علمی - پژوهشی
فاطمه هادیان؛ رضا جعفری؛ حسین بشری؛ مصطفی ترکش
چکیده
گیاهان، یکی از مهمترین اجزای اکوسیستم هستند که تحت‌تاثیر عوامل طبیعی و انسانی قرار می‌گیرند. به‌طوری‌که مطالعه تولید خالص اولیه، یکی از مهمترین موضوعات در بوم‌شناسی به‌حساب می‌آید. مهمترین هدف این تحقیق مدل‌سازی توزیع مکانی و زمانی تولید خالص اولیه (مدل CASA) و تاثیر تابش موثر نور خورشید (LUE) و همچنین اندازه‌گیری تخریب اراضی ...
بیشتر
گیاهان، یکی از مهمترین اجزای اکوسیستم هستند که تحت‌تاثیر عوامل طبیعی و انسانی قرار می‌گیرند. به‌طوری‌که مطالعه تولید خالص اولیه، یکی از مهمترین موضوعات در بوم‌شناسی به‌حساب می‌آید. مهمترین هدف این تحقیق مدل‌سازی توزیع مکانی و زمانی تولید خالص اولیه (مدل CASA) و تاثیر تابش موثر نور خورشید (LUE) و همچنین اندازه‌گیری تخریب اراضی با شاخص تاثیر بارندگی ( RUE ) در مراتع نیمه‌استپی استان اصفهان است. برای انجام این مطالعه، تصاویر - NDVI ۱۶ روزه مودیس، دادههای هواشناسی، نقشه پوشش اراضی و دادههای زمینی به کار گرفته شد و نتایج نشان داد که نرخ NPP از ماه مارس (C/m2/mo 44/11) تا ماه می (C/m2/mo/07/41) افزایش داشته است، در حالیکه سیر نزولی را از اوایل ماه ژوئن (C/m2/mo 2/2) به دلیل خشکی خاک نشان می‌دهد. اقلیم، تیپ گیاهی و وضعیت مرتع نقش مهمی‌درNPP سالیانه داشتند، لذا بیشترین و کمترین NPP به ترتیب در Astragalus- Daphnae 85/38 gC/m2 y-1) 85/38 ) و Artemisia sieberi – Scariola gC/m2 y-1) 4 ) همراه با حداکثر ( g C (MJ)-1 13/0) و حداقل تاثیر تابش موثر نور خورشید g C (MJ)-1) LUE 005/0 ) مشاهده شد. مقدار (RUE)، در مراتع تخریب یافته کاهش داشت. علاوه بر این از همبستگی بین دادههای زمینی و مدل CASA در اقلیم نیمه‌خشک گرم و مراتع تخریب‌یافته، کاسته شد. بنابراین توجه به وضعیت مرتع، تیپ گیاهی و اقلیم در پایش NPP و مدیریت مراتع ضروری است.
علمی - پژوهشی
ناصر فرج‌زاده؛ مهدی هاشم زاده
چکیده
تصاویر هوایی ثبت‌شده توسط ماهواره‌ها و یا پهپاد‌ها، معمولا شامل نواحی مربوط به منابع طبیعی و نواحی حاوی سازه‌های ساخت بشر است. با تفکیک این نواحی از یکدیگر، قادر خواهیم بود اطلاعات مهمی نظیر آرایش ساختاری سطوح و شکل آنها را استخراج و نقشههای هواییِ برچسب‌دار ایجاد کنیم. دست‌یابی به چنین اطلاعاتی می‌تواند کاربرد‌های بسیار مفیدی ...
