربری اراضی جهت ذخیرة آب مجازی با استفاده از الگوریتم‌های فراابتکاری

جواد سدیدی؛ پرویز ضیائیان فیروزآبادی؛ درواری سید زهرا

دوره 9، شماره 3 ، اردیبهشت 1396، ، صفحه 15-32

چکیده

امروزه یکی از محدودیت‌های موجود، در زمینة منابع آب، ضعف راهکارهای مرتبط با مدیریت منابع آب است. ازجمله راهکارهای مدیریتی برای بهبود این مشکل، تخصیص بهینة کاربری با رویکرد آب مجازی است. در تحقیق حاضر، مدلی برای بهینه‌یابی تخصیص کاربری با رویکرد ذخیرة آب مجازی، با استفاده از الگوریتم‌های فراابتکاری ژنتیک (NSGA-II،GA) در اراضی آبادی حاجی‌لک ... بیشتر امروزه یکی از محدودیت‌های موجود، در زمینة منابع آب، ضعف راهکارهای مرتبط با مدیریت منابع آب است. ازجمله راهکارهای مدیریتی برای بهبود این مشکل، تخصیص بهینة کاربری با رویکرد آب مجازی است. در تحقیق حاضر، مدلی برای بهینه‌یابی تخصیص کاربری با رویکرد ذخیرة آب مجازی، با استفاده از الگوریتم‌های فراابتکاری ژنتیک (NSGA-II،GA) در اراضی آبادی حاجی‌لک واقع در بخش سیمینة شهرستان بوکان (استان آذربایجان‌غربی) ارائه شده است. پس از تهیة لایة کاربری اراضی و آماده‌سازی آن در سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) و تهیة ضرایب توابع هدف، تخصیص کاربری با استفاده از الگوریتم‌های فراابتکاری ژنتیک، با توجه ویژه به کاهش مصرف آب مجازی، بهینه شده است. نتایج نشان می‌دهد الگوهای کاربری پیشنهادی در سناریوی آب مجازی، به‌ترتیب، در الگوریتم‌های GA و NSGA-II ، 29 و 35 درصد مصرف آب مجازی را کاهش داده است. این مدل می‌تواند، به‌منزلة سیستم پشتیبان تصمیم، نقش مؤثری در تصمیم‌گیری مدیران براساس اهداف گوناگون ایفا کند. همچنین، آزمون تکرارپذیری، زمان اجرا و همگرایی الگوریتم‌ها در مدل حاکی از برتری الگوریتم NSGA-II بر GA است؛ به‌طوری‌که الگوریتم NSGA-II، در مقایسه با الگوریتم GA، دارای زمان کمتر در اجرای مدل است و همگرایی بیشتر و واریانس کمتری در آزمون تکرارپذیری از خود نشان می‌دهد. استفاده از الگوریتم‌های فراابتکاری در بهینه‌یابی تخصیص کاربری با رویکرد آب مجازی را می‌توان نوآوری موضوعی این تحقیق بیان کرد.

برآورد مقدار مادة آلی خاک، با استفاده از داده‌های طیفی و مدل‌های آماری رگرسیون حداقل مربعات جزئی و رگرسیون مؤلفة اصلی

