نسترن نظریانی؛ دکتر اصغر فلاح؛ حبیب رمضانی؛ حامد نقوی؛ حمید جلیلوند
چکیده
گردآوردی اطلاعات میدانی دقیق به منظور مدیریت پایدار مناطق جنگلی، مستلزم صرف زمان و هزینه بالایی است؛ لذا استفاده از روش های نمونه برداری و تصاویر ماهواره ای، جایگزین مناسبی برای این منظور خواهد بود. در پژوهش حاضر هدف تأثیر طرح های مختلف نمونه برداری خوشه ای در برآورد مشخصه های کمی جنگل های سامان عرفی اولادقباد شهرستان کوهدشت، استان ...
بیشتر
گردآوردی اطلاعات میدانی دقیق به منظور مدیریت پایدار مناطق جنگلی، مستلزم صرف زمان و هزینه بالایی است؛ لذا استفاده از روش های نمونه برداری و تصاویر ماهواره ای، جایگزین مناسبی برای این منظور خواهد بود. در پژوهش حاضر هدف تأثیر طرح های مختلف نمونه برداری خوشه ای در برآورد مشخصه های کمی جنگل های سامان عرفی اولادقباد شهرستان کوهدشت، استان لرستان با استفاده از تصاویر سنجنده Sentinel 2 است. به منظور برآورد مشخصه های مورد بررسی، 150 خوشه در قالب شش طرح (مثلث، مربع، ستاره ای یک، خطی، ال شکل و ستاره ای دو) در منطقه به مساحت تقریبی 4500 هکتار پیاده شد. هر خوشه شامل چهار ریز قطعه نمونه با مساحت 700 متر مربع (شعاع ریز قطعه نمونه دایره ای 15 متر و فاصله بین ریز قطعه نمونه ها از هم 60 متر) بود. سپس در هر ریز قطعه نمونه ، مشخصه های تعداد و مساحت تاج درختان اندازه گیری شد. پس از پیش پردازش و پردازش تصاویر (تجزیه مؤلفه اصلی، آنالیز بافت و ایجاد شاخص های گیاهی)، ارزش های رقومی متناظر با قطعات نمونه زمینی از باندهای طیفی استخراج و بهعنوان متغیرهای مستقل در نظر گرفته شد. مدل سازی با استفاده از روش های ناپارامتریک جنگل تصادفی، ماشین بردار پشتیبان و نزدیکترین همسایه انجام شد. نتایج نشان داد میانگین تراکم در هکتار 51 اصله و سطح تاج پوشش 3294 متر مربع در هکتار است. نتایج حاصل از اعتبارسنجی نشان داد که برای هر دو مشخصه تراکم و سطح تاجپوشش الگوریتم جنگل تصادفی به همراه طرح های نمونه برداری خطی و ستاره ای دو به ترتیب با درصد مجذور میانگین مربعات خطا 00/46 و 44/10 درصد، در مدل سازی عملکرد بهتری داشته است. به طور کلی استفاده از طرح های مختلف نمونه برداری خوشه ای، روش های مدل سازی ناپارامتریک و تصاویر سنجنده Sentinel 2 کارایی بهتری در برآورد مشخصه تاج پوشش نشان داد، اما در مقابل عملکرد مناسبی در برآورد تعداد در هکتار را نداشته است.
اسلام گله بان؛ سعید حمزه؛ شادمان ویسی؛ سید کاظم علوی پناه
چکیده
تعیین دقیق نیاز آبی محصولات مختلف و همچنین میزان آب مصرفی در یک سطح پهناور و در زمان واقعی، یکی از مهمترین نیازهای اصلی متخصصین آب و خاک میباشد. پیشنیاز این مهم تعیین تبخیر و تعرق مرجع میباشد. بطور رایج محاسبه این پارامتر بر اساس استفاده از داده های اقلیمی و حل معادلات تجربی صورت میگیرد. اما به دلیل محدود بودن و توزیع نامناسب ...
بیشتر
تعیین دقیق نیاز آبی محصولات مختلف و همچنین میزان آب مصرفی در یک سطح پهناور و در زمان واقعی، یکی از مهمترین نیازهای اصلی متخصصین آب و خاک میباشد. پیشنیاز این مهم تعیین تبخیر و تعرق مرجع میباشد. بطور رایج محاسبه این پارامتر بر اساس استفاده از داده های اقلیمی و حل معادلات تجربی صورت میگیرد. اما به دلیل محدود بودن و توزیع نامناسب ایستگاه های هواشناسی، معمولا استفاده از دادههای آنها محاسبه این پارامتر را با خطا مواجه میسازد. جهت رفع این محدودیت بهترین گزینه استفاده از دادههای سنجش از دوری میباشد بدین منظور از محصولات مختلف ماهوارهای میتوان استفاده نمود و از ترکیب آنها اقدام به تهیه نقشه های به روز تبخیر و تعرق مرجع و واقعی نمود. لذا تحقیق حاضر به منظور بررسی امکان استفاده از محصولات سامانههای WaPOR و ERA5 جهت محاسبه میزان تبخیر و تعرق مرجع روزانه بر مبنای روش تجربی پنمن مانتیث و ارزیابی و صحت سنجی خروجی های آن در سطح استان سیستان و بلوچستان ایران میباشد. نتایج تحقیق نشان داد که سامانههای سنجش از دوری با دقت بالای 80 درصد در محل ایستگاههای هواشناسی مقدار تبخیر و تعرق مرجع را برآورد و در تمامی ایستگاهها خطای کمتر از 2 میلیمتر گزارش گردید. همچنین فصل زراعی( 15 خرداد تا 15 آبان) نسبت به فصل زراعی(1آذرتا 15 اردیبهشت) تبخیرو تعرق مرجع به دست آمده از دادههای ماهوارهای (R2) بالاتری را نشان میدهد. همچنین نتایج ارزیابی شاخص NRMSE بیانگر این است که تبخیروتعرق مرجع به دست آمده از دادههای ERA5-GLDAS2.1 وWaPOR مناسب می باشند. لذا از آنجائیکه مقادیر برآورد و صحت سنجی شده دارای دقت قابل قبولی بودند در گام بعدی میتوان در هر نقطه از استان نسبت به استفاده از این سامانهها اقدام نمود.
روژین مرادی؛ بابک سوری؛ مرضیه رئیسی
چکیده
این پژوهش با هدف برآورد خصوصیات خاک با استفاده از باندهای ماهواره لندست 8 در بخشی از اراضی زراعی دشت قروه-دهگلان در غرب ایران انجام شد. مجموعا از تعداد 107 نقطه محدوده مطالعاتی از عمق 15-0 سانتیمتری نمونه خاک تهیه گردید و خصوصیات فیزیکوشیمیایی آنها در آزمایشگاه اندازهگیری شد. جهت استخراج اطلاعات از تصویر ماهواره لندست 8 و پس از اعمال ...
بیشتر
این پژوهش با هدف برآورد خصوصیات خاک با استفاده از باندهای ماهواره لندست 8 در بخشی از اراضی زراعی دشت قروه-دهگلان در غرب ایران انجام شد. مجموعا از تعداد 107 نقطه محدوده مطالعاتی از عمق 15-0 سانتیمتری نمونه خاک تهیه گردید و خصوصیات فیزیکوشیمیایی آنها در آزمایشگاه اندازهگیری شد. جهت استخراج اطلاعات از تصویر ماهواره لندست 8 و پس از اعمال ماسک پوشش گیاهی؛ مقادیر DOS باندهای 7-1 برای نقاط نمونهبرداری استخراج شد. بمنظور تعیین رابطه بین خصوصیات خاک و ارزش رقومی باندهای لندست 8 از تحلیل همبستگی، رگرسیون خطی گام به گام و رگرسیون مؤلفه اصلی استفاده گردید. اعتبارسنجی تحلیل رگرسیونها با استفاده از دو پارامتر ضریب تعیین و ریشه میانگین مربعات خطا ارزیابی شد. نتایج نشان داد که همبستگی مثبت و معنیداری بین مقادیر شن و اکسیدهای آزاد آهن خاک و همبستگی منفی و معنیداری بین رس و سیلت خاک با ارزش رقومی اکثر باندهای لندست 8 وجود دارد. بین غلظت فلزات سنگین و ارزش رقومی در باندهای مرئی و مادون قرمز نزدیک همبستگی معنیداری مشاهده نشد و تحلیلهای رگرسیون نیز کارایی قابل قبولی در برآورد خصوصیات خاک محدوده مطالعاتی ارائه نداد. با توجه به نتایج به دست آمده به نظر میرسد میتوان از تصاویر ماهواره لندست 8 به منظور برآورد بافت خاک و مقادیر اکسیدهای آزاد آهن خاک در محدوده مورد مطالعه استفاده نمود.
علیرضا محمودی؛ مرضیه مکرم
چکیده
امروزه از علم سنجش از دور برای مطالعات گیاهی از جمله تعیین مواد مغذی، بیماریهای گیاهی، کمبود آب یا مازاد آن، شناسایی علفهای هرز، و غیره استفاده میشود. بطوریکه با برخورد امواج الکترومغناطیس به گیاه بر اساس خصوصیات و ویژگیهای گیاه واکنشهای مختلفی در مقابل امواج (میزان جذب، انعکاس و یا عبور) از خورد نشان میدهد. از جمله اطلاعاتی ...
