نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

• مرتضی شریف ¹
• ابوذر کیانی ²

¹ دانشجو

² دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه یزد

چکیده

آتش‌سوزی در پوشش‌های جنگلی در سطح جهان باعث خسارات شدید در پوشش‌های گیاهی، خاک و زیستگاه‌های طبیعی می‌شود که در نتیجه تأثیرات زیست محیطی منفی به صورت مستقیم و غیرمستقیم از جمله جنگل‌زدایی، تغییرات آب و هوا و خشکسالی را به همراه دارد. از این رو، تشخیص و تعیین خطرات پوشش‌های گیاهی که دچار آتش‌سوزی می‌شوند برای مدیریت و توسعه آنها بسیار مهم است. گسترش تصاویر سنجش از دوری همچون محصولات آتش فعال دو ماهواره Terra و Aqua طی دو دهه گذشته از جمله روش‌های مهم در تشخیص این آتش‌سوزی‌ها بوده است. با این حال، محصول آتش فعال سنجنده مودیس طی مطالعات گذشته نشان داده به تنهایی نتایج مناسبی از مناطق تحت تأثیر آتش ارائه نمی‌کنند. از این رو، نیاز است تا با نقشه‌های پایه پوشش‌های گیاهی ارزیابی شوند. این تحقیق با هدف، بررسی دو نوع محصولات گیاهی و کشف آتش فعال سنجنده مودیس و نقشه پوشش‌های جنگلی و غیر جنگلی FNF-JAXA برای تفکیک بهتر مناطق آتش‌سوزی شده پوشش‌های گیاهی در کشور ایران بین روزهای ژولیوسی 1 تا 160 (11 دی 1398 تا 18 خرداد 1399) سال 2020 صورت گرفت. نتایج بدست آمده بیانگر بیشترین مساحت آتش‌سوزی در روز ژولیوسی 144 (3 خرداد 1399) با بیش از 49 هزار هکتار و روز ژولیوسی 128 (18 اردیبهشت 1399) بیش از 45 هزار هکتار است. اما بیشترین مساحت آتش‌سوزی‌ پوشش‌های جنگلی در روزهای 120 تا 160 (10 اردیبهشت تا 18 خرداد 1399) با بیش از 14 هزار هکتار برآورد شده است. استان خوزستان بیشترین مساحت آتش‌سوزی را در دوره زمانی مورد مطالعه داشته که عمده این مناطق در اراضی کشاورزی است. سه استان فارس، کهگیلویه و بویراحمد و بوشهر بیشترین مساحت آتش‌سوزی‌ها را در پوشش‌های جنگلی داشته‌اند. بیشترین فراوانی آتش‌سوزی‌ها در اراضی کشاورزی مشاهده شد که عمده دلایل آن می‌تواند ناشی از دخالت‌های انسانی باشد. همچنین ارزیابی نهایی نتایج نشان داد استفاده از محصول FNF-JAXA (با صحت نهایی %4/87 و ضریب کاپای 85/0) نسبت به محصولا مودیس (با صحت نهایی%3/80 و ضریب کاپای 78/0) در تفکیک مناطق جنگلی قابلیت بهتری دارد. با این حال، توانایی محصولات مودیس در تفکیک نوع پوشش گیاهی مرتع و کشاورزی یک مزیت مهم به شمار می‌رودکه محصول FNF-JAXA چنین ویژگی ندارد. به طور کلی، یافته‌های تحقیق حاکی از قابلیت مناسب تصاویر محصولات گیاهی مودیس و نقشه‌هایFNF-JAXA به عنوان نقشه‌های مرجع برای تفکیک پوشش‌های گیاهی مختلف که دچار آتش‌سوزی می‌شوند، در ارزیابی خسارت و مدیریت آنها استفاده گردند.

کلیدواژه‌ها

• محصولات آتش فعال
• جنگل
• خشکسالی
• Terra
• FNF-JAXA

عنوان مقاله [English]

Estimation of fire area in Iranian vegetation using MODIS and Alos-2 data

نویسندگان [English]

• morteza Sharif ¹
• aboozar kiani ²

¹ student

² Master of Science Remote Sensing and GIS, Faculty of Geography, University of Yazd

چکیده [English]

Forest fires worldwide cause severe damage to vegetation, soil and natural habitats, resulting in direct and indirect negative environmental impacts such as deforestation, climate change and drought. Therefore, identifying and determining the hazards of vegetation that suffer from fire is crucial for their management and development. The proliferation of remote sensing images such as the active fire products of the Terra and Aqua satellites over the past two decades has been one of the most essential methods in detecting these fires. However, the active fire product of the MODIS sensor in previous studies has shown that they alone do not provide good results in fire-affected areas. Therefore, it is necessary to evaluate vegetation with basic maps. The aim of this study was to investigate two types of plant products and to discover the active fire of MODIS sensor and FNF-JAXA forest and non-forest cover maps for better separation of burnt areas of vegetation in Iran between July 1 and 160 2020. The results show the highest area of fire on Julius 144 with more than 49 thousand hectares and Julius 128 with more than 45 thousand hectares. However, the largest area of the fire, forest cover is estimated at 120 to 160 in 2020 with more than 14 thousand hectares. Khuzestan province had the highest area of fires in the period under study that most of these areas in agricultural lands and the three provinces of Fars, Kohgiluyeh and Boyer-Ahmad and Bushehr had the highest area of fires in forest cover. The highest frequency of fires was observed in agricultural lands, the main reason for which could be human intervention. The evaluation of the results showed that the use of the FNF-JAXA product (accuracy of 87.4% and a Kappa coefficient of 0.85) compared to MODIS products (accuracy of 80.3% and a Kappa coefficient of 0.78) in the separation of forest areas has better capabilities. However, the ability of MODIS products to distinguish between pasture and agricultural vegetation is an important advantage, which the FNF-JAXA product does not have. In general, the findings of the research show that the MODIS product and FNF-JAXA maps can be used as reference maps to distinguish different types of vegetation that are subject to fire, in damage assessment and management.

کلیدواژه‌ها [English]

• Active fire products
• forest
• drought
• Terra
• FNF-JAXA