حمیدرضا متین فر؛ حمید محمودزاده؛ آذر فاریابی

دوره 10، شماره 2 ، آذر 1397، ، صفحه 15-32

چکیده

مادة آلی خاک از مهم‌ترین ویژ‌گی‌های فیزیکوشیمیایی خاک است که در تعیین کیفیت و مدیریت آن نقش بسزایی دارد. مقدار کربن آلی خاک دچار تغییرات زمانی و مکانی بالایی می‌شود و بنابراین، تعیین آن در آزمایشگاه هزینه‌بر، مشکل و وقت‌گیر است. طیف‌سنجی مرئی‌ـ مادون قرمز نزدیک، از نظر کاهش زمان و هزینه، روش توجیه‌پذیری است که برای بررسی کربن ... بیشتر مادة آلی خاک از مهم‌ترین ویژ‌گی‌های فیزیکوشیمیایی خاک است که در تعیین کیفیت و مدیریت آن نقش بسزایی دارد. مقدار کربن آلی خاک دچار تغییرات زمانی و مکانی بالایی می‌شود و بنابراین، تعیین آن در آزمایشگاه هزینه‌بر، مشکل و وقت‌گیر است. طیف‌سنجی مرئی‌ـ مادون قرمز نزدیک، از نظر کاهش زمان و هزینه، روش توجیه‌پذیری است که برای بررسی کربن آلی خاک پیشنهاد شده است. هدف این پژوهش بررسی کربن آلی خاک ازطریق طیف‌‌سنجی مرئی‌ـ مادون قرمز نزدیک و برآورد آن با استفاده از مدل‌های آماری، PCA، PLSR و PCR است. برای این منظور، چهل نمونه خاک از عمق صفر تا 30 سانتی‌متری، به‌روش سیستماتیک تصادفی، برمبنای مطالعات پیشین و تعیین طبقات متفاوت خاک‌های منطقه، برداشت شد. تجزیة شیمیایی خاک‌ها طبق روش‌های استاندارد صورت گرفت. بازتاب طیفی نمونه‌های خاک در محدودة طیفی ٣٥٠ تا 2500 نانومتر اندازه‌گیری شد و پس از اعمال روش‌های پیش‌‌پردازش فیلتر ساویتزکی‌ـ گلای، به‌کمک تحلیل مؤلفه‌های اصلی (PCA)، رگرسیون حداقل مربعات جزئی(PLSR) و رگرسیون مؤلفة اصلی (PCR)، کربن آلی خاک برآورد شد. نتایج این پژوهش نشان داد که فیلتر ساویتزکی‌ـ ‌گلای قوی‌ترین روش پیش‌پردازش داده‌های طیفی بوده است. نتایج مدل‌‌سازی به‌روش PLSR نشان داد مقادیر R2، RMSE و RPD در مرحلة اعتبارسنجی، برای پیش‌بینی مادة آلی، به‌ترتیب 85/0، 14/0 و 78/2 بوده درحالی‌که نتایج مدل‌سازی PCR، برای پارامترهای آماری یادشده، به‌ترتیب 78/0، 19/0 و 05/2 است و دقت بیشتر روش آماری PLSR را، در مقایسه با روش PCR، برای مدل‌سازی برآورد کربن آلی خاک، می‌رساند. بنابراین، به‌نظر می‌رسد مدل PLSR، برای پیش‌بینی سریع کربن آلی خاک‌های مناطق خشک و نیمه‌خشک، کارآیی و دقت بیشتری داشته باشد.

تعیین اراضی مستعد کشت دیم محصول گندم با ارائة مدل تصمیم‌گیری VIKOR بر بستر GIS، مطالعة موردی: استان فارس

مهرداد گبل؛ میر سامان پیشوایی؛ دکتر برات مجردی

دوره 13، شماره 4 ، اسفند 1400، ، صفحه 15-34

https://doi.org/10.52547/gisj.13.4.15

چکیده

از ابتدای پیدایش کرة زمین تا کنون، انسان بیش از سایر موجودات در محیط‌زیست خود تأثیر گذاشته و آن را، مطابق با میل خود، تغییر داده است. با افزایش جمعیت، محدودیت‌های آب و خاک و تغییرات اقلیمی تأمین مواد غذایی را با مشکلات و مسائل جدی مواجه کرده است. در میان محصولات غذایی کشاورزی، گندم یکی از محصولات استراتژیک پرمصرف‌ در ایران و بسیاری ... بیشتر از ابتدای پیدایش کرة زمین تا کنون، انسان بیش از سایر موجودات در محیط‌زیست خود تأثیر گذاشته و آن را، مطابق با میل خود، تغییر داده است. با افزایش جمعیت، محدودیت‌های آب و خاک و تغییرات اقلیمی تأمین مواد غذایی را با مشکلات و مسائل جدی مواجه کرده است. در میان محصولات غذایی کشاورزی، گندم یکی از محصولات استراتژیک پرمصرف‌ در ایران و بسیاری از کشورهای جهان است که در شرایط اقلیمی گرم‌وخشک، با بازدهی مناسب، کشت می‌شود. در ایران، حدود 10% تقاضای بخش کشاورزی کشور از استان فارس تأمین می‌شود. با توجه به اینکه استان فارس رتبة دوم تولید گندم را در بین استان‌های کشور دارد؛ این پژوهش قصد دارد تناسب اراضی این استان را، برای کشت گندم به‌روش دیم، ارزیابی کند. در گام نخست، داده‌های اقلیمی و خاک‌شناسی و توپوگرافی در محدودة جغرافیایی این استان بررسی و تحلیل می‌شود. سپس لایه‌های اطلاعاتی وارد نرم‌افزار سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) می‌شود و نقشة اراضی مستعد کشت گندم، با استفاده از روش تحلیلی تصمیم‌گیری چندمعیارة ویکور (VIKOR) تعیین می‌شود. نتایج این پژوهش نشان داده است حدود 32% از مساحت استان فارس در رتبة اول و دوم تناسب اراضی برای کشت گندم قرار دارد. همچنین، مشخص شد که بیشتر مناطق مناسب در غرب و شمال‌غرب استان فارس پراکنده شده‌اند.

