علمی - پژوهشی
شعله ملکشاهی؛ ایرج رسا؛ نعمت الله رشیدنژاد عمران؛ محمد لطفی
دوره 10، شماره 4 ، اردیبهشت 1397، صفحه 1-26
چکیده
تفکیک و به نقشه درآوردن زون‌های دگرسانی در اکتشاف تیپ‌‌های مس پورفیری از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. به منظور بارزسازی این زون‌های دگرسان از داده‌های ماهواره ترا سنجنده استر استفاده شده است. محدوده سرکوه در کمربند ماگمایی ارومیه-دختر و نیز کمربند کانی زایی دهج- ساردوئیه قرار دارد. عمده رخنمونهای سنگی موجود در این محدوده را ...
بیشتر
تفکیک و به نقشه درآوردن زون‌های دگرسانی در اکتشاف تیپ‌‌های مس پورفیری از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. به منظور بارزسازی این زون‌های دگرسان از داده‌های ماهواره ترا سنجنده استر استفاده شده است. محدوده سرکوه در کمربند ماگمایی ارومیه-دختر و نیز کمربند کانی زایی دهج- ساردوئیه قرار دارد. عمده رخنمونهای سنگی موجود در این محدوده را رخنمونهای مربوط به ترشیری تشکیل میدهند. این رخنمون‌ها شامل نهشتههای آتشفشانی مربوط به ائوسن و نیز تودههای نفوذی بعد از ائوسن به همراه سنگهای هورنفلسی شده هستند. نهشتههای آتشفشانی که عمدتاً ترکیب آندزیتی دارند به صورت نهشتههای ولکانوکلاستیکی و نیز گدازهای دیده میشوند. در محدوده سرکوه تودههای نفوذی متعددی شناسایی شده است. توده گرانیتی- گرانودیوریتی ممزار گسترده‌ترین توده موجود در محدوده سرکوه است. تودههای گرانودیوریتی - کوارتز دیوریتی سرکوه پورفیری و نیز توده میکرودیوریت پورفیری در محدوده سرکوه رخنمون دارند که میزبان کانی زایی مس پورفیری و دگرسانی‌های همراه هستند. در این منطقه، هاله‌های دگرسانی مختلفی وجود دارد که شامل پتاسیک، پروپیلیتیک، فیلیک، آرژیلیکی، سیلیسی و آغشتگی‌های ثانویه به اکسید هیدروکسیدهای آهن بوده و با پردازش ماهواره ترا سنجنده استر بارزسازی شدند. برای تفکیک کانی‌های شاخص مرتبط با دگرسانی‌های مس، از روشهای تصاویر ترکیب رنگی کاذب، نسبت باندی، ترکیب رنگی کاذب حاصل از نسبت باندی و روشهای آنالیز طیفی ) Matched Filtering، Ls-fit ( کانیزایی استفاده شد. در دگرسانی آرژیلیک، اکسیدهای آهن و پروپیلیتیک از روشهای Matched Filtering، Ls-fit و روش نسبت باندی استفاده شده که از بین این روشها، الگوریتم MF و نسبت باندی نتایج بهتری داشت. در تفکیک دگرسانی‌های فیلیک، روش نسبت باندی و دگرسانی سیلیسی در منطقه با روشهای ذکر شده جواب نداده است. با توجه به بررسی‌های کانی‌شناسی از طریق مطالعات میکروسکوپی، نمونه‌های منطقه سرکوه در دگرسانی پتاسیک حاوی کوارتز + فلدسپار پتاسیک + بیوتیت + مگنتیت+ سولفید ها + سریسیت است، کانی‌های موجود در دگرسانی پروپیلیتیک شامل کلسیت + کلریت + اپیدوت + اکتینولیت + سریسیت + پیریت در محیط پیرامونی استوک و سنگهای آتشفشانی اطراف است و کانی‌های موجود در دگرسانی فیلیک هم شامل سریسیت و کوارتز است. نتایج به دست آمده از پردازش تصاویر ماهوارهای با نتایج حاصل از آنالیز XRD مطابقت دارد. مجموعه هاله‌های دگرسان با بازید صحرایی، منطقه‌بندی نسبتاً منظمی با روند شمال‌شرق- جنوب‌غرب با مرکزیت توده نفوذی سرکوه پورفیری را نشان میدهند.
علمی - پژوهشی
عباس کیانی؛ حمید عبادی؛ حکمت الله خانلو
دوره 10، شماره 4 ، اردیبهشت 1397، صفحه 27-54
چکیده
طبقهبندی پوشش اراضی در تصاویر سنجش‌ازدور، یکی از پرکاربردترین روشهای استخراج اطلاعات مکانی است که می‌تواند با تولید کلاسهای تصویری عوارض سطح زمین به‌منظور اتوماسیون و تسریع در جهت رفع نیازهای اساسی برای در اختیار داشتن اطلاعات مکانی بهنگام از منابع، با هدف مدیریت، ساماندهی و بهره‌برداری از محیط مفید واقع شود. به دلیل مشابهت ...
بیشتر
طبقهبندی پوشش اراضی در تصاویر سنجش‌ازدور، یکی از پرکاربردترین روشهای استخراج اطلاعات مکانی است که می‌تواند با تولید کلاسهای تصویری عوارض سطح زمین به‌منظور اتوماسیون و تسریع در جهت رفع نیازهای اساسی برای در اختیار داشتن اطلاعات مکانی بهنگام از منابع، با هدف مدیریت، ساماندهی و بهره‌برداری از محیط مفید واقع شود. به دلیل مشابهت رفتار پیکسلها، طبقهبندی تصاویر هوایی در مناطق پیچیده و متراکم شهری، صرفاً با استفاده از اطلاعات طیفی و بافتی منجر به ناکارآمدی طبقهبندی می‌شود. به عبارتی در طبقهبندی رایج، عمدتا با استفاده از خصوصیات طیف و ویژگیهای پیکسل‌های تصویر، به شناسایی عوارض و کلاسها پرداخته می‌شود. درصورتی‌که بتوان تطابق مکانی و مفهومی پیکسلها را نیز در نظر گرفت، به این ترتیب میتوان تمایز بیشتری بین کلاسهای تصویری قائل شد و فرآیند ماشینی را به تفسیر ذهنی و انسانی نزدیک کرده و بر کارایی سیستم افزود. تمرکز اصلی تحقیق حاضر، استفاده از مفاهیم سیستمهای خبره در طبقهبندی، به‌منظور آنالیز شئگرای تصاویر در سطوح مقیاس کلاسی است. به همین دلیل، با وارد نمودن قوانین دانش‌پایه به‌منظور کنترل هدفمند و قانونمندسازی روند توأمان قطعهبندی و تفسیر تصویر، با در نظر گرفتن ویژگیهای هندسی کلاسهای هدف، بهبود دقت را منجر شود. برای بررسی کارایی تکنیک پیشنهادی، ارزیابی و مقایسه روش پیشنهادی با چند روش دیگر بر روی تصاویر ماهوارهای IRS در منطقه شهری جزیره کیش صورت پذیرفته است. نتایج حاصل از این تحقیق، نشان می‌دهد ویژگیهای هندسی و مفهومی می‌توانند به‌عنوان منبع اطلاعاتی مکمل، سبب بهبود نتایج طبقهبندی در منطقه شهری با عوارض ناهمگون طیفی شوند. بهطوریکه در بررسی مورد اشاره، صحت کلی و ضریب کاپا به ترتیب 8 درصد و 11/5 درصد افزایش پیدا کردهاند.
علمی - پژوهشی
مهران دادجو؛ سید باقر فاطمی نصرآبادی
دوره 10، شماره 4 ، اردیبهشت 1397، صفحه 55-68
چکیده
ارزیابی دقت نتایج حاصل از طبقهبندی تصاویر ماهوارهای، بسیار حائز اهمیت است. تاکنون پارامترهای متعددی برای بیان دقت طبقهبندی تصاویر، مورد استفاده قرار گرفته‌اند. دو نمونه از متداول‌ترین پارامترها، ضریب کاپا[1] و دقت کلی [2]هستند. بعضی از محققان به این پارامترهای متداول ایراداتی وارد کرده و پارامترهای جدیدی ارائه کرده و معتقدند ...
بیشتر
ارزیابی دقت نتایج حاصل از طبقهبندی تصاویر ماهوارهای، بسیار حائز اهمیت است. تاکنون پارامترهای متعددی برای بیان دقت طبقهبندی تصاویر، مورد استفاده قرار گرفته‌اند. دو نمونه از متداول‌ترین پارامترها، ضریب کاپا[1] و دقت کلی [2]هستند. بعضی از محققان به این پارامترهای متداول ایراداتی وارد کرده و پارامترهای جدیدی ارائه کرده و معتقدند این پارامترها، معایب پارامترهای متداول را ندارند. در این تحقیق، رابطه دو مورد از این پارامترهای جدید ارزیابی دقت طبقهبندی با پارامترهای متداول مورد بررسی قرار گرفته است. این دو پارامتر مغایرت کمی[3] و مغایرت تخصیصی[4] نام گذاری شده‌اند که میزان عدم شباهت را گزارش می‌کنند. به منظور بررسی رفتار این دو پارامتر، روی 57 تصویر شامل سه دسته از تصاویر با قدرت تفکیک متوسط، قدرت تفکیک بالا و قدرت تفکیک خیلی بالا، طبقهبندی نظارت شده انجام شد. سپس ضریب کاپا و دقت کلی به عنوان پارامترهای متداول، و مغایرت کمی و مغایرت تخصیصی به عنوان پارامترهای جدید برای هر تصویر طبقه‌بندی‌شده، محاسبه شده و همبستگی مقادیر به دست آمده با یکدیگر بررسی شد. نتایج به دست آمده در این تحقیق نشان میدهند که میزان همبستگی بین این دو دسته پارامتر، بالا ولی در جهت منفی است؛ به عبارت دیگر با افزایش مقادیر یک دسته، مقادیر دسته دیگر کاهش می‌یابد. به این ترتیب، پارامترهای مغایرت، اطلاعات جدیدی را درباره نتایج طبقهبندی به کاربر ارائه نمی‌کنند، تنها و در صورتی که خطای طبقهبندی خواسته شود، میتوان از پارامترهای مغایرت نیز درکنار آنها استفاده نمود.[1] Kappa Coefficient[2] Overall Accuracy[3] Quantity Disagreement[4] Allocation Disagreement
علمی - پژوهشی
فاطمه فیروزی؛ تقی طاوسی؛ پیمان محمودی؛ سید مهدی امیرجهانشاهی
دوره 10، شماره 4 ، اردیبهشت 1397، صفحه 69-84
چکیده
بیلان انرژی تابشی دریافتی و برگشتی از کره زمین، بیانگر انرژی قابل‌دسترس در هر بخش از سامانه زمین-جو است. همچنین تابش خالص خورشیدی، بنیادی‌ترین نیروی محرکه، برای تبخیر و تعرق و تمامی کنش و واکنش‌های میان رویه زمین و اتمسفر است. این برهم‌کنش‌ها، به‌گونه‌ای معنی‌دار، بر اقلیم و دگرگونی آن سایه می‌افکنند. ازاین‌رو، برآورد ریزبینانه ...