بیشتر
تصاویر هوایی ثبت‌شده توسط ماهواره‌ها و یا پهپاد‌ها، معمولا شامل نواحی مربوط به منابع طبیعی و نواحی حاوی سازه‌های ساخت بشر است. با تفکیک این نواحی از یکدیگر، قادر خواهیم بود اطلاعات مهمی نظیر آرایش ساختاری سطوح و شکل آنها را استخراج و نقشههای هواییِ برچسب‌دار ایجاد کنیم. دست‌یابی به چنین اطلاعاتی می‌تواند کاربرد‌های بسیار مفیدی در زمینه‌های نظامی، شهری و زیست محیطی داشته باشد. از آنجایی‌که پردازش حجم عظیمی از تصاویر به‌دست آمده از ماهواره‌ها و پهپاد‌ها بصورت دستی امکان‌پذیر نیست، لذا استفاده از روشهای خودکارِ مبتنی بر هوش مصنوعی در این حوزه، بسیار مورد توجه قرار گرفته است. تاکنون پژوهش‌های متعددی در این‌باره انجام شده است که از اهم آنها می‌توان به شناسایی ساختمان‌ها، وسایل نقلیه، جاده‌ها و همچنین تشخیص ساختار پوشش گیاهی در تصاویر هوایی اشاره کرد. در این مقاله، قصد داریم با معرفی مجموعه‌ای از ویژگی‌های آماری مبتنی بر رنگ که به سادگی قابل استخراج از تصاویر هوایی هستند و با استفاده از یک مدل مبتنی بر یادگیری، راهکاری کارآمد برای تشخیص دقیق و سریع سازه‌های ساخت بشر و تفکیک آنها از منابع طبیعی ارایه دهیم. نتایج آزمایش‌های انجام گرفته بر روی بانک تصاویر ماساچوست که به‌صورت عمومی، قابل دسترس است، نشان دهنده دقت مناسب و سرعت عمل بالای راهکار پیشنهادی است. به‌طوری‌که، دقت و میانگین سرعت پردازش به‌دست آمده به‌ترتیب برابر با ٪۰۷/۹۰ و 96/0 ثانیه است.
علمی - پژوهشی
ساسان علیرضایی؛ امیرصادق نقشینه؛ جلال کرمی
چکیده
گردآوری دادهها و ثبت محوطه‌های باستانی در باستان‌شناسی با روش بررسی میدانی، هزینه‌بر بوده و نیاز به نیروی انسانی و صرف وقت بسیار دارد. بر این اساس، استفاده از روش‌هایی که بتواند بدون نیاز به مشاهده مستقیم، احتمال وجود محوطه‌های باستانی را پیش‌بینی کند، نقش چشم‌گیری در صرفه‌جویی در زمان و هزینه‌های بررسی‌های میدانی باستان‌شناختی ...
بیشتر
گردآوری دادهها و ثبت محوطه‌های باستانی در باستان‌شناسی با روش بررسی میدانی، هزینه‌بر بوده و نیاز به نیروی انسانی و صرف وقت بسیار دارد. بر این اساس، استفاده از روش‌هایی که بتواند بدون نیاز به مشاهده مستقیم، احتمال وجود محوطه‌های باستانی را پیش‌بینی کند، نقش چشم‌گیری در صرفه‌جویی در زمان و هزینه‌های بررسی‌های میدانی باستان‌شناختی خواهد داشت. مسئله اصلی این پژوهش، ارزیابی میزان توانایی مدل رگرسیون لجستیک در پیش‌بینی پراکندگی محوطه‌های باستانی دشت هرسین- بیستون است. متغیرهای پیش‌بینی‌کننده برای این پژوهش شامل متغیرهای محیطیِ شیب، ارتفاع، فاصله تا رودخانه، پوشش گیاهی و متغیرهای فرهنگیِ فاصله تا شهرهای امروزی، تراکم روستاهای امروزی و فاصله تا جاده‌های اصلی می‌شوند و متغیر وابسته، متراکم‌ترین پهنه به لحاظ وجود محوطه‌های باستانی پیش از تاریخ است. نتایج نشان داد که مدل رگرسیون لجستیک در پیش‌بینی پراکندگی محوطه‌های باستانی در دشت هرسین- بیستون در دوره‌های مختلف موفق بوده است. همچنین معرفی پهنه‌های پرتراکم به لحاظ وجود محوطه‌های باستانی به عنوان متغیر وابسته به مدل در مناطقی که به لحاظ ریخت‌شناختی، دشت محسوب می‌شوند، کارآمد‌تر از معرفی صرفاً نقاط GPS محوطه‌های باستانی است و به‌ترتیب متغیر فرهنگیِ تراکم روستاها در عصر مس‌وسنگ، تراکم روستاها، فاصله تا شهرها و فاصله از جاده‌های اصلی کنونی در عصر مفرغ، فاصله از شهرهای کنونی و فاصله از جاده‌های اصلی کنونی در عصر آهن، بیشترین تأثیر را در پیش‌بینی پراکندگی محوطه‌های باستانی داشته است.
