مرتضی شریف؛ ابوذر کیانی
چکیده
آتش‌سوزی در پوشش‌های جنگلی در سطح جهان باعث خسارات شدید در پوشش‌های گیاهی، خاک و زیستگاه‌های طبیعی می‌شود که در نتیجه تأثیرات زیست محیطی منفی به صورت مستقیم و غیرمستقیم از جمله جنگل‌زدایی، تغییرات آب و هوا و خشکسالی را به همراه دارد. از این رو، تشخیص و تعیین خطرات پوشش‌های گیاهی که دچار آتش‌سوزی می‌شوند برای مدیریت و توسعه آنها ...
بیشتر
آتش‌سوزی در پوشش‌های جنگلی در سطح جهان باعث خسارات شدید در پوشش‌های گیاهی، خاک و زیستگاه‌های طبیعی می‌شود که در نتیجه تأثیرات زیست محیطی منفی به صورت مستقیم و غیرمستقیم از جمله جنگل‌زدایی، تغییرات آب و هوا و خشکسالی را به همراه دارد. از این رو، تشخیص و تعیین خطرات پوشش‌های گیاهی که دچار آتش‌سوزی می‌شوند برای مدیریت و توسعه آنها بسیار مهم است. گسترش تصاویر سنجش از دوری همچون محصولات آتش فعال دو ماهواره Terra و Aqua طی دو دهه گذشته از جمله روش‌های مهم در تشخیص این آتش‌سوزی‌ها بوده است. با این حال، محصول آتش فعال سنجنده مودیس طی مطالعات گذشته نشان داده به تنهایی نتایج مناسبی از مناطق تحت تأثیر آتش ارائه نمی‌کنند. از این رو، نیاز است تا با نقشه‌های پایه پوشش‌های گیاهی ارزیابی شوند. این تحقیق با هدف، بررسی دو نوع محصولات گیاهی و کشف آتش فعال سنجنده مودیس و نقشه پوشش‌های جنگلی و غیر جنگلی FNF-JAXA برای تفکیک بهتر مناطق آتش‌سوزی شده پوشش‌های گیاهی در کشور ایران بین روزهای ژولیوسی 1 تا 160 (11 دی 1398 تا 18 خرداد 1399) سال 2020 صورت گرفت. نتایج بدست آمده بیانگر بیشترین مساحت آتش‌سوزی در روز ژولیوسی 144 (3 خرداد 1399) با بیش از 49 هزار هکتار و روز ژولیوسی 128 (18 اردیبهشت 1399) بیش از 45 هزار هکتار است. اما بیشترین مساحت آتش‌سوزی پوشش‌های جنگلی در روزهای 120 تا 160 (10 اردیبهشت تا 18 خرداد 1399) با بیش از 14 هزار هکتار برآورد شده است. استان خوزستان بیشترین مساحت آتش‌سوزی را در دوره زمانی مورد مطالعه داشته که عمده این مناطق در اراضی کشاورزی است. سه استان فارس، کهگیلویه و بویراحمد و بوشهر بیشترین مساحت آتش‌سوزی‌ها را در پوشش‌های جنگلی داشته‌اند. بیشترین فراوانی آتش‌سوزی‌ها در اراضی کشاورزی مشاهده شد که عمده دلایل آن می‌تواند ناشی از دخالت‌های انسانی باشد. همچنین ارزیابی نهایی نتایج نشان داد استفاده از محصول FNF-JAXA (با صحت نهایی %4/87 و ضریب کاپای 85/0) نسبت به محصولا مودیس (با صحت نهایی%3/80 و ضریب کاپای 78/0) در تفکیک مناطق جنگلی قابلیت بهتری دارد. با این حال، توانایی محصولات مودیس در تفکیک نوع پوشش گیاهی مرتع و کشاورزی یک مزیت مهم به شمار می‌رودکه محصول FNF-JAXA چنین ویژگی ندارد. به طور کلی، یافته‌های تحقیق حاکی از قابلیت مناسب تصاویر محصولات گیاهی مودیس و نقشه‌هایFNF-JAXA به عنوان نقشه‌های مرجع برای تفکیک پوشش‌های گیاهی مختلف که دچار آتش‌سوزی می‌شوند، در ارزیابی خسارت و مدیریت آنها استفاده گردند.
