سعید مجرد
چکیده
منطقة مورد مطالعه در نیمة شمال‌شرق نیریز در استان فارس واقع شده است. ازنظر زمین‌شناسی ساختاری، منطقة مورد مطالعه در زون سنندج‌ـ سیرجان و با روند عمومی شمال‌غرب‌ـ جنوب‌شرق قرار دارد. واحدهای زمین‌شناسی را واحدهای آهکی، سریسیت‌ـ کلریت شیست و آمفیبولیتی تشکیل میدهند. در این پژوهش، از تصاویر سنجندة استر (ASTER) و داده‌های مغناطیس‌سنجی ...
بیشتر
منطقة مورد مطالعه در نیمة شمال‌شرق نیریز در استان فارس واقع شده است. ازنظر زمین‌شناسی ساختاری، منطقة مورد مطالعه در زون سنندج‌ـ سیرجان و با روند عمومی شمال‌غرب‌ـ جنوب‌شرق قرار دارد. واحدهای زمین‌شناسی را واحدهای آهکی، سریسیت‌ـ کلریت شیست و آمفیبولیتی تشکیل میدهند. در این پژوهش، از تصاویر سنجندة استر (ASTER) و داده‌های مغناطیس‌سنجی زمینی، به‌منظور پتانسیل‌یابی و شناسایی نواحی امیدبخش دگرسانی و تحلیلی بر سیستم حاکم کانیزایی آهن‌دار در منطقة مورد مطالعه، استفاده شده است. علاوه‌براین، روش‌های ترکیب رنگی کاذب، نسبت‌گیری باندی و تحلیل مؤلفة اصلی روی داده‌های استر به‌کار رفت و مناطق دارای کانیزایی آهن‌دار و دگرسانی‌های هیدروکسیدهای آهن مشخص شدند. با استفاده از پردازش‌های کمّی و کیفی داده‌های مغناطیس‌سنجی زمینی، نقشه‌های باقی‌ماندة مغناطیسی، نقشة برگردان‌به‌قطب، ادامة فراسو، مشتق قائم مرتبة اول، زاویة کجی (نقشة تیلت)، سیگنال تحلیلی در منطقة مورد مطالعه تهیه شد. در نهایت و پس از تمامی پردازش‌های دورسنجی و مغناطیس‌سنجی زمینی، چهار آنومالی کانیزایی آهن‌دار امیدبخش در این منطقه شناسایی شد. برای اعتبارسنجی این نتایج، حدود 52 نمونه از منطقه برداشت شد و نمونه‌ها به‌روش XRD تجزیه شدند. پنج گمانة حفاری، تا عمق حدود 140متری از سطح زمین، انجام شد که با نتایج حاصل از پردازش‌های صورت‌گرفته مطابقت و همخوانی کامل دارند. به همین دلیل، استفاده از روش‌های یاد‌شده برای دسترسی به نتایج مناسب‌تر، به‌منظور انطباق نتایج داده‌ها با هم، ضروری به‌نظر می‌رسد.
سعید مجرد؛ علی نجاتی کلاته؛ حمید آقاجانی
چکیده
پیدایش و گسترش ابزارهای پیشرفته سنجش از دور و ژئوفیزیک در زمینه اکتشاف منابع معدنی در دهه‌های اخیر، نشان‌دهنده اهمیت این صنعت است. در این پژوهش، از سنجنده‌هایETM+، ASTER، داده‌های‌هایپریون EO-1 و داده‌های مغناطیس‌سنجی هوابرد به صورت همزمان به‌منظور پتانسیل‌یابی منابع معدنی، پهنه‌بندی نواحی دگرسانی و شناسایی بخش‌های پنهان کانیزایی ...