بیشتر
بیلان انرژی تابشی دریافتی و برگشتی از کره زمین، بیانگر انرژی قابل‌دسترس در هر بخش از سامانه زمین-جو است. همچنین تابش خالص خورشیدی، بنیادی‌ترین نیروی محرکه، برای تبخیر و تعرق و تمامی کنش و واکنش‌های میان رویه زمین و اتمسفر است. این برهم‌کنش‌ها، به‌گونه‌ای معنی‌دار، بر اقلیم و دگرگونی آن سایه می‌افکنند. ازاین‌رو، برآورد ریزبینانه انرژی خالص در مقیاس گسترده از نظر مدل‌های اقلیمی جهانی و منطقه‌ای حائز اهمیت است. در این پژوهش، به‌منظور مطالعه روند تغییرات بلندمدت میانگین ماهانه آلبیدوی سطحی دشت سیستان، از تولیدات آلبیدوی سنجنده تابش‌سنج تصویربردار طیفی با وضوح متوسط ماهوارهِ ترا با نام (MCD43B3) استفاده شد. تصاویر اخذشده، برای یک دوره آماری 15 ساله (2014-2000) برای سه ماه آوریل، می و ژوئن با قدرت تفکیک فضایی یک در یک کیلومتر بوده است. بعد از اخذ تصاویر از مرکز آرشیو فعال توزیع فرایندهای سطح زمینِ ناسا، تمامی 45 تصویر دانلود شده برای منطقه مورد مطالعه دشت سیستان به فرمت ASCII تبدیل شد، که هر ASCII، 30080 پیکسل را شامل می‌شود. در نهایت، با استفاده از دو روش آماری برآورد کننده شیب سن (Sen) و رگرسیون خطی کلاسیک، روند تغییرات بلندمدت میانگین ماهانه آلبیدو در سطح معناداری پنج درصد، در یک مقیاس پیکسل-مبنا مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج حاصل از این دو مدل نشان دادند که این دو مدل در برآورد روند تغییرات میانگین آلبیدو، دقیقا مانند همدیگر عمل کردهاند و تفاوتی با یکدیگر نداشته‌اند. همچنین نتایج حاصل از این تحقیق نشان‌داد که کانون بیشترین روند کاهشی شیب تغییرات آلبیدو در شمال شرق است که در این قسمت از دشت به دلیل جاری بودن رودخانه هیرمند، کشاورزی به‌صورت گسترده‌ای در آن رواج دارد. مقادیر افزایشی شیب روند تغییرات نیز به‌صورت بسیار محدود و لکه‌هایی کوچک و گهگاه بزرگ در شمال، جنوب شرق و مرکز دشت قابل مشاهده است. این روند افزایشی در مقادیر شاخص آلبیدو نیز در شمال دشت دقیقاً منطبق بر خشک شدن دریاچه‌های سهگانه هامون بوده است. بقیه مساحت دشت نیز که دارای چشم‌اندازی بیابانی و فاقد هرگونه پوشش‌گیاهی و همچنین جمعیت انسانی است، روند خاصی را از خود نشان نداده است. در این مطالعه، همچنین به‌روشنی مشخص شد که استفاده از روش غیرپارامتریک، برآورد‌کننده شیب سن و روش پارامتریک رگرسیون خطی کلاسیک، در مطالعات روند تغییرات آلبیدو مناطق خشک منتج از تولیدات ماهوارهای سنجنده مودیس، می تواند بسیار کارآمد باشد.
علمی - پژوهشی
بهزاد حصاری؛ سجاد کریم زادگان
دوره 10، شماره 4 ، اردیبهشت 1397، صفحه 85-98
چکیده
روشهای اصلاح مدل رقومی ارتفاعی (DEM)، برای بهبود کیفیت آن و به‌منظور استفاده در شبیه‌سازی و مدل‌سازی هیدرولوژیک سلولی مورد استفاده قرار میگیرد. در این مقاله، روشهای اصلاح DEM و تهیه DEM هیدرولوژیک با استفاده از الحاقیه ArcHydro10.2 بررسی و در 53 زیر‌حوضه کرخه مورد ارزیابی قرار گرفت و یکی از کاربردهای آن در برآورد "رواناب پیوسته" پیاده شد. ...