آشکارسازی اراضی شالیزاری شهرستان رشت با استفاده از تصاویر چندزمانة لندست‌ـ 8

امیر هدایتی؛ دکتر محمد حسن وحیدنیا؛ حسین آقامحمدی

دوره 14، شماره 3 ، مهر 1401، ، صفحه 15-30

https://doi.org/10.52547/gisj.14.3.15

چکیده

در بسیاری از کشورها به‌ویژه ایران، برنج به یکی از اقلام اساسی به‌لحاظ امنیت غذایی تبدیل شده است. در این تحقیق، به‌منظور تهیة نقشة سطوح شالیزاری، با توجه به ویژگی‌های فنولوژیکی گیاه برنج و به‌کمک داده‌های سالیانة دمای سطح زمین سنجندة مادیس، ابتدا برنامة زمانی برای انتخاب تصاویر سری زمانی ماهوارة لندست‌ـ 8 تنظیم شد. پس از دریافت ... بیشتر در بسیاری از کشورها به‌ویژه ایران، برنج به یکی از اقلام اساسی به‌لحاظ امنیت غذایی تبدیل شده است. در این تحقیق، به‌منظور تهیة نقشة سطوح شالیزاری، با توجه به ویژگی‌های فنولوژیکی گیاه برنج و به‌کمک داده‌های سالیانة دمای سطح زمین سنجندة مادیس، ابتدا برنامة زمانی برای انتخاب تصاویر سری زمانی ماهوارة لندست‌ـ 8 تنظیم شد. پس از دریافت داده‌های ماهواره‌ای، به‌روش شیء‌مبنا و با بهره‌گیری از توابع فازی، به طبقه‌بندی تصاویر و در نهایت، استخراج اراضی شالیزاری در حوزة شهرستان رشت پرداخته شد. به‌منظور بهبود و ارتقای نتایج، در این تحقیق طی فرایند طبقه‌بندی تصاویر ماهواره‌ای، از داده‌های متنوعی مانند مدل رقومی زمین، داده‌های دمای سطح زمین و شاخص‌های طیفی همچون NDVI، EVI، NDBI و LSWI در کنار اطلاعاتی دربارة ویژگی‌های خاص عوارض و اشیای داخل تصویر، استفاده شد. با توجه به خصوصیات ویژة اراضی شالیزاری، از مدل رقومی ارتفاعی 12.5متری برای تشخیص بهتر اراضی شالیزاری از دیگر پوشش‌های گیاهی، بهره گرفته شد. همچنین بین نتایج حاصل از طبقه‌بندی به‌روش شیء‌مبنا و پیکسل‌مبنا، مقایسه‌ای صورت گرفت؛ در نهایت، مشخص شد که روش طبقه‌بندی شیء‌مبنا می‌تواند، با ملاحظات خاصی، نتایجی بهتر از روش پیکسل‌مبنا دربر داشته باشد. نتیجة طبقه‌بندی با روش پیکسل‌مبنا، پس از اعتبارسنجی، دقت کلی 92% را نشان داد و ضریب کاپا در این روش 89/0 برآورد شد. طبق روش طبقه‌بندی شی‌ء‌مبنا، نتایجی با دقت کلی 94% به‌دست آمد و ضریب کاپا نیز 92/0 حاصل شد.

شناسایی ساختمان‌های تخریب‌شده بر اثر زلزله، با استفاده از آنالیز بافت تصاویر ماهواره‌ای با قدرت تفکیک بسیار بالا ( VHR) و سیستم استنتاج فازی‌ مطالعۀ موردی زلزله پورتوپرنس سال 2010

علی اکبر متکان؛ بابک منصوری؛ بابک میرباقری؛ فریبا کربلائی

دوره 7، شماره 3 ، بهمن 1394، ، صفحه 17-32

چکیده

زلزله یکی از مخربترین سوانح طبیعی است که در هر زمانی با شدت‌های مختلف رخ می‌دهد. زلزله‌های شدید در محیط‌های مسکونی باعث تخریب ساختمان‌ها، راه‌های اصلی و از همه مهم‌تر، باعث تلفات جانی می‌شوند. آشکارسازی ساختمان‌های تخریب‌شدۀ ناشی از چنین سانحه‌ای در زمان مناسب مسئله‌ای حیاتی برای مدیریت بحران و امدادرسانی به شمار می‌رود. ... بیشتر زلزله یکی از مخربترین سوانح طبیعی است که در هر زمانی با شدت‌های مختلف رخ می‌دهد. زلزله‌های شدید در محیط‌های مسکونی باعث تخریب ساختمان‌ها، راه‌های اصلی و از همه مهم‌تر، باعث تلفات جانی می‌شوند. آشکارسازی ساختمان‌های تخریب‌شدۀ ناشی از چنین سانحه‌ای در زمان مناسب مسئله‌ای حیاتی برای مدیریت بحران و امدادرسانی به شمار می‌رود. این پژوهش با هدف تشخیص ساختمان‌های تخریب‌شده بر اثر زلزله، با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای با قدرت تفکیک بسیار بالا انجام شده است. جهت نیل به این هدف از تصاویر ماهواره‌ای با قدرت تفکیک بسیار بالا (VHR) مربوط به قبل و بعد از وقوع زلزله در شهر پورتو پرنس کشور هائیتی در سال 2010 و نقشۀ تخریب مشاهده‌شده از منطقه استفاده شده است. در این پژوهش پس از محاسبۀ ویژگی‌های بافتی تصاویر، با استفاده از تحلیل همبستگی، توصیفگرهای بافتی بهینه انتخاب شدند. سپس با استفاده از مقادیر بافت‌های برگزیده و سیستم استنتاج فازی، وضعیت تخریب ساختمان‌ها طبقه‌بندی شد. در نهایت، نقشۀ تخریب به دست آمده، با استفاده از مدل پیشنهادی، با نقشۀ تخریب منطقه مقایسه شد. دقت نهایی مدل پیشنهادی با استفاده از شاخص Kappa، 82% و همچنین، دقت مدل در تشخیص ساختمان‌های تخریب‌‌شده با استفاده از شاخص Jaccard، %89.69 به دست آمد.

