محمد ُسلیمانی لامیانی؛ عامر نیک پور؛ صدیقه لطفی؛ حامد عباسی
چکیده
فرم شهر به دلیل این که بستر تحرکات شهری را در درون خود شکل می‌دهد از اهمیت فراوانی برخوردار است. یکی از مولفه-های کلیدی موثر بر کیفیت فرم شهری نیز دسترسی مناسب به فعالیت‌ها و خدمات شهری است. گسترش رشد افقی کلانشهر تهران در چند دهه اخیر، موجب شده است که بافت و ساختار این شهر به سمت ناپایداری در حرکت باشد که نتیجه آن دسترسی نابرابر و ...
بیشتر
فرم شهر به دلیل این که بستر تحرکات شهری را در درون خود شکل می‌دهد از اهمیت فراوانی برخوردار است. یکی از مولفه-های کلیدی موثر بر کیفیت فرم شهری نیز دسترسی مناسب به فعالیت‌ها و خدمات شهری است. گسترش رشد افقی کلانشهر تهران در چند دهه اخیر، موجب شده است که بافت و ساختار این شهر به سمت ناپایداری در حرکت باشد که نتیجه آن دسترسی نابرابر و نامتوازن شهروندان به نقاط مختلف شهر را به دنبال داشته است. از این رو ساختاریابی شهر به گونه‌ای که نیازمندی‌های شهروندان را در کوتاه‌ترین فاصله از محله سکونت و به آسانی تامین نماید، اهمیت زیادی در برنامه‌ریزی شهری دارد. تحقیق حاضر با هدف بررسی وضعیت فرم و دسترسی محله‌های شهر تهران انجام شده است. داده‌های و اطلاعات لازم از بلوک‌های آماری مرکز آمار، نقشه کاربری اراضی شهر و سایت Open Street Map استخراج شد و برای آنالیز داده‌ها از نرم‌افزارهای GIS و Excel استفاده شد. برای ارزیابی فرم شهری از 3 شاخص اصلی تراکم، اتصال و اختلاط استفاده شد و برای سنجش دسترسی نیز از مدل جاذبه هنسن استفاده گردید. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که محله‌های موجود در بافت مرکزی شهر تهران از فرم پایدارتری در مقایسه با سایر محله‌ها برخوردار هستند و محله‌های غربی تهران از فرم ناپایدار برخوردار هستند. ضریب دسترسی در شهر تهران نیز نشان داد که بخش مرکزی و شمالی شهر از نظر دسترسی در وضعیت مناسب‌تری نسبت به دیگر نواحی شهر قرار دارند. نتایج به دست آمده از آزمون همبستگی نیز نشان داد که رابطه مستقیم و معناداری بین فرم شهری و دسترسی وجود دارد؛ اما میزان همبستگی بین آنها قوی نیست. در این میان از بین شاخص‌های فرم شهری، شاخص تراکم ساختمانی بیشترین میزان همبستگی را با دسترسی شهری دارد.
الهه اکبری
چکیده
برآورد عملکرد محصول و پیش‌بینی آن از طریق مدل‌های رشد گیاه، برای دستیابی به برنامه‌ریزی عملیات زراعی و مدیریت عملکرد محصول، از اهمیت زیادی برخوردار است. برای تخمین پارامترهای مدل شبیه‌سازی گیاه زراعی AquaCrop و تنظیم مدل در سطح منطقه، اطلاعات موردنیاز مدل در مراحل مختلف رشد گیاه و قبل از کشت، در مزارع ذرت علوفه ای در مقیاس منطقه ای ...
بیشتر
برآورد عملکرد محصول و پیش‌بینی آن از طریق مدل‌های رشد گیاه، برای دستیابی به برنامه‌ریزی عملیات زراعی و مدیریت عملکرد محصول، از اهمیت زیادی برخوردار است. برای تخمین پارامترهای مدل شبیه‌سازی گیاه زراعی AquaCrop و تنظیم مدل در سطح منطقه، اطلاعات موردنیاز مدل در مراحل مختلف رشد گیاه و قبل از کشت، در مزارع ذرت علوفه ای در مقیاس منطقه ای اندازه گیری و نمونه برداری شد. نمونه‌برداری میدانی خاک (قبل از کشت) و گیاه در طی فصل رشد گیاه ذرت علوفه-ای، عکسبرداری رقومی نیم کروی (DHP) و نیز اندازه‌گیری به روش تخریبی به منظور مقایسه، در مزارع شهرستان قلعه‌نو واقع در جنوب تهران، در تابستان ۱۳۹۸ انجام گردید. داده گواری سنجش از دور به روش جایگزینی از طریق متغیر بیوفیزیکی کسر پوشش گیاهی (fCover) استخراج شده از سنجش از دور، در مدل شبیه سازی گیاه زراعی AquaCrop اعمال شد، سپس، پارامترهای تاثیرگذارتر مدل که از طریق تحلیل حساسیت در مرحله قبل شناسایی شده اند، تخمین زده شده و با نتایج حاصل از شبیه‌سازی مدل در شرایط عدم داده‌گواری سنجش از دور مقایسه شدند. نتایج نشان داد که داده گواری سنجش از دور در مدل منجر به برآورد دقت متغیر خروجی عملکرد در آماره R2 به میزان ۰/۸۹ و ۰/۸۸ در واسنجی و صحت سنجی شده است. داده گواری سنجش از دور نسبت به بدون اعمال آن منجر به بهبود دقت در آماره RRMSE به میزان ۴/۱۲ و ۵/۱۷ درصد و در آماره RMSE به میزان ۲/۵ و ۲/۴ ton/ha، در واسنجی و صحت سنجی، به ترتیب شده است. نتایج نشان داد که داده گواری سنجش از دور به روش جایگزینی در این مدل، ابزار نسبتا مناسبی برای شبیه سازی رشد گیاه ذرت علوفه ای در شرایط محیطی متغیر است.
