محمد منصورمقدم؛ ایمان روستا؛ محمد صادق زمانی؛ محمد حسین مختاری؛ محمد کریمی فیروزجایی؛ سید کاظم علوی پناه
چکیده
اثر جزیره گرمایی شهری به‌دلیل تلاقی با چالش‌های محیط زیستی مهم قرن بیست و یکم یکی از مهم‌ترین بررسی‌ها در مورد پدیده‌های محیط زیستی است. در همین راستا، مطالعه دمای سطح زمین (LST)، چشم‌انداز واضحی از بررسی جزایر گرمایی در شهرها به‌دست می‌دهد که با توجه به اقلیم گرم و خشک شهر یزد، بررسی وضعیت و عوامل اثرگذار بر LST در این شهر را ضروری ...
بیشتر
اثر جزیره گرمایی شهری به‌دلیل تلاقی با چالش‌های محیط زیستی مهم قرن بیست و یکم یکی از مهم‌ترین بررسی‌ها در مورد پدیده‌های محیط زیستی است. در همین راستا، مطالعه دمای سطح زمین (LST)، چشم‌انداز واضحی از بررسی جزایر گرمایی در شهرها به‌دست می‌دهد که با توجه به اقلیم گرم و خشک شهر یزد، بررسی وضعیت و عوامل اثرگذار بر LST در این شهر را ضروری می‌نمایاند. این پژوهش با استفاده از تصویر فیوژن شده طیفی و مکانی لندست-8 برای ماه آگوست سال 2020 میلادی و با بهره‌گیری از الگوریتم‌های یادگیری ماشین سعی دارد تا تغییرات LST را با محاسبه پارامترهای مختلف مرتبط با چشم‌انداز سطح زمین شهری مدل کند. بر اساس نتایج این پژوهش، فیوژن طیفی-مکانی تصویر لندست-8 با سنتینل-2 به روش بارزسازی پن، موجب افزایش 10.7%ی دقت کلی و 16.5%ی ضریب کاپا در طبقه بندی این تصویر شد. این پژوهش همچنین نشان داد که اکثر پارامترهای مرتبط با همسایگی با پوشش اراضی در رده 1 تا 11 تأثیرگذاری بر LST شهر یزد قرار دارند. دراین‌بین، مجاورت با پوشش زمین‌های بایر در شعاع 100، 50 و 150 متر به‌ترتیب رتبه 1 تا 3 مهم‌ترین پارامترهای اثرگذار بر LST را از آن خود کردند. این پژوهش نشان داد که تغییر آرایش پوشش اراضی می‌تواند بر LST اثرگذار بوده و تغییر پوشش زمین‌های بایر به مناطق ساخته‌شده، تا °C 1.1، به پوشش گیاهی، تا °C 2.1 و تغییر 30% از زمین‌های بایر به پوشش گیاهی، تا °C 1.6 می‌تواند میانگین LST را در شهر یزد کاهش دهد. همچنین این پژوهش با بررسی دو رویکرد مختلف شبیه‌سازی ایجاد پوشش گیاهی در سطح شهر یزد نشان داد که رویکرد صرفه جویی در زمین می‌تواند میانگین LST را در شهر یزد تا 1.3 درجه و رویکرد تقسیم زمین تا °C 1.4 کاهش دهد.
حمید رضا متین فر؛ علی اکبر شمسی پور؛ حدیث صادقی
چکیده
پوشش‌گیاهی نقش مهمی در حفاظت از منابع آب و خاک، تثبیت کربن و بهبود کیفیت هوا دارد. در زاگرس میانی پوشش گیاهی جنگلی و مرتعی در رابطه با حفاظت از منابع خاک و آب و پایداری فعالیتهای اقتصادی بسیار حایز اهمیت است. در این پژوهش با استفاده از پلتفرم گوگل‌ارث انجین و تصاویر ماهواره لندست 7 ، خشکسالی زاگرس میانی با شاخص‌های گیاهی NDVI، SAVI و ...
بیشتر
پوشش‌گیاهی نقش مهمی در حفاظت از منابع آب و خاک، تثبیت کربن و بهبود کیفیت هوا دارد. در زاگرس میانی پوشش گیاهی جنگلی و مرتعی در رابطه با حفاظت از منابع خاک و آب و پایداری فعالیتهای اقتصادی بسیار حایز اهمیت است. در این پژوهش با استفاده از پلتفرم گوگل‌ارث انجین و تصاویر ماهواره لندست 7 ، خشکسالی زاگرس میانی با شاخص‌های گیاهی NDVI، SAVI و VCI برای دوره آماری 2000-2020 پایش شد. همچنین برای بررسی وضعیت کلی خشکسالی در سطح ناحیه مورد مطالعه با استفاده از شاخص SPI از داده‌های بارش 9 ایستگاه هواشناسی سینوپتیک با پراکنش مکانی مناسب و طول دوره آماری (2000-2020) استفاده شد. نتایج شاخص VCI نشان داد که عمدتاُ منطقه مورد مطالعه در طول دوره آماری 2000-2020 تحت تأثیر خشکسالی خفیف بوده است. سال 2008 بیشترین میزان مساحت خشکسالی مربوط به طبقه متوسط را با 6/5880 هکتار در بین سالهای مورد مطالعه دارا بود. نتایج شاخص-های NDVI و SAVI نیز گویای افزایش طبقات پوشش گیاهی تنک و مناطق فاقد پوشش گیاهی به ترتیب به میزان 1/331679 و 115164 هکتار و کاهش پوشش گیاهی نرمال و متراکم به ترتیب به میزان 7/446160 و 4/682 هکتار در سال 2008 نسبت به سالهای 2006 و 2007 بود. براساس نتایج هر سه شاخص مورد بررسی شرایط مساعد پوشش گیاهی و ترسالی اکولوژیک در سالهای 2016، 2019 و 2020 بدست آمد. بطور کلی نتایج نشان می دهد که افزایش یا کاهش پوشش گیاهی می‌تواند ناشی از رخداد یا نبود خشکسالی باشد، ضمن آن که دیگر عوامل مانند تغییرات کاربری اراضی نیز باید مورد توجه قرار گیرد.
محسن ابراهیمی خوسفی؛ زهره ابراهیمی خوسفی
چکیده
حوضه آبریز فلات مرکزی ایران به‌دلیل تغییرات اقلیمی و کاهش منابع آب قابل دسترس از یک سو و افزایش جمعیت و به تبع آن افزایش تقاضا از سوی دیگر با بحران شدید آبی مواجه است. علم سنجش از دور و در دسترس بودن محصولات متعدد ماهواره‌ای امکان پایش روند تغییرات پارامترهای مختلف محیطی بویژه منابع آب سطحی و زیرزمینی را با دقت مناسب فراهم آورده است. ...
بیشتر
حوضه آبریز فلات مرکزی ایران به‌دلیل تغییرات اقلیمی و کاهش منابع آب قابل دسترس از یک سو و افزایش جمعیت و به تبع آن افزایش تقاضا از سوی دیگر با بحران شدید آبی مواجه است. علم سنجش از دور و در دسترس بودن محصولات متعدد ماهواره‌ای امکان پایش روند تغییرات پارامترهای مختلف محیطی بویژه منابع آب سطحی و زیرزمینی را با دقت مناسب فراهم آورده است. بدین منظور، با استفاده از سامانه گوگل ارث انجین، 16 محصول مختلف ماهواره‌ای شامل پارامترهای محیطی مختلف نظیر بارش، دما، تبخیر و تعرق، رطوبت خاک، رواناب، ضخامت آب معادل (GRACE)، شاخص پوشش گیاهی و مساحت پیکره‌های آبی در بازه زمانی سالهای 2000 تا 2022 دریافت و آماده‌سازی شد. سپس با استفاده از آزمون ناپارامتریک من-کندال و تخمین‌گر شیب سن، روند تغییرات این پارامترها مورد بررسی قرار گرفت. با توجه به نتایج حاصله، تغییرات گرانش زمین که نشانگری از سطح آب زیرزمینی است و همچنین مساحت پیکره‌های آبی که بیانگر منابع آب سطحی است و رطوبت خاک، روندی کاهشی و معنی‌دار را نشان داد. درحالی‌که دمای حداکثر، دمای حداقل و تبخیر و تعرق پتانسیل و شاخص NDVI، روندی افزایشی معنی‌دار را نشان داد. علیرغم کاهش مساحت پیکره‌های آبی، شاخص پوشش گیاهی افزایش یافته که بیانگر افزایش سطح زیرکشت محصولات کشاورزی و برداشت بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی است که روند کاهشی محصول ماهواره GRACE نیز موید این موضوع است. بررسی ضرایب همبستگی بین پارامترهای دارای روند معنی‌دار نیز نشان داد که همبستگی معنی‌داری بین GRACE و پارامترهای NDVI، دمای حداقل، دمای حداکثر، رطوبت خاک و مساحت پیکره‌های آبی وجود دارد. در پژوهش‌های آتی می‌توان از محصولات ماهواره‌ای مرتبط با این پارامترها برای ارزیابی وضعیت منابع آب سطحی و زیرزمینی سایر مناطق و حوضه‌های آبریز کشور نیز استفاده نمود.
مهدی امیری؛ فرزاد امیری؛ محمد حسین پوراسد؛ سیف اله سلیمانی
چکیده
کیفیت هوای پاک به عنوان یکی از ضروریترین نیازهای موجودات زنده، در اثر فعالیتهای طبیعی و مصنوعی به مخاطره افتاده است. در سالهای اخیر، طوفان‌های گرد و غبار از حیث مکانی و زمانی همواره در حال افزیش بوده و سبب آسیب‌های بی‌شمار در حوزه سلامت اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی و غیره برای ساکنان مناطق جنوب و جنوبغربی ایران شده است. ...
بیشتر
کیفیت هوای پاک به عنوان یکی از ضروریترین نیازهای موجودات زنده، در اثر فعالیتهای طبیعی و مصنوعی به مخاطره افتاده است. در سالهای اخیر، طوفان‌های گرد و غبار از حیث مکانی و زمانی همواره در حال افزیش بوده و سبب آسیب‌های بی‌شمار در حوزه سلامت اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی و غیره برای ساکنان مناطق جنوب و جنوبغربی ایران شده است. در پژوهش حاضر، جهت بررسی طوفان‌های گرد و غبار و تشخیص عمق دید افقی از داده‌های سنجنده مودیس استفاده شده است. از مزایای داده‌های سنجنده مودیس می‌توان به توان تفکیک طیفی و زمانی بالا اشاره نمود. همچنین داده‌های ایستگاه‌های هواشناسی با توجه به بازه زمانی مورد مطالعه، جمع‌آوری شده است. پس از پیش‌پردازش داده‌ها و آماده‌سازی مشاهدات میدانی، جهت استخراج ویژگی‌های مورد نیاز برای انجام مدلسازیها، از طریق روش تفاضلی بین باندهای منتخب هر تصویر داده‌های سنجنده مودیس به همراه ویژگی‌های استخراج شده از سنسور های ایستگاه‌های هواشناسی زمینی استفاده شده است. با بررسی های بیشتر و ارزیابی‌های صورت گرفته و استفاده از نظرات خبرگان هواشناسی تعداد 36 ویژگی تفاضلی از باندهای مختلف تصاویر مودیس و 6 ویژگی از داده‌های ایستگاه‌های هواشناسی زمینی که مجموعا 42 ویژگی می‌باشد استخراج شده است. در ادامه از طریق تکنیک‌های انتخاب ویژگی بهترین ویژگی‌ها شناسایی و از یک روش جدید با عنوان ML-Based GMDH که حاصل بهبود شبکه عصبی GMDH از طریق تغییر توابع جزئی با مدل‌های یادگیری ماشین است برای تشخیص غلظت گرد و غبار و دید افقی استفاده شد. همچنین، برای دستیابی به دقت مناسب ابر پارامترهای این مدل به صورت ابتکاری توسط الگوریتم بهینه‌سازی TLBO تنظیم شدند. در ادامه روشهای یادگیری ماشین Basic GMDH SVM,MLP,MLR,RFو مدل گروهی آنها نیز جهت مقایسه با رویکرد اصلی پیاده سازی گردیده و نتایج حاصل نشان دادند که روش ML-Based GMDH تنظیم شده با TLBOبا ایجاد بهبود نسبت به روشهای یادگیر ماشین ذکر شده، دقت بهتری را در تشخیص غلظت گرد و غبار فراهم کرده است.
مریم سلطانی کاظمی؛ سعید مینایی؛ حسین شفیع زاده مقدم؛ علیرضا مهدویان
چکیده
رطوبت غلاف پارامتر مهمی در طول دوره رشد نیشکر است که از منظر تنش آبی و مدیریت آبیاری مزرعه از اهمیت زیادی برخوردار است. داده‌های سنجش از دور ظرفیت بالایی برای به روز نمودن سیستم‌های پایش رشد محصول دارند. در این راستا، می‌توان از تصاویر ماهواره‌ای که اطلاعات متنوعی را در اختیار کاربران قرار می‌دهند، بهره برد. در سال زراعی 1399 با هدف ...
بیشتر
رطوبت غلاف پارامتر مهمی در طول دوره رشد نیشکر است که از منظر تنش آبی و مدیریت آبیاری مزرعه از اهمیت زیادی برخوردار است. داده‌های سنجش از دور ظرفیت بالایی برای به روز نمودن سیستم‌های پایش رشد محصول دارند. در این راستا، می‌توان از تصاویر ماهواره‌ای که اطلاعات متنوعی را در اختیار کاربران قرار می‌دهند، بهره برد. در سال زراعی 1399 با هدف پیش‌بینی رطوبت غلاف نیشکر، 4 شاخص طیفی و 7 تک باند سنجنده ماهواره سنتینل-2، مورد ارزیابی قرار گرفت. برای مدلسازی و پیش‌بینی رطوبت غلاف، چهار روش PLSR، RF، GRNN و SVR به کار گرفته شد. از الگوریتم بیز به منظور بهینه کردن پارامترها در مدل‌های RF، GRNN و SVR استفاده گردید. بعلاوه از آنالیز حساسیت به روش گام به گام بهبود یافته برای یافتن تاثیرگذارترین پارامتر ورودی در برآورد رطوبت غلاف بهره‌گیری شد. نتایج بررسی نشان داد که مدل SVR زمانی که پارامترهای NDVI، EVI، SRWI، Clgreen، B2، B3، B5، B4، B11و B12 بعنوان ورودی به چهار مدل داده شدند، نسبت به مدل‌های دیگر تخمین قابل قبول‌تری از رطوبت غلاف ارائه داده است. طبق آنالیز حساسیت، پارامتر SRWI به عنوان موثرترین شاخص در فرآیند مدلسازی قرار گرفت. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که در میان ورودی‌های داده شده به مدل، ترکیبی از شاخص‌ها و باندهای NDVI، EVI، SRWI، Clgreen، B2، B3، B5، B4، B11و B12 تخمین بهتری از رطوبت غلاف نیشکر به دست می‌دهند.
مائده بهی‌فر؛ حسین عقیقی؛ علی اکبر متکان؛ علی‌اکبر متکان
چکیده
شاخص سطح برگ استخراج‌شده (LAI) از تصاویر سنجش از دور پارامتر مهمی، به‌منظور مدلسازی مکانی تولید پوشش گیاهی، محسوب می‌شود. معمولاً شاخص‌های پوشش گیاهی که با بازتاب طول موج‌های قرمز و مادون قرمز نزدیک محاسبه می‌شوند، در برآورد LAI با استفاده از روشهای آماری، به‌کار می‌روند اما بسیاری از این شاخص‌ها در مقادیر متفاوت LAI به اشباع ...
بیشتر
شاخص سطح برگ استخراج‌شده (LAI) از تصاویر سنجش از دور پارامتر مهمی، به‌منظور مدلسازی مکانی تولید پوشش گیاهی، محسوب می‌شود. معمولاً شاخص‌های پوشش گیاهی که با بازتاب طول موج‌های قرمز و مادون قرمز نزدیک محاسبه می‌شوند، در برآورد LAI با استفاده از روشهای آماری، به‌کار می‌روند اما بسیاری از این شاخص‌ها در مقادیر متفاوت LAI به اشباع میرسند. برای رفع این محدودیت، بازتاب محدودة لبة قرمز استفاده شده است؛ بنابراین، باید قابلیت شاخص‌های متفاوت پوشش گیاهی استخراج‌شده از داده‌های سنجش از دور، برای برآورد LAI ذرت علوفهای، ارزیابی شود. بدین‌منظور پنج مرحله نمونه‌برداری میدانی، با فاصلة زمانی نزدیک به گذر ماهوارة سنتینل‌ـ 2، از سوی مرکز تحقیقات فضایی پژوهشگاه فضایی ایران، اجرا شد و در مجموع، 234 نمونه از مزارع ذرت علوفهای شرکت کشت و صنعت مگسال قزوین برداشت شد. سپس سیزده شاخص پوشش گیاهی متفاوت، با استفاده از سری زمانی تصاویر سنتینل‌ـ 2، محاسبه شد و برای برآورد آماری مقادیر LAI به‌کار رفت. نتایج نشان داد که شاخص EVI با ضریب همبستگی 76/0 برای برآورد شاخص سطح برگ ذرت علوفهای بهترین عملکرد را داشته است. علاوه‌براین، مقدار RMSE روشهای رگرسیون غیرخطی بیشتر از روشهای خطی بوده است.
نسترن نظریانی؛ دکتر اصغر فلاح؛ حبیب اله رمضانی موزیرجی؛ حامد نقوی؛ حمید جلیلوند
چکیده
گردآوردی اطلاعات میدانی دقیق، به‌منظور مدیریت پایدار مناطق جنگلی، مستلزم صرف زمان و هزینة بالایی است؛ بنابراین استفاده از روشهای نمونه‌برداری و تصاویر ماهواره‌ای جایگزین مناسبی برای این کار خواهد بود. هدف پژوهش حاضر تأثیر طرح‌های گوناگون نمونه‌برداری خوشه‌ای در برآورد مشخصه‌های کمّی جنگل‌های سامان عرفی اولادقباد شهرستان ...
بیشتر
گردآوردی اطلاعات میدانی دقیق، به‌منظور مدیریت پایدار مناطق جنگلی، مستلزم صرف زمان و هزینة بالایی است؛ بنابراین استفاده از روشهای نمونه‌برداری و تصاویر ماهواره‌ای جایگزین مناسبی برای این کار خواهد بود. هدف پژوهش حاضر تأثیر طرح‌های گوناگون نمونه‌برداری خوشه‌ای در برآورد مشخصه‌های کمّی جنگل‌های سامان عرفی اولادقباد شهرستان کوهدشت، استان لرستان، با استفاده از تصاویر سنجندة سنتینل‌ـ 2 است. به‌منظور برآورد مشخصه‌های مورد بررسی، 150 خوشه در قالب شش طرح (مثلث، مربع، ستاره‌ای 1، خطی، اِل‌شکل و ستاره‌ای 2) در منطقه‌ای به مساحت تقریبی 4500 هکتار ایجاد شد. هر خوشه شامل چهار ریزقطعه‌نمونه، با مساحت هفتصد مترمربع (شعاع ریزقطعه‌نمونة دایره‌ای برابر با پانزده متر و فاصلة بین ریزقطعه‌نمونه‌ها از هم، شصت متر) بود. سپس در هر ریزقطعه‌نمونه، مشخصه‌های تعداد و مساحت تاج درختان اندازه‌گیری شد. پس از پیش‌پردازش و پردازش تصاویر (تجزیة مؤلفة اصلی، آنالیز بافت و ایجاد شاخص‌های گیاهی)، ارزش‌های رقومی متناظر با قطعات نمونة زمینی از باندهای طیفی استخراج و به‌منزلة متغیرهای مستقل، در نظر گرفته شد. مدلسازی با استفاده از روشهای ناپارامتریک جنگل تصادفی، ماشین‌بردار پشتیبان و نزدیک‌ترین همسایه انجام شد. نتایج نشان داد میانگین تراکم در هکتار 51 اصله و سطح تاج‌پوشش 3294 مترمربع در هکتار است. نتایج اعتبارسنجی نشان داد که درمورد هر دو مشخصة تراکم و سطح تاج‌پوشش، الگوریتم جنگل تصادفی به‌همراه طرح‌های نمونه‌برداری خطی و ستاره‌ای 2، به‌ترتیب با درصد مجذور میانگین مربعات خطا 00/46 و 44/10 و اریبی (02/0- و 82/2%)، عملکرد بهتری در مدلسازی داشته است. به‌طورکلی نتایج اعتبارسنجی مشخص کرد استفاده از طرح‌های متفاوت نمونه‌برداری خوشه‌ای، روشهای مدلسازی ناپارامتریک جنگل تصادفی و تصاویر سنجندة سنتینل‌ـ 2 کارآیی بهتری در برآورد مشخصة تاج‌پوشش دارد اما، در مقابل، عملکرد مناسبی در برآورد تعداد در هکتار را نداشته است.
