نشریه سنجش از دور و GIS ایران - مقالات آماده انتشار

تخمین دمای هوای بیشینه و کمینة روزانه با استفاده از محصولات دمای سطح زمین سنجندة مادیس

محمد طاوسی؛ مهدی وفاخواه؛ وحید موسوی

دوره 14، شماره 4 ، دی 1401، ، صفحه 53-70

https://doi.org/10.52547/gisj.14.4.53

چکیده

با توجه به اهمیت داده‌های هواشناسی و وجود محدودیت‌ داده‌برداری در ایستگاه‌های زمینی، فنّ سنجش از دور می‌تواند نقش مهمی در تهیة این داده‌ها ایفا کند. هدف از این پژوهش ارزیابی کمّی دمای سطح زمین (LST) حاصل از تصاویر سنجندة مادیس، برای تخمین دمای هوای بیشینه و کمینة روزانه در حوضة ‌آبخیز طالقان است. برای این منظور، داده‌های دمای هوای ... بیشتر با توجه به اهمیت داده‌های هواشناسی و وجود محدودیت‌ داده‌برداری در ایستگاه‌های زمینی، فنّ سنجش از دور می‌تواند نقش مهمی در تهیة این داده‌ها ایفا کند. هدف از این پژوهش ارزیابی کمّی دمای سطح زمین (LST) حاصل از تصاویر سنجندة مادیس، برای تخمین دمای هوای بیشینه و کمینة روزانه در حوضة ‌آبخیز طالقان است. برای این منظور، داده‌های دمای هوای بیشینه و کمینة روزانة سه ایستگاه هواشناسی زمینی و مقادیر LST روز و شب و NDVI سنجندة مادیس، متعلق به دورة زمانی 2009 تا 2015، دریافت و تهیه شد. سپس با استفاده از روش رگرسیون خطی چندگانه، بین هریک از متغیرهای مؤثر و دمای هوای بیشینه و کمینة روزانه در ایستگاه‌های زمینی، ارتباط برقرار شد. نتایج نشان داد که بین دمای هوای بیشینه و کمینة روزانه در ایستگاه‌های زمینی، با LST روز و شب و NDVI حاصل از سنجندة مادیس، همبستگی معنی‌داری وجود دارد؛ بنابراین از این متغیر‌ها در روابط رگرسیونی استفاده شد. نتایج حاصل از اعتبارسنجی نشان داد روابطی که با همة متغیرهای مؤثر ایجاد شده است بیشترین صحت را دارد؛ به‌طوری‌که بهترین مدل در تخمین بیشینة دمای هوای روزانه، دارای مقادیر ، NSE و RMSE، به‌ترتیب 75/0، 75/0 وC ˚ 7/4+ و درمورد کمینة دمای هوای روزانه، به‌ترتیب 71/0، 71/0 و C˚ 9/2+ است؛ ازاین‌رو می‌توان با تبدیل دمای سطح زمین حاصل از تصاویر سنجندة مادیس، دمای هوا را با دقت بالا در مقیاس روزانه و ماهیانه، برای استفاده در پژوهش‌های گوناگون، تخمین زد.

بررسی مقایسه‌ای معیارهای متداول ارزیابی دقت و معیارهای مغایرت طبقه‌بندی تصاویر سنجش از دور

مهران دادجو؛ سید باقر فاطمی نصرآبادی

دوره 10، شماره 4 ، اردیبهشت 1397، ، صفحه 55-68

چکیده

ارزیابی دقت نتایج حاصل از طبقه‌بندی تصاویر ماهواره‌ای، بسیار حائز اهمیت است. تاکنون پارامترهای متعددی برای بیان دقت طبقه‌بندی تصاویر، مورد استفاده قرار گرفته‌اند. دو نمونه از متداول‌ترین پارامترها، ضریب کاپا[1] و دقت کلی [2]هستند. بعضی از محققان به این پارامترهای متداول ایراداتی وارد کرده و پارامترهای جدیدی ارائه کرده و معتقدند ... بیشتر ارزیابی دقت نتایج حاصل از طبقه‌بندی تصاویر ماهواره‌ای، بسیار حائز اهمیت است. تاکنون پارامترهای متعددی برای بیان دقت طبقه‌بندی تصاویر، مورد استفاده قرار گرفته‌اند. دو نمونه از متداول‌ترین پارامترها، ضریب کاپا[1] و دقت کلی [2]هستند. بعضی از محققان به این پارامترهای متداول ایراداتی وارد کرده و پارامترهای جدیدی ارائه کرده و معتقدند این پارامترها، معایب پارامترهای متداول را ندارند. در این تحقیق، رابطه دو مورد از این پارامترهای جدید ارزیابی دقت طبقه‌بندی با پارامترهای متداول مورد بررسی قرار گرفته است. این دو پارامتر مغایرت کمی[3] و مغایرت تخصیصی[4] نام گذاری شده‌اند که میزان عدم شباهت را گزارش می‌کنند. به منظور بررسی رفتار این دو پارامتر، روی 57 تصویر شامل سه دسته از تصاویر با قدرت تفکیک متوسط، قدرت تفکیک بالا و قدرت تفکیک خیلی بالا، طبقه‌بندی نظارت شده انجام شد. سپس ضریب کاپا و دقت کلی به عنوان پارامترهای متداول، و مغایرت کمی و مغایرت تخصیصی به عنوان پارامترهای جدید برای هر تصویر طبقه‌بندی‌شده، محاسبه شده و همبستگی مقادیر به دست آمده با یکدیگر بررسی شد. نتایج به دست آمده در این تحقیق نشان می‌دهند که میزان همبستگی بین این دو دسته پارامتر، بالا ولی در جهت منفی است؛ به عبارت دیگر با افزایش مقادیر یک دسته، مقادیر دسته دیگر کاهش می‌یابد. به این ترتیب، پارامترهای مغایرت، اطلاعات جدیدی را درباره نتایج طبقه‌بندی به کاربر ارائه نمی‌کنند، تنها و در صورتی که خطای طبقه‌بندی خواسته شود، می‌توان از پارامترهای مغایرت نیز درکنار آن‌ها استفاده نمود.[1] Kappa Coefficient[2] Overall Accuracy[3] Quantity Disagreement[4] Allocation Disagreement

توزیع مکانی‌ـ زمانی دما و تبخیرـ تعرق مرجع با استفاده از داده‌های CRU در خراسان رضوی و پیش‌نگری تغییرات آتی برمبنای مدل‌‌های اقلیمی CMIP5

منصوره کوهی؛ زهرا شیرمحمدی علی اکبرخانی؛ آزاده محمدیان؛ مجید حبیبی نوخندان

دوره 12، شماره 1 ، اردیبهشت 1399، ، صفحه 55-72

https://doi.org/10.52547/gisj.12.1.55

چکیده

تبخیرــ تعرق گیاه مرجع متغیری است که مهم‌ترین جزء چرخة هیدرولوژی محسوب می‌شود. با توجه به ارتباط مستقیم تبخیرـ تعرق مرجع با متغیرهای اقلیمی، انتظار می‌رود افزایش دمای هوا و تغییرات فراسنج‌های مرتبط با دما در روند و مقدار ETo تأثیر بگذارد. در این مطالعه، ضمن بررسی مهارت داده‌های شبکه‌ای CRU در برآورد میانگین سالیانة سه متغیر دمای ... بیشتر تبخیرــ تعرق گیاه مرجع متغیری است که مهم‌ترین جزء چرخة هیدرولوژی محسوب می‌شود. با توجه به ارتباط مستقیم تبخیرـ تعرق مرجع با متغیرهای اقلیمی، انتظار می‌رود افزایش دمای هوا و تغییرات فراسنج‌های مرتبط با دما در روند و مقدار ETo تأثیر بگذارد. در این مطالعه، ضمن بررسی مهارت داده‌های شبکه‌ای CRU در برآورد میانگین سالیانة سه متغیر دمای کمینه، بیشینه و تبخیرـ تعرق در استان خراسان رضوی، پیش‌نگری تغییر در مقدار، نوسانات مکانی و روند زمانی این سه متغیر، با استفاده از برون‌داد چهار مدل سری CMIP5، تحت دو سناریوی واداشت تابشی (4.5 و 8.5) طی دو دورة آیندة نزدیک (2050-2021) و آیندة میانی (2080-2051) بررسی شد. نتایج نشان داد داده‌های CRU دارای مهارت مناسبی در شبیه‌سازی دما در منطقه‌اند. میانگین سالیانة دمای کمینه، در دورة 2050-2021، تحت هر دو سناریو، بیش از C ᵒ6/1 افزایش خواهد یافت که تحت RCP8.5، مساحت بیشتری از استان دچار این افزایش خواهد شد. این منطقه، طی دورة 2080-2021، با افزایش بیش از Cᵒ3 در میانگین سالیانة دمای کمینه مواجه خواهد شد. افزایش دمای بیشینه در سناریوی RCP8.5 طی دورة میانی، در تمامی استان، حدود Cᵒ4 برآورد شد. مقایسة مقادیر ETo مشاهداتی با برون‌داد چهار مدل اقلیمی در تمامی نقاط شبکه برای دورة پایه نشان داد، به‌رغم تفاوت در مقدار، نحوة پراکنش مکانی مقادیر ETo مدل با توزیع مکانی مقادیر مشاهداتی هم‌خوانی مناسبی دارد. براساس نتایج به‌دست‌آمده، طی دو دورة مورد بررسی، این متغیر افزایش خواهد یافت و همان‌طور که انتظار می‌رود، تحت سناریوی RCP8.5، درصد افزایش بیش از سناریوی مقابل است.[1] Reference Evapotranspiration (ETo)

بررسی روش های وزن دهی اطلاعات مکانی در GIS(مطالعه موردی: تهیه نقشه پتانسیل معدنی)

فرهاد حسینعلی؛ علی اصغر آل شیخ؛ محمد علی رجبی

دوره 1، شماره 1 ، تیر 1388

چکیده

اکتشاف معادن جدید دارای اهمیت زیادی برای انسان هاست. سامانه های اطلاعاتی جغرافیایی (GIS) می توانند به شکل موثری در جمع آوری، وزن دهی، تجزیه و تحلیل، و نمایش اطلاعات مکانی در جهت کمک به فرایندهای اکتشافی عمل کنند. موفقیت اکتشافات معنی بستگی زیادی به عواملی چون عناصر تاثیر گذار، تعیین میزان تاثیر و تعیین مدل های مناسب برای تلفیق عناصر ... بیشتر اکتشاف معادن جدید دارای اهمیت زیادی برای انسان هاست. سامانه های اطلاعاتی جغرافیایی (GIS) می توانند به شکل موثری در جمع آوری، وزن دهی، تجزیه و تحلیل، و نمایش اطلاعات مکانی در جهت کمک به فرایندهای اکتشافی عمل کنند. موفقیت اکتشافات معنی بستگی زیادی به عواملی چون عناصر تاثیر گذار، تعیین میزان تاثیر و تعیین مدل های مناسب برای تلفیق عناصر مذکور دارد. هنگام تلفیق اطلاعات به منظور نشان دادن میزان اهمیت نسبی این عوامل، از اعدادی به نام وزن استفاده می شود و این اعداد تاثیر مستقیم و بسزایی در نتایج هر مدل تلفیق اطلاعات دارند. روش های وزن دهی به دو دسته عمده دانش- مبنا و داده – مبنا تقسیم می شوند. در این مقاله، دو روش وزن دهی معرفی شده ومورد ارزیابی قرار گرفته اند که عبارت اند از: تحلیلی سلسله مراتب و شکبه های عصبی مصنوعی، که روش نخست در زمره روش هاش دانش- مبنا جای دارد و روش دوم در حوزه روش های داده- مبنا قرار می گیرد. به منظور ارزیابی مدل ها، اطلاعات یک کانسار مس در علی آباد یزد مورد استفاده قرار گرفت. مطالعات اکتشافی این کانسار شامل مطالعات زمین شناسی، ژئوشیمیایی و ژئوفیزیکی به همراه 26 چاه اکتشاف حفر شده در قالب نقشه های مختلف، آماده شد و برای وزن دهی مورد استفاده قرار گرفت. نتیجه هر روش مورد استفاده، تهیه نقشه پتانسیل معدنی است. در آزمون روش ها، روش شبکه های عصبی مصنوعی، روش دقیق تری برشمرده شده است، زیرا این روش توانست پتانسیل ماده معدنی را در تمامی چاه ها به درستی پیش بینی کند، در حالی که موفقیت روش پردازی سلسله مراتب در این زمینه حدود 88 درصد بوده است این تحقیق نشان داد که شبکه های عصبی مصنوعی قابلیت انطباق پذیری زیادی با داده ها دارند.

ارائه مدل تصمیم گیری چند شاخصه فازی مبتنی برGIS به منظور ارزیابی سازگاری کاربرهای شهری

محمد طالعی؛ محمدسعدی مسگری؛ شهرام محمد حسینیان

دوره 1، شماره 2 ، شهریور 1388

چکیده

در کشورهای درحال توسعه، به دلیل رشد سریع و بدون برنامه ریزی شهر در گذشته، در برخی موارد کاربری های ناسازگار در مجاروت همدیگر قرار گرفته اند، که این خود منجر به پایین ماندن سطح کیفیت زندگی و کاهش کارایی کاربری های مختلف شده است. هدف این مقاله، تکوین و توسعه نوعی سامانه مکانی پشتیبان تصمیم گیری در مسائل مربوط به ارزیابی سازگاری بین کاربری ... بیشتر در کشورهای درحال توسعه، به دلیل رشد سریع و بدون برنامه ریزی شهر در گذشته، در برخی موارد کاربری های ناسازگار در مجاروت همدیگر قرار گرفته اند، که این خود منجر به پایین ماندن سطح کیفیت زندگی و کاهش کارایی کاربری های مختلف شده است. هدف این مقاله، تکوین و توسعه نوعی سامانه مکانی پشتیبان تصمیم گیری در مسائل مربوط به ارزیابی سازگاری بین کاربری های شهری است. در این مقاله سازگاری بین کاربرهای شهری در سطح ریزدانه و در شعاع کاربری های همسایه بررسی شده است. پنج عامل آلودگی صوتی، آلودگی هوا، راحتی و آسایش، امنیت و زیبایی شناسی به عنوان عوامل موثر در ارزیابی سازگاری در نظر گرفته شده اند که ماتریس سازگاری به عنوان ابزاری به منظور ارزیابی سطح سازگاری بین دو کاربری شهری مورد استفاده قرار گرفته است. از تکنیک دلفی نیز برای دستیابی به توفق گروهی بین کارشناسان برنامه ریزی شهری استفاده شده است. به منظور توسعه مدل مورد نظر، از مفاهیم و ابزارها و روش های تصمیم گیری گروهی، تصمیم گیری چند شاخصه فازی و فرایند تحلیل سلسه مراتبی، برای ایجاد سامانه مورد نیاز در محیط GIS استفاده شده است. در این مدل، تکنیک تصمیم گیری چند شاخصه فازی با ابزار تحلیلی GIS تلفیق شده است، تا بتوان کاربری های ناسازگار در سطح شهر را با توجه به عوامل مختلف، استخراج کرد. مدل پیشنهادی این تحقیق ب همراه محیط نرم افزاری توسعه یافته مربوط، برای بخشی از منطقه هفت شهر تهران پیاده سازی و آزمایش شد نتایج مدل می تواند به عنوان ابزاری برای کمک به مدیران شهری به منظور مطالعه بهتر و ضعیت شهری و جلوگیری از توسعه مناطق با بافت نامناسب، با هدف تضمین توسعه پایدار به کار گرفته شود. توسعه مدل ارزیابی سازگاری کاربری های تفصیلی شهری در مقیاس همسایگی، ارائه روشی به منظور تعیین کاربری ها ناسازگار با توجه به تاثر همزمان عوامل موثر در سازگاری، به کارگیریتئوری فازی در محاسبه ناسازگاری بین کاربری ها و یکپارچه سازی GIS و روش های تصمیم گیری چند معیاری در حل مسئله ناسازگاری، از نتایج مهم این تحقیق به شمار می آید. شاخص سازگاری می تواند به عنوان معیاری به منظور پیشنهاد و اولویت بندی چندین کاربری مناسب برای هر زمین شهری مورد استفاده قرار گیرد.

تجزیه و تحلیل طیفی آتش به منظورشناسایی و برآورد وسعت مناطق دچار حریق با استفاده ازتصاویر ماهواره ای

علی سرکارگر اردکانی؛ محمد جواد ولدان زوج؛ علی محمدزاده؛ علی منصوریان

دوره 1، شماره 3 ، آذر 1388

چکیده

سالیانه در کشور ما صدها مورد آتش سوزی در جنگل ها و مراتع اتفاق می افتد و هزاران هکتار از درختان، درختچه ها و گیاهان را طعمه خود می سازد. حریق علاوه بر خسارات اقتصادی، اثار مخرب زیست محیطی را نیز به دنبال دارد. وقوع آتش سوزی های مکرر در مناطق مختلف ایران در چند سال گذشته پژوهشگران منابع طببیعی را بر آن داشته است تا پژوهش های جدیدی در عرصه ... بیشتر سالیانه در کشور ما صدها مورد آتش سوزی در جنگل ها و مراتع اتفاق می افتد و هزاران هکتار از درختان، درختچه ها و گیاهان را طعمه خود می سازد. حریق علاوه بر خسارات اقتصادی، اثار مخرب زیست محیطی را نیز به دنبال دارد. وقوع آتش سوزی های مکرر در مناطق مختلف ایران در چند سال گذشته پژوهشگران منابع طببیعی را بر آن داشته است تا پژوهش های جدیدی در عرصه های باارزش جنگلی انجام دهند. در پژوهش حاضر از تصاویر ماهواره ای MODIS و Landsat ETM+ به منظور آشکارسازی، و تعیین وسعت مناطق دچار حریق در نخلستان های شهر خور از توابع استان اصفهان استفاده گردیده است. سنجنده MODIS در لحظه عبور از فراز این منطقه، آتش سوزی ای را در تاریخ یازدهم مرداد 1387 ثبت کرد، که با الگوریتم بومی شده کشف آتش، مکان حریق ها مشخص گردید. در روش های پیشنهادی، برای شناسایی آتش پس از انجام تصحیحات رادیومتری و هندسی با استفاده از ماسک ابر و اب این دو پدیده از تصویر حذذف شدند و سپس با تعیین حد آستانه مناسب، نواحی دارای پتانسیل آتش مشخص گردید. در این نوای پیکسل هایی که درجه حرارت روشنایی آن ها در باند 22 کمتر از 293 درجه کلوین و میزان انعکاس طیفی آن ها در باند 2 کمتر از 3/0 و اختلاف دمایی باند 22 و 31 کمتر از 10 درجه کلوین بود، به عنوان پیکسل هایی دارای پتانسیل آتش علامت گذاری شدند و با تعیین حد آستانه و آزمون ها مختلف، اقدام به استخراج پیکسل های داری پتانسیل آتش علامت گذاری شدند و با تعیین حد آستانه و آزمون های مختلف، اقدام به استخراخ پیکسل های آتش گردید. نتایج نشان می دهد که با استفاده از حد آستانه 310 درجه کلوین برای باند 22 که برای مقیاس جهانی درنظر گرفته شده است، آتش های سرد و کوچک آشکار نمی شوند. لذا از حد آستانه بهینه شده استفاده گردید. همچنین به منظور تعیین وسعت منطقه دچار حریق از تصاویر ماهواره ای Landsat ETM استفاده شد. پس از انجام طبقه بندی با روش طبقه بندی بیشترین شباهت، وسعت منطقه سوخته شده تعیین گردید. نتایج حاصل از مطالعه حاضر نشان می دهد که این آتش سوزی وسعتی حدود 9 هکتار را طعمه حریق ساخته است.

بررسی درایه ای دادهای پلاریمتری راداری برای انتاب پارامترهای طبقه بندی این داده ها

نالا بهرامی؛ محمودرضا صاحبی؛ مهدی مختارزاده

دوره 1، شماره 4 ، اسفند 1388

چکیده

با پیدایش نسل جدید ماهواره های سنجس از دور پلاریمتری رادار با وزنه مجازی (SAR) نظیر( TerraSAR-X ، RADARSAT-2 ، ALOS و جز این ها) کاربردهای سنجش ار دور راداری، در زمینه های، پایش و ارزیابی بحران های زیست محیطی، از جمله فرونشست زمین، بررسی فرسایش خاک، وقع زلزله، اشتفشان و سیل دوچندان شده است، هدف اصلی این مقاله، استخراج اطلاعات بنیادی از تصاویر پلاریمتری ... بیشتر با پیدایش نسل جدید ماهواره های سنجس از دور پلاریمتری رادار با وزنه مجازی (SAR) نظیر( TerraSAR-X ، RADARSAT-2 ، ALOS و جز این ها) کاربردهای سنجش ار دور راداری، در زمینه های، پایش و ارزیابی بحران های زیست محیطی، از جمله فرونشست زمین، بررسی فرسایش خاک، وقع زلزله، اشتفشان و سیل دوچندان شده است، هدف اصلی این مقاله، استخراج اطلاعات بنیادی از تصاویر پلاریمتری و تعیین میزان اهمین هر کدام از ویژگی های موجود رد فضای ویژگی است. المان های فضای ویژگی از حاصل ضرب باند های HH، VV و HV که در بردارنده اطلاعات دامنه و فاز هستند – تشکیل شده است. با به اجرا در آوردن معیار تفکیک پذیری بین کلاسی فیشر ، اهمیت هر کدام از ویژگی ها مورد بررسی قرار می گیرد و سپس ویژگی ها بر اساس قدرت تفکیک پذیری و همبستگی بین باندی رتبه بندی می شود. در مرحله بعدی با اجرا کردن الگوریتم طبقه بندی نظارت شده، بیشترین شباهت دقت طبقه بندی ترکیب های مختلف ویژگی ها بررسی می شود و در نهایت بهترین ترکیب ویژگی های موجود حاصل می گردد. استخراج بهترین ترکیب متشکل از حداقل ویژگی های موجود در فضای ویژگی، علاوه بر حفظ مهم ترین اطلاعات موجود در تصاویر پلاریمتری، منجر به کاهش حجم پردازش تصاویر پلاریمتری نیز می شود که می توان الگوریتم پیشنهاد شده در این مقاله را روی تماس داده ها پلاریمتری مورد ارزیابی قرار داد.

تلفیق مستقیم سیستم های مدیریت پایگاه داده مکانی با سیستم های فتوگرامتری،به منظور تولید اطلاعات سازگار و ساختار یافته برای GIS

سحر حسینیان؛ حمید عبادی حمید عبادی؛ فرشید فرنود احمدی

دوره 2، شماره 1 ، تیر 1389

چکیده

امروزه به منظور سازماندهی و مدیریت داده های مکانی از سیستم های مدیریت پایگاه داده مکانی استفاده می شود. استفاده از این سیتم ها امکان تلفیق داده های جمع آوری شده از منابع مختلف، حفظ اعتبار داده ها، بهنگام رسانی و پالایش داده ها و ارائه تولیدات گوناگون در مقیاس های مختلف را فراهم می سازد. به همین دلیل تلاش های زیادی برای استفاده از این ... بیشتر امروزه به منظور سازماندهی و مدیریت داده های مکانی از سیستم های مدیریت پایگاه داده مکانی استفاده می شود. استفاده از این سیتم ها امکان تلفیق داده های جمع آوری شده از منابع مختلف، حفظ اعتبار داده ها، بهنگام رسانی و پالایش داده ها و ارائه تولیدات گوناگون در مقیاس های مختلف را فراهم می سازد. به همین دلیل تلاش های زیادی برای استفاده از این سیستم های و تلفیق آن ها با سیستم های جمع آوری داده های مکانی صورت گرفته است. تلفیق مستقیم سیستم های مدیریت پایگاه داده مکانی با سیستم های فتوگرامتری به عنوان یکی از مهم تین منابع تولید داده های مکانی مورد نیاز برای سیستم های اطلاعات جغرافیایی (GIS)، سبب می گردد تا علاوه بر تولید و حفظ داده های بهنگام در پایگاه داده مکانی، عملیات کنترل صحت روابط میان عوارض همزمان با ورود داده های مکانی به پیاگاه داده و به صورت اتوماتیک امکان پذیر گردد. برای این منظور در این تحقیق، سیستمی طراحی و پیاده سازی گردید که قادر است ضمن کنترل کیفیت پایگاه داده مکانی، صحت و سازگاری داده های تولید شده را همزمان با عملیات رقومی سازی داده ها به منظور ورود به پایگاه داده GIS به طور هوشمند، کنترل و حفظ کند. آزمایش سسیستم و بررسی نتایج نشان می دهد که اطلاعات تولید و ذخیره شده به وسیله این سیستم، صحیح اند و به خوبی ساختاردهی شده اند. همچنین حجم مختلف ویرایشی پس از رقومی سازی عوارض کاهش یافته و در مدت زمان تولید اطلاعات مکانی برای پایگاه داده GIS با استفاده از این سیستم بسیار صرفه جویی شده است.

مقایسه الگوریتم های نقشه بردار و زاویه طیفی و انطباق سیمای طیفی در بارزسازی واحدهای سنگ شناختی افیولیت بر پایه داده های ASTER؛ مطالعه موردی کمپلکس افیولیتی نیریز

مجید هاشمی تنگستانی؛ لاله جعفری

دوره 2، شماره 2 ، شهریور 1389

چکیده

در دهه های اخیر با تکامل فناوری سنجش از دور، این فناوری به مثابه روشی موثر برای نقشه برداری واحدهای سنگی مطرح شده، و داده های سنجنده استر نیز به طور گسترده برای جداسازی انواع کانی ها و سنگ های سیلیکاتی مورد استفده قرار گرفته است. هدف از این تحقیق مقایسه الگوریتم های نقشه بردار زاویه طیفی و انطباق سیمای طیفی در تفکیک واحدهای سنگی کمپلکس ... بیشتر در دهه های اخیر با تکامل فناوری سنجش از دور، این فناوری به مثابه روشی موثر برای نقشه برداری واحدهای سنگی مطرح شده، و داده های سنجنده استر نیز به طور گسترده برای جداسازی انواع کانی ها و سنگ های سیلیکاتی مورد استفده قرار گرفته است. هدف از این تحقیق مقایسه الگوریتم های نقشه بردار زاویه طیفی و انطباق سیمای طیفی در تفکیک واحدهای سنگی کمپلکس افیولیتی نیریز بر پایه دسته داده های کالیبره شده SWIR و TIR استر است. طیف نمونه های صحرایی که به وسیله دستگاه های تجزیه طیفی (ASD) و طیف سنجی فروسرخ تبدیل فوریه (FTIR) اندازه گیری شده اند، به عنوان عضوهای انتهایی در این الگوریتم به کار رفته اند. مقایسه نتایج اگلوریتم هاینقشه بردار زاویه طیفی و انطباق سیمای طیفی با نقشه های زمین شناسی منطقه و مشاهدات میدانی و با اسفتاده از ماتریس آشفتگی، نشان داد که به دلیل حذف پیوستار و در نتیجه نرمال شدن سیماهای طیفی ، الگوریتم انطباق طیفی دارای دقت بیشتری برای بارزسازی واحدهای سنگی هارزبورژیت – لرزولیت، هارزبورژیت- دونیت، گابرو، مرمر، دیاباز و رادیولاریت بدون بارزشدگی رخنمون های اطراف است، در حالی که الگوریتم نقشه بردار زاویه طیفی بخش های عمده ای از رسوبات دریاچه ای، آبرفتی، واریزه های کوهرفتی و زمین های کشاورزی را همراه با این واحدهای سنگی بارز می کند. به علاوه، نتایج نشان داد که به دلیل متمرکز شدن رفتار طیفی نمونه های سینگی منطقه در محدوده SWIR، این داده ها بعتر از داده های TIR توان جداسازی انواع واحدهای سنگ شناختی را دارند.

طراحی و ایجاد یک سیستم استنتاج فازی، با به‌کارگیری خوشه‌بندی فازی و الگوریتم ژنتیک در محیط GIS (مطالعه موردی: مکان‌یابی جایگاه‌های سوخت)

محمد اصلانی؛ علی‌اصغر آل‌شیخ

دوره 2، شماره 3 ، آذر 1389

چکیده

اکثر موجودیت‌ها در سامانه‌های اطلاعات مکانی (GIS) ماهیتی غیرقطعی دارند؛ و به همین خاطر نیاز به ارائه سیستمی که توانایی استنتاج از داده‌های مکانی غیرقطعی را داشته باشد کاملاً احساس می‌شود. یکی از تواناترین سیستم‌های استنتاجی که در سال‌های اخیر مورد توجه دانشمندان قرار گرفته، سیستم‌های استنتاج فازی (FIS) است. هدف این مقاله ارائه روشی ... بیشتر اکثر موجودیت‌ها در سامانه‌های اطلاعات مکانی (GIS) ماهیتی غیرقطعی دارند؛ و به همین خاطر نیاز به ارائه سیستمی که توانایی استنتاج از داده‌های مکانی غیرقطعی را داشته باشد کاملاً احساس می‌شود. یکی از تواناترین سیستم‌های استنتاجی که در سال‌های اخیر مورد توجه دانشمندان قرار گرفته، سیستم‌های استنتاج فازی (FIS) است. هدف این مقاله ارائه روشی نو برای طراحی و ایجاد سیستم استنتاج فازی در محیط GIS است. در این تحقیق بخشی از توابع عضویت و قوانین فازی به صورت خودکار و با استفاده از داده‌های ورودی‌ـ خروجی، و بخشی دیگر به صورت غیرخودکار و از طریق مصاحبه با کارشناس استخراج شدند. برای استخراج خودکار توابع عضویت و قوانین فازی، خوشه‌بندی فازی و الگوریتم ژنتیک (GA) به کار گرفته شد. ابتدا توابع عضویت و قوانین فازی اولیه با خوشه‌بندی داده‌ها و تصویر کردن آنها بر روی محورهای مختصات استخراج گردیدند و سپس با به‌کارگیری الگوریتم ژنتیک به بهینه‌سازی فرم توابع عضویت و قوانین فازی اولیه پرداخته شد. در مرحله نهایی، بخش دیگری از توابع عضویت و قوانین فازی از طریق مصاحبه با کارشناس استخراج گردیدند و به سیستم استنتاج فازی افزوده شدند. سیستم استنتاج فازیِ طراحی‌شده، دارای کاربردهای مختلفی است. در این تحقیق از این سیستم برای به‌کارگیری در مکان‌یابی جایگاه‌های سوخت در منطقه 2 شهر تهران استفاده شد. با توجه به دیدگاه‌های کارشناسان سوخت و داده‌های موجود، از 10 لایه اطلاعاتی تأثیرگذار در مکان‌یابی جایگاه‌های سوخت استفاده گردید. نتایج به‌دست آمده نشان دادند که الگوریتم ژنتیک دقت مدل‌سازی سیستم استنتاج فازی را 53 درصد بیش از خوشه‌بندی افزایش داده است. همچنین با بررسی هیستوگرام نقشه مطلوبیت جایگاه‌های سوخت ملاحظه شد که 9 درصد از مساحت کل منطقه پتانسیل لازم را برای احداث جایگاه‌های سوخت در خود دارد.

بهبود الگوریتم SIFT به منظور تناظریابی تصاویر ماهواره ای

امین صداقت؛ حمید عبادی؛ مهدی مختارزاده

دوره 2، شماره 4 ، اسفند 1389

چکیده

الگوریتم SIFT (Scale Invariant Feature Transform) یکی از روش های تناظریابی عارضه مبناست که به منظور انجام فرایند تشخیص الگو در تصاویر اپتیکی ارائه شده است. با اینکه عملکرد بهتر توصیفگر این الگوریتم در مقایسه با دیگر روش ها اثبات شده و نسخه های گوناگونی نیز در مسیر افزایش کارایی آن ارائه شده است. اما عملگر استخراج عارضه در این الگوریتم با مشکلات جدی برای ... بیشتر الگوریتم SIFT (Scale Invariant Feature Transform) یکی از روش های تناظریابی عارضه مبناست که به منظور انجام فرایند تشخیص الگو در تصاویر اپتیکی ارائه شده است. با اینکه عملکرد بهتر توصیفگر این الگوریتم در مقایسه با دیگر روش ها اثبات شده و نسخه های گوناگونی نیز در مسیر افزایش کارایی آن ارائه شده است. اما عملگر استخراج عارضه در این الگوریتم با مشکلات جدی برای انجام تناظریابی در تصاویر سنجش از دور مواجه است. کنترل پذیری این اگلوریتم در استخراج عواض در تصاویر سنجش از دور پایین است و در آن راه حلی نیز برای انتخابعوارض پایدارتر و متمایزتر و کنترل توزیع آن ها، به منظور موفقیت در فرآیند تناظریابی، پیشنهاد نشده است. در مقاله حاضر با بهره گیری از خصوصیات فضای مقیاس در این الگوریتم روشی جدید با عنوان UR-SIFT ( (Invariant Feature Transform Uniform Robust Scaleبه منظور استخراج عوارض پایدار تصاویر و در توزیع یکنواختی از مکان و مقیاس طراحی شده است. برای این منظور با توسعه روابطی جدید بر مبنای ضریب مقیاس سطوح هرم تصاویر در الگوریتم SIFT، تعداد عوارض مورد نیاز در هر سطح تعیین گردیده و با بهره گیری از دو معیار پایداری و تمایز و در ساختاری شبکه ای استخراج شده است. بعد از استخراج عوارض و ایجاد توصیفگر آن ها، فرآیند تناظریابی اولیه با استفاده از فاصله اقلیدسی میان توصیفگرها و با بهره گیری از روشی دو جانبه انجام می شود. در ادامه با استفاده از مدل تبدیل پروژکتیو و روش کمترین مربعات، صحت جفت تناظرهای اولیه بررسی دشه و تناظرهای ناسازگار حذف شده اند. نتایج عملی بر روی دو جفت تصویر ماهواره ای بیانگر کارایی بالای روش پیشنهادی در مقایسه با الگوریتم استاندارد SIFT است.

استخراج مقدار کلروفیل محصول برنج با استفاده از معکوس سازی مدل انتقال تابش تاج پوشش و تصاویر ALOS

عبدالحمید دشتی آهنگر؛ روشنک درویش زاده؛ علی اکبر متکان؛ محمد حاجب

دوره 3، شماره 2 ، شهریور 1390

چکیده

معکوس سازی مدل های مبتنی بر فیزیک- بر اساس انتشار تابش درون تاج پوشش- مشخصاً در زمره ی روش های موفق در تخمین مقدار پارامترهای پوشش گیاهی از قبیل شاخص سطح برگ و کلروفیل با استفاده از داده های سنجش از دور است. در این تحقیق مقدار کلروفیل برنج در سطح تاج پوشش به عنوان شاخص وضعیت گیاه تخمین زده شد. بدین منظور، مدل انتقال تابش PROSAIL و تصویر سنجنده ... بیشتر معکوس سازی مدل های مبتنی بر فیزیک- بر اساس انتشار تابش درون تاج پوشش- مشخصاً در زمره ی روش های موفق در تخمین مقدار پارامترهای پوشش گیاهی از قبیل شاخص سطح برگ و کلروفیل با استفاده از داده های سنجش از دور است. در این تحقیق مقدار کلروفیل برنج در سطح تاج پوشش به عنوان شاخص وضعیت گیاه تخمین زده شد. بدین منظور، مدل انتقال تابش PROSAIL و تصویر سنجنده AVNIR-2 ماهواره ALOS مورد استفاده قرار گفت. تحقیق میدانی جامعی نیز در طول ماه های تیر و مرداد 1389در ناحیه شمال ایران- آمل- صورت گرفت. 60 پلات: 20× 20 متر مربعی به صورت تصادفی انتخاب شدند و در هر یک از آنها 4 تا 7 زیرپلات با توجه به همگنی محصول انتخاب گردید. سپس مقدار کلروفیل در هر زیرپلات با استفاده از دستگاه SPAD-502 اندازه گیری شد. تصحیحات اتمسفری با استفاده از مدل MODTRAN انجام گرفت. در گام بعد مدل PROSAIL برای شبیه سازی طیف در باندهای AVNIR-2 اصلاح گردید. آنالیز حساسیت مدل نیز برای تعیین پارامترهای ثابت و آزاد صورت پذیرفت، و سپس بر اساس مطالعات میدانی دامنه پارامترهای آزاد ورودی به مدل تعیین شد. با استفاده از روش بهینه سازی درون تکرار مدل معکوس و مقدار کلروفیل در دو سطح برگ و تاج پوشش (مقدار کلروفیل برگ × شاخص سطح برگ) تخمین زده شد. از شاخص های R^2 و RMSE بین مقادیر تخمین زده شده و داده های میدانی به منظور ارزیابی مادل استفاده شد. نتایج نشان داد که با استفاده از مدل PROSAIL استخراج کلروفیل در سطح برگ دقت چندان مناسبی ندارد، اما می توان کلروفیل را با دقت نسبتاً مطلوبی در سطح تاج پوشش تخمین زد (R^2=0/57 و RMSE=0/47) و در تحقیقات اکولوژیک و پایش محصول استفاده کرد.

طبقه بندی و ارائه راه حلی هوشمند برای مسائل مکان یابی و تخصیص منابع مرتبط با اشیای متحرک

نازیلا محمدی؛ محمدرضا ملک؛ علی اصغر آل شیخ

دوره 3، شماره 3 ، آذر 1390

چکیده

اهمیت مکان یابی و تخصیص صحیح منابع در صرفه جویی هزینه و بهبود کارایی در ارائه خدمات، موضوعی است که مقالات و تحقیقات فراوانی در خصوص آن انجام شده است. دسته بندی های مختلفی نیز برای این مسائل پذیرفته است. هر یک از دسته بندی های موجود، این مسائل را از دیدگاه خاصی مورد بررسی قرار می دهند. در چارچوب تحقیق حاضر، مسائل مکان یابی و تخصیص منابع ... بیشتر

تخمین تولید مرتع با استفاده از داده های ماهواره IRS LISS III مطالعه موردی: منطقه تنگ صیاد، استان چهارمحال و بختیاری

اسلام زرینه؛ اسماعیل اسدی بروجنی؛ مهدی نادری خوراسگانی

دوره 3، شماره 4 ، اسفند 1390

چکیده

تولید مراتع در سطح گسترده با روش های مرسویم هزینه بر است و زمان زیادی را طلب می کند. با توجه به معمول شدن استفاده از داده های ماهواره ای برای برآورد تولید مراتع در نقاط مختلف جهان، مطالعه حاضر به منظور ارزیابی داده های ماهواره IRS برای برآورد تولید گیاهان مرتعی در منطقه تنگ صیاد (استان چهارمحال و بختیاری) انجام گردید. داده های ماهواره ... بیشتر تولید مراتع در سطح گسترده با روش های مرسویم هزینه بر است و زمان زیادی را طلب می کند. با توجه به معمول شدن استفاده از داده های ماهواره ای برای برآورد تولید مراتع در نقاط مختلف جهان، مطالعه حاضر به منظور ارزیابی داده های ماهواره IRS برای برآورد تولید گیاهان مرتعی در منطقه تنگ صیاد (استان چهارمحال و بختیاری) انجام گردید. داده های ماهواره ای در تاریخ 9 اردیبهشت 1386 و نمونه های گیاهی در نزدیک ترین زمان به تاریخ تصویربرداری برداشت شدند. سی واحد نمونه برداری در تیپ های مختلف گیاهی به صورت تصادفی مشخص شد و در هر واحد 12 پلات تصادفی مشخص گردید و تولید گروه های مختلف گیاهی گندمیان، گیاهان پهن برگ علفی (فرب ها) و بوته ها اندازه گیری شد. تصاویر ماهواره ای در 4 باند تهیه و تصحیحات لازم انجام شد و 23 شاخص معمول گیاهی به کمک ترکیب باندهای تصحیح شده محاسبه شدند. ضرایب همبستگی شاخص های گیاهی با تولید گندمیان، پهن برگان علفی و بوته ها، مجموع تولید گندمیان و پهن برگان علفی و مجموع تولید سه گروه گیاهی محاسبه شدند. نتایج نشان داد که شاخص گیاهی DVI بالاترین ضریب همبستگی را با تولید گندمیان و مجموع تولید گندمیان و پهن برگان علفی دارد، در حالی که شاخص NDVI بیشترین همبستگی را با تولید کل گیاهان منطقه نشان می دهد. همچنین شاخص NDVI بالاترین ضریب تبیین را برای تخمین تولید گیاهان مورد بررسی نشان داد. این مطالعه امکان برآورد تولید گندمیان و مجموع تولید گندمیان و مجموع تولید گندمیان و پهن برگان علفی را با عدم قطعیت مورد قبولی به کمک داده های ماهواره ای نشان داد. رشد سبزینه ای محدود پهن برگان علفی و بوته ها در ابتدای فصل رشد به حدی نیست که به وسیله سنجنده ثبت گردد، لذا برآورد تولید این نوع گیاهان در این زمان با عدم قطعیت بسیاری همراه است. همچنین این مطالعه نشان داد که برای تخمین تولید گیاهان پهن برگ علفی، شاخص GNDVI و نسبت باند دوم به چهارم یا پنجم IBS را می توان به کار برد. کلیدواژه ها: IRS LISS-III، تولید مرتع، شاخص های گیاهی، منطقه تنگ صیاد، چهارمحال و بختیاری.

بررسی روش های تحلیل سلسله مراتبی FAHP & LNRF 4AHP در پهنه بندی خطر زمین لغزش (مطالعه موردی حوضه آبخیز النگ دره)

نرجس قهرمانی؛ عباس خاشعی سیوکی؛ رسول دخیلی

دوره 4، شماره 1 ، خرداد 1391

چکیده

زمین لغزش از بلایای طبیعی است که هر ساله خسارات مالی و جانی زیادی به بار می آورد، اما در عین حال پیش بینی پذیری از ویژگی های برجسته ی آن به شمار می آید. با پیش بینی وقوع زمین لغزش می توان از بروز و گسترش خسارات ناشی از آن جلوگیری به عمل آورد. یکی از روش های پیش بینی این پدیده، مطالعه ی زمین لغزش های الگو در منطقه و پهنه بندی ناحیه یا حوضه ... بیشتر زمین لغزش از بلایای طبیعی است که هر ساله خسارات مالی و جانی زیادی به بار می آورد، اما در عین حال پیش بینی پذیری از ویژگی های برجسته ی آن به شمار می آید. با پیش بینی وقوع زمین لغزش می توان از بروز و گسترش خسارات ناشی از آن جلوگیری به عمل آورد. یکی از روش های پیش بینی این پدیده، مطالعه ی زمین لغزش های الگو در منطقه و پهنه بندی ناحیه یا حوضه آبخیز با توجه به آن الگوست. در این مقاله سعی شده است تا با مطالعه ویژگی های لغزش الگو، کل حوضه آبخیز النگ دره که نشانه های بروز لغزش را به وضوح می توان در قسمت های مختلف آن مشاهده کرد، از نظر خطر وقوع لغزش به روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP)، روش FAHP و LNRF پهنه بندی کرد و ضمن مقایسه ی روش ها نقاط خطرساز را به منظور پایدارسازی آن تعیین کرد. نتایج تحقیق نشان می دهد که روش LNRF در مقایسه با دو روش دیگر تطابق بیشتری با منطقه دارد. در این روش، اعمال نظر کارشناسی در حداقل قرار دارد و در نتیجه امکان بروز خطا در آن کمتر است. در روش سلسله مراتبی به علت وجود متغیرهای بیشتر و اعمال نظر مستقیم کارشناس، امکان بروز خطا در امتیازدهی پارامترها وجود دارد. در روش FAHP نیز تعیین حدود حداقل و حداکثر مقادیر مؤثر در امتیازدهی پارامترها مستقیماً بستگی به نظر کارشناسی دارد خطای بیشتری در آن بروز می یابد. بنابراین پس از مقایسه ی سه روش فوق، مدل به دست آمده از روش LNRF که تطابق بیشتری با شرایط محیط مورد مطالعه دارد، به عنوان مدل نهایی انتخاب شد.

تشخیص گونه های درختی با تصاویر هوایی رقومی به روش شیء- پایه در جنگل های شمال ایران (مطالعه موردی: چمستان، نور)

علی اصغر درویش صفت؛ ساسان بابایی کفاکی؛ اسداله متاجی؛ امید رفیعیان

دوره 4، شماره 2 ، شهریور 1391

چکیده

شناسایی گونه های درختی نیازمند تفکیک تیپ های جنگلی است. داده های دورسنجی و به ویژه تصاویر هوایی رقومی با توان تفکیک مکانی و رادیومتری بالا، ابزار مناسبی برای این کار به شمار می آیند. هدف از این تحقیق ارزیابی قابلیت این تصاویر برای تشخیص گونه های درختی به روش طبقه بندی شیء- پایه در جنگل های طبیعی آمیخته است. این بررسی در دو قطعه کوچک از ... بیشتر شناسایی گونه های درختی نیازمند تفکیک تیپ های جنگلی است. داده های دورسنجی و به ویژه تصاویر هوایی رقومی با توان تفکیک مکانی و رادیومتری بالا، ابزار مناسبی برای این کار به شمار می آیند. هدف از این تحقیق ارزیابی قابلیت این تصاویر برای تشخیص گونه های درختی به روش طبقه بندی شیء- پایه در جنگل های طبیعی آمیخته است. این بررسی در دو قطعه کوچک از جنگل های جلگه ای شمال کشور انجام شد. پس از ارزیاب کیفیت تصاویر و تصحیح هندسی آنها، عملیات پیش پردازش و تولید تصاویر تبدیلی به اجرا درآمد. فرایند قطعه بندی در قالب چندتفکیکی انجام گرفت و به صورت کیفی ارزیابی شد. در ادامه عمل طبقه بندی با استفاده از توابع عضویت چندبعدی و به روش نزدیک ترین همسایه استاندارد و تشکیل شبکه سلسله مراتبی انجام پذیرفت. در نهایت نقشه نوع گونه های درختی به دست آمده به صورت کمی ارزیابی گردید و نمونه های تعلیمی و نقشه واقعیت زمینی به روش میدانی تهیه شدند. ارزیابی صحت نقشه های حاصل در مقایسه با نقشه واقعیت زمینی نشان دهنده صحت کلی بیش از 70 درصد و ضریب کاپای 46/0 و 5/0 در این دو منطقه بود. گونه های درختی اصلی، مقادیر متفاوتی از صحت را در دو منطقه ارائه کردند. داده های ارتفاعی دقیق می تواند در بهبود نتایج طبقه بندی در چنین مطالعاتی بسیار مؤثر و کارآمد باشد.

کارایی روش تصمیم گیری چندمعیاره در مکان یابی پخش سیلاب مطالعه موردی: دشت کاشان

یعقوب یزدانی مقدم؛ سیدجواد ساداتی نژاد؛ علی اکبر نظری سامانی؛ هدی قاسمیه

دوره 4، شماره 3 ، آذر 1391

چکیده

مهار سیلاب و استفاده بهینه از آن و تغذیه مصنوعی آبخوان ها از مهم ترین اهداف مورد نظر در سامانه های پخش سیلاب در مناطق خشک و نیمه خشک است. هدف از انجام این مطالعه نیز انتخاب بهترین مکان های پخش سیلاب در دشت کاشان با استفاده از تکنیک تصمیم گیری چندمعیاره و روش تحلسل سلسله مراتبی است. برای انجام این مطالعه ابتدا این 8 پارامتر به منظور مکان ... بیشتر مهار سیلاب و استفاده بهینه از آن و تغذیه مصنوعی آبخوان ها از مهم ترین اهداف مورد نظر در سامانه های پخش سیلاب در مناطق خشک و نیمه خشک است. هدف از انجام این مطالعه نیز انتخاب بهترین مکان های پخش سیلاب در دشت کاشان با استفاده از تکنیک تصمیم گیری چندمعیاره و روش تحلسل سلسله مراتبی است. برای انجام این مطالعه ابتدا این 8 پارامتر به منظور مکان یابی عرضه های مناسب پخش سیلاب انتخاب شدند: شیب زمین، کاربری اراضی، حجم رواناب، واحدهای کواترنر، ضخامت ناحیه غیراشباع آبرفت، ضریب نفوذپذیری، ضریب ذخیره و کیفیت شیمیایی آب زیرزمینی. سپس با بهره گیری از سیستم اطلاعات جغرافیایی، نقشه های مربوط به هر کدام از پارامترها تهیه شدند. در مرحله بعد، با استفاده از روش AHP، اهمیت عوامل مختلف در مکان یابی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از بررسی وزن نسبی معیارها نشان داد که فاکتور حجم رواناب با دارا بودن وزنی معادل 37 درصد مهم ترین عامل به شمار می آید. پارامترهایی چون واحدهای کواترنر، شیب، ضخامت غیراشباع لایه آبخوان، نفوذپذیری، ضریب ذخیره، کیفیت آب و کاربری اراضی به ترتیب با وزن های نسبی 23/0، 16/0، 094/0، 061/0، 039/0، 025/0، 018/0 اولویت های دوم تا هشتم را دارند. سرانجام نیز با توجه به نقشه پهنه بندی نهایی پخش سیلاب، سه اولویت برای مکان های آن در دشت کاشان تعیین شد. نتایج حاصل از بررسی آنالیز حساسیت با استفاده از روش های عملکرد و دینامیک نشان داد که در دامنه (10-) تا (10+) درصد تغییرپذیری در وزن معیارها، تغییرات چندان محسوسی در اولویت معیارها و زیرمعیارها رخ نداده است و حساسیت پذیری ها زیاد نیست. به بیان دیگر، با تغییرپذیری مذکور می توان گفت که تغییرپذیری در اولویت مکان های نهایی رخ نداده است، این یافته حاکی از اهمیت معیار رواناب با توجه به دامنه ذکر شده، در مقایسه با دیگر معیارها در انتخاب مکان های مناسب پخش سیلاب در دشت کاشان است؛ و بعد از آن معیارهای واحدهای کواترنر و شیب نقش تعیین کننده ای در این زمینه دارند.

تصاویر ماهواره ای نوری و راداری در مدل سازی زیست توده ی جنگل های شمال ایران

جلال امینی؛ یاسر صادقی

دوره 4، شماره 4 ، اسفند 1391

چکیده

ارزیابی دقیق زیست توده به منظور مدیریت جنگل و درک نقش آن به عنوان منبع کربن، اهمیت بسیار دارد. از آنجا که 50 درصد زیست توده جنگل ها مشتمل بر کربن است، لذا برآورد مقدار زیست توده جنگل ها، از جنبه بررسی مقدار انرژی ذخیره شده در جنگل ها و همچنین تغییرات آب و هوایی در کانون توجه قرار می گیرد. بهترین راه برای برآورد دقیق زیست توده، ایجاد مدل ... بیشتر ارزیابی دقیق زیست توده به منظور مدیریت جنگل و درک نقش آن به عنوان منبع کربن، اهمیت بسیار دارد. از آنجا که 50 درصد زیست توده جنگل ها مشتمل بر کربن است، لذا برآورد مقدار زیست توده جنگل ها، از جنبه بررسی مقدار انرژی ذخیره شده در جنگل ها و همچنین تغییرات آب و هوایی در کانون توجه قرار می گیرد. بهترین راه برای برآورد دقیق زیست توده، ایجاد مدل های تخمین بر اساس داده های محلی جمع آوری شده است. امروزه استفاده از تکنیک های سنجش از دور با کمک داده های محدود زمینی، تحولی شگرف را در تدوین و بهره برداری از اطلاعات مربوط به زیست توده جنگل شکل داده است. نبود معادلات محلی زیست توده و ابهام در برآورد دقیق آن بر اساس معادلات جهانی، این مقاله را به سمت تکوین و توسعه معادلات زیست توده برای جنگل های گیلان- واقع در شمال ایران- رهنمون ساخته است. در این مقاله بدین منظور به نمونه برداری از جنگل و اندازه گیری پارامترهای مختلف همچون ارتفاع و قطر درخت در 28 پلات با ابعاد 30× 30 متر (900 متر مربع) در منطقه مورد مطالعه پرداخته می شود؛ و با استفاده از روش غیرمخرب، مقدار زیست توده مربوط به این پلات ها محاسبه می گردد. سپس با بهره گیری از تصاویر نوری و راداری ماهواره ALOS، بین اطلاعات سنجش از دور و مقدار زیست توده جنگل، از طریق معادلات رگرسیون چند متغیره، ارتباط برقرار می شود. گفتنی است که بهترین مدل تخمین با استفاده از آنالیز رگرسیون چند متغیره، بر اساس گونه درخت با ضریب تعیین 731/0 و (ton/he) 13/88= RMSE برآورد شده است.

طبقه بندی داده های ابرطیفی با استفاده از مشتق گیری در فضای طیفی و استفاده از روش های کدگذاری

مصطفی اوجاقلو؛ محمدرضا مباشری؛ یوسف رضائی

دوره 5، شماره 1 ، تیر 1392

چکیده

روش های متعددی برای استخراج اطلاعات از داده های ابرطیفی وجود دارند که از آن جمله می توان به روش مشتق گیری از طیف بازتابندگی و استفاده از روش های کدگذاری اشاره کرد. در این تحقیق با مشتق گیری از طیف بازتابندگی، فرکانس های پایین طیف- که عموتاً دارای اطلاعات مفیدی نیستند- حذف گردیده و همپوشانی بین مناطق جذبی از بین رفته و تباین طیفی نیز ... بیشتر روش های متعددی برای استخراج اطلاعات از داده های ابرطیفی وجود دارند که از آن جمله می توان به روش مشتق گیری از طیف بازتابندگی و استفاده از روش های کدگذاری اشاره کرد. در این تحقیق با مشتق گیری از طیف بازتابندگی، فرکانس های پایین طیف- که عموتاً دارای اطلاعات مفیدی نیستند- حذف گردیده و همپوشانی بین مناطق جذبی از بین رفته و تباین طیفی نیز بالاتر برده شده است. دیگر اینکه استفاده از کدگذاری طیفی باعث افزایش سرعت پردازش داده ها گردیده که برای پردازش داده های حجیم ابرطیفی بسیار مناسب است. در این تحقیق ابتدا با استفاده از تابع رگرسیون چندگانه نویز موجود در داده ها کاهش یافته و سپس با مشتق گیری از طیف داده های اصلی و داده های کتابخانه طیفی یا داده های آموزشی، طیف مشتق به دست آمده است. پس از آن با دو روش کدگذاری، طیف مشتق کدگذاری شد، سپس با استفاده از معیار شباهت AVD کدهای داده اصلی و داده های آموزشی با همدیگر مقایسه شدند و یک روش برای طبقه بندی داده های ابرطیفی به نام SDCM معرفی گردید. برای ارزیابی نتایج، دو سری داده شبیه سازی شده و یک سری داده واقعی به کار رفت و روش ارائه شده با سه روش کدگذاری SPAM و SDFC و SFBC مقایسه شد. نتایج دقت کلی برای داده های واقعی روش های کدگذاری SPAM، SDFC و SFBC به ترتیب 38/71 و 15/74 و 58/68 درصد و دقت کلی روش SDCM، 32/86 درصد به دست آمد، که پس از استفاده از فیلتر مکانی دقت کلی به 64/90 درصد افزایش یافت. این خود حاکی از مؤثر بودن روش ارائه شده برای طبقه بندی داده های ابرطیفی در قیاس با روش های کدگذاری ذکر شده است.

ارزیابی و توسعه الگوریتم معاوضه پیکسلی به منظور تهیه نقشه پوشش اراضی در سطح زیرپیکسل با استفاده از تصاویر چندطیفی

میلاد نیرومند جدیدی؛ محمودرضا صاحبی صاحبی؛ مهدی مختارزاده

دوره 5، شماره 1 ، تیر 1392

چکیده

تصاویر سنجش از دور معمولاً به صورت ترکیبی از پیکسل‌های خالص و مخلوط‌اند. در روش‌های طبقه‌بندی سخت، پیکسل‌های مخلوط به کلاس دارای بیشترین اطمینان تعلق نسبت داده می‌شوند. بدین ترتیب به علت تک‌برچسبی بودن نتایج طبقه‌بندی سخت، اطلاعات در سطح زیرپیکسل نادیده گرفته می‌شود. روش‌های طبقه‌بندی نرم که برای حل این مشکل شکل گرفته‌اند، ... بیشتر تصاویر سنجش از دور معمولاً به صورت ترکیبی از پیکسل‌های خالص و مخلوط‌اند. در روش‌های طبقه‌بندی سخت، پیکسل‌های مخلوط به کلاس دارای بیشترین اطمینان تعلق نسبت داده می‌شوند. بدین ترتیب به علت تک‌برچسبی بودن نتایج طبقه‌بندی سخت، اطلاعات در سطح زیرپیکسل نادیده گرفته می‌شود. روش‌های طبقه‌بندی نرم که برای حل این مشکل شکل گرفته‌اند، برآورد سهم کلاس‌های مختلف را برای هر یک از پیکسل‌ها فراهم می‌آورند. البته این نوع طبقه‌بندی‌کننده‌ها هیچ‌گونه اطلاعاتی را در مورد آرایش مکانی کلاس‌های مختلف در داخل پیکسل‌ها ارائه نمی‌کنند. الگوریتم معاوضه پیکسلی با استفاده از نتایج طبقه‌بندی نرم و براساس بیشینه کردن وابستگی مکانی زیرپیکسل‌ها، امکان تهیه نقشه پوششی را در سطح زیرپیکسل فراهم می‌سازد. الگوریتم پایه این روش برای حالت باینری است. در تحقیق حاضر به منظور تولید نقشه پوششی، الگوریتم باینری معاوضه پیکسلی برای حالت چندمتغیری ایجاد گردیده و دقت این الگوریتم در دو حالت مستقل از خطای طبقه‌بندی نرم و وابسته به آن مورد ارزیابی قرار گرفته است. به‌علاوه، تأثیر پارامترهای مختلف ـ مانند ضریب بزرگنمایی، سطح همسایگی و تابع وزن ـ نیز در عملکرد این الگوریتم بررسی شده است. براساس نتایج تحقیق، دقت کلی الگوریتم معاوضه پیکسلی، بسیار وابسته به دقت ورودی الگوریتم (نتایج طبقه‌بندی نرم است. دستاورد دیگر تحقیق، این بود که مشخص گردید با افزایش ضریب بزرگنمایی، دقت الگوریتم کاهش می‌یابد. دیگر اینکه سطح همسایگی دوم و توابع معکوس فاصله و مجذور معکوس فاصله، بیشترین دقت را به همراه دارند. با در نظر گرفتن ضریب بزرگنمایی کمتر از 5، دقت کلی الگوریتم در فرایند بهینه‌سازی آرایش مکانی زیر پیکسل‌ها بیشتر از 90 درصد برآورد گردید.

سامانه توصیه گر مبتنی بر WEB GIS جهت برنامه ریزی گردشگری

زهرا بهاری سجهرود؛ محمد طالعی؛ علی منصوریان؛ وحید بهاری سجهرود

دوره 5، شماره 3 ، آذر 1392

چکیده

انتخاب جاذبه‌های گردشگری و تعیین بهترین مسیر برای بازدید از آنها، گام اصلی در برنامه‌ریزی گردشگری به‌شمار می‌آید. در مقالة حاضر یک سامانه توصیه‌گر گردشگری شخصی تحت وب طراحی و پیاده‌سازی گردید که برنامه‌ریزی گردشگری را برای هر فرد مطابق با علایق و اولویت‌های او در محدوده زمانی مشخص انجام می‌دهد. مزیت اصلی این سامانه توجه همزمان ... بیشتر انتخاب جاذبه‌های گردشگری و تعیین بهترین مسیر برای بازدید از آنها، گام اصلی در برنامه‌ریزی گردشگری به‌شمار می‌آید. در مقالة حاضر یک سامانه توصیه‌گر گردشگری شخصی تحت وب طراحی و پیاده‌سازی گردید که برنامه‌ریزی گردشگری را برای هر فرد مطابق با علایق و اولویت‌های او در محدوده زمانی مشخص انجام می‌دهد. مزیت اصلی این سامانه توجه همزمان آن به علایق کاربر، مسیر و مدیریت زمانی در برنامه‌ریزی گردشگری است. در ساخت این سامانه از تلفیق روش‌های مبتنی بر سامانه حامی تصمیم‌گیری مکانی و توابع تحلیل مکانی و همچنین از فناوری‌های مختلف برای تحت وب قراردادن آن استفاده گردید. در این پژوهش ابتدا مکان‌های گردشگری مطابق با علایق گردشگر با استفاده از یکی از روش‌های تصمیم‌گیری چندصفته به نام Topsis رتبه‌بندی شد، سپس با استفاده از روش k-means مکان‌های گردشگری منتخب به تعداد روزهای بازدید دسته‌بندی گردید و برای هر روز از بازدید برنامه‌ریزی روزانه با استفاده از مسئله فروشنده دوره‌گرد (TSP) انجام شد. به‌منظور ارزیابی، این سامانه برای مکان‌های گردشگری منطقه 1 شهر تهران پیاده‌سازی گردید. نتایج اجرا نشان می‌دهد که این سامانه با انتخاب جاذبه‌های گردشگری مطابق با علایق کاربر و محدوده‌های زمانی موجود و تعیین بهترین مسیر برای بازدید از مکان‌ها و همچنین با در اختیار قرار دادن اطلاعات مختلف دربارة مکان‌های گردشگری، کمک شایانی به گردشگران می‌کند.

بررسی تغییرات کاربری اراضی پایین‌دست سد کجکی حوضه هیرمند افغانستان با استفاده از طبقه‌بندی‌کنندة بیشترین شباهت، درخت تصمیم‌گیری و ماشین‌های بردار پشتیبان

محمدرضا حاجی حسینی؛ حمیدرضا حاجی حسینی؛ مهران شایگان؛ سعید مرید؛ جبار وطن‌فدا؛ مرحوم علیرضا نجفی

دوره 5، شماره 4 ، اسفند 1392

چکیده

کاهش آورد رودخانه مرزی هیرمند از افغانستان به ایران از چالش‌های همیشگی مدیریت منابع آب در شرق کشور بوده که در سال‌های اخیر تشدید شده است. توسعة کشاورزی در پایین‌دست سد کجکی (در حوضه آبریز رودخانه هیرمند) در افغانستان و خشکسالی اخیر از دلایل کم‌شدن آب این رودخانه به شمار می‌آید. در مقالة حاضر به‌طور کمّی به این موضوع پرداخته می‌شود ... بیشتر کاهش آورد رودخانه مرزی هیرمند از افغانستان به ایران از چالش‌های همیشگی مدیریت منابع آب در شرق کشور بوده که در سال‌های اخیر تشدید شده است. توسعة کشاورزی در پایین‌دست سد کجکی (در حوضه آبریز رودخانه هیرمند) در افغانستان و خشکسالی اخیر از دلایل کم‌شدن آب این رودخانه به شمار می‌آید. در مقالة حاضر به‌طور کمّی به این موضوع پرداخته می‌شود و برای این منظور کاربری اراضی دشت هلمند افغانستان با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای بررسی شده است. به‌خاطر اهمیت نوع الگوریتم انتخاب‌شده در تهیه تصاویر طبقه‌بندی‌شده، سه الگوریتم بیشترین شباهت (MLC)، درخت تصمیم‌گیری (DT) و ماشین‌های بردار پشتیبان (SVM) ارزیابی شده‌اند. از مشکلات عمده در انجام آزمون‌ها، تهیة نمونه‌های آموزشی از افغانستان است؛ بدین منظور از نقشه‌های FAO، نقشه‌های اطلس کاربری اراضی افغانستان، نقشه‌های مرکز سازمان زمین‌شناسی امریکا و تصاویر Google Earth کمک گرفته شد. با توجه به تصاویر موجود، دورة 20‌سالة اخیر در سه تاریخ 1990، 2001 و 2011 میلادی مربوط به ماهواره لندست (ETM+ TM,) در نظر گرفته شد و از هر سه روش جواب‌های نسبتاً مشابهی به‌دست آمد. نقشه‌های حاصل از الگوریتم‌های فوق با ضریب کاپا و دقت کلی ارزیابی شدند و دقت مناسبی داشتند. نتایج تغییرات کاربری اراضی نشان می‌دهند که مجموع کل کشت محصولات آبی در منطقه، حدود 62 درصد افزایش یافته، به‌طوری‌که مقدار آن از رقم 103 هزار هکتار در سال 1990، به حدود 122 هزار هکتار در سال 2001 و به حدود 167 هزار هکتار در سال 2011 رسید که مؤید تأثیر قطعی آن بر کاهش رواناب ورودی از رودخانه هیرمند به کشور است. با وجود نتایج نزدیک روش‌ها، طبقه‌بندی درخت تصمیم‌گیری کارآمدی بیشتری از لحاظ اتکای کمتر به نمونه‌های آموزشی از خود نشان داد.

کاربرد داده‌های مریس در تخمین عمق شفافیت در دریای خزر با روش‌های رگرسیون خطی تک‌متغیره و چندمتغیره

حمید طاهری شهرآئینی

دوره 6، شماره 1 ، تیر 1393

چکیده

عمق سکی یکی از شاخص‌های شفافیت پهنه‌های آبی است. در پژوهش حاضر برای نخستین بار مدل‌های رگرسیونی خطی تک‌متغیره و چندمتغیره به‌منظور پایش عمق سکی در دریای خزر با استفاده از تصاویر مریس شرح و بسط داده شده است. برخلاف مطالعات گذشته، در این تحقیق مدل‌ها آزمون می‌شوند تا دقت واقعی آنها در پایش عمق سکی مشخص گردد. اندازه‌گیری‌های میدانی ... بیشتر عمق سکی یکی از شاخص‌های شفافیت پهنه‌های آبی است. در پژوهش حاضر برای نخستین بار مدل‌های رگرسیونی خطی تک‌متغیره و چندمتغیره به‌منظور پایش عمق سکی در دریای خزر با استفاده از تصاویر مریس شرح و بسط داده شده است. برخلاف مطالعات گذشته، در این تحقیق مدل‌ها آزمون می‌شوند تا دقت واقعی آنها در پایش عمق سکی مشخص گردد. اندازه‌گیری‌های میدانی عمق سکی که شامل 25 دادة مدل‌ساز و 12 داده آزمون است، در 25 گشت دریایی طی تیرماه تا آبان ماه سال 1384 در بخش جنوبی دریای خزر انجام شد. در این تحقیق از 25 تصویر سنجندة مریس در بازة زمانی اندازه‌گیری‌های میدانی استفاده شد. در رگرسیون تک‌متغیره، همبستگی بین عمق سکی و داده‌های بازتابش طیفی و نسبت آنها بررسی شد و روابطی که بیشترین همبستگی را داشتند انتخاب شدند. سپس با استفاده از داده‌های مدل‌ساز، بهترین مدل‌های خطی تک‌متغیره بین عمق سکی و پارامترهای بازتابشی ارائه و آزمون شد. مدل‌‌های رگرسیونی چندمتغیرة مناسب به‌کمک آمارة CP مالوز تعیین شدند و از میان آنها بهترین مدل با کمک داده‌های آزمون مشخص شد. نتایج نشان داد که جواب‌های مدل‌سازی چندمتغیره از مدل‌های تک‌متغیره بهتر و در مقایسه با دیگر مطالعات دارای ضریب همبستگی بیشتری است. در بهترین مدل چندمتغیره از داده‌های بازتابش در طول موج‌های 412، 510، 560، 681 و 779 نانومتر استفاده می‌شود و ضریب همبستگی و درصد خطای این مدل به ترتیب 7/0 و 7/37 درصد است. در نهایت نقشه‌های عمق سکی در دریای خزر از تصاویر مریس به کمک مدل مذکور استخراج شدند.

شبیه‌سازی پویایی جمعیت به‌منظور مدل‌سازی جدایی‌گزینی سکونتی با استفاده از مدل‌های عامل‌مبنا و GIS

نفیسه محمدی

دوره 6، شماره 2 ، آبان 1393

چکیده

در مقالة حاضر به‌منظور بررسی کاربرد مدل‌های عامل‌مبنا در شبیه‌سازی پدیدة جدایی‌گزینی سکونتی، مدلی رستری با ترکیب GIS و تکنیک‌های Agent-Based و برمبنای نظریة Schelling ارائه شد و روی داده‌های ناحیه‌ای از تهران ارزیابی گردید. با مطالعة سوابق، دلایل و روند شکل‌گیری این پدیده در شهرهای مختلف دنیا و تهران، نوع غالب جدایی‌گزینی در تهران اجتماعی ... بیشتر در مقالة حاضر به‌منظور بررسی کاربرد مدل‌های عامل‌مبنا در شبیه‌سازی پدیدة جدایی‌گزینی سکونتی، مدلی رستری با ترکیب GIS و تکنیک‌های Agent-Based و برمبنای نظریة Schelling ارائه شد و روی داده‌های ناحیه‌ای از تهران ارزیابی گردید. با مطالعة سوابق، دلایل و روند شکل‌گیری این پدیده در شهرهای مختلف دنیا و تهران، نوع غالب جدایی‌گزینی در تهران اجتماعی ـ اقتصادی تشخیص داده شد. در فرض اولیه، افراد جامعه به چهار گروه اجتماعی ـ اقتصادی تقسیم شدند و برای هر یک از آنها ویژگی‌ها و رفتارهایی تعیین شد. پارامترهای مؤثر بر جدایی‌گزینی در قالب مجموعه‌ای از عوامل اقتصادی، اجتماعی و محیطی با روش AHP وزن‌دهی شدند و میزان تأثیر آنها در تصمیم‌گیری‌های هر گروه تعیین گردید. نقشه‌های مربوط به هر شاخل در محیط ArcGIS تولید و طبق سلسله‌مراتب چینش‌ زیرمعیارها با یکدیگر تلفیق شدند. مدل پیشنهادی با برنامه‌نویسی در محیط Netlogo تکمیل شد. اطلاعات مکانی در قالب نقشه‌های تولید‌شده، در محیط Netlogo فراخوانی و آنالیزهای مربوط به تصمیم‌گیری‌ عامل‌ها در قالب توابع موجود در این محیط انجام شد. الگوی جدایی‌گزینی در منطقة مطالعه‌شده در بازة سال‌های 1365 تا 1385 شبیه‌سازی شد. تأثیر دو پارامتر مهم شعاع همسایگی و سطح رضایت عامل‌ها در این الگو بررسی شد و مدل با استفاده از این دو و پارامترهای دیگری چون نرخ رشد جمعیت، اندازة پیکسل‌ها، قیمت املاک، تعداد عامل‌ها، سهم هر گروه از عامل‌ها از کل جمعیت، مقادیر عدم‌تجانس گروه‌های مختلف نسبت به هم و پرستیژ محله‌ها کالیبره شد. اعتبارسنجی مدل به‌روش تعیین درصد پیکسل‌های صحیح برآورد‌شده انجام گرفت و صحتی معادل 5/62 درصد را نشان داد. کلید‌واژه‌ها: جدایی‌گزینی سکونتی، مدل عامل‌مبنا، شبیه‌سازی.

تعیین پتانسیل ژئوئید با استفاده از داده‌های ارتفاع‌سنجی ماهواره‌ای و GRACE

سیدروح‌الله عمادی؛ مهدی نجفی علمداری

دوره 3، شماره 1 ، آذر 1390

چکیده

هدف اصلی از این مقاله، تعیین پتانسیل ژئوئید با استفاده از داده‌های ماهوارة ارتفاع‌سنجی، Jason-2 و ماهواره GRACE است. مراحل انجام تحقیق حاضر براساس الگوریتم زیر است: 1) تهیه 80 دوره، در حدود 27 ماه،‌ داده‌های خام ماهواره ارتفاع‌سنجی Jason-2؛ 2) انجام تصحیحات لازم نظیر: جزر و مدی، اتمسفریک و دستگاهی بر روی داده‌های خام به‌منظور تعیین ارتفاع ... بیشتر

دوره 15 (1402)

دوره 14 (1401)

دوره 13 (1400)

دوره 12 (1399)

دوره 11 (1398)

دوره 10 (1397)

دوره 9 (1396)

دوره 8 (1395)

دوره 7 (1394)

دوره 6 (1393)

دوره 5 (1392)

دوره 4 (1391)

دوره 3 (1390)

دوره 2 (1389)

دوره 1 (1388)

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده