نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

• منوچهر فرج‌زاده ¹
• اسداله خورانی ²

¹ دانشگاه هرمزگان

² دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

ههدف از این مطالعه مدل‌سازی آماری عملکرد گندم دیم در استان کردستان است. به این منظور از مدل‌های رگرسیون خطی چندمتغیره استفاده شده، که متغیر وابستة آنها میزان عملکرد گندم دیم است و متغیرهای مستقل‌شان سه دسته‌اند: نخستین گروه، عناصر اقلیمی و شاخص‌های اقلیم کشاورزی هستند. دومین گروه از متغیرهای مستقل در این تحقیق را شاخص‌های گیاهی استخراج‌شده از سنجندة AVHRR از ماهواره NOAA برای زمان حداکثر سبزینگی (حداکثر شاخص سطح برگ)، تشکیل داده‌اند. سومین گروه متغیرهای مستقل تحقیق، ترکیب دو گروه متغیرهای مستقل فوق است. روش بازنمونه‌گیری بوت استرپ روی همة مدل‌های استخراج‌شده اجرا، و برمبنای نتایج آن، میزان عملکرد برای سال‌های 1383 تا 1385 تخمین زده شده است. تحلیل‌های انجام‌شده نشان می‌دهد که با ورود عناصر اقلیمی و شاخص‌های اقلیم کشاورزی به عنوان متغیرهای مستقل به مدل‌های رگرسیون خطی، مناسب‌ترین مدل‌های برآورد عملکرد گندم دیم در کل استان کردستان و شهرستان‌های سقز و بیجار، داده‌های مرحله زایشی (23 اردیبهشت تا 20 خرداد) است. در شهرستان دیوان‌دره، بهترین مدل از مجموع دو مرحلة دوم رویشی و مرحله زایشی به‌دست آمده است. در شهرستان مریوان بهترین مدل، با توجه به داده‌های مرحله خواب (22 آذر تا 25 اسفند)، و در دو شهرستان سنندج و قروه با توجه به داده‌های کل فصل رشد به‌دست آمده است. همچنین نتایج نشان می‌دهد که استفاده از شاخص‌های گیاهی استخراج‌شدة شاخص DVI برای مدل‌سازی و پیش‌بینی عملکرد گندم دیم مناسب‌تر است. افزون بر اینها، مدل‌های ترکیبی شامل ترکیب عناصر اقلیمی و شاخص‌های اقلیم کشاورزی با شاخص‌های طیفی گیاه، مدل‌هایی با دقت بالاتر به دست می‌دهند. کاربرد روش بازنمونه‌گیری بوت استرپ روی مدل‌های رگرسیونی به‌دست آمده، در مطالعات مدل‌سازی محصول ـ که تعداد نمونه‌ها زیاد نیست ـ دقت درون مدلی را افزایش می‌دهد و به همین دلیل می‌توان از آن برای عملکرد محصول گندم دیم استفاده کرد.