بیشتر
پیدایش و گسترش ابزارهای پیشرفته سنجش از دور و ژئوفیزیک در زمینه اکتشاف منابع معدنی در دهه‌های اخیر، نشان‌دهنده اهمیت این صنعت است. در این پژوهش، از سنجنده‌هایETM+، ASTER، داده‌های‌هایپریون EO-1 و داده‌های مغناطیس‌سنجی هوابرد به صورت همزمان به‌منظور پتانسیل‌یابی منابع معدنی، پهنه‌بندی نواحی دگرسانی و شناسایی بخش‌های پنهان کانیزایی معدنی از شمال‌شرقی مشکین‌شهر تا نواحی شمال‌غربی شهرستان سراب استفاده‌شده است. با استفاده از داده‌های مغناطیسی هوابرد، نقشه برگردان به قطب شده، نقشه مشتق قائم، نقشه زاویه کجی، نقشه گرادیان افقی کل، نقشه سیگنال تحلیلی و نقشه ادامه فراسو تا ارتفاع 1000 متری از سطح زمین برای منطقه مورد مطالعه تهیه شده است. همچنین با استفاده از داده‌های دورسنجی روش‌های نقشه‌برداری زاویه طیفی، آنالیز مولفه اصلی به ترتیب به عنوان روش‌های طیف مبنا و آمار پایه و روش فیلتر تطبیقی ترکیبی تعدیل شده برای منطقه مورد مطالعه تهیه و مورد بررسی قرار گرفته است. با توجه به شواهد زمین‌شناسی و نتایج حاصل از این پژوهش، اعم از چشمه‌های آب‌گرم، گسل‌های فعال و فراوان و گنبدهای ولکانیکی، دگرسانی‌ها و مناطق مستعد که دارای پتانسیل بالایی از منابع معدنی هستند، شناسایی و ارزیابی شدند. دگرسانی‌های سیلیسی و کائولینیتی در شمال مشکین‌شهر، در نیمه شمال غربی سبلان (دره موئیل) و در شمال‌غربی سراب از مهم‌ترین آنومالی‌های معدنی در این منطقه محسوب میشوند که با معادن فعال سیلیس، کائولن، سرب و مس در منطقه مورد مطالعه انطباق کامل دارند در نهایت از تمامی محدوده‌های پتانسیل‌یابی در منطقه مورد مطالعه، نمونه و آنالیز XRD تهیه شد که نتایج روشها با یکدیگر همخوانی و مطابقت کاملی دارند. به همین دلیل استفاده از روش‌های یاد‌شده برای دسترسی به نتایج مناسب‌تر، برای انطباق نتایج داده‌ها با هم ضروری به‌نظر می‌رسد.
مجید هاشمی تنگستانی؛ سمیرا شایگان پور
چکیده
قابلیت‌های ویژه داده‌های ماهواره‌ای، در تامین اطلاعات از مواد سطحی زمین، امکان تهیه نقشه‌های زمین‌شناسی را فراهم می‌کند و در این راستا، توان تفکیک طیفی و مکانی داده‌های مورد استفاده، دو ویژگی اساسی آنها در تعیین میزان دقت و درستی نقشه‌ها است. در این پژوهش، دسته داده‌های استر و سنتینل2، به‌دلیل ...