پری ناز عبدلی؛ سهیلاسادات هاشمی
چکیده
از فواید علم سنجش از دور و طیف‌سنجی مرئی- فروسرخ نزدیک، سرعت، سادگی و هزینه کم، در مقایسه با روش سنتی است. هدف از این تحقیق استفاده از داده‌های ماهواره لندست 8 و طیف فروسرخ نزدیک در کاربری‌های کشاورزی و جنگل در دشت گیان نهاوند، استان همدان برای تخمین کربنات‌کلسیم خاک است. 48 نمونه‌ی خاک به روش تصادفی جمع‌آوری و برخی خصوصیات فیزیکی ...
بیشتر
از فواید علم سنجش از دور و طیف‌سنجی مرئی- فروسرخ نزدیک، سرعت، سادگی و هزینه کم، در مقایسه با روش سنتی است. هدف از این تحقیق استفاده از داده‌های ماهواره لندست 8 و طیف فروسرخ نزدیک در کاربری‌های کشاورزی و جنگل در دشت گیان نهاوند، استان همدان برای تخمین کربنات‌کلسیم خاک است. 48 نمونه‌ی خاک به روش تصادفی جمع‌آوری و برخی خصوصیات فیزیکی و شیمیائی خاک اندازه-گیری شد. همبستگی بین ارزش باندهای اصلی، ترکیب باندها، شاخص‌های کلسیت با مقدار کلسیت خاک انجام گرفت. آنالیز طیفی خاک‌های مورد نظر با استفاده از دستگاه طیف‌سنج زمینی، با دامنه طول موج 2500-350 نانومتر صورت گرفت. نتایج آزمایشگاهی نشان داد که میانگین کربنات‌کلسیم خاک در کاربری کشاورزی و جنگل به‌ترتیب 30 و 22/22 درصد است. نتایج نشان داد که باندهای 10 و 11 همبستگی معنی‌داری با کلسیت خاک در کاربری جنگل داشته‌اند (05/0>p). 12 ترکیب باندی در سطح 5% و 6 ترکیب باندی در سطح 1%، با میزان کلسیت همبستگی معنی‌داری را نشان دادند. همچنین، شاخص (R1) ((باند2/باند5)/(باند4/ باند5))، با کلسیت خاک، همبستگی معنی‌داری داشت (05/0>p). همبستگی بین کلسیت محاسبه شده در آزمایشگاه و معادله حاصله از تصویر ماهواره‌ای، در کاربری‌های کشاورزی برابر (45/0=r2)، به‌دست آمد. در روش طیف‌سنجی بیشترین همبستگی در طول موج 612 نانومتر (**85/0=r2) مشاهده شد. از بین مدل‌های برازش داده شده توسط رگرسیون چند متغیره، در تصاویر ماهواره‌ای، مدل (SMLR) برای برآورد کلسیت مدل مناسبی پیشنهاد می‌شود. مدل رگرسیونی حداقل مربعات جزئی (PLSR) برای برآورد کلسیت به روش طیف‌سنجی، مدل تقریبا مناسبی بوده است. می‌توان نتیجه گرفت که روش طیف‌سنجی مرئی - فروسرخ نزدیک، دارای صحت بیشتری نسبت به روش سنجش از دور و روش تیتراسیون است، منتها نیاز به تعداد نمونه بیشتری دارد.
ایمان بهارلو
چکیده
حمل و نقل عمومی و رفت و آمد آسان در شهر از جنبههای اصلی حیات شهری است و برخورداری از سیستم حمل و نقل کامل، منظم و گسترده از نیازهای اولیه شهر محسوب می‌شود. در این راستا توجه به اصول «عدالت فضایی» که با هدف رفع نارسایی‌های مدیریت شهری وارد مباحث برنامه‌ریزی شهری شده حائز اهمیت است. شهر اصفهان در سالهای اخیر شاهد رشد چشمگیر ...