علمی - پژوهشی
معین مولوی گنابادی؛ محمد طالعی؛ قاسم جوادی
چکیده
تعیین تناسب اراضی، برای استقرار توربین‌های بادی به‌منظور بهره‌برداری مناسب از پتانسیل‌های موجود و بالقوه انرژی بادی، به‌عنوان یکی از منابع انرژی تجدید‌پذیر، در مناطق مختلف کشور دارای اهمیت است. تعیین مناطق با تناسب بالا جهت استقرار توربین‌های بادی تأثیر زیادی در کارایی تجهیزات و وسایل تولید برق بادی دارد. تاکنون تحقیقات صورت ...
بیشتر
تعیین تناسب اراضی، برای استقرار توربین‌های بادی به‌منظور بهره‌برداری مناسب از پتانسیل‌های موجود و بالقوه انرژی بادی، به‌عنوان یکی از منابع انرژی تجدید‌پذیر، در مناطق مختلف کشور دارای اهمیت است. تعیین مناطق با تناسب بالا جهت استقرار توربین‌های بادی تأثیر زیادی در کارایی تجهیزات و وسایل تولید برق بادی دارد. تاکنون تحقیقات صورت گرفته در منطقه خراسان رضوی، تنها به تحلیل آماری دادههای سرعت و جهت باد بسنده کرده و معیارهای مکانی تأثیرگذار در محل احداث نیروگاه بادی را کمتر مدنظر قرار داده است. این تحقیق به دنبال تحلیل تناسب اراضی، برای احداث نیروگاه بادی با استفاده از معیارهای محیطی (شامل شیب، ارتفاع، فاصله از گسل، فاصله از رودخانه، فاصله از مناطق حفاظت‌شده)، فنی (شامل متوسط سرعت باد، پیوستگی باد و تراکم باد) و اقتصادی (شامل فاصله از شهر، فاصله از روستا، فاصله از فرودگاه، فاصله از منابع طبیعی و فاصله از جاده) و با استفاده از روشهای تصمیم‌گیری چند معیاره ANP، ANP-DEMATEL و ANP-OWA است. هدف، ارزیابی نتایج هر یک از مدل‌ها و تولید نقشه تناسب اراضی برای احداث نیروگاه بادی در سناریوهای مختلف تصمیم‌گیری است. بر این اساس، ابتدا با استفاده از توابع تحلیلی سامانه اطلاعات مکانی، کل محدوده برای هر یک از معیارها پهنهبندی شده و سپس نقشه تناسب اراضی با استفاده از هر یک از روشهای تصمیم‌گیری چندمعیاره ذکرشده، تولید و با یکدیگر مقایسه شده‌اند. با بررسی نقشههای تناسب اراضی مشخص شد که در سناریوهای مختلف تصمیم‌گیری، ناحیه جنوب شرقی استان دارای بیشترین پتانسیل برای احداث نیروگاه بادی است. نتایج این تحقیق، ابزار مناسبی برای تصمیم‌گیری درباره انتخاب مکان مناسب، به‌منظور احداث نیروگاه بادی در اختیار این صنعت قرار می‌دهد.
علمی - پژوهشی
میرحامد میر‌لوی موسوی؛ بهزاد زمانی قره چمنی
چکیده
امروزه، علم سنجش از دور به‌طور گسترده‌ای در علوم مرتبط با زمین به‌کار می‌رود. یکی از این شاخه‌ها شناسایی، تحقیق و تفسیر ساختارهای سطح زمین است. مطالعه سیستم‌های شکستگی، شناخت هندسه و نحوه گسترش مکانی آنها، می‌تواند به توسعه میادین نفتی، کمک قابل توجهی کند. در این تحقیق، با استفاده از دادههای ماهواره‌ای Landsat 8، الگوریتم ...
بیشتر
امروزه، علم سنجش از دور به‌طور گسترده‌ای در علوم مرتبط با زمین به‌کار می‌رود. یکی از این شاخه‌ها شناسایی، تحقیق و تفسیر ساختارهای سطح زمین است. مطالعه سیستم‌های شکستگی، شناخت هندسه و نحوه گسترش مکانی آنها، می‌تواند به توسعه میادین نفتی، کمک قابل توجهی کند. در این تحقیق، با استفاده از دادههای ماهواره‌ای Landsat 8، الگوریتم STA و تکنیک‌های پردازش سنجش از دور، تجزیه و تحلیل هندسی ساختارهای سطحی میدان نفتی سیاه‌مکان مورد بررسی قرار گرفته‌است. سپس، دمای سطح زمین(LST)، با روش دفتر علوم لندست برای محدوده میدان نفتی محاسبه شده، در نهایت به‌بررسی ارتباط توزیع شکستگی‌های سطحی با الگوی توزیع دمای سطحی محدوده مطالعاتی پرداخته شده است. نتایج نشان می‌دهد که شکستگی‌های موازی سطح محوری (SA) و برشی (SO1) که به‌ترتیب، دارای روند N-S و NW-SE هستند، بیشترین فراوانی را دارند. براساس نقشه چگالی، تراکم خطواره‌ها در نواحی میانی، متمایل به جنوب شرقی میدان، دارای بیشترین مقدار است. از آنجایی‌که منابع زیرزمینی در امتداد خطواره‌های تکتونیکی نزدیک سطح قرار دارند، این ساختار‌ها در تصاویر ماهواره‌ای خنک‌تر و تاریک‌تر از مناطق اطراف دیده می‌شوند. خطواره‌های ساختاری با نقشه دمای سطحی، انطباق نشان می‌دهد؛ به‌طوری‌که خطواره‌ها، اغلب در مناطق با دمای سطحی متوسط و متوسط به پایین قرار گرفته‌اند. از این رو، دماهای کمتر با محدوده‌های دارای تراکم شکستگی بالا مطابقت نشان می‌دهند.
علمی - پژوهشی
بهرام مرادی سلوشی؛ علیرضا وفایی نژاد؛ حسین آقامحمدی زنجیرآباد؛ علی اصغر آل شیخ
چکیده
ظرفیت حمل بار و مسافر در یک شبکه ریلی، تابعی از پارامترهای مختلف است. با توجه به هزینه بسیار بالای احداث خطوط ریلی، استفاده بهینه از ظرفیت شبکه ریلی می‌تواند کمک شایانی به ارتقاء سطح بهره‌برداری شبکه کند. بنابراین هدف از این پژوهش، محاسبه مکان‌مند ظرفیت شبکه ریلی کشور، بر مبنای پارامترهای تأثیرگذار است. در این مقاله، با استفاده ...
بیشتر
ظرفیت حمل بار و مسافر در یک شبکه ریلی، تابعی از پارامترهای مختلف است. با توجه به هزینه بسیار بالای احداث خطوط ریلی، استفاده بهینه از ظرفیت شبکه ریلی می‌تواند کمک شایانی به ارتقاء سطح بهره‌برداری شبکه کند. بنابراین هدف از این پژوهش، محاسبه مکان‌مند ظرفیت شبکه ریلی کشور، بر مبنای پارامترهای تأثیرگذار است. در این مقاله، با استفاده از دادههای سیر و حرکتی قطارها، اقدام به طراحی و تولید نرم‌افزار مکان‌مند محاسبه ظرفیت خطوط شد؛ سپس خروجی‌های حاصل، با دادههای روزانه و برخط عملکرد قطارهای باری ارزیابی و مقایسه شد. در ادامه، میزان استفاده از ظرفیت هر مسیر و میزان ظرفیت باقیمانده در هر بلاک و مسیر نیز مشخص شد. بر اساس تحلیل‌ها، کمیت ظرفیت در مسیرهای منتخب دو خطه مسافری سمنان-شاهرود، تک خطه باری یزد-بافق و تک خطه ترکیبی اراک-دورود به ترتیب 2.6 برای مسیر رفت و 2.9 برای برگشت، 13.6 و 12.7 زوج قطار محاسبه شدند. با توجه به روال فعلی محاسبات، محاسبه برخط، با اتصال به پایگاه دادههای مرتبط، انجام محاسبات مکان‌مند و امکان تبادل وب سرویس مکانی با نرم‌افزارهای مختلف، می‌تواند باعث افزایش سرعت و دقت در محاسبه ظرفیت شبکه ریلی شود. از طرفی، در معادله محاسبه ظرفیت (معادله اسکات) که در‌ایران استفاده می‌شود، تاکنون مرسوم بوده است ضریب تعدیل قطار مسافری توسط متخصصان سیر و حرکت تعیین شود، در حالیکه در این مقاله، از آنجا که اطلاعات هر مسیر، قابل دسترس است، این ضریب از نسبت تعداد قطارهای مسافری به حداکثر تعداد آن در طول دوره مورد نظر محاسبه می‌شود. ضریب به دست آمده، با ضریب تعیین شده توسط کارشناسان، مقایسه شده و نتیجه قابل قبول بود. در نهایت با دسترسی به خروجی‌ها در محیط GIS، راهکارهای مدیریتی جهت استفاده بهینه از ظرفیت باقیمانده، ارتقاء ظرفیت بخش‌هایی از شبکه و رفع گلوگاه‌های شبکه ریلی پیشنهاد شد.
علمی - پژوهشی
سعید مجرد؛ علی نجاتی کلاته؛ حمید آقاجانی
چکیده
پیدایش و گسترش ابزارهای پیشرفته سنجش از دور و ژئوفیزیک در زمینه اکتشاف منابع معدنی در دهههای اخیر، نشان‌دهنده اهمیت این صنعت است. در این پژوهش، از سنجندههایETM+، ASTER، داده‌های‌هایپریون EO-1 و دادههای مغناطیسسنجی هوابرد به صورت همزمان به‌منظور پتانسیلیابی منابع معدنی، پهنهبندی نواحی دگرسانی و شناسایی بخشهای پنهان کانیزایی ...
بیشتر
پیدایش و گسترش ابزارهای پیشرفته سنجش از دور و ژئوفیزیک در زمینه اکتشاف منابع معدنی در دهههای اخیر، نشان‌دهنده اهمیت این صنعت است. در این پژوهش، از سنجندههایETM+، ASTER، داده‌های‌هایپریون EO-1 و دادههای مغناطیسسنجی هوابرد به صورت همزمان به‌منظور پتانسیلیابی منابع معدنی، پهنهبندی نواحی دگرسانی و شناسایی بخشهای پنهان کانیزایی معدنی از شمالشرقی مشکینشهر تا نواحی شمالغربی شهرستان سراب استفاده‌شده است. با استفاده از دادههای مغناطیسی هوابرد، نقشه برگردان به قطب شده، نقشه مشتق قائم، نقشه زاویه کجی، نقشه گرادیان افقی کل، نقشه سیگنال تحلیلی و نقشه ادامه فراسو تا ارتفاع 1000 متری از سطح زمین برای منطقه مورد مطالعه تهیه شده است. همچنین با استفاده از دادههای دورسنجی روشهای نقشهبرداری زاویه طیفی، آنالیز مولفه اصلی به ترتیب به عنوان روشهای طیف مبنا و آمار پایه و روش فیلتر تطبیقی ترکیبی تعدیل شده برای منطقه مورد مطالعه تهیه و مورد بررسی قرار گرفته است. با توجه به شواهد زمینشناسی و نتایج حاصل از این پژوهش، اعم از چشمههای آبگرم، گسلهای فعال و فراوان و گنبدهای ولکانیکی، دگرسانیها و مناطق مستعد که دارای پتانسیل بالایی از منابع معدنی هستند، شناسایی و ارزیابی شدند. دگرسانیهای سیلیسی و کائولینیتی در شمال مشکینشهر، در نیمه شمال غربی سبلان (دره موئیل) و در شمالغربی سراب از مهمترین آنومالی‌های معدنی در این منطقه محسوب می‌شوند که با معادن فعال سیلیس، کائولن، سرب و مس در منطقه مورد مطالعه انطباق کامل دارند در نهایت از تمامی محدوده‌های پتانسیلیابی در منطقه مورد مطالعه، نمونه و آنالیز XRD تهیه شد که نتایج روش‌ها با یکدیگر همخوانی و مطابقت کاملی دارند. به همین دلیل استفاده از روشهای یاد‌شده برای دسترسی به نتایج مناسبتر، برای انطباق نتایج دادهها با هم ضروری به‌نظر میرسد.
علمی - پژوهشی
سعید مجرد؛ علی نجاتی کلاته؛ حمید آقاجانی
چکیده
پیدایش و گسترش ابزارهای پیشرفته سنجشازدور و ژئوفیزیک در زمینه اکتشاف منابع معدنی در دهههای اخیر، ناشی از اهمیت این صنعت است. دادههای ابرطیفی سنجنده هایپریون EO-1، دادههای سنجنده ETM+ و ASTER حاوی اطلاعات بسیار غنی از بازتابهای الکترومغناطیسی هستند. در این پژوهش، از تصاویر سنجندههایETM+، ASTER، دادههای هایپریون EO-1 و دادههای ...
بیشتر
پیدایش و گسترش ابزارهای پیشرفته سنجشازدور و ژئوفیزیک در زمینه اکتشاف منابع معدنی در دهههای اخیر، ناشی از اهمیت این صنعت است. دادههای ابرطیفی سنجنده هایپریون EO-1، دادههای سنجنده ETM+ و ASTER حاوی اطلاعات بسیار غنی از بازتابهای الکترومغناطیسی هستند. در این پژوهش، از تصاویر سنجندههایETM+، ASTER، دادههای هایپریون EO-1 و دادههای ژئوفیزیکی مغناطیسسنجی هوابرد به صورت همزمان به‌منظور پتانسیلیابی منابع معدنی، پهنهبندی نواحی دگرسانی و شناسایی بخشهای پنهان کانیزایی معدنی در محدوده مرز بین دو استان اردبیل و آذربایجانشرقی از شمالشرقی مشکینشهر تا نواحی شمالغربی شهرستان سراب استفاده شد. در رابطه با پردازش دادههای مغناطیسی هوابرد نقشههای برگردان به قطب شده، زاویه کجی، گرادیان افقی کل و نقشههای ادامه فراسو تا ارتفاع 10000 متری استفاده شده است. روشهای پردازشی دورسنجی نیز نقشهبرداری زاویه طیفی، آنالیز مؤلفه اصلی به ترتیب به‌عنوان روشهای طیف مبنا و آمار پایه بر روی تصاویر اعمال گردید. روش فیلتر تطبیقی ترکیبی تعدیل‌شده نیز مورد بررسی قرار گرفت. با توجه به شواهد زمینشناسی و نتایج حاصل از این پژوهش اعم از چشمههای آبگرم، گسلهای پنهان و گنبدهای ولکانیکی، دگرسانیها شناسایی شدند و منابع معدنی در منطقه شناسایی و ارزیابی گردید. دگرسانیهای سیلیسی و کائولینیتی در شمال مشکینشهر و در شمالغربی سراب انطباق کامل با معادن فعال سیلیس، کائولن، سرب و مس در منطقه مورد مطالعه دارند. به همین دلیل استفاده از روشهای یاد شده برای دسترسی به نتایج مناسبتر، برای انطباق نتایج دادهها با هم ضروری به نظر میرسد.