ارزیابی آثار موجک پایه و تعداد سطوح تجزیه جهت تخمین نقشۀ تغییرات، با استفاده از الگوریتم موجک

روجا حسینی شفیع؛ عباس علیمحمدی؛ محمدحسن قاسمیان یزدی

دوره 8، شماره 2 ، بهمن 1395، ، صفحه 17-34

چکیده

روش‌های بارزسازی تغییرات ابزاری قدرتمند در نمایش تغییرات در سطح زمین به‌شمار می‌آیند. برای افزایش دقت نقشۀ تغییرات تهیه‌شده می‌شود از تکنیک‌های چند‌مقیاسی که هم‌زمان مشاهدات را در مقیاس‌های بزرگ و کوچک انجام می‌دهند، استفاده کرد. در این تکنیک‌ها، افزون‌بر اطلاعات طیفی، اطلاعات مکانی موجود در تصویر نیز در پردازش دخالت داده ... بیشتر روش‌های بارزسازی تغییرات ابزاری قدرتمند در نمایش تغییرات در سطح زمین به‌شمار می‌آیند. برای افزایش دقت نقشۀ تغییرات تهیه‌شده می‌شود از تکنیک‌های چند‌مقیاسی که هم‌زمان مشاهدات را در مقیاس‌های بزرگ و کوچک انجام می‌دهند، استفاده کرد. در این تکنیک‌ها، افزون‌بر اطلاعات طیفی، اطلاعات مکانی موجود در تصویر نیز در پردازش دخالت داده می‌شود. یکی از این تکنیک‌ها، تکنیک چندمقیاسی موجک است. تکنیک موجک در بسیاری از زمینه‌های پردازش تصویر کاربرد دارد. در تحقیق حاضر، توانایی تکینک موجک در بارزسازی تغییرات با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای TM ارزیابی شده است. پارامترهای مورد نیاز برای تبدیل موجک تعداد سطوح تجزیه و موجک پایه‌اند. بنابراین، آثار موجک‌های پایۀ bior3/7 و db4 و سطوح تجزیۀ s=1 تا s=6 در نقشۀ تغییرات نهایی ارزیابی شده است. همۀ نتایج با استفاده از روش‌های بررسی دقت، شامل ضریب کاپا و دقت کلی، بیان شده‌اند. نتایج تأثیر نوع موجک پایۀ انتخاب‌شده و سطوح تجزیه را در نقشۀ تغییرات نهایی نشان می‌دهد. نقشۀ تغییرات محاسبه‌شده با استفاده از موجک پایۀ bior3/7 دقت کلی بالاتر و آمارۀ کاپای بهتری را درمقایسه با موجک پایۀ db4 نشان می‌دهد. به‌طوری‌که برای باند 3 با موجک پای، bior3/7 دقت کلی 51/90 و آمارۀ کاپا 79/0 و برای همین باند با موجک پایۀdb4 ، به‌ترتیب، برابر 80/89 و 79/0 است. پارامتر بعدی که در اینجا بررسی شده، تأثیر سطوح تجزیه در دقت نقشۀ بارزسازی تغییرات است. در هر دو، موجک پایه تا سطح تجزیۀ 3 روند صعودی دارد و سپس، سیر نزولی پیدا می‌کند. به‌طوری‌که بیشتر دقت کلی و آمارۀ کاپا مربوط به سطح تجزیۀ 3 در هر دو موجک پایه است. همچنین در این تحقیق بین تکنیک موجک و سه تکنیک تفاضل، نسبت و طبقه‌بندی نظارت‌شده مقایسه‌ای انجام شده است. بررسی نشان می‌دهد که تکنیک موجک نتایج بهتری دارد.