بیشتر
حمل و نقل عمومی و رفت و آمد آسان در شهر از جنبههای اصلی حیات شهری است و برخورداری از سیستم حمل و نقل کامل، منظم و گسترده از نیازهای اولیه شهر محسوب می‌شود. در این راستا توجه به اصول «عدالت فضایی» که با هدف رفع نارسایی‌های مدیریت شهری وارد مباحث برنامه‌ریزی شهری شده حائز اهمیت است. شهر اصفهان در سالهای اخیر شاهد رشد چشمگیر جمعیت و توسعه فیزیکی در جهات مختلف بوده‌است. از سوی دیگر، نتایج مطالعات جامع حمل و نقل شهر اصفهان حاکی از آن است که به منظور دسترسی متوازن شهروندان به خطوط حمل و نقل عمومی، ایجاد 21 خط اتوبوس سریع‌السیر پیشنهاد شده است. لذا هدف این مطالعه اولویت‌بندی توسعه خطوط اتوبوس سریع‌السیر با ترکیب مدل آنتروپی شانون و کوپراس با تأکید بر مفاهیم عدالت فضایی تا افق 1410 است. وجه تمایز پژوهش حاضر، تلفیق سیستم اطلاعات جغرافیایی با شاخص‌های عدالت مکانی جهت اولویت‌بندی خطوط اتوبوس سریع‌السیر جهت اجرا است. لذا در گام نخست وضعیت خطوط اتوبوس سریع‌السیر در شاخص‌های نفوذپذیری، مجاورت و دسترسی‌پذیری محاسبه و ضریب جینی و منحنی لورنز وضعیت موجود محاسبه گردید. در گام دوم با محاسبه ضریب جینی هر یک از خطوط پیشنهادی به صورت جداگانه و مقایسه با مقدار فعلی، میزان اثرگذاری خطوط پیشنهادی ارزیابی شد. سپس، اهمیت معیارهای مورد نظر به روش آنتروپی شانون وزن‌دهی شد که به ترتیب سه معیار مجاورت، نفوذپذیری و دسترسی اولویت 1 تا 3 جهت وزن دهی شاخص ها مشخص گردید. در پایان با استفاده از روش کوپراس، 21 خط اتوبوس پیشنهادی جهت توسعه تا افق 1410 اولویت‌بندی شدند. نتایج نشان داد اگر چه خط پایانه آیت الله غفاری به انتهای شیخ صدوق با طول 14.9 کیلومتر جزو خطوط با طول متوسط می باشد ولی با درنظر گرفتن سایر معیارها به عنوان اولویت اول جهت اجرا می بایست، انجام شود.
کلیدواژه: عدالت فضایی، حمل و نقل عمومی، آنتروپی شانون، کوپراس، منحنی لورنز.
محمد کریم سیرت؛ معصومه گمرکی
چکیده
امروزه تغییرات کاربری اراضی در مناطق شهری نقشه مهمی را در برنامه‌ریزی‌های شهری، مدیریت منابع و توسعه شهری دارد. لذا در این تحقیق به بررسی تغییرات کاربری اراضی پرداخته شده است. هدف از این پژوهش بررسی روند تغییرات کاربری اراضی شهرهرات با استفاده از تصاویرماهواره‌ای لندست ۸ سنجنده OLI بین سالهای ۲۰۱۵ الی ۲۰۲۲ است. پس از تصحیح هندسی، ...
بیشتر
امروزه تغییرات کاربری اراضی در مناطق شهری نقشه مهمی را در برنامه‌ریزی‌های شهری، مدیریت منابع و توسعه شهری دارد. لذا در این تحقیق به بررسی تغییرات کاربری اراضی پرداخته شده است. هدف از این پژوهش بررسی روند تغییرات کاربری اراضی شهرهرات با استفاده از تصاویرماهواره‌ای لندست ۸ سنجنده OLI بین سالهای ۲۰۱۵ الی ۲۰۲۲ است. پس از تصحیح هندسی، رادیومتریک و اتمسفریک در این تصاویر ماهواره‌ای چهارکلاس؛ کاربری اراضی خاکی، گیاهی، مناطق مسکونی و آبی درمنطقه مورد مطالعه شناسایی شد. برای طبقه‌بندی تصاویر ماهواره‌ای از دو روش حداکثر احتمال و شبکه عصبی مصنوعی جهت شناسایی تغییرات کاربری اراضی استفاده شده است. به صورت کلی طبقه‌بندی تصاویر مورد استفاده با روش حداکثر احتمال به نتایج بهتری دست پیدا کرده است . نتایج طبقه‌بندی تصاویر سال 2015 و 2022 با استفاده از روش حداکثر احتمال دارای ضرایب کاپای 75/0، 96/0 و دقت کلی 85 درصد و97 درصد به ترتیب می‌باشد. . براساس نتایج طبقه‌بندی طی دوره زمانی۲۰۱۵-۲۰۲۲ کاهش درسطح اراضی خاک و آب و افزایش درسطح اراضی مناطق مسکونی و پوشش گیاهی مشاهده شده است. پس از طبقه‌بندی میزان تغییرات در بازه زمانی 2015-2022 به میزان 00/4 کیلومترمربع سطح خاک و 62/1 کیلومترمربع سطح آب کاهش پیدا کرده است ولی به‌میزان 39/1 کیلومترمربع سطح اراضی مناطق مسکونی و 59/4 کیلومترمربع سطح پوشش گیاهی افزایش پیدا کرده است. به طور کلی این نتایج نشان‌دهنده آن است که در منطقه مورد مطالعه توسعه شهری رخ داده است و مناطق مسکونی و پوشش گیاهی با توسعه شهری افزایش و سطح اراضی آبی و خاکی کاهش یافته است که پیشنهاد می‌شود این توسعه با مدیریت بهتر منابع آبی به‌پیش رود.
خانم دکتر سارا بهشتی فر؛ سیامک بخشعلی پور گاوگانی
چکیده
زلزله از جمله مخاطرات طبیعی است که به دلیل ماهیت غیر منتظره‌اش، اغلب خسارات جانی و مالی فراوانی از خود بر جای می‌گذارد. در حال حاضر راهی برای پیشگیری از وقوع زلزله وجود ندارد؛ لیکن با راهکارهایی همچون شناسایی مناطق آسیب‌پذیر، می‌توان خسارات ناشی از آن را تا حدی کاهش داد. در این تحقیق به بررسی میزان آسیب‌پذیری بخشی از منطقه 2 شهر ...
بیشتر
زلزله از جمله مخاطرات طبیعی است که به دلیل ماهیت غیر منتظره‌اش، اغلب خسارات جانی و مالی فراوانی از خود بر جای می‌گذارد. در حال حاضر راهی برای پیشگیری از وقوع زلزله وجود ندارد؛ لیکن با راهکارهایی همچون شناسایی مناطق آسیب‌پذیر، می‌توان خسارات ناشی از آن را تا حدی کاهش داد. در این تحقیق به بررسی میزان آسیب‌پذیری بخشی از منطقه 2 شهر تبریز در برابر این رخداد پرداخته شده است. برای این منظور، ابتدا معیارهای موثر در آسیب‌پذیری بافت شهری نظیر مصالح ساختمانی، کیفیت بناها، قدمت بناها و تعداد طبقات، شناسایی و اطلاعات مربوط جمع‌آوری شدند. سپس وزن این معیارها با استفاده از روش بهترین-بدترین که یکی از روشهای نوین تصمیم‌گیری چند معیاره می‌باشد، محاسبه شدند. در این پژوهش، برای حل مدل مذکور، از روش برنامه‌ریزی خطی سیملپکس استفاده شد و نرخ ناسازگاری حدود 06/0 به‌دست آمد. بر خلاف حالت متداول روش بهترین-بدترین، در هر یک از نقشه‌های معیار، بهترین و بدترین ناحیه، به جای نظر کارشناسی، با استفاده از تحلیل‌های مکانی و به‌طریق محاسباتی، بر اساس وضعیت قطعات ملکی موجود در داخل هر ناحیه تعیین شدند و در نهایت نقشه آسیب‌پذیری در محیط GIS تولید گردید. همچنین مقدار مجاز برای تغییر وزن هر معیار، مشخص شد. وزن معیارهای کیفیت ابنیه و فاصله از فضاهای باز به ترتیب بیشترین و کمترین انعطاف‌پذیری در برابر تغییر را دارند. بر اساس نتایج پژوهش، ناحیه شماره 2 بیشترین آسیب‌پذیری را در برابر زلزله دارد که 16 درصد از منطقه مورد مطالعه را به خود اختصاص داده و شامل 1815قطعه ملکی می‌باشد.
زهرا برخورداری؛ علی شمس الدینی
چکیده
به دلیل محدودیتهای اندازه‌گیری بارش واقعی و عدم پوشش مکانی و زمانی مناسب اندازه‌گیری بارندگی در سطح کشور، فناوری سنجش از دور با قدرت تفکیک زمانی و مکانی بالا به عنوان ابزار مفیدی جهت برآورد میزان پدیده بارش و تغییرات زمانی و مکانی آن، مورد توجه قرار گرفته است؛ اما داده‌های ماهواره‌ای به خطاهای گوناگونی مانند عدم قطعیت در ...
بیشتر
به دلیل محدودیتهای اندازه‌گیری بارش واقعی و عدم پوشش مکانی و زمانی مناسب اندازه‌گیری بارندگی در سطح کشور، فناوری سنجش از دور با قدرت تفکیک زمانی و مکانی بالا به عنوان ابزار مفیدی جهت برآورد میزان پدیده بارش و تغییرات زمانی و مکانی آن، مورد توجه قرار گرفته است؛ اما داده‌های ماهواره‌ای به خطاهای گوناگونی مانند عدم قطعیت در نمونه‌برداری، خطاهای بازیابی و خطاهای ذاتی محدودند؛ از این رو، ارزیابی این داده‌ها و بررسی صحت آنها، پیش از استفاده ضروری است. در این مطالعه، کارایی و صحت مقادیر بارش محصولات 3 ماهواره CHIRPS، TRMM و MERRA با استفاده از روشهای آماری در مقابل داده‌های مشاهداتی 222 ایستگاه سینوپتیک واقع در سطح کشور در مقیاس زمانی ماهانه، برای سالهای 2005-2019 ارزیابی شدند؛ نتایج تحقیق نشان داد که ماهواره TRMMبا ریشه میانگین مربعات خطای 8/23 میلیمتر در مقایسه با دیگر ماهوارههای بارشی عملکرد بهتری داشته و بعد از آن، ماهواره MERRA با ریشه میانگین مربعات خطای 6/30 میلیمتر نسبت به ماهواره CHIRPS با ریشه میانگین مربعات خطای 35 میلیمتر عملکرد مطلوبی از خود نشان داده است. همچنین ، بررسی شاخص‌های احتمال آشکارسازی، نرخ هشدار اشتباه و آستانه موفقیت نشان داد که در این شاخصها اختلاف عملکرد سه ماهواره بسیار کم بوده و هر سه از عملکرد خوبی برخوردار میباشند. در مجموع، نتایج نشان داد که می‌توان از محصولات ماهواره TRMM به عنوان جایگزین برای داده‌های مشاهداتی استفاده کرد، چرا که این ماهواره، علاوه بر اینکه از صحت مناسبی در تمامی ارزیابیهای مربوط به اعتبار سنجی محصولات ماهواره‌ای برخوردار است، عملکرد مطلوبی هم از لحاظ شاخص‌های مطابقت داشته است.