بیشتر
امروزه از علم سنجش از دور برای مطالعات گیاهی از جمله تعیین مواد مغذی، بیماریهای گیاهی، کمبود آب یا مازاد آن، شناسایی علفهای هرز، و غیره استفاده میشود. بطوریکه با برخورد امواج الکترومغناطیس به گیاه بر اساس خصوصیات و ویژگیهای گیاه واکنشهای مختلفی در مقابل امواج (میزان جذب، انعکاس و یا عبور) از خورد نشان میدهد. از جمله اطلاعاتی که در این زمینه علم سنجش در مطالعات گیاه میتوان بدست آورد میزان مواد مغذی موجود در گیاه است. با توجه به اینکه با تعیین میزان مواد مغذی موجود در گیاه میتوان به میزان کود مورد نیاز گیاه آگاهی پیدا کرد و از طرفی مواد مغذی موجود در گیاه، خصوصاً گیاهان مرتعی را شناسایی نمود، هدف از این مطالعه تعیین مواد مغذی موجود در گیاهان مرتعی مریم نخودی دارابی، اسفند، پنج انگشت، اسفند رومی، کنار، شکر شفا با استفاده از علم سنجش از دور میباشد. برای رسیدن به این هدف با استفاده از طیف سنج در بازه طیفی ۳/۰ تا ۱/۱ میکرومتر واکنش گیاه به امواج الکترومغناطیس مشخص شد. سپس با تعیین مواد غذایی موجود در این گیاهان رابطه بین میزان انعکاسات امواج الکترومغناطیس با میزان مواد مغذی موجود در این گیاهان تعیین شد. نتایج نشان داد که در گیاه اسفند رومی باند ۱۰۲۶ نانومتر، در گیاه اسفند باند ۱۰۴۰ نانومتر، در گیاه کنار باند ۱۰۴۶ نانومتر، در گیاه مریم نخودی باند ۱۰۳۰، در گیاه پنج انگشت باند ۴۰۰ و ۱۰۳۸ و در شکر شفا باند ۱۰۳۸ موثرترین باندها برای پیش بینی مقدار P مؤثر هستند. در حالیکه برای پیش بینی Zn در گیاه اسفند رومی باند ۱۰۲۶ نانومتر، در گیاه اسفند باند ۱۰۴۰ نانومتر، در گیاه کنار باند ۱۰۴۵ نانومتر، در گیاه مریم نخودی باند ۱۰۳۰، در گیاه پنج انگشت باند ۱۰۱۰ و در شکر شفا باند ۱۰۲۸ موثرترین باندها هستند. همچنین برای پیش بینی Cu با استفاده از مقادیر باندهای طیفی مشخص میشود که در گیاه اسفند رومی باند ۴۰۲ نانومتر، در گیاه اسفند باند ۴۱۰ نانومتر، در گیاه کنار باند ۱۰۴۶ نانومتر، در گیاه مریم نخودی باند ۱۰۳۰، در گیاه پنج انگشت و شکر شفا باند ۱۰۳۸ موثرترین باندها هستند.
مهران شایگان؛ مرضیه مکرم
چکیده
با توجه به تاثیر خشکسالی بر روی کیفیت و کمیت آب، هدف از این مطالعه بررسی خشکسالی با استفاده از شاخص های خشکسالی و ارتباط آن با میزان کیفیت آب در مناطق شمالی استان فارس، ایران می باشد. برای این منظور شاخص های خشکسالی PCI, TVDI, NDVI در سال های 2000 تا 2020 برای بررسی خشکسالی استفاده شد. در ادامه نقشه های پهنه بندی عناصر موجود در آب (Ca, Cl, EC, K, Na, Mg) برای ...
بیشتر
با توجه به تاثیر خشکسالی بر روی کیفیت و کمیت آب، هدف از این مطالعه بررسی خشکسالی با استفاده از شاخص های خشکسالی و ارتباط آن با میزان کیفیت آب در مناطق شمالی استان فارس، ایران می باشد. برای این منظور شاخص های خشکسالی PCI, TVDI, NDVI در سال های 2000 تا 2020 برای بررسی خشکسالی استفاده شد. در ادامه نقشه های پهنه بندی عناصر موجود در آب (Ca, Cl, EC, K, Na, Mg) برای 30 نقطه با استفاده از روش کریجینگ تولید شد. سپس با استفاده از روش شبکه های عصبی (MLP) میزان عناصر موجود در آب با استفاده از شاخص های خشکسالی پیش بینی شد. نتایج نشان داد که با توجه به مقادیر شاخص های خشکسالی روند تغییرات خشکسالی در منطقه از سال 2000 تا 2020 افزایشی بوده و بخش های جنوبی منطقه در وضعیت حادتری نسبت به سایر بخش ها قرار دارد. نتایج حاصل از نقشه های پهنه بندی عناصر موجود در آب هم نشان داد که بخش های جنوبی غلظت املاح بیشتر از بخش های شمالی می باشد. نتایج حاصل از همبستگی بین شاخص های خشکسالی و مقادیر عناصر در آب نشان داد که Ca همبستگی بالایی (R=0.820) با شاخص TVDI دارد، و همچنین عناصر Cl, EC, K, Na, Mg دارای همبستگی معنیداری (R>0.80) با شاخص PCI می باشند. نتایج حاصل از روش MLP برای پیش بینی وضعیت کیفیت آب با استفاده از شاخص های خشکسالی نشان داد که مناطق جنوبی دارای میزان املاح بیشتر و در نتیجه کیفیت آب کمتری هستند. میزان دقت مدل در پیش بینی عناصر Cl, EC, K, Na, Mg, TDS, TH با استفاده از شاخص PCI برابر با R2=0.85 و برای عنصر Ca با استفاده از شاخص TVDI برابر با R2=0.71 می باشد.
محمد منصورمقدم؛ ایمان روستا؛ محمد صادق زمانی؛ محمد حسین مختاری؛ محمد کریمی فیروزجایی؛ سید کاظم علوی پناه
چکیده
اثر جزیره گرمایی شهری بهدلیل تلاقی با چالشهای محیط زیستی مهم قرن بیست و یکم یکی از مهمترین بررسیها در مورد پدیدههای محیط زیستی است. در همین راستا، مطالعه دمای سطح زمین (LST)، چشمانداز واضحی از بررسی جزایر گرمایی در شهرها بهدست میدهد که با توجه به اقلیم گرم و خشک شهر یزد، بررسی وضعیت و عوامل اثرگذار بر LST در این شهر را ضروری ...
بیشتر
اثر جزیره گرمایی شهری بهدلیل تلاقی با چالشهای محیط زیستی مهم قرن بیست و یکم یکی از مهمترین بررسیها در مورد پدیدههای محیط زیستی است. در همین راستا، مطالعه دمای سطح زمین (LST)، چشمانداز واضحی از بررسی جزایر گرمایی در شهرها بهدست میدهد که با توجه به اقلیم گرم و خشک شهر یزد، بررسی وضعیت و عوامل اثرگذار بر LST در این شهر را ضروری مینمایاند. این پژوهش با استفاده از تصویر فیوژن شده طیفی و مکانی لندست-8 برای ماه آگوست سال 2020 میلادی و با بهرهگیری از الگوریتمهای یادگیری ماشین سعی دارد تا تغییرات LST را با محاسبه پارامترهای مختلف مرتبط با چشمانداز سطح زمین شهری مدل کند. بر اساس نتایج این پژوهش، فیوژن طیفی-مکانی تصویر لندست-8 با سنتینل-2 به روش بارزسازی پن، موجب افزایش 10.7%ی دقت کلی و 16.5%ی ضریب کاپا در طبقه بندی این تصویر شد. این پژوهش همچنین نشان داد که اکثر پارامترهای مرتبط با همسایگی با پوشش اراضی در رده 1 تا 11 تأثیرگذاری بر LST شهر یزد قرار دارند. دراینبین، مجاورت با پوشش زمینهای بایر در شعاع 100، 50 و 150 متر بهترتیب رتبه 1 تا 3 مهمترین پارامترهای اثرگذار بر LST را از آن خود کردند. این پژوهش نشان داد که تغییر آرایش پوشش اراضی میتواند بر LST اثرگذار بوده و تغییر پوشش زمینهای بایر به مناطق ساختهشده، تا °C 1.1، به پوشش گیاهی، تا °C 2.1 و تغییر 30% از زمینهای بایر به پوشش گیاهی، تا °C 1.6 میتواند میانگین LST را در شهر یزد کاهش دهد. همچنین این پژوهش با بررسی دو رویکرد مختلف شبیهسازی ایجاد پوشش گیاهی در سطح شهر یزد نشان داد که رویکرد صرفه جویی در زمین میتواند میانگین LST را در شهر یزد تا 1.3 درجه و رویکرد تقسیم زمین تا °C 1.4 کاهش دهد.
منیره امینی؛ رومینا سیاح نیا
چکیده
توسعه با مفهوم عام آن، پیشرفت صنعتی، تکونولوژیکی و فضایی، به ویژه در کشورهای در حال توسعه، تاثیرات نامطلوب بر محیطزیست را نه تنها در مقیاس ناحیهای سیمای سرزمین که در سطوح مختلف منطقهای، ملی و بعضا جهانی منجر شده است. تا به امروز بیشتر تحقیقات در مورد امنیت اکولوژیکی براساس مدل فشار- وضعیت - پاسخ انجام شده است و کمتر مطالعاتی براساس ...