مقایسة روش‌های تلفیق مبتنی‌بر PCA و IHS به‌منظور تلفیق تصاویر هایپریون و Cartosat-1

مرتضی بشیرپور؛ محمد‌جواد ولدان‌زوج؛ یاسر مقصودی

دوره 8، شماره 4 ، آذر 1395، ، صفحه 17-30

چکیده

برای بهره‌مندی هم‌زمان از اطلاعات داده‌های چندمنبعی، از تکنیک‌های عددی یا تحلیلی تلفیق استفاده می‌شود. تلفیق باعث تفسیر بهتر، کاهش ابهام و بهبود طبقه‌بندی می‌شود. روش‌های گوناگونی برای تلفیق گسترش داده‌ شده است؛ ازجمله روش‌های مبتنی‌بر IHS، Wavelet و PCA. در این پژوهش، قابلیت‌ روش‌های تلفیق مبتنی‌بر IHS و روش‌های تلفیق مبتنی‌بر ... بیشتر برای بهره‌مندی هم‌زمان از اطلاعات داده‌های چندمنبعی، از تکنیک‌های عددی یا تحلیلی تلفیق استفاده می‌شود. تلفیق باعث تفسیر بهتر، کاهش ابهام و بهبود طبقه‌بندی می‌شود. روش‌های گوناگونی برای تلفیق گسترش داده‌ شده است؛ ازجمله روش‌های مبتنی‌بر IHS، Wavelet و PCA. در این پژوهش، قابلیت‌ روش‌های تلفیق مبتنی‌بر IHS و روش‌های تلفیق مبتنی‌بر PCA بررسی ‌شده است. در این راستا، از روش‌های FFT-PCA، Wavelet-PCA، Wavelet-IHS و FFT-IHS برای تلفیق روی داده‌های Hyperion L1R با اندازة پیکسل 30 متر و تصویر پانکروماتیک سنجندة Cartosat-1 با اندازة پیکسل 5/2 متر استفاده ‌شده است. همچنین برای ارزیابی نتایج این روش‌ها، معیارهای ضریب همبستگی، ضریب همبستگی فیلتر‌شده، خطای کمترین مربعات و شاخص ERGAS و معیار SAM به‌کار رفته است. نتایج معیار خطای کمترین مربعات به‌ترتیب برای FFT-PCA، Wavelet-PCA، Wavelet-IHS و FFT-IHS برای باند 15 برابر با 020/0، 022/0 و 025/0 و 024/0، برای باند 25 برابر با 032/0 و 035/0 و 038/0 و 036/0، و برای باند 34 عبارت‌اند از 040/0 و 043/0 و 044/0 و 041/0. نتایج این معیار و نیز دیگر معیارها بیانگر دقت بالای روش‌های مبتنی‌بر PCA در تلفیق تصاویر بود. درواقع روش‌های مبتنی‌بر PCA مزایایی بیشتر از روش‌های مبتنی‌بر IHS دارد؛ مانند نداشتن محدودیت باندی. از بین تمامی این روش‌ها نیز، روش FFT-PCA و Wavelet-PCA دارای نتایج دقیق‌تر و بهتری بود و در حفظ اطلاعات طیفی و مکانی عملکردی بهتر از دیگر روش‌ها دارد.

طرح شاخص‌های نوین دشواری حرکت با بهره‌گیری از نتایج شبیه‌سازی مکانی عامل مبنا در هنگام آتش‌سوزی

علی‌اکبر متکان؛ عباس علی‌محمدی؛ بابک میرباقری؛ کمال اکبری؛ محمد تناسان

دوره 9، شماره 1 ، دی 1396، ، صفحه 17-36

چکیده

متناسب با پیچیدگی‌های رفتاری در انسان‌ها، سیستم‌های اجتماعی نیز دارای پیچیدگی خاصی‌اند. مدیریت جمعیت در این سیستم‌ها بسیار اهمیت دارد و نیازمند صرف هزینه و انرژی بسیار است. با توجه به تعاملات موجود میان انسان‌ها و محیط در سیستم‌های اجتماعی و تأثیر آنها در روند حرکتی جمعیت در شرایط متفاوت، شناخت و بررسی این تعاملات به‌ویژه در ... بیشتر متناسب با پیچیدگی‌های رفتاری در انسان‌ها، سیستم‌های اجتماعی نیز دارای پیچیدگی خاصی‌اند. مدیریت جمعیت در این سیستم‌ها بسیار اهمیت دارد و نیازمند صرف هزینه و انرژی بسیار است. با توجه به تعاملات موجود میان انسان‌ها و محیط در سیستم‌های اجتماعی و تأثیر آنها در روند حرکتی جمعیت در شرایط متفاوت، شناخت و بررسی این تعاملات به‌ویژه در شرایط اضطراری، از نیازهای اساسی هر سیستم است. در پژوهش حاضر، از نتایج شبیه‌سازی مکانی عامل مبنای روند حرکتی افراد و شبیه‌سازی آتش‌سوزی در ایستگاه قطار شهری هفتِ تیر جهت بررسی رفتار افراد و محیط در هنگام آتش‌سوزی استفاده شد. سپس شاخص‌های دشواری حرکت، شامل شاخص‌های محیطی و محیطی‌- انسانی، به‌منظور بررسی تأثیر محیط و عامل‌ها در روند حرکتی، محاسبه شد. در ادامة کار دو شاخص دشواری جدید، شامل یک شاخص محیطی و یک شاخص محیطی‌- انسانی با نام‌های AM1 و AM2 ویژة شرایط آتش‌سوزی، معرفی شدند. نوآوری شاخص‌های یادشده، افزون بر میزان تعاملات افراد با یکدیگر و تعاملات آنها با اجزای فیزیکی محیط، به تلفیق نتایج شبیه‌سازی‌های عامل مبنا و شبیه‌سازی‌های مربوط به آتش‌سوزی در محیط و استفاده از پارامتری به نام میزان قابلیت دید مربوط می‌شود. بررسی نتایج شاخص‌های محاسبه‌شده و نتایج مربوط به شبیه‌سازی روند حرکتی افراد در محیط ایستگاه نمایانگر رابطة معکوس بین میزان دشواری و سرعت روند حرکتی عامل‌ها در محیط ایستگاه است. همچنین، میزان دشواری حرکت در سناریوی موفق محیطی نشان از کاهش میزان دشواری، در مقایسه با سناریوی وضعیت فعلی در نقاط داغ دارد. بهره‌‌گیری از شبیه‌سازی‌های عامل مبنا و محاسبة شاخص‌های دشواری در بازه‌های زمانی متفاوت وقوع بحران می‌تواند در تدوین استراتژی‌های مکانی- زمانی مدیریت جمعیت و تخلیة اضطراری مؤثر باشد و در نقش پشتیبانی‌کنندة تصمیم مکانی، مدیران بحران را در مدیریت بهینة شرایط یاری کند.