علیرضا محمودی؛ مرضیه مکرم
چکیده
امروزه از علم سنجش از دور برای مطالعات گیاهی ازجمله تعیین مواد مغذی، بیماری‌های گیاهی، کمبود آب یا مازاد آن، شناسایی علف‌های هرز استفاده می‌شود. گیاه، براساس ویژگی‌هایی که دارد، با برخورد امواج الکترومغناطیس به آن واکنش‌های متفاوتی در مقابل امواج (میزان جذب، انعکاس یا عبور) از خود نشان می‌دهد. ازجمله اطلاعاتی که علم سنجش در این ...
بیشتر
امروزه از علم سنجش از دور برای مطالعات گیاهی ازجمله تعیین مواد مغذی، بیماری‌های گیاهی، کمبود آب یا مازاد آن، شناسایی علف‌های هرز استفاده می‌شود. گیاه، براساس ویژگی‌هایی که دارد، با برخورد امواج الکترومغناطیس به آن واکنش‌های متفاوتی در مقابل امواج (میزان جذب، انعکاس یا عبور) از خود نشان می‌دهد. ازجمله اطلاعاتی که علم سنجش در این زمینه می‌تواند به‌دست آورد میزان مواد مغذی موجود در گیاه است. با تعیین میزان مواد مغذی موجود در گیاه، می‌توان از مقدار کود مورد نیاز گیاه آگاهی یافت و از سویی، این مواد مغذی، به‌ویژه گیاهان مرتعی را شناسایی کرد. هدف از این مطالعه تعیین مواد مغذی موجود در گیاهان مرتعی مریم‌نخودی دارابی، اسفند، پنج‌انگشت، اسفند رومی، کُنار، شکر شفا با به‌کارگیری دانش سنجش از دور است. برای رسیدن به این هدف، با استفاده از طیف‌سنج در بازة طیفی ۳/۰ تا ۱/۱ میکرومتر، واکنش گیاه به امواج الکترومغناطیس مشخص شد. سپس با تعیین مواد غذایی موجود در این گیاهان، رابطة بین میزان انعکاس‌های امواج الکترومغناطیس با مقدار مواد مغذی در این گیاهان تعیین شد. نتایج نشان داد که در گیاه اسفند رومی باند ۱۰۲۶ نانومتر، در گیاه اسفند باند ۱۰۴۰ نانومتر، در گیاه کُنار باند ۱۰۴۶ نانومتر، در گیاه مریم‌نخودی باند ۱۰۳۰، در گیاه پنج‌انگشت باند ۴۰۰ و ۱۰۳۸ و در شکر شفا باند ۱۰۳۸ مؤثرترین باندها در پیش‌بینی مقدار P مؤثرند. از دیگرسو، به‌منظور پیش‌بینی Zn در گیاه اسفند رومی باند ۱۰۲۶ نانومتر، در گیاه اسفند باند ۱۰۴۰، در گیاه کُنار باند ۱۰۴۵، در گیاه مریم‌نخودی باند ۱۰۳۰، در گیاه پنج‌انگشت باند ۱۰۱۰ و در شکر شفا باند ۱۰۲۸ مؤثرترین باندها به‌شمار می‌روند. به‌منظور پیش‌بینی Cu با استفاده از مقادیر باندهای طیفی، مشخص می‌شود در گیاه اسفند رومی باند ۴۰۲ نانومتر، در گیاه اسفند باند ۴۱۰، در گیاه کُنار باند ۱۰۴۶، در مریم‌نخودی باند ۱۰۳۰، در پنج‌انگشت و در شکر شفا باند ۱۰۳۸ مؤثرترین باندها محسوب می‌شوند.
رضا شاه حسینی؛ کمال عزیزی؛ ارسطو زارعی؛ فاطمه مرادی
چکیده
نقشه‌های کاربری زمین، توزیع فضایی منابع طبیعی، مناظر فرهنگی و سکونتگاه‌های انسانی را توصیف می‌کنند که به‌منزلة ابزار برنامه‌ریزی مهمی برای تصمیم‌گیرندگان عمل می‌کند؛ بنابراین دقت نقشه‌های حاصل از طبقه‌بندی تصاویر ماهواره‌ای در عدم قطعیت به‌منظور مدیریت شهری بسیار تأثیرگذار است. با توجه به کیفیت یکنواخت تصاویر در ...
بیشتر
نقشه‌های کاربری زمین، توزیع فضایی منابع طبیعی، مناظر فرهنگی و سکونتگاه‌های انسانی را توصیف می‌کنند که به‌منزلة ابزار برنامه‌ریزی مهمی برای تصمیم‌گیرندگان عمل می‌کند؛ بنابراین دقت نقشه‌های حاصل از طبقه‌بندی تصاویر ماهواره‌ای در عدم قطعیت به‌منظور مدیریت شهری بسیار تأثیرگذار است. با توجه به کیفیت یکنواخت تصاویر در مناطق بزرگ در مراحل زمانی منظم، تصاویر سنجش از دور ورودی ضروری در تولید نقشه‌های کاربری زمین شمرده می‌شوند. هدف اصلی از این تحقیق پیشنهاد‌کردن روشی به‌منظور ایجاد نقشة پوشش اراضی دقیق در مناطق شهری، با استفاده از تلفیق داده‌های سنتینل‌ـ 1 و سنتینل‌ـ 2 است. به این منظور، ویژگی‌های ضریب بازپراکنش راداری VV و دو پارامتر حاصل از روش تجزیة H-α (آنتروپی، آلفا) از تصاویر راداری سنتینل‌ـ 1 و ویژگی‌های باند آبی، سبز، قرمز، شاخص‌های NDVI، NDWI، MNDWI و SWI از تصاویر اپتیک سنتینل‌ـ 2 استخراج و به منزلة مؤلفه‌های تأثیرگذار در طبقه‌بندی منطقة شهری استفاده شد. در این مطالعه، با هدف جداسازی مناطق کشاورزی از سایر پوشش‌ها، از شاخص رطوبت SWI استفاده شد. همچنین داده‌های ارتفاعی برای تفکیک بهینة کلاس‌های پیچیده با توپوگرافی متفاوت به‌کار رفت. استخراج شاخص‌های تأثیرگذار از این دو مجموعه داده، در رویکردی شیءگرا مبتنی بر الگوریتم‌های ماشین بردار پشتیبان و جنگل تصادفی، برای طبقه‌بندی کاربری زمین ارزیابی شد. نتایج نشان داد که به‌کارگرفتن ویژگی‌های استخراج‌شده از تصاویر راداری و اپتیک به‌طور هم‌زمان، در روش طبقه‌بندی شیءگرا، می‌تواند ویژگی‌های شیء را به‌طور کامل در ناحیة مورد مطالعه استخراج کند. در مورد هر دو الگوریتم طبقه‌بندی، زمانی که از داده‌های اپتیک و راداری به‌طور هم‌زمان استفاده شد، دقت کلی طبقه‌بندی افزایش داشت. در مورد روش جنگل تصادفی که بیشترین دقت‌ها را دربر داشت، دقت کلی برای رویکرد ترکیب داده‌های راداری و اپتیک به‌میزان 13 و 5%، به‌ترتیب به نسبت رویکرد تنها ویژگی راداری و تنها رویکرد ویژگی اپتیک، افزایش پیدا کرده است. همچنین اختلاف معنی‌داری در دقت طبقه‌بندی، در تمامی سطوح، بین الگوریتم طبقه‌بندی ماشین بردار پشتیبان و جنگل تصادفی دیده می‌شود. نتایج نشان داد که دقت کلی درمورد روش طبقه‌بندی جنگل تصادفی و ماشین بردار پشتیبان به‌ترتیب برابر 3/83 و 8/79% و ضریب کاپا به‌ترتیب 72/0 و 68/0% بوده است.
اسلام گله بان؛ سعید حمزه؛ شادمان ویسی؛ سید کاظم علوی پناه
چکیده
تعیین دقیق نیاز آبی محصولات گوناگون و همچنین میزان آب مصرفی در سطحی پهناور و در زمان واقعی یکی از مهم‌ترین نیازهای متخصصان آب‌وخاک است. پیش‌نیاز آن نیز تعیین تبخیروتعرق مرجع است. معمولاً محاسبة این پارامتر براساس استفاده از داده‌های اقلیمی و حل معادلات تجربی انجام می‌شود اما، به‌دلیل محدودبودن و توزیع نامناسب ایستگاه‌های هواشناسی، ...