بیشتر
توسعه با مفهوم عام آن، پیشرفت صنعتی، تکونولوژیکی و فضایی، به ویژه در کشورهای در حال توسعه، تاثیرات نامطلوب بر محیطزیست را نه تنها در مقیاس ناحیهای سیمای سرزمین که در سطوح مختلف منطقهای، ملی و بعضا جهانی منجر شده است. تا به امروز بیشتر تحقیقات در مورد امنیت اکولوژیکی براساس مدل فشار- وضعیت - پاسخ انجام شده است و کمتر مطالعاتی براساس رویکرد مدل اکولوژی سیمای سرزمین به این مقوله پرداخته است. همچنین تحقیقات اندکی با تمرکز بر تغییرات پویای امنیت اکولوژیکی، به ویژه شبیهسازی و پیشبینی روند توسعه آینده امنیت محیطزیست وجود دارد. هدف از این تحقیق پایش و پیشبینی وضعیت امنیت محیطزیست در دوره زمانی سالهای 1991 تا 2035 با تلفیق الگوریتم ماشین بردار پشتیبانی ، مدل اکولوژی سیمای سرزمین، مدل ترکیبی زنجیره مارکوف و سلولهای خودکار برای حوزه شهرستان نظرآباد در استان البرز است.برای این منظور با استفاده از طبقهبندی تصاویر ماهواره ای لندست در دو بازه زمانی پانزده ساله بین سالهای 1991 و 2006 و 2021، روند تغییرات کاربری اراضی منطقه مورد مطالعه در پنج کلاس کاربری؛ اراضی ساخته شده ، اراضی کشت شده ، زمین های مرطوب ، پوشش گیاهی و اراضی بایر مورد بررسی قرار گرفت و جهت کمی کردن الگوهای سیمای سرزمین در سطح کلاس متریکهای MPS،CA،NP،PLAND،AWMSIT،PD و در سطح سیمای سرزمین متریکهای LPI،CONTAG و SHDI محاسبه شدند. برای تهیه نقشههای کاربری سال 2035 از مدل CA-Markov استفاده گردید و سپس شاخص امنیت اکولوژیک برای متریکهای سیمای سرزمین منطقه مورد مطالعه مدل سازی شد. نتایج حاکی از کاهش یکپارچگی و افزایش تعداد لکه ها در کلاس اراضی کشت شده و توسعه و گسترش اراضی انسان ساخت در این اراضی بوده و از طرف دیگر شاهد بروز پدیده یکپارچگی در اراضی بایر منطقه بوده ایم. از این رو امنیت اکولوژیکی منطقه، طی دوره مورد بررسی، متاثر از وقایع فوق، طی سال های 1991 تا 2006 با شدت بیشتر و در سال های 2006 تا پیشبینی 2035 با شیب ملایم تری رو به کاهش ارزیابی شد. از این رو رعایت بیش از پیش ملاحظات محیط زیستی و اصول حفاظت و حمایت در برنامههای توسعه ای منطقه، ضروری به نظر میرسد.
حمیدرضا متین فر؛ فوزیه کوهنی؛ علی اکبر اصیلیان مهابادی
چکیده
شوری خاک یکی از مشکلات مهم زیستمحیطی است و شناسایی و پهنهبندی خاکهای شور، بهعلت نیاز به نمونهبرداری و انجامدادن آنالیزهای آزمایشگاهی و همچنین تغییرپذیری زمانی و مکانی آن، مشکل است. در سالهای اخیر استفاده از تصاویر ماهوارهای، بهعلت استفادة آسان و توانایی در شناسایی پدیدهها، همواره مورد توجه متخصصان قرار گرفته است. ...
بیشتر
شوری خاک یکی از مشکلات مهم زیستمحیطی است و شناسایی و پهنهبندی خاکهای شور، بهعلت نیاز به نمونهبرداری و انجامدادن آنالیزهای آزمایشگاهی و همچنین تغییرپذیری زمانی و مکانی آن، مشکل است. در سالهای اخیر استفاده از تصاویر ماهوارهای، بهعلت استفادة آسان و توانایی در شناسایی پدیدهها، همواره مورد توجه متخصصان قرار گرفته است. در این پژوهش، 220 نمونة خاک از منطقة میمة شهرستان دهلران، در جنوب استان ایلام، با توجه به نوع مطالعه و تیپهای فیزیوگرافی و واحدهای متشکل خاکها برداشت شد. سپس مقادیر pH و EC با استفاده از روشهای استاندارد اندازهگیری شد. ارزیابی مقادیر شوری خاک، با استفاده از روابط همبستگی بین مقادیر هدایت الکتریکی EC حاصل از دادههای زمینی، با متغیرهای بهدستآمده از تصاویر ماهوارهای لندست 8 شامل باندها، شاخصهای شوری، شاخصهای پوشش گیاهی و شاخصهای خاک صورت گرفت. در نهایت، مدل تخمین شوری سطحی خاک با روش رگرسیون گامبهگام بهدست آمد. این روش شامل انتخاب خودکار متغیرهای مستقل است و با دردسترسبودن بستههای نرمافزاری آماری، انجامدادن آن حتی در مدلهایی با صدها متغیر امکانپذیر است. در مطالعات گذشته، شاخصها و باندها بهصورت جداگانه و محدود بهکار رفتهاند اما، در این مطالعه، سعی شده است از ترکیب شاخصهای گوناگون استفادة گستردهتری شود و در نهایت، با حذف شاخصهایی که کمترین تأثیر را در برآورد شوری خاک داشتهاند، بهترین مدل برآورد شوری برای خاک منطقه پیشنهاد شد. با استفاده از آنالیز سطح معنیداری و میزان همبستگی بین خروجی مدلها و دادههای زمینی، بهترین مدل با مقدار (882/0R2=) انتخاب و نقشة شوری خاک براساس آن تهیه شد. بیشترین مساحت مربوط به کلاس غیرشور است که 75% از کل منطقة مورد مطالعه را شامل میشود و حدود 1% از خاکهای منطقه نیز مربوط به کلاس بسیار شور است. با مقایسة دادههای حاصل از ماهوارة لندست 8 و بهکارگیری شاخصها و قراردادن شاخصها در معادلة رگرسیونی گامبهگام، این نتیجه حاصل شد که تصاویر ماهوارهای برای ارزیابی شوری خاک منطقه کارآمد است و نتایج حاصل، همبستگی بالایی در سطح 88/0 با دادههای زمینی دارند.
منوچهر منطقی؛ یزدان رحمت آبادی
چکیده
سنجش از دور علم دریافت اطلاعات از سطح زمین، بدون تماس آشکار با اجزای مورد مطالعه است. تجاریسازی مجموعة فعالیتهایی است که نوآوریها را به محصول یا خدماتی تبدیل میکند که از آن مزایای اقتصادی حاصل میشود. با توجه به کاربرد گستردة سنجش و اهمیت فراوان کاربرد آن در کشاورزی، اهمیت تجاریسازی این تکنولوژی در کشاورزی دارای اولویت ...
بیشتر
سنجش از دور علم دریافت اطلاعات از سطح زمین، بدون تماس آشکار با اجزای مورد مطالعه است. تجاریسازی مجموعة فعالیتهایی است که نوآوریها را به محصول یا خدماتی تبدیل میکند که از آن مزایای اقتصادی حاصل میشود. با توجه به کاربرد گستردة سنجش و اهمیت فراوان کاربرد آن در کشاورزی، اهمیت تجاریسازی این تکنولوژی در کشاورزی دارای اولویت است و در این پژوهش، بررسی شده است. جامعة هدف این پژوهش، شرکتهای فعال و غیرفعال در این زمینهاند؛ به این دلیل که با استفاده از تجربیاتشان امکان فراهمآوردن زمینة مناسب بهمنظور پرورش تکنولوژی سنجش از دور بهوجود آید. با این هدف، در این تحقیق، از روش مصاحبة عمیق برای گردآوری اطلاعات و از روش گلولة برفی برای نمونهگیری استفاده شده است. با استفاده از نمودار چرخة عمر محصول و تکنولوژی، چالشهای تجاریسازی تکنولوژی و زیرساختهای مورد نیاز، المانهای تجاریسازی، انواع نرمافزارهای کاربردی در صنعت کشاورزی دنیا، نمودار سرمایهگذاری در سنجش از دور و تحلیل ماندگاری سنجش از دور در کشاورزی، بهمنزلة یک کسبوکار، بررسی موشکافانه شده است. در نتیجه، بهترین روش برای تجاریسازی محصول کاهشِ محدودیتها برای شرکتهای فعال، ایجاد زیرساختهای لازم، بهویژه دادههای اولیة بهموقع، و استقلال در بهرهبرداری از این تکنولوژی است تا امکان بهرهگیری از انواع روشهای تجاری برای کاربران فراهم آید.
مائده بهی فر؛ عطاالله عبدالهی؛ مجید کیاورز؛ دکتر فرشاد امیراصلانی
چکیده
خشکسالی از مهمترین بلایای طبیعی کشور است که اثرات مخرب زیستمحیطی و اقتصادی فراوانی دارد. بیشتر مطالعات انجامشده به شدت خشکسالی پرداختهاند و معمولاً سایر ویژگیهای آن بررسی نشده است. در این تحقیق، اولینبار، قابلیت شاخصهای هواشناسی و دادههای ماهوارهای با یکدیگر ادغام شده و از آن برای مطالعة تمامی ویژگیهای خشکسالی، ...
بیشتر
خشکسالی از مهمترین بلایای طبیعی کشور است که اثرات مخرب زیستمحیطی و اقتصادی فراوانی دارد. بیشتر مطالعات انجامشده به شدت خشکسالی پرداختهاند و معمولاً سایر ویژگیهای آن بررسی نشده است. در این تحقیق، اولینبار، قابلیت شاخصهای هواشناسی و دادههای ماهوارهای با یکدیگر ادغام شده و از آن برای مطالعة تمامی ویژگیهای خشکسالی، در دو حوزة داخلی و ساحلی کشور، استفاده شده است. بدینمنظور، شاخص SPI با استفاده از تصاویر ماهوارهای بارش TRMM محاسبه شده و سپس مشخصههای خشکسالی مانند شدت، تداوم، بزرگی و گسترة خشکسالی، بهصورت مکانی، در سطح حوزه مطالعه شد. نتایج نشاندهندة همبستگی کلی 0.94 بین SPI محاسبهشده از تصویر و دادههای ایستگاهی بوده است. حداکثر شدت خشکسالی در منطقة مورد مطالعه برابر با 4.19- بوده که در آذر سال 1389 اتفاق افتاده است. علاوهبراین، فراوانی وقوع خشکسالیهای فرین، در دو مقیاس زمانی شش و دوازدهماهه، در حوزة داخلی بیشتر از حوزة ساحلی بوده است. در بازة مورد مطالعه، در مقیاس زمانی ششماهه، 60% از رویدادهای خشکسالی حوزة بزرگی خفیفتر از 18.3- داشتهاند. نتایج نشان داد، با استفاده از تصاویر ماهوارهای، بهخوبی میتوان به مشخصة گسترة خشکسالی دست یافت؛ درحالیکه با استفاده از سایر روشها قابل محاسبه نیست. علاوهبراین، با بهکارگیری تصاویر ماهوارهای، میتوان مشخصههای خشکسالی را در سطح حوزه، بهصورت مکانی، مطالعه کرد و چنین کاری با روشهای سنتی امکانپذیر نیست. نتایج تحقیق مؤید مزیت بهکارگیری دادههای بارش ماهوارهای در مطالعة خشکسالی بوده است.
هادی زارع خورمیزی؛ حمید غفاریان
چکیده
فنولوژی به مطالعة زمان وقوع رخدادهای تکرارپذیر زندگی گیاهان در رابطه با عوامل زنده و غیرزنده میپردازد. یکی از روشهای بررسی تغییرات روند رشد گیاه استفاده از سریهای زمانی تصاویر ماهوارهای و روشهای سنجش از دور است. هدف از پژوهش حاضر تعیین معنای فیزیکی هریک از مؤلفههای سری فوریه، درمورد انواع پوشش گیاهی و فرایندهای فنولوژی ...
بیشتر
فنولوژی به مطالعة زمان وقوع رخدادهای تکرارپذیر زندگی گیاهان در رابطه با عوامل زنده و غیرزنده میپردازد. یکی از روشهای بررسی تغییرات روند رشد گیاه استفاده از سریهای زمانی تصاویر ماهوارهای و روشهای سنجش از دور است. هدف از پژوهش حاضر تعیین معنای فیزیکی هریک از مؤلفههای سری فوریه، درمورد انواع پوشش گیاهی و فرایندهای فنولوژی گیاهان، با استفاده از تجزیة سریهای زمانی شاخص پوشش گیاهی (NDVI) حاصل از سنجش از دور است. هدف دیگر نیز تعیین روند تغییرات مؤلفههای سری فوریه، در زمینة تغییرات ارتفاع از سطح دریا و درجة حرارت فصل بهار است. بدینمنظور، در مطالعة حاضر، از محصول هشتروزة شاخص NDVI سنجندة MODIS، با نام MOD09Q1، با قدرت تفکیک مکانی 250 متر استفاده شد. ابتدا، با استفاده از الگوریتم HANTS و سریهای زمانی یکسالة NDVI سنجندة MODIS در سالهای 2013، 2014 و 2015، مؤلفههای سریهای فوریه یا همان تصاویر دامنه و فاز تولید شد. سپس تغییرات و ارتباط هریک از این مؤلفهها بهنسبت تغییرات ارتفاع و دما، در منطقة شیرکوه استان یزد، بررسی شد. براساس نتایج، با کاهش 1 درجة سانتیگراد در میانگین دمای فصل بهار، که با افزایش ارتفاع از سطح دریا رخ میدهد، تأخیر هفتروزهای در چرخههای سالیانه و تأخیری پنجروزه در چرخههای ششماهة سریهای زمانی NDVI ایجاد میشود. در چرخههای سالیانه، بیشترین مقدار واریانس با استفاده از گیاهان دارای دورههای رشد سالیانه و در چرخههای ششماهه، بیشترین مقدار واریانس با استفاده از گیاهان دارای دورة رشد کوتاه و فصلی کنترل میشود. براساس نتایج، الگوریتم HANTS و تحلیل سریهای فوریه میتواند، در شناخت تأثیرات عوامل اقلیمی در فرایندهای فنولوژی و زمان شروع رشد گیاهان، بسیار کارآمد باشد.
مهدی امیری؛ سیفاله سلیمانی؛ فاخته سلطانی تفرشی
چکیده
طی دهههای گذشته، طوفانهای گردوغبار از لحاظ مکانی و زمانی همواره در حال افزیش بودهاند. طوفانهای گردوغبار خاورمیانه سبب رسیدن آسیبهای بیشماری در حوزة سلامت اجتماعی، اقتصادی، زیستمحیطی و دیگر موارد به ساکنان مناطق جنوب و جنوبغرب ایران شده است. در این مقاله، بهمنظور بررسی طوفانهای گردوغبار، از دادههای سنجندة MODIS استفاده ...
بیشتر
طی دهههای گذشته، طوفانهای گردوغبار از لحاظ مکانی و زمانی همواره در حال افزیش بودهاند. طوفانهای گردوغبار خاورمیانه سبب رسیدن آسیبهای بیشماری در حوزة سلامت اجتماعی، اقتصادی، زیستمحیطی و دیگر موارد به ساکنان مناطق جنوب و جنوبغرب ایران شده است. در این مقاله، بهمنظور بررسی طوفانهای گردوغبار، از دادههای سنجندة MODIS استفاده شد. از محاسن دادههای سنجندة MODIS، توان تفکیک طیفی و زمانی بالای آن است. در این پژوهش، از دو مجموعه دادة MODIS استفاده شد؛ بخش اول، دادههای توسعة مدل (رخداد 21-18 ژانویة 2018) و بخش دوم، دادههای تست و ارزیابی مدل. دادههای هواشناسی نیز، با توجه به بازة زمانی مورد مطالعه، جمعآوری شد. پس از پیشپردازش دادهها و آمادهکردن مشاهدات میدانی، ویژگی (ورودی شبکة عصبی مصنوعی) از دادههای سنجندة MODIS، بهروش پیشنهادی، تولید میشود. ازطریق شبکة عصبی مصنوعی، مدلی مناسب توسعه یافت که، بدینترتیب، میتوان گردوغبار استخراج و پارامتر دید افقی را، همزمان، برآورد کرد. خروجی مدل با خروجی شاخص NDDI مقایسة بصری شد. سپس، برای بررسی کارآیی روش پیشنهادی، مدل توسعهیافته با دادههای مربوط به زمان دیگر تست و خروجی مدل با خروجی شاخص NDDI مقایسة بصری شد. در نهایت، بهمنظور نشاندادن نقاط قوت و ضعف روش پیشنهادی، ارزیابی دقت ازطریق مقایسة نتایج روش پیشنهادی و پارامتر دید افقی در ایستگاههای سینوپتیک انجام شد. میزان خطای کلی، بهترتیب، 10%، 10%، 15% و 10% درمورد پردازش تصاویر هجدهم ژانویه، نوزدهم ژانویه، بیستم ژانویه و 21اُم ژانویة 2018 و 20% و 25% درمورد پردازش تصاویر 26اُم ژانویة 2019 و 28اُم اکتبر 2018 بهدست آمد. با اتصال به پایگاه دادة سازمان هواشناسی کشوری، روش پیشنهادی دارای قابلیت بهکارگیری در سیستم خودکار استخراج گردوغبار است.
محمد سعادت؛ رضا شاه حسینی
چکیده
تهیه نقشههای پوشش اراضی با دقت بالا، همواره یکی از اهداف مهم محققان در زمینه مدیریت اراضی بوده است. هدف ازاین پژوهش، ارائه روش نوینی جهت تهیه نقشههای کاربری اراضی با استفاده از پردازش تصاویر ماهوارهای بوده است. به همین منظور، از تصاویر ماهواره لندست 8، به عنوان تصویر پایه و نقشه مدل رقومی ارتفاعی (DEM)، دادههای حاصل از تجزیه ...