ارزیابی هندسی معادلات غیرپارامتریک برای تصحیح هندسی تصاویر ماهواره‎ای با هندسة پویا، با قدرت تفکیک مکانی بالا، با استفاده از عوارض کنترلی خط و نقطه

مریم پناهی؛ محمدجواد ولدان زوج؛ سمیه یاوری

دوره 10، شماره 1 ، شهریور 1397، ، صفحه 17-40

چکیده

معادلات غیرپارامتریک، به‌دلیل نیازنداشتن به داده‎های افمریز ماهواره در زمان تصویربرداری و همچنین انتشارنیافتن این داده‎ها و تصاویر خام به‌دست مالکان این ماهواره‎ها، مورد توجه خاص متخصصان فتوگرامتری و سنجش از دور قرار گرفته‎ است. در این مقاله، پژوهشی جامع روی معادلات غیرپارامتریک شامل مدل افاین سه‎بعدی، تابع رشنال درجة یک ... بیشتر معادلات غیرپارامتریک، به‌دلیل نیازنداشتن به داده‎های افمریز ماهواره در زمان تصویربرداری و همچنین انتشارنیافتن این داده‎ها و تصاویر خام به‌دست مالکان این ماهواره‎ها، مورد توجه خاص متخصصان فتوگرامتری و سنجش از دور قرار گرفته‎ است. در این مقاله، پژوهشی جامع روی معادلات غیرپارامتریک شامل مدل افاین سه‎بعدی، تابع رشنال درجة یک با مخرج‎های نامساوی، معادلات SDLT،DLT و تابع رشنال مخرج مساوی با تأکید بر اثر عوارض کنترلی نقطه و خط، به‌منظور تصحیح هندسی تصاویر ماهواره‎ای با قدرت تفکیک مکانی بالا، صورت گرفته است. همچنین، از فرم جدید معادلة Pushbroom-Projective به‌منزلة ایده‌ای جدید در تصحیح هندسی تصاویر ماهواره‎ای استفاده شده است. تصاویر مورد استفاده در این پژوهش تصویر GeoEye-1 از منطقة ارومیه و تصویر Ikonos از منطقة همدان است. در تصحیح هندسی تصویر ماهواره‎ای GeoEye-1، تابع رشنال درجة یک با مخرج‎های نامساوی، با استفاده از عوارض کنترلی نقطه، با دقت 75/0 پیکسل و ترم +XY تابع رشنال مخرج مساوی، با دقت 03/2 پیکسل با استفاده از عوارض کنترلی خط، بیشترین دقت را دارند. به‌علاوه در تصحیح هندسی تصویر ماهواره‎ای IKONOS، ترم +XY تابع رشنال مخرج مساوی با استفاده از عوارض کنترلی نقطه، با دقت 68/0 پیکسل، و تابع رشنال درجة یک با مخرج‎های نامساوی، با استفاده از عوارض کنترلی خط با دقتی برابر 5/1 پیکسل، دارای بالاترین دقت‌اند. در حل معادلات غیرپارامتریک، خطای سیستماتیک باقی‌مانده در حالت استفاده از خطوط کنترل به‌مراتب بیشتر از زمانی است که از عوارض کنترلی نقطه استفاده می‎شود.

بهبود خوشه‌بندی تصاویر فراطیفی با به‌کارگیری دیورژانس اطلاعات طیفی

حمید عزت‌آبادی‌پور

دوره 10، شماره 3 ، فروردین 1397، ، صفحه 17-32

چکیده

الگوریتم خوشه‌بندی K-Means یکی از پرکاربردترین روش‌های طبقه‌‌بندی نظارت ‌‌نشده در پردازش تصاویر سنجش از دور است. در الگوریتم K-Means استاندارد، از معیار عدم شباهتِ فاصله اقلیدسی، به منظور اندازه‎گیری عدم شباهتِ بین داده‎ها و خوشه‌ها استفاده می‌شود. فاصله اقلیدسی، یک معیار عدم شباهتِ قطعی است که بردار طیفی پیکسل‌ها و مراکز خوشه‌ها ... بیشتر الگوریتم خوشه‌بندی K-Means یکی از پرکاربردترین روش‌های طبقه‌‌بندی نظارت ‌‌نشده در پردازش تصاویر سنجش از دور است. در الگوریتم K-Means استاندارد، از معیار عدم شباهتِ فاصله اقلیدسی، به منظور اندازه‎گیری عدم شباهتِ بین داده‎ها و خوشه‌ها استفاده می‌شود. فاصله اقلیدسی، یک معیار عدم شباهتِ قطعی است که بردار طیفی پیکسل‌ها و مراکز خوشه‌ها را به صورت نقاطی در یک فضای چندبعدی در‌نظر می‌گیرد و فاصله هندسی بین آن‌ها را اندازه‌گیری می‌کند. تصاویر فراطیفی همواره دارای عدم قطعیت هستند، به همین دلیل استفاده از یک معیار عدم شباهت آماری (غیرقطعی)، جهت خوشه‌بندی آن‌ها مناسب‌تر به نظر می‌رسد. بر این اساس در این مقاله، با به‌کارگیری یک معیار عدم شباهت آماری، یک روش نظارت ‌نشده جدید برای خوشه‌بندی تصاویر فراطیفی طراحی و پیاده‎سازی شده است. روش خوشه‌بندی پیشنهادی، برای برآورد عدم شباهت بین مرکز خوشه‎ها و پیکسل‌‎ها، از یک معیار عدم شباهت آماری، به نام دیورژانس اطلاعات طیفی، به‌جای فاصله اقلیدسی استفاده می‌کند. دیورژانس اطلاعات طیفی، توزیع احتمال طیف‌ها را از طریق نرمال‎کردن امضای طیفی، مدل‎سازی می‌کند. سپس فاصله بین توزیع احتمال طیف یک پیکسل و توزیع احتمال طیف هر مرکز خوشه را برآورد می‌کند. آزمون‌های انجام‌شده بر روی داده‌های تصویری فراطیفی واقعی حاصل از سه سنجنده HyMap، HYDICE و Hyperion نشان می‌دهد که روش خوشه‌بندی پیشنهادیِ مبتنی بر دیورژانس اطلاعات طیفی، نتایج طبقه‌بندی را بهبود می‌بخشد، به‌طوری که ضریب کاپای نتایج طبقه‌بندی تصاویر فراطیفی مورد استفاده به ترتیب، حدود 7%، 56% و 10% افزایش یافته است.

استخراج تاج‌پوشش درختان شهری با روش طبقه‌بندی شیء‌پایه و الگوریتم‌های یادگیری ماشین

ناهید حق شناس؛ علی شمس الدینی؛ حسین عقیقی

دوره 13، شماره 1 ، اردیبهشت 1400، ، صفحه 17-32

https://doi.org/10.52547/gisj.13.1.17

چکیده

آگاهی از میزان تاج‌پوشش درختان در مناطق شهری به‌علت تأثیرات آن در کاهش آلودگی‌‌های هوا، کاهش آلودگی صوتی، جلوگیری از باد، ذخیرة نزولات آسمانی، و کاهش و کنترل رواناب‌های شهری بسیار ضروری است. ازآن‌جا‌که استخراج تاج‌پوشش درختان با روش‌های دستی بسیار وقت‌گیر و پرهزینه است، تکنیک‌های سنجش از دور می‌توانند ابزار مناسبی برای تأمین ... بیشتر آگاهی از میزان تاج‌پوشش درختان در مناطق شهری به‌علت تأثیرات آن در کاهش آلودگی‌‌های هوا، کاهش آلودگی صوتی، جلوگیری از باد، ذخیرة نزولات آسمانی، و کاهش و کنترل رواناب‌های شهری بسیار ضروری است. ازآن‌جا‌که استخراج تاج‌پوشش درختان با روش‌های دستی بسیار وقت‌گیر و پرهزینه است، تکنیک‌های سنجش از دور می‌توانند ابزار مناسبی برای تأمین این داده‌ها باشند. در طبقه‌بندی شیء‌پایه، انتخاب پارامترهای بهینة قطعه‌بندی، به‌ویژه پارامتر مقیاس، اهمیت بسیاری دارد و معمولاً با شیوة آزمایش و خطا تعیین می‌شود که کاملاً تجربی است. بنابراین، یکی از اهداف این پژوهش انتخاب مقیاس بهینة قطعه‌بندی به‌صورت خودکار است. همچنین، پس از استخراج قطعات، لازم است با یک روش طبقه‌بندی، قطعات استخراج‌شده تعیین کاربری/ پوشش زمین شوند و در این زمینه، انتخاب نوع روش طبقه‌بندی در نتیجة نهایی طبقه‌بندی شیء‌پایه بسیار اهمیت دارد. ازاین‌رو، پس از قطعه‌بندی با استفاده از داده‌های لیدار و تصاویر هوایی از شهر واهینگن در آلمان و تعیین ویژگی‌های مهم مستخرج از قطعات، با استفاده از روش انتخاب ویژگی برمبنای جنگل تصادفی، قطعات مربوط به تاج‌پوشش درختان از سایر قطعات تفکیک شد. این کار با بهره‌گرفتن از شیوه‌های یادگیری ماشین شامل ماشین بردار پشتیبان، جنگل تصادفی و درخت تصمیم‌گیری صورت گرفت. نتایج نشان‌دهندة برتری الگوریتم ماشین بردار پشتیبان، به‌منزلة برترین الگوریتم طبقه‌بندی‌کننده، و مقیاس 25، به‌منزلة بهترین مقیاس انتخابی، بود و در نهایت، الگوریتم‌های ماشین بردار پشتیبان، جنگل تصادفی و درخت تصمیم‌گیری در مقیاس 25، به‌ترتیب، با شاخص‌های کیفیت 79.90 و 79.16 و 76.90 توانستند تاج‌پوشش درختان را استخراج کنند.

اصلاح هندسی تصاویر سنجندة پوش‌بروم و ابرطیفی BaySpec OCI-F ازطریق تخمین ارتباط هندسی میان فریم‌های ویدئویی هم‌زمان، به‌کمک تناظریابی کمترین مربعات

مجتبی آخوندی خضرآباد؛ محمدجواد ولدان زوج؛ علیرضا صفدری نژاد

دوره 15، شماره 1 ، فروردین 1402، ، صفحه 17-37

https://doi.org/10.52547/gisj.15.1.17

چکیده

ضرورت دسترسی به کاربردهای وسیع تصاویر ابرطیفی سبب توسعة سیستم‌های تصویربرداری نوآورانه و اقتصادی در ثبت این تصاویر شده است. به‌منظور استفاده از این تصاویر، لازم است ارتباط هندسی دقیقی میان آنها و فضای زمین برقرار شود و این فرایند نیازمند نقاط کنترلی بسیاری است. این نکته ضرورت توسعة راهکارهای اصلاح هندسی منطبق با ساختار هریک از ... بیشتر ضرورت دسترسی به کاربردهای وسیع تصاویر ابرطیفی سبب توسعة سیستم‌های تصویربرداری نوآورانه و اقتصادی در ثبت این تصاویر شده است. به‌منظور استفاده از این تصاویر، لازم است ارتباط هندسی دقیقی میان آنها و فضای زمین برقرار شود و این فرایند نیازمند نقاط کنترلی بسیاری است. این نکته ضرورت توسعة راهکارهای اصلاح هندسی منطبق با ساختار هریک از این دوربین‌ها را بارز می‌کند. سنجندة (nm 400-1000) BaySpec OCI-F یکی از سیستم‌های نوآورانه‌ای است که تصاویر ابرطیفی را با هندسة تصویربرداری پوش‌بروم دریافت می‌کند. این سنجنده، علاوه‌بر یک سنسور پوش‌بروم، از یک سنسور فریم نیز بهره می‌برد که هم‌زمان با سنسور پوش‌بروم و با رزولوشن مکانی زمانی مشابه، تصویر را دریافت می‌کند. در این مقاله، روشی برای اصلاح هندسی تصاویر پوش‌برومِ این سنجنده بیان شده است. در بخش اول این روش، با توجه به ساختار تصویربرداری دوربین، ارتباط هندسی میان آرایة خطی و سنسور فریم در قالب پارامترهای کالیبراسیونی مشخص می‌شود. در ادامه، به‌کمک برآورد ارتباط هندسی میان تصاویر فریم متوالی، پیکسل‌های تصویر پوش‌بروم در کنار یکدیگر چیده و تصویر اصلاح‌شده تولید می‌شود. در این روش، ارتباط هندسی میان هر جفت فریم متوالی به‌طور مستقیم، ازطریق تناظریابی کمترین مربعات، محاسبه می‌شود. نتایج به‌دست‌آمده نشان می‌دهد که این روش، به‌طور متوسط، 2/62% از اعوجاجات هندسی تصویر خام را کاهش داده است. این کاهش سبب شده است متوسط دقت مدل‌های درون‌یاب عمومی سادة دوبعدی و سه‌بعدی بین فضای تصویر و زمین، به‌ترتیب، 9/39% و 1/34% افزایش یابد.

دوره 15 (1402)

دوره 14 (1401)

دوره 13 (1400)

دوره 12 (1399)

دوره 11 (1398)

دوره 10 (1397)

دوره 9 (1396)

دوره 8 (1395)

دوره 7 (1394)

دوره 6 (1393)

دوره 5 (1392)

دوره 4 (1391)

دوره 3 (1390)

دوره 2 (1389)

دوره 1 (1388)

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده