پرویز پنجه کوبی؛ محمد ریحانی پروری؛ مهدی جاوردی؛ محمد رضا رحمن نیا
چکیده
چکیدهدر رابطه‌های تجربی برای محاسبة زمان تمرکز، شدت بارش حوضه یکنواخت فرض شده است. تغییرات در شدت، مدت و توزیع فضایی از ویژگی‌های ذاتی بارش‌های همرفتی شمرده می‌شود. در این پژوهش، با استفاده از تصاویر و داده‌های رادار هواشناسی، شدت و مقدار و پراکنش بارش، با تفکیک مکانی پانصد متر شعاعی و تفکیک زمانی پانزده دقیقه، محاسبه شد. سیل هشتم ...
بیشتر
چکیدهدر رابطه‌های تجربی برای محاسبة زمان تمرکز، شدت بارش حوضه یکنواخت فرض شده است. تغییرات در شدت، مدت و توزیع فضایی از ویژگی‌های ذاتی بارش‌های همرفتی شمرده می‌شود. در این پژوهش، با استفاده از تصاویر و داده‌های رادار هواشناسی، شدت و مقدار و پراکنش بارش، با تفکیک مکانی پانصد متر شعاعی و تفکیک زمانی پانزده دقیقه، محاسبه شد. سیل هشتم خرداد 1393 در سه حوضة سرمو، زرینگل و رامیان بررسی شد. ابتدا محدودة هریک از حوضهها در محیط GIS به‌دست آمد و بهصورت برنامة اجرایی برای نرمافزار رادار تعریف شد و سپس، بهکمک تصاویر و داده‌های رادار هواشناسی، شدت و نحوة پراکنش بارش در حوضه‌های انتخابی واکاوی شد. نتایج نشان داد شدت، مدت و پراکنش بارش تعیینکنندة مقدار رواناب حوضه بود. زمان سیل با زمان تمرکز و بیشینة رواناب حوضه اختلاف داشت. واکاوی تصاویر رادار نشان داد که بیشینة رواناب، علاوهبر مجموع بارش حوضه، به پراکنش بارش نیز مرتبط بود. اگر مجموع و پراکنش بارش همسو بودند، شدت سیلاب افزایش و اگر شدت و مجموع بارش ناهمسو بودند، شدت سیلاب کاهش داشت. در پیش‌بینی زمان سیلاب و رواناب بیشینه، استفاده از داده‌های رادار دقتی بیشتر از روشهای تجربی داشت.
زهرا همتی؛ کریم سلیمانی؛ میرحسن میریعقوب زاده
چکیده
حوضه آبخیز تکاب، یکی از مهم‌ترین حوضه‌های آبخیز دریاچه ارومیه است. این حوضه آبخیز، کاملا مرتفع و کوهستانی بوده و رواناب ناشی از ذوب برف آن، اهمیت بسیار زیادی دارد. تجمع برف در ماه‌های زمستان یک سال، در ماه‌های بهار سال بعدی پر‌اهمیت تلقی می‌شود و آب حاصل از ذوب برف، برای تاسیسات آبی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. به‌طوری که ...