بیشتر
تهیه نقشههای پوشش اراضی با دقت بالا، همواره یکی از اهداف مهم محققان در زمینه مدیریت اراضی بوده است. هدف ازاین پژوهش، ارائه روش نوینی جهت تهیه نقشههای کاربری اراضی با استفاده از پردازش تصاویر ماهوارهای بوده است. به همین منظور، از تصاویر ماهواره لندست 8، به عنوان تصویر پایه و نقشه مدل رقومی ارتفاعی (DEM)، دادههای حاصل از تجزیه به عنوان مولفههای اصلی و شاخصهای طیفی جهت استخراج نقشه پوشش اراضی در منطقه مطالعاتی استفاده شد. پس از پیشپردازشها و آمادهسازی دادههای مورد نیاز، اقدام به تهیه نمونههای آموزشی شد. دراین پژوهش، نمونههای آموزشی در دو بخش به کار گرفته شدند؛ در بخش اول از آنها به عنوان ورودی، جهت طبقهبندی تصویر با الگوریتمهای نظارت شده، حداکثر احتمال و ماشین بردار پشتیبان استفاده شد. در بخش دوم، بهمنظور طبقهبندی با روش درخت تصمیم گیری، از این نمونهها برای تعیین محدوده بازتاب طیفی هر پوشش در طیف امواج الکترومغناطیس (باندهای تصویر، PCA، شاخصهای طیفی و DEM) استفاده شد. سپس با استفاده از این دادهها و شروط دودویی درخت تصمیمگیری، هر پوشش مشخص و نقشه پوشش آن استخراج شد. پس از تهیه نقشههای ذکر شده، به منظور تلفیق نتایج طبقهبندی و حصول دقت بالاتر، از روش حداکثر رایگیری به منظور تهیه نقشه تلفیقی جدید پوشش اراضی منطقه استفاده شد. همچنین به منظور ارزیابی دقت نقشههای تولیدی، از پارامترهای آماری منتج از ماتریس ابهام شامل دقت کلی، ضریب کاپا، دقت کاربر و دقت تولیدکننده استفاده شد. بر اساس نتایج حاصله، روش تلفیقی با دقت کلی 37/93 درصد و ضریب کاپا 91/0 دارای بیشترین دقت بوده است. دقت کلی نقشه پوشش روش درخت تصمیمگیری، ماشین بردار پشتیبان و حداکثر احتمال نیز به ترتیب 61/89، 01/88 و 6/87 درصد بودهاند. با توجه بهاینکه در طبیعت پوشش خالص، به ندرت مشاهده میشود و بیشتر پوششها به صورت ترکیبی وجود دارند، لذا بهتر است از روشهای نوینی که همه ابعاد پدیدهها را پوشش میدهند استفاده شود. دراین پژوهش، اطلاعات حاصل از طبقهبندی نظارت شده و همچنین اطلاعات حاصل از روش منطقی درخت تصمیمگیری با یکدیگر تلفیق شده و نتایج حاصله به خوبی، بیانگر بهبود دقت نهایی طبقهبندی بودند.
میرحامد میرلوی موسوی؛ بهزاد زمانی قره چمنی
چکیده
امروزه، علم سنجش از دور بهطور گستردهای در علوم مرتبط با زمین بهکار میرود. یکی از این شاخهها شناسایی، تحقیق و تفسیر ساختارهای سطح زمین است. مطالعه سیستمهای شکستگی، شناخت هندسه و نحوه گسترش مکانی آنها، میتواند به توسعه میادین نفتی، کمک قابل توجهی کند. در این تحقیق، با استفاده از دادههای ماهوارهای Landsat 8، الگوریتم ...
بیشتر
امروزه، علم سنجش از دور بهطور گستردهای در علوم مرتبط با زمین بهکار میرود. یکی از این شاخهها شناسایی، تحقیق و تفسیر ساختارهای سطح زمین است. مطالعه سیستمهای شکستگی، شناخت هندسه و نحوه گسترش مکانی آنها، میتواند به توسعه میادین نفتی، کمک قابل توجهی کند. در این تحقیق، با استفاده از دادههای ماهوارهای Landsat 8، الگوریتم STA و تکنیکهای پردازش سنجش از دور، تجزیه و تحلیل هندسی ساختارهای سطحی میدان نفتی سیاهمکان مورد بررسی قرار گرفتهاست. سپس، دمای سطح زمین(LST)، با روش دفتر علوم لندست برای محدوده میدان نفتی محاسبه شده، در نهایت بهبررسی ارتباط توزیع شکستگیهای سطحی با الگوی توزیع دمای سطحی محدوده مطالعاتی پرداخته شده است. نتایج نشان میدهد که شکستگیهای موازی سطح محوری (SA) و برشی (SO1) که بهترتیب، دارای روند N-S و NW-SE هستند، بیشترین فراوانی را دارند. براساس نقشه چگالی، تراکم خطوارهها در نواحی میانی، متمایل به جنوب شرقی میدان، دارای بیشترین مقدار است. از آنجاییکه منابع زیرزمینی در امتداد خطوارههای تکتونیکی نزدیک سطح قرار دارند، این ساختارها در تصاویر ماهوارهای خنکتر و تاریکتر از مناطق اطراف دیده میشوند. خطوارههای ساختاری با نقشه دمای سطحی، انطباق نشان میدهد؛ بهطوریکه خطوارهها، اغلب در مناطق با دمای سطحی متوسط و متوسط به پایین قرار گرفتهاند. از این رو، دماهای کمتر با محدودههای دارای تراکم شکستگی بالا مطابقت نشان میدهند.
مژگان احمدی؛ عباس کاویانی؛ پیمان دانشکار آراسته؛ زهره فرجی
چکیده
تخمین بارش در محاسبات بیلان انرژی، مطالعات هیدرولوژیکی و هواشناسی از اهمیت چشمگیری برخوردار است. با توجه به اهمیت دادههای بارش در علوم مختلف و عدم وجود شبکه بارانسنجی گسترده و مناسب، لازم است دادههای بارش به نحوی برآورد شوند. یکی از راههای برآورد بارش، استفاده از دادههای ماهوارهای است. دراین پژوهش، به ارزیابی دادههای ...
بیشتر
تخمین بارش در محاسبات بیلان انرژی، مطالعات هیدرولوژیکی و هواشناسی از اهمیت چشمگیری برخوردار است. با توجه به اهمیت دادههای بارش در علوم مختلف و عدم وجود شبکه بارانسنجی گسترده و مناسب، لازم است دادههای بارش به نحوی برآورد شوند. یکی از راههای برآورد بارش، استفاده از دادههای ماهوارهای است. دراین پژوهش، به ارزیابی دادههای بارش مدل GLDAS، CRU، GPCP، TRMM، CMAP و NCEP-NCAR با دادههای ایستگاهی در استانهای البرز، قزوین، زنجان، کردستان و همدان پرداخته شد. نتایج نشان داد که در این مناطق، بارش GPCP، TRMM، CMAPو NCEP-NCAR نتایج خوبی داشتند و از میان آنها GPCP وTRMM نتیجه بهتری را ارائه کردهاند. در ارزیابی GPCP با میانگین ایستگاههای منطقه مورد مطالعه در پیکسل 3 در سال 2003، ضریب تبیین (R2)، ضریب کارایی مدل(EF)، خطای اریب میانگین (MBE)، میانگین مطلق خطا (MAE) و ریشه میانگین مربعات خطا (RMSE) به ترتیب برابر 96/0، 94/0، 13/3، 30/5 و 58/6 میلیمتر بر ماه به دست آمد. همچنین دادههای بارش مدل GLDAS با دادههای ایستگاهی مورد ارزیابی قرار گرفت و نتایج نشان داد که در مناطقی که بارش زیاد است، مانند ایستگاه رشت و نوشهر مدل GLDAS از دقت خوبی برخوردار نیست
حسین نیک پی؛ مهدی مؤمنی
چکیده
خشکسالی پدیده مهم آب و هوایی است که میتواند بر اساس دادههای حاصل از ایستگاههای هواشناسی و دادههای سنجش از دور پایش شود. روشهای سنجش از دور، مزیتهای نسبی قابل توجهی نسبت به سایر روشها برای پایش خشکسالی ارائه کردهاند. همچنین شاخصهای خشکسالی متعددی در سنجش از دور برای پایش خشکسالی ارائه شده است، اما هیچ یک از شاخصهای ...
بیشتر
خشکسالی پدیده مهم آب و هوایی است که میتواند بر اساس دادههای حاصل از ایستگاههای هواشناسی و دادههای سنجش از دور پایش شود. روشهای سنجش از دور، مزیتهای نسبی قابل توجهی نسبت به سایر روشها برای پایش خشکسالی ارائه کردهاند. همچنین شاخصهای خشکسالی متعددی در سنجش از دور برای پایش خشکسالی ارائه شده است، اما هیچ یک از شاخصهای متداول در سنجش از دور، تعمیمپذیری زمانی، اقلیمی و ارتفاعی ندارند و ضرورت دارد کیفیت عملکرد این شاخصها 1-در اقلیمها، 2-در پهنه بندیهای ارتفاعی مورد بررسی قرار گیرد. این پژوهش، با اثبات این فرضیه، به تشخیص شاخص مناسب در هر اقلیم و پهنة ارتفاعی میپردازد و در هر منطقه، فصل مناسب جهت برآورد شاخص بررسی میشود. در این پژوهش، شاخصهای خشکسالی VCI، VDI، TCI و TVDI با پارامتر LST، NDVI و EVI ارزیابی شدهاند. برای بررسی اقلیمی و ارتفاعی شاخصها، ابتدا در کل کشور و سپس در استان همدان پهنه بندی اقلیمی و ارتفاعی صورت گرفت و شاخصهای خشکسالی برای اقلیمها و ارتفاعات مختلف در دو شکل پیکسل-مبنا و شیء-مبنا (پلیگونی) محاسبه و با داده بارشی ماهواره TRMM مقایسه شد. عملکرد شاخصهای خشکسالی با در نظر گرفتن نوع اقلیم، فصل اخذ داده، ارتفاع و وسعت منطقه جهت برآورد خشکسالی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج متعدد این تحقیق، عدم تعمیمپذیری همة شاخصها را از نظر اقلیمی، ارتفاعی و زمانی نشان میدهد و به عنوان نمونه، در ارزیابی پیکسلی اقلیم گرم و خشک، بیشترین همبستگی بین شاخص VCI و داده بارشی در ماه خرداد با ضریب همبستگی 0.57 بوده و در ارزیابی همین منطقه بصورت شئ-مبنا شاخص VCI مقدار 0.67 محاسبه شد
مائده بهی فر؛ محسن آزادبخت؛ فرزانه حدادی؛ علی اکبر متکان
چکیده
شاخصهای پوشش گیاهی برای برآورد پارامترهای پوشش گیاهی با استفاده از تصاویر ماهواره ای بکارگرفته میشوند. با وجود قابلیتهای فراوان، بسیاری از این شاخص ها در مقادیر بالای پوشش گیاهی دچار خطا میشوند و قادر به برآورد صحیح پارامتر مورد بررسی نمیباشند. گیاه یونجه به دلیل تراکم و مقدار کلروفیل بالا میتواند شاخصهای سنجش از دوری ...
بیشتر
شاخصهای پوشش گیاهی برای برآورد پارامترهای پوشش گیاهی با استفاده از تصاویر ماهواره ای بکارگرفته میشوند. با وجود قابلیتهای فراوان، بسیاری از این شاخص ها در مقادیر بالای پوشش گیاهی دچار خطا میشوند و قادر به برآورد صحیح پارامتر مورد بررسی نمیباشند. گیاه یونجه به دلیل تراکم و مقدار کلروفیل بالا میتواند شاخصهای سنجش از دوری پوشش گیاهی را اشباع کند و امکان مطالعه و بررسی تغییرات آن از طریق سنجش از دور محدود میشود. با وجود این، تمام شاخصها بصورت یکسان عمل نمیکنند و از این نظر با یکدیگر اختلافهایی دارند. در این تحقیق عملکرد شاخصهای مختلف پوشش گیاهی در مقادیر مختلف شاخص سطح برگ گیاه یونجه بررسی شده است. نتایج تحقیق نشان داده است که شاخص های CIgreen، CIrededge و NGRDI بهترین عملکرد را در مقادیر LAI بالا داشته و حساسیت کمتری به اشباع از خود نشان دادهاند. در مقابل شاخصهای NDVI، NDREI و GNDI عملکرد مناسبی نداشته و در مقادیر متوسط و بالای سطح برگ اشباع میشوند.
بیژن یونسی؛ ناصر احمدی ثانی؛ سوران شرفی
چکیده
کشاورزی، محور توسعه است و سطح زیرکشت محصولات زراعی و باغی در بخش کشاورزی یک پارامتر مهم مدیریتی است. ارزیابی و تعیین دقیق سطح این پارامتر، برنامهریزان را در توسعه کشاورزی یاری میدهد. بهمنظور غلبه بر محدودیتهای کار میدانی در برآورد سطح زیرکشت محصولات کشاورزی، استفاده از تصاویر ماهوارهای بهدلیل دید وسیع و یکپارچه، چندطیفی ...
بیشتر
کشاورزی، محور توسعه است و سطح زیرکشت محصولات زراعی و باغی در بخش کشاورزی یک پارامتر مهم مدیریتی است. ارزیابی و تعیین دقیق سطح این پارامتر، برنامهریزان را در توسعه کشاورزی یاری میدهد. بهمنظور غلبه بر محدودیتهای کار میدانی در برآورد سطح زیرکشت محصولات کشاورزی، استفاده از تصاویر ماهوارهای بهدلیل دید وسیع و یکپارچه، چندطیفی و بهروز بودن گزینه مناسبی به نظر میرسد. در این تحقیق دادههای ماهواره IRS-P6 بهمنظور برآورد سطح زیرکشت باغات در اراضی دشت شارویران شهرستان مهاباد مورد تجزیهوتحلیل قرار گرفت. بهمنظور استخراج بهتر اطلاعات، شاخصهای مختلف با استفاده از روشهای نسبتگیری باندی و تحلیل مولفههای اصلی تهیه شدند. طبقهبندی دادهها بهروش نظارتشده و با الگوریتمهای مختلف به دوصورت 7 کلاسه (طبقات کاربری اراضی) و 2 کلاسه (باغ و غیرباغ) انجام شد. صحت نقشههای حاصل از طبقهبندی در مقایسه با نقشههای واقعیت زمینی ارزیابی شد. بهترین صحت کلی و ضریب کاپا بهترتیب برابر %75/97 و 95/0 با الگوریتم حداکثر احتمال در طبقهبندی 2 کلاسه حاصل شد. نتایج نشان داد که دادههای IRS-P6 برای شناسایی و پایش سطح زیرکشت باغات از لحاظ هزینه، زمان و دقت بسیار مناسب هستند
دکتر جمیله توکلی نیا؛ علی اکبر متکان؛ مظفر صرافی؛ فائزه بوربوری
دوره 10، شماره 1 ، شهریور 1397، ، صفحه 109-126
چکیده
اکوتوریسم یا طبیعت گردی گرایشی از صنعت گردشگری است که طی سالهای اخیر توجه بسیاری از مسولین و مردم را به خود جلب کرده و یکی از اهرمهای توسعه اقتصادی و اجتماعی بسیاری از کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه بوده است. از آنجا که فعالیت غیر نظام مند اکوتوریسم می تواند اثرات منفی بر محیط زیست داشته باشد، ارزیابی فعالیتهای اکوتوریسمی با ...
بیشتر
اکوتوریسم یا طبیعت گردی گرایشی از صنعت گردشگری است که طی سالهای اخیر توجه بسیاری از مسولین و مردم را به خود جلب کرده و یکی از اهرمهای توسعه اقتصادی و اجتماعی بسیاری از کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه بوده است. از آنجا که فعالیت غیر نظام مند اکوتوریسم می تواند اثرات منفی بر محیط زیست داشته باشد، ارزیابی فعالیتهای اکوتوریسمی با استفاده از چارچوب ها و روش های معتبر علمی من جمله DPSIRمی تواند در برنامه ریزی های مدیران این صنعت، موثر و مفید واقع گردد. هدف اصلی این پژوهش ارزیابی وضعیت اکوتوریسم در منطقه رودبار قصران و لواسانات با استفاده از چارچوب DPSIR می باشد. هر کدام از پنج بخش این مدل ارزیابی مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت و یافته ها در قالب جداولی ارائه گردیدند. طبق نتایج به دست آمده از طبقه بندی تصاویر سال های 2004 و 2016، فضاهای ساخته شده از 3625 متر مربع به 8744 متر مربع افزایش یافته است. از جمله دلایل این امر را افزایش جمعیت، نزدیکی به پایتخت و سهولت در رفت و آمد در نتیجه گسترش خانه های دوم و افزایش ساخت و ساز اماکن مرتبط با خدمات گردشگران دانست. ارزیابی های صورت گرفته و نتایج بدست آمده از این تحقیق میتواند به عنوان یک ساختار پشتیبان تصمیم برای مدیران و برنامه ریزان در این حوزه و اتخاذ استراتژی های مناسب جهت پیاده سازی اکوتوریسم پایدار، مورد استفاده قرار گیرند.
زهرا فضیلتپور؛ کاظم رنگزن؛ غلامرضا اسکندری؛ عظیم صابری
دوره 9، شماره 1 ، دی 1396، ، صفحه 37-48
چکیده
محیط دریا فرصتهای مهمی را برای پیشرفت در زمینة شیلات و بهرهبرداری منابع طبیعی فراهم میکند. ماهیگیری منبعی برای تهیة مواد غذایی است و منبعی مهم برای درآمد در ایران شمرده میشود. با توجه به نیاز بسیار برای شناسایی میزان توزیع منابع ماهی، اطلاعات بهدستآمده از ماهوارهها نقش مهمی در برنامههای کاربردی شیلات ایفا میکنند. دادههای ...
بیشتر
محیط دریا فرصتهای مهمی را برای پیشرفت در زمینة شیلات و بهرهبرداری منابع طبیعی فراهم میکند. ماهیگیری منبعی برای تهیة مواد غذایی است و منبعی مهم برای درآمد در ایران شمرده میشود. با توجه به نیاز بسیار برای شناسایی میزان توزیع منابع ماهی، اطلاعات بهدستآمده از ماهوارهها نقش مهمی در برنامههای کاربردی شیلات ایفا میکنند. دادههای سنجش از دور مربوط به رنگ اقیانوس میتوانند در کاربردهای بسیاری همچون ماهیگیری تجاری، حملونقل دریایی و استخراج معدن در اقیانوس استفاده شوند. با توجه به اینکه تصاویر ماهوارهای پوشش مکانی گسترده و تکرار بالایی فراهم میکنند، در پیشبینی مکانهای بالقوة ماهیگیری میتوانند بسیار یاریگر باشند. توان تفکیک طیفی بالای سنجندة مودیس (MODIS) و دارابودن باندهای حرارتی متعدد آن را بهنسبت دیگر سنجندهها در موقعیت ممتازی قرار میدهد. اعتبارسنجی تصاویر دمای سطح دریا مربوط به سنجندة مودیس با دادههای برداشتشده در ایستگاههای زمینی با ضریب همبستگی 84/0 انجام شد. در این تحقیق پس از تهیة لایههای دمای سطح آب، ارتفاع سطح دریا، غلظت کلروفیل -a و شیب حرارتی سطح آب، نقشة مکانهای مستعد صید ماهی در خلیج فارس تهیه شد. روشهای فازی نمایشی قوی از اجزای مهم تصمیمگیری مکانی و همچنین، نمایش مفاهیم مبهم و غیردقیق را فراهم میکنند. وزندهی لایهها بهروش FAHP صورت گرفت و بیشترین وزن به دادة دمای سطح دریا، در جایگاه پارامتر مؤثر در این تصمیمگیری داده شد. پس از رویهمگذاری لایهها، نتایج ارزیابی دقت نقشههای نهایی نشان میدهد که 82% از میزان صید انجامشده در دریا در مکانهایی صورت گرفته است که بهترین مناطق در نقشههای مناطق مستعد صید شمرده میشوند. با صید هدفمند میتوان بازدهی صید را در زمانی کمتر از زمان کنونی افزایش داد. این امر میتواند با ادغام سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی تحقق یابد.
سید احمدرضا نورالدینی؛ امیراسلام بنیاد
دوره 9، شماره 1 ، دی 1396، ، صفحه 93-110
چکیده
بازتابش پدیدههای سطح زمین روی دادههای سنجش از دوری تحت تأثیر عوامل گوناگونی مانند شرایط اتمسفر است. در برخی مطالعات لازم است اثر اتمسفر به شیوههای متفاوت و مناسبی حذف شود یا کاهش یابد. در این تحقیق، سه روش تصحیح اتمسفریک تفریق شیء تیره (DOS)، تجزیه و تحلیل سریع خطدید اتمسفر ازطریق طیف ابر مکعب (FLAASH)، شبیهساز وکتوری ثانویة سیگنال ...
بیشتر
بازتابش پدیدههای سطح زمین روی دادههای سنجش از دوری تحت تأثیر عوامل گوناگونی مانند شرایط اتمسفر است. در برخی مطالعات لازم است اثر اتمسفر به شیوههای متفاوت و مناسبی حذف شود یا کاهش یابد. در این تحقیق، سه روش تصحیح اتمسفریک تفریق شیء تیره (DOS)، تجزیه و تحلیل سریع خطدید اتمسفر ازطریق طیف ابر مکعب (FLAASH)، شبیهساز وکتوری ثانویة سیگنال ماهوارهای در طیف خورشیدی (SV6) روی سنجندة OLI ماهوارة لندست 8 جنگلهای استان گیلان اعمال شده است. از هر تصویر، ده شاخص گیاهی استخراج شد. با استفاده از لایة پوشش جهانی، محدودة جنگل روی شاخصهای متفاوت استخراج و با استفاده از روش شیءپایه، محدودة جنگل روی تصویر قطعهبندی شد. 91 قطعه بهطور تصادفی انتخاب شد. با استفاده از شبکة نقطهچین به ابعاد 20×20 متر، تراکم تاجپوشش درختان در هر قطعه روی تصاویر گوگل مشخص شده است. آزمایش پیرسون برای آزمون معناداربودن همبستگی شاخصها با نمونههای مرجع، رگرسیون خطی و غیرخطی برای مدلسازی تراکم تاجپوشش بهکار رفت. نتایج نشان داد که مدل تصحیح برمبنای کد SV6 در مناطق جنگلی استان گیلان بهتر عمل کرده است. شاخص GARI حاصل از مدل تصحیح اتمسفریک DOS با خطای RMSE برابر 72/17 و شاخص ARVI حاصل از مدل تصحیح اتمسفریک SV6، FLAASH و تصویر اصلی OLI بهترتیب معادل 38/15، 87/15 و 78/21 کمترین میزان خطای RMSE را نشان داده است. کاهش آثار اتمسفر در فرایند پیشپردازش قبل از مدلسازی ضروری و پیشنهادشدنی است.
فرزانه محسنی؛ مهدی مختارزاده
دوره 9، شماره 4 ، مرداد 1396، ، صفحه 1-22
چکیده
رطوبت خاک در فرایندهای تعاملی بین جو و زمین و تغییرات جهانی اقلیم نقش مهمی ایفا میکند. در سه دهة گذشته، محققان بسیاری به تعیین رطوبت خاک، با استفاده از دادههای سنجش از دوری، توجه داشتهاند. روشهای مثلثی و ذوزنقهای از روشهای سنجش از دوریاند که با ترکیب دادههای حرارتی و مرئی، شاخصی برای میزان رطوبت را تعیین میکنند. یکی از ...
بیشتر
رطوبت خاک در فرایندهای تعاملی بین جو و زمین و تغییرات جهانی اقلیم نقش مهمی ایفا میکند. در سه دهة گذشته، محققان بسیاری به تعیین رطوبت خاک، با استفاده از دادههای سنجش از دوری، توجه داشتهاند. روشهای مثلثی و ذوزنقهای از روشهای سنجش از دوریاند که با ترکیب دادههای حرارتی و مرئی، شاخصی برای میزان رطوبت را تعیین میکنند. یکی از مهمترین موارد تأثیرگذار در دقت این روشها، دقت تعیین لبههای خشک و مرطوب در نمودار پراکندگی دما/ پوشش گیاهی است. درنتیجه، ناتوانی در تعیین لبههای مذکور، در برخی روزها و شرایط، امکان استفاده از این روشها را محدود میکند. هدف این مطالعه مطرحکردن روشی برای تعیین دقیق لبههای خشک و اشباع، در تمامی روزها و شرایط، با استفاده از تلفیق دادههای سری زمانی دما و پوشش گیاهی است. بهمنظور تحقق این هدف، خطوط همرطوبت بهمنزلة خطوطی معرفی میشوند که رطوبت در امتداد آنها مقدار ثابتی است و برای تعیین لبههای خشک و مرطوب در هر روز بهکار رفتهاند. شاخص میزان رطوبت خاک پیشنهادی برای 28 روز در سال 2014، در منطقهای از شهر مونیتوبا در کشور کانادا، با استفاده از ویژگیهای دو خط انتخابشده از میان خطوط همرطوبت بهدستآمده ازطریق دادههای دمای سطح، دمای هوا و شاخص پوشش گیاهی سنجندة MODIS، محاسبه و با استفاده از دادههای زمینی ایستگاههای رطوبتسنجی شبکة RISMA واقع در این منطقه، ارزیابی شده است. در تمامی 28 روز، تصویر شاخص پیشنهادی که معرف میزان رطوبت خاک است، بهمنزلة خروجی روش پیشنهادی بهدست آمد. ضریب همبستگی شاخص بهدستآمده با میزان رطوبت خاک در روزهای بدون پوشش گیاهی به 92/0 رسیده و این مقدار ضریب همبستگی، در روزهای با پوشش گیاهی انبوه، کمتر بوده است.
سجاد پیروزینژاد؛ کریم سلیمانی؛ محمود حبیبنژاد؛ رضا ذاکرینژاد
دوره 9، شماره 4 ، مرداد 1396، ، صفحه 95-110
چکیده
شواهد نشان میدهد که سنجش از دور ارزش خود را بهمنزلة ابزاری قدرتمند در سراسر جهان تثبیت کرده است. سنجش از دور میتواند هزینهها را کاهش دهد و زمان اجرای طرحها را کوتاه کند؛ بهویژه با داشتن دیدی جامع از مناطق بزرگ که دسترسی به آنها دشوار است. هدف از پژوهش حاضر پیشبینی فرسایش خندقی، با استفاده از دادههای سنجش از دور و مدل ...