مصطفی کرم پور؛ صمد خسروی یگانه؛ حامد حیدری
چکیده
مقدمهدر هر منطقه‌ای شرایط خشکسالی از متوسط تا شدید و با مدت‌زمان متفاوت متغیر است که نیاز به نظارت مداوم و عملیاتی دارد. هر چه خشکسالی در مدت‌زمانی طولانی‌تر رخ دهد، اثرات آن بر پوشش گیاهی و منابع آبی بیشتر است و خشکسالی تشدید می‌شود که می‌تواند خدمات را برای انسان محدود و دستگاه‌های طبیعی را تغییر دهد. اثرات خشکسالی شامل تخریب ...
بیشتر
مقدمهدر هر منطقه‌ای شرایط خشکسالی از متوسط تا شدید و با مدت‌زمان متفاوت متغیر است که نیاز به نظارت مداوم و عملیاتی دارد. هر چه خشکسالی در مدت‌زمانی طولانی‌تر رخ دهد، اثرات آن بر پوشش گیاهی و منابع آبی بیشتر است و خشکسالی تشدید می‌شود که می‌تواند خدمات را برای انسان محدود و دستگاه‌های طبیعی را تغییر دهد. اثرات خشکسالی شامل تخریب زیستگاه برای حیات‌وحش و کیفیت آب، کاهش دسترسی به منابع آب و غیره است.و درنتیجه اختلالاتی مانند حوادث آتش‌سوزی و دیگر حوادث طبیعی افزایش می‌یابد. ). پوشش گیاهی در هر منطقه به ویژه در مناطق مختلف استان لرستان هر ساله با خطر وقوع آتش سوزی های متعدد به دلیل کمبود بارش و خشکی محیط قرار دارد. به همین دلیل موضوع آشکار سازی و مشخص کردن مناطق مستعد آتش سوزی در رابطه با مهم ترین عنصر اقلیمی(بارش) انتخاب و انجام شده است که این امر می تواند انجام اقدامات مناسب و پیشگیرانه حفاظت از مناطق پوشش گیاهی را تسهیل نماید. در این تحقیق سعی شده از روش ترکیبی استفاده شود.مواد و روش ها:در این مطالعه تلاش شده است با استفاده از تصاویر مادون‌قرمز سنجنده Suomi NPP با بهره‌گیری از شاخص‌های NDVI، VCIوTCI به بررسی وضعیت خشکسالی پوشش گیاهی در استان لرستان پرداخته شود. دوره موردمطالعه 2021-2013 مربوط به اول آوریل تا انتهای ژولای (هفته 13تا26میلادی) به‌صورت میانگین هفتگی است. میانگین ماهانه شاخص استاندارد بارش(SPI) با استفاده از داده‌های بارش استفاده از داده‌های بارش ماهانه ایستگاه های هواشناسی الیگودرز، دورود، خرم‌آباد، بروجرد، نورآباد، کوهدشت و ازنا انجام‌گرفته تا وضعیت بارش به‌خوبی تحلیل شود و ماه های خشک و مرطوب از یکدیگر تفکیک شوند. سپس ضریب همبستگی شاخص SPIبا هریک از شاخص‌های پوشش گیاهی(NDVI، VCI وTCI, محاسبه شود.نتایج و بحثبراساس داده‌های بارش ثبت‌شده در ایستگاه‌های هواشناسی استان لرستان می‌توان گفت که در فصل تابستان (ژولای، اوت و سپتامبر) در محدوده مطالعاتی بارش رخ نمی‌دهد و تنها در فصول پاییز، زمستان و بهار شاهد بارش هستیم. بنابراین سال آبی در استان لرستان به‌طور تقریبی از دهه سوم سپتامبر آغاز و تا دهه دوم و سوم ژوئن هرسال ادامه دارد.که این امر نشان دهنده خشکی بسیار زیاد هوا و کمبود رطوبت است. خشکی هوا یا کمبود رطوبت و افزایش دما شرایط لازم را برای ایجاد آتش سوزی در استان فراهم می نماید. در این نوشتار، در فصل تابستان استان لرستان یک‌فصل خشک را می‌گذارند و ماه اوت خشک ترین ماه سال است.نتیجه: این پژوهش نشان داد که همواره پوشش گیاهی در استان لرستان با خطر وقوع آتش سوزی رو به رو ست و این در سال هایی که کمبود بارش وجود داشته است، در ماه های مختلف بسیار زیاد است. اثبات گردید که چنانچه در ماه های اول سال آبی کمبود بارش وجود داشته باشد، خطر آتش سوزی پوشش گیاهی حتی در ماه های سرد سال وجود دارد و این خطر در ماه های گرم سال به طور قابل توجهی افزایش می یابد که این امر در سال 2021 وجود داشته است. محاسبات SPIنشان داد که ماه های ژولای، اوت و سپتامبر در استان لرستان منفی است. نتایج نشان می‌دهد که بهترین شاخص مبتنی بر تصاویر ماهواره‌ای جهت پایش خشکسالی پوشش گیاهی و خطر آتش سوزی در منطقه موردمطالعه (TCI) است. در سال های 2013 ،2015 بیشترین شدت خطر آتش سوزی در پوشش گیاهی در مناطق غربی و مرکزی استان لرستان رخ‌داده است. در سال 2021 شدیدترین شدت خطر آتش سوزی در پوشش گیاهی در منطقه موردمطالعه به وقوع پیوسته است. به دلیل تغییرات زیاد و پراکندگی میزان شاخص های پوشش گیاهی موثر در وقوع آتش سوزی از لحاظ زمانی و مکانی از همبستگی ناپارامتریک اسپیرمن استفاده شده است.کلمات کلیدی: آتش سوزی پوشش گیاهی، بارش، خشکسالی، تصاویر مادون قرمز، استان لرستان
فاطمه احمدلو؛ سعیده اسکندری؛ محمود بیات؛ مهرداد میرزایی؛ شهریار صبح زاهدی؛ امین نصراللهیان
چکیده
پایش وضعیت فعلی جنگل‌کاری‌های موجود در تصمیمات مدیریتی برای توسعه جنگل‌کاری‌ها در آینده بسیار مهم است. این مطالعه به‌منظور پایش سطح، پراکنش و سلامت جنگل‌کاری‌ها در شهرستان لنگرود استان گیلان انجام شد. بدین منظور ابتدا برداشت‌های میدانی در قالب نقاط زمینی، از جنگل‌کاری‌های موجود انجام شد و نقشة پراکنش جنگل‌کاری‌ها با استفاده ...
بیشتر
پایش وضعیت فعلی جنگل‌کاری‌های موجود در تصمیمات مدیریتی برای توسعه جنگل‌کاری‌ها در آینده بسیار مهم است. این مطالعه به‌منظور پایش سطح، پراکنش و سلامت جنگل‌کاری‌ها در شهرستان لنگرود استان گیلان انجام شد. بدین منظور ابتدا برداشت‌های میدانی در قالب نقاط زمینی، از جنگل‌کاری‌های موجود انجام شد و نقشة پراکنش جنگل‌کاری‌ها با استفاده از برداشت‌های زمینی، اپلیکیشن جی‌پی‌اس اندروید (GFAMP) و سامانه گوگل‌ارث تهیه شد. سپس تصویر ماهواره‌ای سنتینل2 مربوط به فصل رویش در شهرستان لنگرود از سایت کوپرنیکوس تهیه شد. از تصاویر ماهواره‌ای سنتینل2، شاخص‌های پوشش گیاهی مختلف مانند NDVI، TNDVI، SAVI و RVI مربوط به فصل رویش استخراج شد و نقشه‌های آنها در محدوده جنگل‌کاری‌ها تهیه شد. در ادامه، میزان هر شاخص پوشش گیاهی مورد مطالعه، در نقاط برداشت‌های زمینی استخراج شد و میزان همبستگی مقادیر هر شاخص پوشش گیاهی (حاصل از تصاویر ماهواره‌ای فصل رویش سنتینل2) با سلامت جنگل‌کاری‌ها (حاصل از برداشت‌های میدانی) بررسی شد. بدین منظور از ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد. سپس شاخصی که بیشترین همبستگی را با سلامت جنگل‌کاری‌های شهرستان لنگرود نشان داد (NDVI) به‌عنوان مهمترین شاخص برای برآورد سلامت جنگل‌کاری‌ها انتخاب شد و رابطه رگرسیونی آن نیز با سلامت جنگل‌کاری‌ها به‌دست آمد. در ادامه، با استفاده از نقشه مطلوب‌ترین شاخص پوشش گیاهی، اطلاعات برداشت‌های میدانی و ارتباط بین این دو مورد، نقشة سلامت جنگل‌کاری‌ها در شهرستان لنگرود تهیه شد. نتایج نشان داد که سطح جنگل‌کاری‌های این شهرستان 2/746 هکتار بوده که به‌طور عمده در جنوب غربی شهرستان پراکنش دارند. به علاوه نتایج نشان داد که شاخص تفاوت پوشش گیاهی نرمال‌شده (NDVI)، مطلوب‌ترین شاخص پوشش گیاهی برای برآورد سلامت جنگل‌کاری‌ها در شهرستان لنگرود می‌باشد. از مجموع مساحت فعلی جنگل‌کاری‌ها، 56/400 هکتار آنها در وضعیت سلامت کامل، 60/305 هکتار در وضعیت سلامتی متوسط و 04/40 هکتار در وضعیت ناسالم قرار دارند. نتایج این پژوهش به مدیران جنگل برای پایش کمّی و کیفی جنگل‌کاری‌ها و تداوم آن در دوره‌های زمانی معین و همچنین برنامه‌های توسعه جنگل‌کاری در آینده کمک شایانی می‌کند.نتایج نشان داد که سطح جنگل‌کاری‌های این شهرستان 2/746 هکتار بوده که به‌طور عمده در جنوب غربی شهرستان پراکنش دارند. به علاوه نتایج نشان داد که شاخص تفاوت پوشش گیاهی نرمال‌شده (NDVI)، مطلوب‌ترین شاخص پوشش گیاهی برای برآورد سلامت جنگل‌کاری‌ها در شهرستان لنگرود می‌باشد. از مجموع مساحت فعلی جنگل‌کاری‌ها، 56/400 هکتار آنها در وضعیت سلامت کامل، 60/305 هکتار در وضعیت سلامتی متوسط و 04/40 هکتار در وضعیت ناسالم قرار دارند. نتایج این پژوهش به مدیران جنگل برای پایش کمّی و کیفی جنگل‌کاری‌ها و تداوم آن در دوره‌های زمانی معین و همچنین برنامه‌های توسعه جنگل‌کاری در آینده کمک شایانی می‌کند.تایج نشان داد که سطح جنگل‌کاری‌های این شهرستان 2/746 هکتار بوده که به‌طور عمده در جنوب غربی شهرستان پراکنش دارند. به علاوه نتایج نشان داد که شاخص تفاوت پوشش گیاهی نرمال‌شده (NDVI)، مطلوب‌ترین شاخص پوشش گیاهی برای برآورد سلامت جنگل‌کاری‌ها در شهرستان لنگرود می‌باشد. از مجموع مساحت فعلی جنگل‌کاری‌ها، 56/400 هکتار آنها در وضعیت سلامت کامل، 60/305 هکتار در وضعیت سلامتی متوسط و 04/40 هکتار در وضعیت ناسالم قرار دارند. نتایج این پژوهش به مدیران جنگل برای پایش کمّی و کیفی جنگل‌کاری‌ها و تداوم آن در دوره‌های زمانی معین و همچنین برنامه‌های توسعه جنگل‌کاری در آینده کمک شایانی می‌کند.به علاوه نتایج نشان داد که شاخص تفاوت پوشش گیاهی نرمال‌شده (NDVI)، مطلوب‌ترین شاخص پوشش گیاهی برای برآورد سلامت جنگل‌کاری‌ها در شهرستان لنگرود می‌باشد. از مجموع مساحت فعلی جنگل‌کاری‌ها، 56/400 هکتار آنها در وضعیت سلامت کامل، 60/305 هکتار در وضعیت سلامتی متوسط و 04/40 هکتار در وضعیت ناسالم قرار دارند. نتایج این پژوهش به مدیران جنگل برای پایش کمّی و کیفی جنگل‌کاری‌ها و تداوم آن در دوره‌های زمانی معین و همچنین برنامه‌های توسعه جنگل‌کاری در آینده کمک شایانی می‌کند. از مجموع مساحت فعلی جنگل‌کاری‌ها، 56/400 هکتار آنها در وضعیت سلامت کامل، 60/305 هکتار در وضعیت سلامتی متوسط و 04/40 هکتار در وضعیت ناسالم قرار دارند. نتایج این پژوهش به مدیران جنگل برای پایش کمّی و کیفی جنگل‌کاری‌ها و تداوم آن در دوره‌های زمانی معین و همچنین برنامه‌های توسعه جنگل‌کاری در آینده کمک شایانی می‌کند.
سیده نرگس ساداتی؛ مهسا فهمی؛ غلامرضا احمدزاده
چکیده
منطقه معدن صاحب دیوان در زون ساختاری البرز-آذربایجان و در برگه 1:100000 لاهرود واقع شده است. در برخی نواحی توده‌های نفوذی با ترکیب گرانودیوریت و کوارتز دیوریت با سن الیگوسن به درون سنگ‌های آتشفشانی نفوذ کرده‌اند و در بخش‌های مرکزی و جنوب غربی منطقه در محدوده صاحب دیوان و دوست بیگلو عامل دگرسانی هیدروترمال گسترده درمنطقه شده‌اند. در ...
بیشتر
منطقه معدن صاحب دیوان در زون ساختاری البرز-آذربایجان و در برگه 1:100000 لاهرود واقع شده است. در برخی نواحی توده‌های نفوذی با ترکیب گرانودیوریت و کوارتز دیوریت با سن الیگوسن به درون سنگ‌های آتشفشانی نفوذ کرده‌اند و در بخش‌های مرکزی و جنوب غربی منطقه در محدوده صاحب دیوان و دوست بیگلو عامل دگرسانی هیدروترمال گسترده درمنطقه شده‌اند. در این پژوهش پس از مطالعات زمین شناسی 13 نمونه از معدن مس صاحب‌دیوان برای مطالعات XRD برداشت گردید و مناطقی که نماینده دگرسانی‌های عمده منطقه بود و پیکسل‌های متناظر با آنها در تصاویر ماهواره‌ای به‌عنوان نمونه‌های آموزشی برای روشهای طیف مبنا انتخاب گردید. همچنین نتایج MNF از داده‌های استر و سنتینل استخراج شدند و در طبقه‌بندی طیف‌مبنا به‌کار گرفته شد و با استفاده از کتابخانه طیفی نرم‌افزار و نمونه‌های آموزشی از نواحی دگرسان شده سه کانی کائولینیت، مسکویت و کلریت به‌ترتیب به‌عنوان شاخص دگرسانی آرژیلیک، فیلیک و پروپیلیتیک به‌کار گرفته شد. نتیجه که از این پژوهش به دست آمد بارزسازی دگرسانی در تصاویر استر محدوده معدن صاحب دیوان بود که نشان‌دهنده حضور همزمان دگرسانی آرژیلیک و فیلیک در مرکز و محصور شدن آن با دگرسانی پروپیلیتیک بود که با الگوی مرسوم کانسارهای پورفیری همخوانی دارد. همچنین تجزیه وتحلیل تصاویر سنتینل نشان داد که هماتیت، ژاروسیت، گوتیت و لیمونیت، ویژگی‌های جذب قوی در قسمت VNIR را نشان می‌دهد. محصولات حاصل با نقشه زمین‌شناسی منتشرشده از منطقه مورد مطالعه مقایسه شد و یافته ها نشان داده است که نقشه‌های حاصل، از مدل زمین‌شناسی مفهومی موجود در کانسار مس پورفیری پشتیبانی می‌کنند. در پژوهش حاضر، مجموعه داده Aster و Sentinel-2A MSI از برگه 1:100000 لاهرود با نگرشی خاص به معدن صاحب دیوان بررسی شده است.هدف اصلی این مطالعه ایجاد یک روش جدید با در نظر گرفتن داده‌های سنجش از دور به ویژه استر و سنتینل 2 در شناسایی دگرسانی‌های همراه با کانسارهای مس پورفیری است. این شناسایی براساس دو رویکرد انجام شد: شناسایی مناطق دگرسانی گرمابی مرتبط با کانسارهای مس پورفیری (از طریق کتابخانه طیفی) و شناسایی مستقیم مناطق دگرسانی و مواد معدنی مس‌دار (از طریق نمونه‌برداری مستقیم از محل کانسار و استفاده از آن به عنوان پیکسل آموزشی). در این پژوهش با توجه به اینکه هدف اکتشاف کانسارهای مس پورفیری بود، سنگ‌های آذرین اسیدی تا حدواسط که دگرسانی گسترده آرژیلیکی، فیلیکی، پروپیلیتیکی در آنها به وقوع پیوسته بود مورد توجه قرار گرفت، همچنین توجه ویژه به دگرسانی آلونیتی، سیلیسی و اکسید آهن در منطقه مورد مطالعه انجام گرفت. پیشرفت‌های تازه‌ی فن‌آوری در زمینه‌ی وضوح طیفی / مکانی داده‌های ماهواره‌ای در الگوریتم‌های طبقه‌بندی، فرصت‌ها و راه‌حل‌های جالبی را برای نقشه‌برداری زمین‌شناسی به وجود آورده است. از این رو بعد از برداشت زمین‌شناسی و انجام مطالعات XRD، از روشهای نقشه‌برداری کانی‌شناسی طیف مبنا همچون BE, LSU, CEM استفاده شد که از میان آنها روش BE بهترین نتیجه را برای جداسازی پیکسل‌های هدف به ویژه برای تشخیص انواع دگرسانی‌های مرتبط با کانسارهای مس پورفیری با استفاده از نمونه‌های آموزشی بر روی تصاویر استر نشان داد. اگرچه تصاویر سنتنیل به دلیل قدرت تفکیک طیفی پایین در محدوده مادون قرمز کوتاه برای کانی‌های رسی نتایج رضایت بخشی را حاصل نکرد، اما برای جداسازی کانی‌های حاوی آهن از قبیل هماتیت، ژاروسیت و گوتیت مطلوب بود و با استفاده از ترکیب رنگی موجب نمایش منطقه معدنی صاحب دیوان شد که نشان از حضور همزمان هماتیت و ژاروسیت دارد. نتایج حاصل از بررسی توده‌های نفوذی برگه 100000 لاهرود، رگه‌ها و رگچه‌های سیلیسی، گسترش گسل‌ها و دگرسانی‌ها نشان می‌دهد که در مجموع دگرسانی گسترده در قسمت مرکزی (صلوات و نیاز قلی- مشیران) و جنوب غربی محدوده مطالعاتی (صاحب دیوان و دوست بیگلو) چشمگیر است. محصولات حاصل از پردازش با نقشه زمین‌شناسی منتشرشده از منطقه مورد مطالعه مقایسه و نشان داده شد که نقشه‌های حاصل با مدل زمین‌شناسی مفهومی کانسار مس پورفیری مطابقت دارد و دگرسانی‌ها مرتبط با توده‌های میزبان این تیپ کانسارهاست.
