حامد کاچار؛ محمدرضا مباشری؛ علیاکبر آبکار؛ مجید رحیمزادگان
دوره 7، شماره 2 ، بهمن 1394، ، صفحه 35-53
چکیده
وارونگی دمایی زمانی رخ میدهد که در تروپوسفر و تا ارتفاعی مشخص، با افزایش ارتفاع، دما افزایش یابد. از مشخصههای وارونگی دمایی، پارامترهای قدرت و عمق وارونگی دمایی است. قدرت وارونگی به اختلاف دمایی بین قلة وارونگی و سطح زمین اطلاق میشود و ارتفاع متناظر با این اختلاف دمایی، عمق وارونگی نام دارد. راهکار متداول برای تعیین این مشخصهها، ...
بیشتر
وارونگی دمایی زمانی رخ میدهد که در تروپوسفر و تا ارتفاعی مشخص، با افزایش ارتفاع، دما افزایش یابد. از مشخصههای وارونگی دمایی، پارامترهای قدرت و عمق وارونگی دمایی است. قدرت وارونگی به اختلاف دمایی بین قلة وارونگی و سطح زمین اطلاق میشود و ارتفاع متناظر با این اختلاف دمایی، عمق وارونگی نام دارد. راهکار متداول برای تعیین این مشخصهها، اندازهگیریهای میدانی بهوسیلة رادیوساند است، که نوعی اندازهگیری نقطهای در جو قلمداد میشود. بهمنظور مدلسازی برای استخراج مشخصههای وارونگی دمایی از تصاویر ماهوارهای میتوان ارتباط بین اختلاف دمای درخشندگی زوج باندهای مختلف با قدرت و عمق وارونگی دمایی منتج از دادههای رادیوساند را بهدست آورد. در پی شایعبودن پدیدة وارونگی دمایی در شهر تهران، ایستگاه هواشناسی فرودگاه مهرآباد تهران بهعنوان منطقة نخست مورد مطالعه انتخاب شد. ضرایب همبستگی خطی بهدستآمده بین اختلاف دمای درخشندگی زوج باندهای مختلف با عمق و قدرت وارونگی محاسبهشده از دادههای رادیوساند بسیار ضعیف بود که میتواند ناشی از تغییرات زیاد بخارآب جو و قدرت و عمق وارونگی دمایی نسبتاً ضعیف رویداده در تهران باشد. برای اثبات فرضیة مذکور، در ادامة روند تحقیق حاضر، عوامل مؤثر در افزایش ضریب همبستگی خطی بین اختلاف دمای درخشندگی زوج باندهای مذکور با عمق و قدرت وارونگی محاسبهشده از دادههای رادیوساند بررسی شدند. با توجه به رویدادن وارونگیهای عمیق و قدرتمندتر در منطقة کرمانشاه درمقایسه با تهران، این منطقه بهعنوان منطقة دوم مورد مطالعه انتخاب شد. افزایش ضرایب همبستگی محاسبهشده برای کرمانشاه نشاندهندة تأثیر عامل میزان قدرت و عمق وارونگی دمایی است. برای مثال، ضریب همبستگی بین BT7.2-BT11 با قدرت و عمق وارونگی دمایی در تهران بهترتیب 16/0 و 32/0 و در کرمانشاه بهترتیب 51/0 و 70/0 است. بهمنظور بررسی تأثیر میزان بخار آب موجود در جو بر ضرایب همبستگی، با توجه به آنکه میزان بخار آب موجود در جو طی فصول سرد کمتر از فصول گرم است، دادههای تهران و کرمانشاه به دو دستة تمام فصول و فصول سرد تقسیم شدند. افزایش ضرایب همبستگی محاسبهشده برای تهران و کرمانشاه طی فصول سرد نشاندهندة تأثیر عامل میزان بخار آب موجود در جو است. بهعنوان نمونه، ضریب همبستگی بین BT7.2-BT11 با قدرت و عمق وارونگی دمایی در کرمانشاه برای تمامی فصول بهترتیب 51/0 و 70/0 و طی فصول سرد بهترتیب 78/0 و 85/0 است.
مجید رحیمزادگان؛ محمدرضا مباشری
دوره 6، شماره 2 ، آبان 1393
چکیده
در پژوهش حاضر روشی برای جایگزینکردن چگالیهای شار تصاویر سنجندة MODIS با استفاده از مدل انتقال انرژی مجمع (CRTM) که از مدلهای حل معادلة انتقال انرژی است، ارائه شده است. بدین منظور اندازهگیریهای رادیوساند مربوط به ایستگاه سینوپتیک بندرعباس بههمراه چگالیهای شار اندازهگیریشده از تصاویر شب سنجندة MODIS مستقر بر سکوی Aqua برای ...
بیشتر
در پژوهش حاضر روشی برای جایگزینکردن چگالیهای شار تصاویر سنجندة MODIS با استفاده از مدل انتقال انرژی مجمع (CRTM) که از مدلهای حل معادلة انتقال انرژی است، ارائه شده است. بدین منظور اندازهگیریهای رادیوساند مربوط به ایستگاه سینوپتیک بندرعباس بههمراه چگالیهای شار اندازهگیریشده از تصاویر شب سنجندة MODIS مستقر بر سکوی Aqua برای آبهای عمیق خلیجفارس مورد استفاده قرار گرفت. بنابراین با استفاده از پیشبینیکنندههای استاندارد نسخة هشتم مدل گذردهی مسیر نوری (OPTRAN) که بخش اصلی مدل CRTM است، اختلاف چگالیهای شار محاسبهشده بهوسیلة مدل CRTM و اندازهگیریشده بهوسیلة سنجندة MODIS مدلسازی شده است. پس از پیادهسازی روش مورد نظر، مقدار میانگین RMSE چگالیهای شار محاسبهشده از مدل CRTM با مقدار اندازهگیریشده برای تصاویر سنجندة MODIS منتخب برای آزمون کارایی روش، در تمام باندها W/(m2.µm.sr) 47/0 محاسبه شد که با اعمال تصحیحات ارائهشده در پژوهش حاضر به 39/0 تغییر یافت. مقدار میانگین RMSE دمای درخشندگی میانگین معادل این چگالیهای شار نیز به ترتیب 45/6 و 27/5 درجة کلوین محاسبه گردید. با استفاده از روش ارائهشده در این پژوهش، مقادیر چگالیهای شار حاصل از مدل CRTM به مقادیر چگالیهای شار سنجندة MODIS نزدیکتر میشود. بنابراین میتوان از این مدل برای ارزیابی چگالیهای شار سنجندة MODIS استفاده کرد و در مواردی نظیر وجود نویز بالا یا وجود ابر در تصاویر یا ازکارافتادن سنجنده، دادههای آن را با دادههای محاسباتی مدل CRTM تصحیحشده جایگزین کرد. کلیدواژهها: پروفایل دما، MODIS، CRTM، ماهواره.