بیشتر
قابلیت‌های ویژه داده‌های ماهواره‌ای، در تامین اطلاعات از مواد سطحی زمین، امکان تهیه نقشه‌های زمین‌شناسی را فراهم می‌کند و در این راستا، توان تفکیک طیفی و مکانی داده‌های مورد استفاده، دو ویژگی اساسی آنها در تعیین میزان دقت و درستی نقشه‌ها است. در این پژوهش، دسته داده‌های استر و سنتینل2، به‌دلیل توان تفکیک طیفی و مکانی بالا، در آشکارسازی واحدهای سنگی کمپلکس سوریان، در شمال شرق فارس بکار گرفته شده‌اند. کمپلکس دگرگون شده رسوبی- آتشفشانی سوریان، بخشی از کمربند سنندج- سیرجان جنوبی در بوانات استان فارس است. بررسی سیماهای طیفی نمونه‌های صحرایی که در دانشگاه شهید چمران اهواز انجام شد و همچنین طیف‌های استخراج شده از تصویر، نشان می‌دهد که گروه‌های عاملی اصلی تعیین‌کننده رفتارهای طیفی در منطقه، شامل Fe2+، Fe3+، CO3، Al-OH، Mg-OH و Fe-OH است که براساس مطالعات کانی‌شناسی، می‌توان آنها را به کانی‌های کلریت، موسکویت، اپیدوت، آمفیبول، کلسیت و هماتیت نسبت داد که مطالعه مقاطع میکروسکوپی نیز، رخداد آنها را تایید می‌کند. برای آشکارسازی واحدهای سنگی منطقه از روش‌های نسبت‌گیری باندی ، و بر روی 9 باند بازتابی سنجنده استر و روش تحلیل مولفه‌های اصلی بر روی 9 باند سنتینل 2 و استر استفاده شد. این پردازش‌ها توانست، واحدهای سنگی کلریت- اپیدوت شیست، کالک شیست، میکاشیست و همچنین دایک‌های دیابازی و کوارتزیتی را تفکیک کند. مقایسه نتایج این تحقیق، با مشاهدات میدانی و نتایج بدست آمده از مطالعات آزمایشگاهی، نشان داد که استفاده همزمان داده‌های استر و سنتینل-2 و روش‌های پردازش بکار رفته، می‌تواند در تفکیک واحدهای سنگی یک کمپلکس دگرگونی – رسوبی - آتشفشانی موفق باشد.
شعله ملکشاهی؛ ایرج رسا؛ نعمت الله رشیدنژاد عمران؛ محمد لطفی
دوره 10، شماره 4 ، اردیبهشت 1397، ، صفحه 1-26
چکیده
تفکیک و به نقشه درآوردن زون‌های دگرسانی در اکتشاف تیپهای مس پورفیری از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. به منظور بارزسازی این زون‌های دگرسان از داده‌های ماهواره ترا سنجنده استر استفاده شده است. محدوده سرکوه در کمربند ماگمایی ارومیه-دختر و نیز کمربند کانی زایی دهج- ساردوئیه قرار دارد. عمده رخنمونهای سنگی موجود در این محدوده را ...
بیشتر
تفکیک و به نقشه درآوردن زون‌های دگرسانی در اکتشاف تیپهای مس پورفیری از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. به منظور بارزسازی این زون‌های دگرسان از داده‌های ماهواره ترا سنجنده استر استفاده شده است. محدوده سرکوه در کمربند ماگمایی ارومیه-دختر و نیز کمربند کانی زایی دهج- ساردوئیه قرار دارد. عمده رخنمونهای سنگی موجود در این محدوده را رخنمونهای مربوط به ترشیری تشکیل میدهند. این رخنمون‌ها شامل نهشتههای آتشفشانی مربوط به ائوسن و نیز تودههای نفوذی بعد از ائوسن به همراه سنگهای هورنفلسی شده هستند. نهشتههای آتشفشانی که عمدتاً ترکیب آندزیتی دارند به صورت نهشتههای ولکانوکلاستیکی و نیز گدازهای دیده میشوند. در محدوده سرکوه تودههای نفوذی متعددی شناسایی شده است. توده گرانیتی- گرانودیوریتی ممزار گسترده‌ترین توده موجود در محدوده سرکوه است. تودههای گرانودیوریتی - کوارتز دیوریتی سرکوه پورفیری و نیز توده میکرودیوریت پورفیری در محدوده سرکوه رخنمون دارند که میزبان کانی زایی مس پورفیری و دگرسانی‌های همراه هستند. در این منطقه، هاله‌های دگرسانی مختلفی وجود دارد که شامل پتاسیک، پروپیلیتیک، فیلیک، آرژیلیکی، سیلیسی و آغشتگی‌های ثانویه به اکسید هیدروکسیدهای آهن بوده و با پردازش ماهواره ترا سنجنده استر بارزسازی شدند. برای تفکیک کانی‌های شاخص مرتبط با دگرسانی‌های مس، از روش‌های تصاویر ترکیب رنگی کاذب، نسبت باندی، ترکیب رنگی کاذب حاصل از نسبت باندی و روش‌های آنالیز طیفی ) Matched Filtering، Ls-fit ( کانیزایی استفاده شد. در دگرسانی آرژیلیک، اکسیدهای آهن و پروپیلیتیک از روش‌های Matched Filtering، Ls-fit و روش نسبت باندی استفاده شده که از بین این روشها، الگوریتم MF و نسبت باندی نتایج بهتری داشت. در تفکیک دگرسانی‌های فیلیک، روش نسبت باندی و دگرسانی سیلیسی در منطقه با روش‌های ذکر شده جواب نداده است. با توجه به بررسی‌های کانی‌شناسی از طریق مطالعات میکروسکوپی، نمونه‌های منطقه سرکوه در دگرسانی پتاسیک حاوی کوارتز + فلدسپار پتاسیک + بیوتیت + مگنتیت+ سولفید ها + سریسیت است، کانی‌های موجود در دگرسانی پروپیلیتیک شامل کلسیت + کلریت + اپیدوت + اکتینولیت + سریسیت + پیریت در محیط پیرامونی استوک و سنگهای آتشفشانی اطراف است و کانی‌های موجود در دگرسانی فیلیک هم شامل سریسیت و کوارتز است. نتایج به دست آمده از پردازش تصاویر ماهواره‌ای با نتایج حاصل از آنالیز XRD مطابقت دارد. مجموعه هاله‌های دگرسان با بازید صحرایی، منطقه‌بندی نسبتاً منظمی با روند شمال‌شرق- جنوب‌غرب با مرکزیت توده نفوذی سرکوه پورفیری را نشان میدهند.
محمدحسن احمدی؛ غلامحسین شمعانیان؛ شعبان شتایی
دوره 6، شماره 1 ، تیر 1393
چکیده
سامانة اپی‌ترمال مطرآباد واقع در 30 کیلومتری جنوب‌غرب بجستان در مجموعه‌ای از سنگهای آتشفشانی حدواسط تا اسیدی واقع شده است. کانی‌سازی به‌صورت رگه‌ها، رگچه‌های نامنظم و برش‌های گرمابی نمایان می‌شود. دگرسانی گرمابی در اطراف رگه‌ها شکل می‌گیرد و شامل مجموعه‌های سیلیسی (5
بیشتر
سامانة اپی‌ترمال مطرآباد واقع در 30 کیلومتری جنوب‌غرب بجستان در مجموعه‌ای از سنگهای آتشفشانی حدواسط تا اسیدی واقع شده است. کانی‌سازی به‌صورت رگه‌ها، رگچه‌های نامنظم و برش‌های گرمابی نمایان می‌شود. دگرسانی گرمابی در اطراف رگه‌ها شکل می‌گیرد و شامل مجموعه‌های سیلیسی (5
مینا شمس؛ محمد رضا مباشری؛ سید باقر فاطمی
دوره 6، شماره 1 ، تیر 1393
چکیده
سطوح برفی در طول زمان تغییرات زیادی می‌یابند و در نتیجه برای پایش آنها به استفاده از تصاویری با قدرت تفکیک زمانی نسبتاً بالا نیاز است. برای این منظور، سنجندة MODIS مستقر روی ماهواره‌های Terra/Aqua مناسب به نظر می‌رسد. پارامترهای گوناگونی بر دقت برآورد سطح پوشش برف (SCS) تأثیر می‌گذارند که توپوگرافی سطح (شیب و جهت شیب) یکی از آنهاست. قدرت تفکیک ...
بیشتر
سطوح برفی در طول زمان تغییرات زیادی می‌یابند و در نتیجه برای پایش آنها به استفاده از تصاویری با قدرت تفکیک زمانی نسبتاً بالا نیاز است. برای این منظور، سنجندة MODIS مستقر روی ماهواره‌های Terra/Aqua مناسب به نظر می‌رسد. پارامترهای گوناگونی بر دقت برآورد سطح پوشش برف (SCS) تأثیر می‌گذارند که توپوگرافی سطح (شیب و جهت شیب) یکی از آنهاست. قدرت تفکیک مکانی پایین تصاویر MODIS و وجود پیکسل‌های مختلط، دقت برآورد SCS با استفاده از این تصاویر را کم می‌کند. در پژوهش حاضر، نتایج SCS حاصل از تصاویر MODIS، از طریق مقایسه با تصاویر دارای قدرت تفکیک مکانی متوسط مانند ASTER واقع بر سکوهای مشابه MODIS، ارزیابی می‌شود. در این پژوهش شاخص NDSI برگرفته از MODIS و ASTER در مناطقی با شیب 20 تا 50 درصد مقایسه گردید و دو مدل MODMASTER و MODFASTER برای بهبود دقت تخمین SCS به‌وسیلة MODIS ایجاد شد. نتایج به‌دست‌آمده از MODMASTER، نشانگر پارامتر همبستگی (R2) با شاخص برف مشابه MODIS به‌میزان تقریباً 76 درصد و RMSE در حدود 047/0 است. در مدل MODFASTER، که برای تخمین کسر پوشش برف در هر پیکسل ایجاد شده، پارامتر همبستگی (R2) درحدود 75 درصد و RMSE درحدود 09/0 در مقایسه با کسر پوشش برف محاسبه‌شده به‌وسیلة ASTER است. مقایسة نتایج حاصل از این پژوهش با مقادیر به‌دست‌آمده از سایر پژوهش‌ها نشان‌دهندة بهبود در برآورد سطح پوشیده‌شده از برف است.
زهره ابراهیمی خسفی؛ سیدرشید فلاح شمسی؛ مزدا کمپانی زارع؛ محسن ابراهیمی خوسفی؛ محمدرضا اختصاصی؛ سید زین العابدین حسینی
دوره 2، شماره 1 ، تیر 1389
چکیده
پایش و مدیریت شوری، از مهم ترین موضوعات زیست محیطی به ویژه در مناطق خشک و نمیه خشک است. به منظور دستیابی به این هدف بهره گیری از ابزارهای نو مانند سنجش از دور اجتناب ناپذیر است. هدف از این مطالعه برآورد مولفه های شوری خاک (کلر، سولفات و هدایت الکتریکی) با استفاده از تبدیل طیفی تصاویر ETM+ و ASTER به رادیانس و بازتابش سطحی در محدوده کویر ابرکوده ...
بیشتر
پایش و مدیریت شوری، از مهم ترین موضوعات زیست محیطی به ویژه در مناطق خشک و نمیه خشک است. به منظور دستیابی به این هدف بهره گیری از ابزارهای نو مانند سنجش از دور اجتناب ناپذیر است. هدف از این مطالعه برآورد مولفه های شوری خاک (کلر، سولفات و هدایت الکتریکی) با استفاده از تبدیل طیفی تصاویر ETM+ و ASTER به رادیانس و بازتابش سطحی در محدوده کویر ابرکوده در منطقه ای به وسعت 4/87 کیلومتر مربع است. بدین منظور از تصاویر ماهواره ای ETM+ (اکتبر 2002 ) و ASTER (ژوئن 2006) و همچنین نتایج آنالیز شیمیایی مربوط به 29 نمونه خاک برداشت دشه درمطالعات میدانی در ژوئن 2006 استفاده شده است. در ابتدا، پس از تصحیح هندسی تصاویر، با اعمال تبدیل های طیفی بر روی تصاویر، به تخمین مولفه های شوری خاک در یک مدل همبستگی گام به گام اقدام شده است. سپس مدل های تخمین با استفاده از معیارهای خطای نسبی و تخمین و تایید، مجذور میانگین مربعات خطا، ضریب همبستگی و ضریب کارایی مورد ارزیابی قرار گرفته و با نتایج به دست آمده از 9 نمونه برداشت شده زمینی به عنوان نمونه شاهد مستقل، اعتبار سنجی شده اند. نتایج این تحقیق نشان داد که تاثیر تبدیل های مذکور بر ارتقای معیارهای مدل همبستگی دریون های مختلف متفاوت است و نشان از بهبود دقت نتایج مدل های برآورد مولفه های شوری خاک (به عنوان مثال، 35 درصد افزایش در برآورد مقدار کلر به وسیله سنجیده ETM+ و 10 درصد افزایش در برآورد مقدار EC از طریق سنجنده ASTER)، پس از تبدیل مقادیر ثبت شده به وسیله سنجنده به بازتابش سطحی دارد؛ و اهمیت بازتابش سطحی را در این گونه محاسبات نمایان می سازد.
زهرا اکبری
دوره 1، شماره 2 ، شهریور 1388
چکیده
محدوده معدنی باریکا در فاصله 27 کیلومتری شرق شهرستان سردشت، در جنوب استان آذربایجان غربی قرار دارد. کانی‌سازی طلا و نقره باریکا در منتهی‌الیه شمال غربی پهنه ساختاری سنندج ـ سیرجان قرار گرفته است. واحدهای گسترش‌یافته در این منطقه شامل توالی سنگهای آتشفشانی ـ رسوبی زیردریایی دگرگون‌شده به همراه سن کرتاسه است. سنگهای میزبان کانه‌زایی ...
بیشتر
محدوده معدنی باریکا در فاصله 27 کیلومتری شرق شهرستان سردشت، در جنوب استان آذربایجان غربی قرار دارد. کانی‌سازی طلا و نقره باریکا در منتهی‌الیه شمال غربی پهنه ساختاری سنندج ـ سیرجان قرار گرفته است. واحدهای گسترش‌یافته در این منطقه شامل توالی سنگهای آتشفشانی ـ رسوبی زیردریایی دگرگون‌شده به همراه سن کرتاسه است. سنگهای میزبان کانه‌زایی در منطقه باریکا شامل واحد آندزیتی و تراکی ـ آندزیتی است. براساس مطالعات انجام شدة قبلی، کانه‌زایی طلا و نقره در محدوده معدنی باریکا بیشترین شباهت را با کانسارهای ماسیوسولفید غنی از طلا دارد که تحت تأثیر پهنه برشی قرار گرفته است. هدف از این تحقیق، استفاده از فناوری سنجش از دور و انجام آنالیزهای مختلف بر روی داده‌های ماهواره‌ای ASTER ETM, به منظور زون‌بندی تیپهای مختلف آلتراسیونی است. در این تحقیق از روش‌های مختلف پردازش تصویر از جمله روش نسبت باندی، تحلیل مؤلفه اصلی، و پردازش طیفی داده‌های ماهواره‌ای برای تفکیک کانی‌های دگرسانی مرتبط با کانیزایی طلا استفاده شده است. به‌منظور شناسایی مناطق دگرسانی از طیف آزمایشگاهی USGS، طیف تصویر و الگوریتم Match filtering برای بارزسازی مناطق دگرسانی استفاده شد. نتایج حاصل از پردازش تصاویر ماهواره‌ای در محدوده نشان‌دهنده الگوی پراکندگی دگرسانی‌های سریسیتی، کلریتی، کلسیتی، اپیدوتی و اکسید آهن است. دگرسانی سریسیتی با شدت زیاد در مرکز سیستم و کلریتی، کلسیتی و اپیدوتی در اطراف به‌وضوح مشاهده می‌شود. طبق مطالعات صحرایی اکسیدهای آهنی که با دگرسانی سریسیتی همراه‌اند، ناشی از اکسید شدن سولفیدهای موجود در زون‌های کانی‌سازی است. نتایج پردازش تصاویر ماهواره‌ای در این ناحیه مطالعاتی می‌تواند راهنمای مناسبی برای اکتشاف این نوع کانی‌سازی در مناطق مشابه باشد.
