محسن ابراهیمی خوسفی؛ زهره ابراهیمی خوسفی
چکیده
حوضة آبریز فلات مرکزی ایران، به‌دلیل تغییرات اقلیمی و کاهش منابع آب دردسترس ازیک‌سو و افزایش جمعیت و به‌تبع آن، افزایش تقاضا ازسوی‌دیگر، با بحران شدید آب مواجه است. دانش سنجش از دور و دردسترس‌بودن محصولات متعدد ماهواره‌ای امکان پایش روند تغییرات پارامترهای گوناگون محیطی، به‌ویژه منابع آب سطحی و زیرزمینی را با دقت مناسب فراهم ...
بیشتر
حوضة آبریز فلات مرکزی ایران، به‌دلیل تغییرات اقلیمی و کاهش منابع آب دردسترس ازیک‌سو و افزایش جمعیت و به‌تبع آن، افزایش تقاضا ازسوی‌دیگر، با بحران شدید آب مواجه است. دانش سنجش از دور و دردسترس‌بودن محصولات متعدد ماهواره‌ای امکان پایش روند تغییرات پارامترهای گوناگون محیطی، به‌ویژه منابع آب سطحی و زیرزمینی را با دقت مناسب فراهم آورده است. بدین‌منظور، با استفاده از سامانة گوگل ارث انجین، شانزده محصول ماهواره‌ای شامل پارامترهای محیطی متفاوت، همچون بارش، دما، تبخیر و تعرق، رطوبت خاک، رواناب، ضخامت آب معادل (GRACE)، شاخص پوشش گیاهی و مساحت پیکره‌های آبی، در بازة زمانی سال‌های 2000 تا 2022، دریافت و آماده‌سازی شد. سپس با استفاده از آزمون ناپارامتریک من‌ـ کندال و تخمین‌گر شیب سن، روند تغییرات این پارامترها بررسی شد. با توجه به نتایج حاصل، تغییرات گرانش زمین که از نشانگرهای سطح آب زیرزمینی است و نیز مساحت پیکره‌های آبی که بیانگر منابع آب سطحی است و رطوبت خاک، روندی کاهشی و معنی‌دار را نشان داد؛ درحالی که دمای حداکثر، دمای حداقل و تبخیر و تعرق پتانسیل و شاخص NDVI بیانگر روند افزایشی معنی‌داری بود. به‌رغم کاهش مساحت پیکره‌های آبی، شاخص پوشش گیاهی افزایش یافته است که افزایش سطح زیرکشت محصولات کشاورزی و برداشت بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی را نشان می‌دهد و روند کاهشی محصول ماهوارة GRACE نیز مؤید این واقعیت است. بررسی ضرایب همبستگی بین پارامترهای دارای روند معنی‌دار نیز نشان داد بین GRACE و پارامترهای NDVI، دمای حداقل، دمای حداکثر، رطوبت خاک و مساحت پیکره‌های آبی، همبستگی معنی‌داری وجود دارد.
حمید رضا متین فر؛ علی اکبر شمسی پور؛ حدیث صادقی
چکیده
پوشش گیاهی نقش مهمی در حفاظت از منابع آب و خاک، تثبیت کربن و بهبود کیفیت هوا دارد. در زاگرس میانی، پوشش گیاهی جنگلی و مرتعی و تأثیر آن در حفاظت از منابع خاک و آب و پایداری فعالیت‌های اقتصادی، دارای اهمیت بسیار است. در این پژوهش، با استفاده از پلتفرم گوگل ارث انجین و تصاویر ماهوارة لندست– 7، خشکسالی زاگرس میانی (استان لرستان) با ...
بیشتر
پوشش گیاهی نقش مهمی در حفاظت از منابع آب و خاک، تثبیت کربن و بهبود کیفیت هوا دارد. در زاگرس میانی، پوشش گیاهی جنگلی و مرتعی و تأثیر آن در حفاظت از منابع خاک و آب و پایداری فعالیت‌های اقتصادی، دارای اهمیت بسیار است. در این پژوهش، با استفاده از پلتفرم گوگل ارث انجین و تصاویر ماهوارة لندست– 7، خشکسالی زاگرس میانی (استان لرستان) با شاخص‌های گیاهی NDVI، SAVI و VCI و همچنین شاخص خشکسالی هواشناسیSPI ، متعلق به دورة آماری 2020-2000 پایش شد. برای محاسبة شاخص SPI از داده‌های بارش نُه ایستگاه هواشناسی سینوپتیک، با پراکنش مکانی مناسب و طول دورة آماری (2020-2000) استفاده شد و پردازش‌ها در نرم‌افزار DPI انجام شد. به‌منظور محاسبة شاخص‌های گیاهی، ابتدا تمامی تصاویر ماهواره‌ای تصحیح‌هندسی‌شدة سنجندة ETM+ ماهوارة لندست برای استان لرستان، متعلق به هر سال، فراخوانی شد. در این مرحله، به‌طور متوسط درمورد هر سال 52 تصویر فراخوانی شد. سپس تصاویر با پوشش ابری کمتر از 5% انتخاب و پردازش شدند. نتایج شاخص VCI نشان داد منطقة مورد مطالعه، در طول دورة آماری 2020-2000، اغلب تحت تأثیر خشکسالی خفیف بوده و بین سال‌های مورد مطالعه، در سال 2008، بیشترین میزان مساحت خشکسالی مربوط به طبقة متوسط را با 6/5880 هکتار، دارا بوده است. نتایج شاخص SPI نشان داد در سال 2010 خشکسالی متوسط، در سال‌های 2008 و 2017 خشکسالی شدید، در 2006 ترسالی ملایم و سال 2019 ترسالی شدید رخ داده است. نتایج شاخص‌های NDVI و SAVI نیز گویای افزایش طبقات پوشش گیاهی تنک و مناطق فاقد پوشش گیاهی، به‌ترتیب، 1/331679 و 115164 هکتار و کاهش پوشش گیاهی نرمال و متراکم، به‌ترتیب، 7/446160 و 4/682 هکتار در سال 2008، در قیاس با سال‌های 2006 و 2007 بود. براساس نتایج، هر سه شاخص مورد بررسی شرایط مساعد پوشش گیاهی و ترسالی اکولوژیک در سال‌های 2016، 2019 و 2020 به‌دست آمد. بیشترین میزان این هماهنگی میان خشکسالی هواشناسی SPI و شاخص‌های گیاهی در سال‌های 2008 و 2010 و تاحدودی ترسالی سال 2019 مشاهده شد. به‌طور کلی، نتایج نشان می‌دهد که افزایش یا کاهش پوشش گیاهی می‌تواند ناشی از رخداد یا نبود خشکسالی باشد؛ ضمن آنکه دیگر عوامل، مانند تغییرات کاربری اراضی نیز، باید درنظر گرفته شود.
علیرضا طاهری دهکردی؛ محمدجواد ولدان زوج؛ علیرضا صفدری نژاد
چکیده
تهیة نقشة اراضی کشاورزی یکی از لایه‌های اطلاعاتی مورد نیاز در مدیریت این زمین‌ها محسوب می‌شود. چنین نقشه‌هایی امکان پایش مستمر زمین‌های کشاورزی را در طول دورة کشت، فراهم می‌کنند. در این مطالعه، راهکاری به‌منظور تولید نقشة اراضی کشاورزی شهرستان شهرکرد، در دو کلاس زراعی و غیرزراعی، با استفاده از سری‌زمانی شاخص‌های مستخرج از ...
بیشتر
تهیة نقشة اراضی کشاورزی یکی از لایه‌های اطلاعاتی مورد نیاز در مدیریت این زمین‌ها محسوب می‌شود. چنین نقشه‌هایی امکان پایش مستمر زمین‌های کشاورزی را در طول دورة کشت، فراهم می‌کنند. در این مطالعه، راهکاری به‌منظور تولید نقشة اراضی کشاورزی شهرستان شهرکرد، در دو کلاس زراعی و غیرزراعی، با استفاده از سری‌زمانی شاخص‌های مستخرج از تصاویر سنتینل‌ـ 2 داده شده است. ازآن‌جا‌که استفاده از منابع دادة حجیم یکی از موانع بهبود روش‌های مبتنی‌بر سری زمانی تصاویر ماهواره‌ای به‌شمار می‌رود، در این پژوهش از بستر پردازشی گوگل ارث انجین استفاده شده است. روش مطرح‌شده برمبنای تلفیق نتایج طبقه‌بندی نظارت‌شدة پیکسل‌مبنا با نتایج قطعه‌بندی عمل می‌کند؛ به‌نحوی‌که ابتدا داده‌های آموزشی طبقه‌بندی نظارت‌شده، طی یک فرایند پالایشی سخت‌گیرانه، بدون نیاز به عملیات میدانی فراهم می‌شوند. سپس با محاسبة تفکیک‌پذیری دو کلاس هدف در سری زمانی هر شاخص، شاخص‌های بهینه انتخاب می‌شود. در نهایت، با تلفیق نتایج روش‌های قطعه‌بندی و طبقه‌بندی براساس آرای به‌دست‌آمده از نتایج طبقه‌بندی، به هر قطعة تصویری کلاس زراعی یا غیرزراعی نسبت داده می‌شود. این اقدام، علاوه‌بر دخالت‌دادن اطلاعات مکانی اعم از لبه‌ها و مجاورت‌های مکانی، توانسته است نویز و نتایج متخلخل طبقه‌بندی پیکسل‌مبنا را بهبود بخشد و دقت کلی نقشة نهایی را از 7/90 به 05/96 افزایش دهد. همچنین دقت کاربر دو کلاس زراعی و غیرزراعی به‌ترتیب 27/3 و 97/7% بهبود را نشان می‌دهند.