بیشتر
روشهای اصلاح مدل رقومی ارتفاعی (DEM)، برای بهبود کیفیت آن و به‌منظور استفاده در شبیه‌سازی و مدل‌سازی هیدرولوژیک سلولی مورد استفاده قرار میگیرد. در این مقاله، روشهای اصلاح DEM و تهیه DEM هیدرولوژیک با استفاده از الحاقیه ArcHydro10.2 بررسی و در 53 زیر‌حوضه کرخه مورد ارزیابی قرار گرفت و یکی از کاربردهای آن در برآورد "رواناب پیوسته" پیاده شد. اطلاعات آبدهی در محل ایستگاه‌های هیدرومتری به‌صورت نقطه‌ای قابل‌دسترس است. برای تعیین مقدار آبدهی، به‌صورت پیوسته و در هر نقطه از مسیر و سرشاخه‌های رودخانه، به تجمعی کردن نقشه رواناب نیاز داریم. مدل جهات هشتگانه ریزش هر نقطه (D8)، یک مدل پایه برای استخراج شبکه رودخانه از روی سلول‌های تجمعی شده DEM است. با این روش، جهت جریان هر سلول به یکی از هشت سلول مجاور در DEM تعیین می‌شود. در نقشه DEM هیدرولوژیک، سلول‌های تجمعی در مسیر رودخانه به‌صورت پیوسته و افزایشی قرار می‌گیرند. با استفاده از الگوریتم Agree و با آزمون‌وخطا، مدل رقومی ارتفاعی اصلاح شده و مساحت حاصل از تجمع سلول‌های بالادست هر سلول با مقادیر مساحت وکتوری زیرحوضه‌ها مورد مقایسه قرار گرفت، بهطوریکه ضریب همبستگی برابر 9975/0 بدست آمد. بعد از تولید نقشه رواناب، در نهایت نقشه جریان تجمعی هر نقطه از مسیر این رودخانه، در سلول‌های 200 متری تهیه و نقشه پیوسته جریان ارائه شد. نتایج حاکی است که خطای دبی حاصل از این روش و مقادیر مشاهداتی در 53 ایستگاه هیدرومتری بین 28/0% تا 1/3% است.
علمی - پژوهشی
فرزانه حدادی؛ حسین عقیقی؛ ایوب مرادی
دوره 10، شماره 4 ، اردیبهشت 1397، صفحه 99-120
چکیده
استفاده از داده‌های ماهوارهای، در برآورد دقیق مقدار بایومس محصول به‌عنوان یکی از مهم‌ترین چالش‌های سنجش از دور محیطی محسوب می‌شود. اگرچه، به طور سنتی از شاخص‌های طیفی پوشش‌گیاهی استخراج شده از باندهای قرمز (R) و مادون قرمز نزدیک (NIR) برای برآورد آماری بایومس محصول استفاده شده است، اما بیشتر این شاخص‌ها در مقادیر خاصی از شاخص ...
بیشتر
استفاده از داده‌های ماهوارهای، در برآورد دقیق مقدار بایومس محصول به‌عنوان یکی از مهم‌ترین چالش‌های سنجش از دور محیطی محسوب می‌شود. اگرچه، به طور سنتی از شاخص‌های طیفی پوشش‌گیاهی استخراج شده از باندهای قرمز (R) و مادون قرمز نزدیک (NIR) برای برآورد آماری بایومس محصول استفاده شده است، اما بیشتر این شاخص‌ها در مقادیر خاصی از شاخص سطح برگ اشباع میشوند. لذا به‌منظور غلبه بر محدودیت اشباعشدگی، اخیرا مطالعات زیادی بر روی استفاده از بازتابندگی طیفی در محدوده لبه قرمز انجام شده است. برای ارزیابی عملکرد شاخص‌های مختلف پوشش‌گیاهی در برآورد بایومس محصول، پنج نوبت نمونه برداری از ویژگیهای بیوفیزیکی ذرت علوفه‌ای در طول دوره رشد این محصول در اراضی زراعی شرکت کشت و صنعت مگسال، قزوین انجام شد و جمعا 182 نمونه میدانی جمع‌آوری شد. سپس 10 شاخص طیفی از سری زمانی تصاویر Sentinel-2 که همزمان با نوبت‌های نمونه برداری میدانی در سال 2017 اخذ شده بودند، محاسبه شده و با استفاده از آنها بایومس ذرت علوفه‌ای برآورد شد. بایومس ذرت علوفه‌ای با اندازه‌گیری‌های میدانی مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد شاخص با ضریب تعیین و کمترین ریشه میانگین مربعات خطا ، بهترین شاخص برای تخمین بایومس ذرت علوفه‌ای است. علاوه بر این، تحقیق حاضر نشان داد که تصاویر ماهوارهای Sentinel-2 با توان تفکیک مکانی بالا و محدوده لبه قرمز، قابلیت تخمین مقدار بایومس محصول ذرت علوفه‌ای را با دقت مناسب دارد.