بیشتر
شواهد نشان میدهد که سنجش از دور ارزش خود را بهمنزلة ابزاری قدرتمند در سراسر جهان تثبیت کرده است. سنجش از دور میتواند هزینهها را کاهش دهد و زمان اجرای طرحها را کوتاه کند؛ بهویژه با داشتن دیدی جامع از مناطق بزرگ که دسترسی به آنها دشوار است. هدف از پژوهش حاضر پیشبینی فرسایش خندقی، با استفاده از دادههای سنجش از دور و مدل مکسنت (Maxent) در حوضة الوند، در بخش غربی استان کرمانشاه است. حوضة الوند، بهدلیل وسعت و آلودهبودن به مین و هممرزبودن با کشورعراق، با مشکل دسترسی مواجه است. از سوی دیگر، قالببودن اراضی مارنی و نبود پوشش گیاهی مناسب باعث چیرگی فرسایش خندقی در منطقه شده است. بر همین اساس، در پژوهش حاضر، با کار ترکیبی حاصل از بازدید میدانی و سنجش از دور که در محیط گوگل ارث انجام گرفت، لایة تحلیل مکانی مورد نیاز مدل مکسنت تهیه و پهنة مناطق خندقی رقومیسازی شد و بهصورت متغیرهای مستقل، به مدل معرفی شد. همچنین، برای تجزیه و تحلیل سطح زمین، مدل رقومی ارتفاعی رادار سنجندة الوس بهکار رفت و پانزده لایة محیطی با دقت تفکیک دَه متر بهمنزلة متغیرهای وابسته تهیه شدند. با استفاده از این مدل کمی و آماری، سه هدف ذیل تحقق یافت: 1. میزان تأثیر هر لایة محیطی با استفاده از آزمون Jackknife بهدست آمد؛ 2. روند بیشترین و کمترین تأثیر هر پارامتر، با استفاده از رگرسیون لجستیک، بررسی شد؛ 3. نقشة پتانسیل فرسایش خندقی برای کل منطقه تهیه شد. سپس اعتبارسنجی مدل، با استفاده از منحنی ROC و محاسبة مساحت زیرمنحنی(AUC) ، صورت گرفت. نتایج بهدستآمده نشان داد مؤثرترین شاخص در ایجاد فرسایش خندقی مربوط به شاخص ارتفاع، فاصلة عمودی از سطح کانال و تجمع جریان است و اعتبارسنجی برابر با AUC=0.899 است که سطح خوب نتایج را نشان میدهد.
مهرنوش شاکریپور؛ فردین میرزاپور؛ علی درویشی بلورانی؛ سید کاظم علویپناه
دوره 8، شماره 1 ، بهمن 1395، ، صفحه 55-70
چکیده
تلفیق تصاویر ماهوارهای و ایجاد دادههایی با قابلیت مکانی و طیفی بالاتر از دادههای موجود جایگاه و نقشی ویژه در مباحث سنجش از دور دارد. این درحالی است که دقت و کارآیی همۀ مراحل پردازش در مسیر استفاده از این دادهها به دقت و اعتمادپذیری دادۀ تولیدشده وابسته است. درنهایت، استفادۀ بهینه از تصویر تلفیقشده مبتنی بر دقت روش تلفیق است. ...
بیشتر
تلفیق تصاویر ماهوارهای و ایجاد دادههایی با قابلیت مکانی و طیفی بالاتر از دادههای موجود جایگاه و نقشی ویژه در مباحث سنجش از دور دارد. این درحالی است که دقت و کارآیی همۀ مراحل پردازش در مسیر استفاده از این دادهها به دقت و اعتمادپذیری دادۀ تولیدشده وابسته است. درنهایت، استفادۀ بهینه از تصویر تلفیقشده مبتنی بر دقت روش تلفیق است. بررسی این مهم به انتخاب درست شاخص ارزیابی، متناسب با هدف و حیطۀ کاربرد تصویر تلفیقشده، نیاز دارد. ارجحیت حفظ اطلاعات مکانی و طیفی درکاربردهای گوناگون، همچون منابع طبیعی، مناطق شهری و مانند آن، متفاوت است. بنابراین، انتخاب بهترین روش تلفیق با بررسی ازطریق شاخصهای ارزیابی کیفیت تصویر متناسب با حیطۀ کاربرد تصویر یکی از چالشهای کاربران در این زمینه است. ازاینرو، مقالۀ حاضر به آنالیز و ارزیابی بیست روش رایج ارزیابی کیفیت تصویر، با هدف معرفی شاخص مناسب در بین شاخص های مطرح براساس کاربرد تصویر تلفیقشده، معرفی عوامل تفاوت نظر شاخصها در بیان کیفیت و ارائۀ مدلی برای دریافتن توانای هریک از شاخصها در نمایش اعوجاجات رخداده در جنبۀ اطلاعات طیفی و مکانی تصویر پرداخته است. بدین منظور، دو شاخص فیلتر بالاگذر و زاویۀ نگاشت طیفی بهمنزلۀ مبنای اطلاعات مکانی و طیفی تصویر درنظر گرفته شد و عملکرد هریک از شاخص ها در بیان کیفیت دادههای شبیهسازیشده، که شامل تصاویری با اعوجاج طیفی و مکانی کنترل شده است، بررسی شد. برای ایجاد اعوجاج طیفی از اثر اعمال فیلتر بالاگذر، جابهجایی باند و تغییر تن رنگ بهره گرفته شده است. همچنین، از فیلتر پایینگذر و عملگرهای فرسایشی با عنصر ساختاری با ابعاد متفاوت برای مخدوش کردن اطلاعات مکانی استفاده شده است. در بررسیهای انجامشده در این تحقیق، از تصاویر ماهوارههای Landsat8،EO-1 وWorldview که قدرت تفکیک طیفی و مکانی متفاوت دارند، استفاده شد. از هر تصویر قطعاتی با کاربری اراضی متفاوت بهمنزلۀ تصاویر تست برش داده شد. نتیجۀ ارزیابی شاخصها روی تصاویر تست دستهبندی شاخصها، از نظر توانایی نمایش انحرافات طیفی و مکانی، در سه گروه قرار میگیرد. دستۀ نخست روشهای مبتنی بر نویز برای ارزیابی کلی تصویر در مقابل نویز است، شامل شاخصهای ERGAS، MSE، PSNR، WSNR. دستۀ دوم روشهای همسو با روش نگاشت زاویۀ طیفی« SAM» که بهدلیل نمایش بهتر انحرافات طیفی، برای برآورد تخریب اطلاعات طیفی تصویر مناسبتر است و شاخصهای BIAS, RASE, Q, MSSIM, NQM, FSIM, SRSIM, SAM را دربر میگیرد. دستۀ سوم شاخص همروند با شاخص فیلتر بالاگذر «HPF»، شامل شاخصهای MAD و RFSIM است که برای برآورد تخریب اطلاعات مکانی تصویر مناسبتر است.
بهروز ابراهیمی هروی؛ کاظم رنگزن؛ حمیدرضا ریاحی بختیاری؛ ایوب تقیزاده
دوره 8، شماره 3 ، تیر 1395، ، صفحه 59-76
چکیده
دما یکی از شاخصترین پارامترهای اقلیمی و از اصلیترین عوامل اثرگذار در برنامهریزی شهرها محسوب میشود زیرا هدایتکنندة نوع تسهیلات اختصاصیافته در شهرها و حتی تعیینکنندۀ ساختار، شکل و بافت شهری است. دمای سطح فاکتور اصلی در تعادل انرژی کرهزمین بوده و به عنوان ورودی مدلهای تغییرات آبوهوایی و جزایر حرارتی شهری بهکار ...
بیشتر
دما یکی از شاخصترین پارامترهای اقلیمی و از اصلیترین عوامل اثرگذار در برنامهریزی شهرها محسوب میشود زیرا هدایتکنندة نوع تسهیلات اختصاصیافته در شهرها و حتی تعیینکنندۀ ساختار، شکل و بافت شهری است. دمای سطح فاکتور اصلی در تعادل انرژی کرهزمین بوده و به عنوان ورودی مدلهای تغییرات آبوهوایی و جزایر حرارتی شهری بهکار میرود. دمای کلانشهرها در مقایسه با مناطق شهری و روستایی اطراف بیشتر و مشهودتر است که به این پدیده «جزیرة حرارتی شهری» گفته میشود. کلانشهر کرج سومین کلانشهر بزرگ و دومین شهر مهاجرپذیر ایران (پس از کلانشهر تهران) است و بهعلت داشتن چنین جایگاهی، بررسی حرارتی آن بیش از پیش احساس میشود. در این تحقیق دمای سطح زمین در کلانشهرکرج با استفاده از تصاویر ماهوارة لندست8 (چهار تصویر) در سالهای 2013 و 2014، به کمک روشهای گوناگون استخراج شد. روشهای مورد استفاده شامل پنجرة تکی، سبال، استفان- بولتزمن، تککانالی (توسعهدادهشده توسط مونیوس و سوبرینو[1]، 2003)، تککانالی (توسعهدادهشده توسط مونوس و همکاران، 2014)، پنجرۀ مجزا و دفتر علوم لندست است. در نهایت، با استفاده از شاخص آماری میانگین خطای مطلق روشهای گوناگون مقایسه شد و بهترین روش، بهواسطه نزدیکی به دادة زمینی انتخاب شد. نتایج نشان داد بهترین روش مورد استفاده روش سبال باند 11 با مقدار میانگین خطای مطلق 98/7 است؛ ضمن آنکه در حالت کلی، باند 11 ماهوارة لندست 8، بهمنظور استخراج دمای سطح زمین نتایج قابل اعتمادتری نسبت به باند 10 تولید میکند. همچنین بررسی نتایج در تاریخهای مختلف مشخص کرد تصاویر نیمة دوم سال در مقایسه با نیمة اول سال، تخمین دقیقتر و نتایج نزدیکتری به واقعیت تولید میکنند.