بیشتر
حوضه آبخیز تکاب، یکی از مهم‌ترین حوضه‌های آبخیز دریاچه ارومیه است. این حوضه آبخیز، کاملا مرتفع و کوهستانی بوده و رواناب ناشی از ذوب برف آن، اهمیت بسیار زیادی دارد. تجمع برف در ماه‌های زمستان یک سال، در ماه‌های بهار سال بعدی پر‌اهمیت تلقی می‌شود و آب حاصل از ذوب برف، برای تاسیسات آبی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. به‌طوری که سیلاب‌های قابل توجهی را در زمانی که ذوب برف با بارندگی گرم بهاره همراه باشد، به‌وجود می‌آورد. بنابراین پیش‌بینی ذوب برف، لازم و ضروری به‌نظر می‌رسد و بدون در نظر گرفتن این عامل مدیریت منابع و مخازن و برنامه‌ریزی منابع آبی و هیدرولوژی رودخانه‌ها میسر نخواهد بود. برای شبیه‌سازی جریان در حوضه آبخیز تکاب از مدل رواناب ذوب برف SRM، از سال‌های آبی 83-84 و برای اعتبارسنجی آن از سال‌های آبی 84-85 استفاده شد. با توجه به اینکه تصاویر سنجنده‌ی MODIS از قدرت تفکیک زمانی مناسب در برف‌سنجی برخوردار هستند، برای برآورد سطح تحت پوشش برف از این تصاویر استفاده شده است. نتایج حاصل از تحقیق، نشان داد که استفاده از نقشه‌های پوشش برفی به‌دست آمده از تصاویر MODIS در پیش‌بینی رواناب حوضه مفید است. همچنین نتایج نشان می‌دهد که مدل، قابلیت و توانایی شبیه‌سازی جریان رواناب حاصل از ذوب برف را دارا است. برای ارزیابی مدل از دو شاخص ضریب تعیین و تفاضل حجمی استفاده شده است که در این مطالعه به ترتیب برابر 75/0و 84/27 درصد هستند. مقادیر بدست آمده، نشان می‌دهند که مدل در برآورد رواناب حاصل از ذوب برف این حوضه دقت بالایی دارد و نشانگر قابلیت کاربرد مدل برای حوضه‌های دیگر منطقه است
مهران شایگان؛ عباس علیمحمدی؛ حامد روحانی
دوره 3، شماره 2 ، شهریور 1390
چکیده
به منظور مدیریت بهینه حوضه های آبخیز، به ویژه در حوضه های آبخیز کوهستانی که فاقد ایستگاه های هیدرومتری به تعداد کافی اند، شبیه سازی پدیده های هیدرولوژیکی دارای اهمیت فراوانی است. هدف از این تحقیق، بررسی قابلیت شبیه سازی هیدرولوژیک و ارزیابی مدل نیمه توزیعی فیزیکی SWAT (Soil and Water Asses sment) در حوضه طالقان با انواع خاک و کاربری های مختلف است. ...
بیشتر
به منظور مدیریت بهینه حوضه های آبخیز، به ویژه در حوضه های آبخیز کوهستانی که فاقد ایستگاه های هیدرومتری به تعداد کافی اند، شبیه سازی پدیده های هیدرولوژیکی دارای اهمیت فراوانی است. هدف از این تحقیق، بررسی قابلیت شبیه سازی هیدرولوژیک و ارزیابی مدل نیمه توزیعی فیزیکی SWAT (Soil and Water Asses sment) در حوضه طالقان با انواع خاک و کاربری های مختلف است. بدین منظور داده های آب و هواشناسی، کاربری اراضی و مدل رقومی ارتفاع منطقه تحقیق مطابق با استانداردهای مدل تهیه شد و برای تحلیل حساسیت پارامترهای مدل و همچنین واسنجی و اعتبارسنجی، مورد استفاده قرار گرفت. تحلیل حساسیت مدل بر اساس روش لاتین هیپرکیوب LH_OAT) ) به منظور ارزیابی تغییرپذیری دبی رواناب در واکنش به تغییرات پارامترهای ورودی انجام شد. تحلیل حساسیت نشان داد که پارامتر شماره منحنی (CN) مهم ترین فاکتور و پارامترهای ظرفیت آب قابل دسترس در لایه خاک (SOL_AWC) پارامتر درجه حرارت ذوب برف (SMTMP) و پارامتر جبران تبخیر از خاک (ESCO) به ترتیب حساسیت بیشتری دارند. واسنجی مدل برای دوره زمانی 1997 تا 2002 انجام گرفت، و اعتبارسنجی مدل برای دوره زمانی 2003 تا 2005، کارایی مدل با استفاده از مقایسه بصری پلات های سری زمانی و شاخص های آماری شامل نقش- ساتکلیف (NS)، ضریب تعیین (R^2) و درصد انحراف (PBIAS) و همچنین آزمون هم قوارگی ارزیابی گردید. در مرحله واسنجی رواناب ماهانه، ضرایب NS و R^2 و PBIAS در محل ایستگاه گلینک (خروجی حوضه) به ترتیب برابر 8/0، 93/0 و 8/14- و در مرحله اعتبارسنجی 84/0، 88/0 و 2- به دست آمدند. نتایج آزمون t نیز نشان داد که در سطح اعتماد 95 درصد، اختلاف معنی داری بین مقادیر مشاهده شده و مقادیر شبیه سازی در مراحل واسنجی و اعتبارسنجی وجود ندارد. در مجموع، نتایج تحقیق حاکی از آن اند که مدل قابلیت بالایی برای پیش بینی دبی جریان ماهانه حوضه طالقان دارد.