علمی - پژوهشی
محسن اسمعیل نژاد سلطانلو؛ محمود رضا صاحبی
دوره 10، شماره 4 ، اردیبهشت 1397، صفحه 121-144
چکیده
داده‌های پلاریمتری-اینترفرومتری راداری، با فراهم‌کردن اطلاعاتی از نوع شدت، دارا‌بودن اطلاعات پلاریمتری دو تصویر و اطلاعات ارتفاعی حاصل از اینترفرومتری، توانایی زیادی در طبقهبندی پوشش‌های زمین دارند که این ویژگیهای سهگانه در آنتروپی شانون حاصل از این داده‌ها، به تفکیک قابل مشاهده هستند. استفاده همزمان این پارامترها، نقش ...
بیشتر
داده‌های پلاریمتری-اینترفرومتری راداری، با فراهم‌کردن اطلاعاتی از نوع شدت، دارا‌بودن اطلاعات پلاریمتری دو تصویر و اطلاعات ارتفاعی حاصل از اینترفرومتری، توانایی زیادی در طبقهبندی پوشش‌های زمین دارند که این ویژگیهای سهگانه در آنتروپی شانون حاصل از این داده‌ها، به تفکیک قابل مشاهده هستند. استفاده همزمان این پارامترها، نقش تکمیل‌کننده‌ای در طبقهبندی ارائه می‌کنند، بهطوریکه حضور اطلاعات اینترفرومتری، باعث افزایش دقت طبقهبندی می‌شود. همچنین داده‌های اخذشده از دنیای واقعی، دارای پیوستگی مکانی هستند. بنابراین در این تحقیق، از الگوریتم میدان تصادفی مارکوف به منظور در نظرگرفتن همسایگی‌های پیکسلی و مجموعه پارامترهای آنتروپی شانون داده‌های پلاریمتری-اینترفرومتری راداری برای طبقهبندی استفاده می‌شود. الگوریتم میدان تصادفی مارکوف برای شروع، نیاز به یک نقشه طبقهبندی شده اولیه دارد. نقشه طبقهبندی شده اولیه با استفاده از بی نظمی و ناهمسانگردی پلاریمتری و پلاریمتری-اینترفرومتری و ادغام کلاسهای حاصل، براساس شباهت ماتریس همدوسی پلاریمتری-اینترفرومتری مراکز کلاسها، تهیه می‌شود. بررسی کارآیی الگوریتم‌پیشنهادی با استفاده از داده پلاریمتری-اینترفرومتری اخذشده توسط سازمان فضایی آلمان(DLR) انجام می‌شود. در تحقیق حاضر، از شاخص درجه خلوص خوشه‌ها برای ارزیابی عملکرد الگوریتم پیشنهادی و چند الگوریتم دیگر استفاده می‌شود. درجه خلوص کل حاصل از الگوریتم‌پیشنهادی در مقایسه با درجه خلوص حاصل از الگوریتم‌های -ویشارت( )، االگوریتم پیشنهادی –ویشارت( )، -FCM ویشارت( ) و طبقهبندی با کمک سه پارامتر آنتروپی شانون و الگوریتم خوشه‌بندی FCM به ترتیب به مقدار 28.48%، 11.38%، 16.60% و19.60% افزایش پیدا کرده است.