بیشتر
تعیین دقیق نیاز آبی محصولات گوناگون و همچنین میزان آب مصرفی در سطحی پهناور و در زمان واقعی یکی از مهم‌ترین نیازهای متخصصان آب‌وخاک است. پیش‌نیاز آن نیز تعیین تبخیروتعرق مرجع است. معمولاً محاسبة این پارامتر براساس استفاده از داده‌های اقلیمی و حل معادلات تجربی انجام می‌شود اما، به‌دلیل محدودبودن و توزیع نامناسب ایستگاه‌های هواشناسی، اغلب استفاده از داده‌های آنها سبب ایجاد خطا در محاسبة این پارامتر می‌شود. بهترین گزینه، به‌منظور برطرف‌کردن این محدودیت، استفاده از داده‌های سنجش از دوری است. بدین‌منظور می‌توان از محصولات گوناگون ماهواره‌ای بهره برد و با ترکیب آنها، برای تهیة نقشه‌های به‌روز تبخیروتعرق مرجع و واقعی اقدام کرد. ازاین‌رو تحقیق حاضر به‌منظور بررسی امکان استفاده از محصولات سامانه‌های WaPOR و ERA5 با هدف محاسبة میزان تبخیروتعرق مرجع روزانه، برمبنای روش تجربی پنمن مانتیث و ارزیابی و صحت‌سنجی خروجی‌های آن در سطح استان سیستان و بلوچستان ایران انجام شده است. نتایج تحقیق نشان داد که سامانه‌های سنجش از دوری با دقت بالای 80%، در محل ایستگاه‌های هواشناسی، مقدار تبخیروتعرق مرجع را برآورد کرده‌اند و در تمامی ایستگاه‌ها خطای کمتر از 2 میلی‌متر گزارش شد. همچنین فصل زراعی پانزدهم خرداد تا پانزدهم آبان، در مقایسه با فصل زراعی اول آذر تا پانزدهم اردیبهشت، تبخیروتعرق مرجع به‌دست‌آمده از داده‌های ماهواره‌ای همبستگی بالاتری را نشان می‌دهد. ازآن‌جاکه مقادیر برآورد و صحت‌سنجی‌شده دقت مورد قبولی داشتند، در گام بعدی می‌توان، در هر نقطه از استان، از این سامانه‌ها استفاده کرد
مهران شایگان؛ مرضیه مکرم
چکیده
با توجه به تأثیر خشکسالی در کیفیت و کمّیت آب، هدف از این مطالعه بررسی خشکسالی با استفاده از شاخص‌های خشکسالی و ارتباط آن با میزان کیفیت آب در مناطق شمالی استان فارس ایران است. برای این منظور، شاخص‌های خشکسالی PCI، TVDI، NDVI در سالهای 2000 تا 2020 استفاده شد. در ادامه، نقشه‌های پهنهبندی عناصر آب (Ca، Cl، EC، K، Na، Mg) با استفاده از روش کریجینگ ...
بیشتر
با توجه به تأثیر خشکسالی در کیفیت و کمّیت آب، هدف از این مطالعه بررسی خشکسالی با استفاده از شاخص‌های خشکسالی و ارتباط آن با میزان کیفیت آب در مناطق شمالی استان فارس ایران است. برای این منظور، شاخص‌های خشکسالی PCI، TVDI، NDVI در سالهای 2000 تا 2020 استفاده شد. در ادامه، نقشه‌های پهنهبندی عناصر آب (Ca، Cl، EC، K، Na، Mg) با استفاده از روش کریجینگ تولید شد. سپس با به‌کارگیری روش شبکه‌های عصبی (MLP)، میزان عناصر آب با استفاده از شاخص‌های خشکسالی پیش‌بینی شد. نتایج نشان داد که با توجه به مقادیر شاخص‌های خشکسالی، روند تغییرات خشکسالی در منطقه از سال 2000 تا 2020 افزایشی بوده و بخش‌های جنوبی منطقه در وضعیت حادتری به‌نسبت دیگر بخش‌ها قرار دارد. نتایج حاصل از نقشه‌های پهنهبندی عناصر آب هم نشان داد که در بخش‌های جنوبی، غلظت املاح بیشتر از بخش‌های شمالی است. طبق نتایج حاصل از همبستگی بین شاخص‌های خشکسالی و مقادیر عناصر آب، Ca همبستگی بالایی (820/0 R=) با شاخص TVDI دارد و عناصر Cl، EC، K، Na، Mg نیز دارای همبستگی معنی‌داری (80/0 R>) با شاخص PCI است. نتایج حاصل از روش MLP، برای پیش‌بینی وضعیت کیفیت آب با استفاده از شاخص‌های خشکسالی، نشان داد که در مناطق جنوبی میزان املاح بیشتر و در نتیجه، کیفیت آب کمتر است. میزان دقت مدل در پیش‌بینی عناصر Cl، EC، K، Na، Mg، TH،TDS با استفاده از شاخص PCI برابر با 85/0 R2= و درمورد عنصر Ca، با استفاده از شاخص TVDI برابر با 71/0 R2= است.
روژین مرادی؛ بابک سوری؛ مرضیه رئیسی
چکیده
این پژوهش با هدف برآورد ویژگی‌های خاک، با استفاده از باندهای ماهوارة لندست 8، در بخشی از زمین‌های زراعی دشت قروه‌ـ دهگلان در غرب ایران انجام شد. در مجموع، از 107 نقطة محدودة مطالعاتی، از عمق 15-0 سانتی‌متری نمونة خاک تهیه و ویژگی‌های فیزیکوشیمیایی این نمونه‌ها در آزمایشگاه اندازه‌گیری شد. برای استخراج اطلاعات از تصویر ماهوارة لندست ...
بیشتر
این پژوهش با هدف برآورد ویژگی‌های خاک، با استفاده از باندهای ماهوارة لندست 8، در بخشی از زمین‌های زراعی دشت قروه‌ـ دهگلان در غرب ایران انجام شد. در مجموع، از 107 نقطة محدودة مطالعاتی، از عمق 15-0 سانتی‌متری نمونة خاک تهیه و ویژگی‌های فیزیکوشیمیایی این نمونه‌ها در آزمایشگاه اندازه‌گیری شد. برای استخراج اطلاعات از تصویر ماهوارة لندست 8 و پس از اعمال ماسک پوشش گیاهی، مقادیر DOS باندهای 7-1 برای نقاط نمونه‌برداری استخراج شد. به‌منظور تعیین رابطة بین ویژگی‌های خاک و ارزش رقومی باندهای لندست 8، تحلیل همبستگی، رگرسیون خطی گام‌به‌گام و رگرسیون مؤلفة اصلی به‌کار رفت. اعتبارسنجی تحلیل رگرسیون‌ها با استفاده از دو پارامتر ضریب تعیین و ریشة میانگین مربعات خطا ارزیابی شد. نتایج نشان داد که همبستگی مثبت و معنی‌داری بین مقادیر شن و اکسیدهای آزاد آهن خاک و همبستگی منفی و معنی‌داری بین رس و سیلت خاک، با ارزش رقومی بیشتر باندهای لندست 8، وجود دارد. بین غلظت فلزات سنگین و ارزش رقومی در باندهای مرئی و مادون قرمز نزدیک، همبستگی معنی‌داری مشاهده نشد و تحلیل‌های رگرسیون نیز، در برآورد ویژگی‌های خاک محدودة مطالعاتی، کارآیی مورد قبولی نداشت. با توجه به نتایج، به‌نظر می‌رسد که می‌توان از تصاویر ماهوارة لندست 8 به‌منظور برآورد بافت خاک و مقادیر اکسیدهای آزاد آهن خاک، در محدودة مورد مطالعه، استفاده کرد.
منیره امینی؛ رومینا سیاح نیا
چکیده
توسعه با مفهوم عام آن، پیشرفت صنعتی، تکنولوژیکی و فضایی، به‌ویژه در کشورهای درحال‌توسعه، به تأثیرات نامطلوب در محیط‌زیست هم در مقیاس ناحیه‌ای و هم در سطوح گوناگون منطقه‌ای، ملی و گاه جهانی منجر شده و به همان میزان، امنیت اکولوژی مناطق را تحت تأثیر قرار داده است. طی دهه‌های اخیر، توجه بیشتری به امنیت زیست‌محیطی در جهان شده و روشهای ...
بیشتر
توسعه با مفهوم عام آن، پیشرفت صنعتی، تکنولوژیکی و فضایی، به‌ویژه در کشورهای درحال‌توسعه، به تأثیرات نامطلوب در محیط‌زیست هم در مقیاس ناحیه‌ای و هم در سطوح گوناگون منطقه‌ای، ملی و گاه جهانی منجر شده و به همان میزان، امنیت اکولوژی مناطق را تحت تأثیر قرار داده است. طی دهه‌های اخیر، توجه بیشتری به امنیت زیست‌محیطی در جهان شده و روشهای گوناگونی برای ارزیابی آن توسعه یافته است اما تا به امروز، بیشتر تحقیقات درمورد امنیت اکولوژیکی براساس مدل فشارـ وضعیت‌ـ پاسخ انجام شده است و کمتر مطالعاتی، برمبنای رویکرد مدل اکولوژی سیمای سرزمین، به این مقوله پرداخته‌اند. همچنین تحقیقات اندکی با تمرکز بر تغییرات پویای امنیت اکولوژیکی، به‌ویژه شبیه‌سازی و پیش‌بینی روند توسعة آیندة امنیت محیط‌زیست انجام شده است. هدف از این تحقیق پایش و پیش‌بینی وضعیت امنیت محیط‌زیست در دورة زمانی سالهای 1991 تا 2035، با تلفیق الگوریتم ماشین‌بردار پشتیبانی، مدل اکولوژی سیمای سرزمین، مدل ترکیبی زنجیرة مارکوف و سلول‌های خودکار (CA-Markov) برای حوزة شهرستان نظرآباد از توابع استان البرز است. بدین‌منظور با طبقه‌بندی تصاویر ماهواره‌ای لندست در دو بازة زمانی پانزده‌ساله طی سالهای 1991 تا 2021، روند تغییرات کاربری اراضی منطقه در پنج کلاس کاربری، اراضی ساخته‌شده، اراضی کشت‌شده، زمین‌های مرطوب، پوشش گیاهی و اراضی بایر بررسی شد و برای تهیة نقشه‌های کاربری سال 2035، از مدل CA-Markov استفاده شد. به‌منظور کمّی‌کردن الگوهای سیمای سرزمین در سطح کلاس، متریک‌های MPS، CA، NP، PLAND، AWMSI، PD و در سطح سیمای سرزمین، متریک‌های LPI،CONTAG و SHDI محاسبه شدند. پس از آن، شاخص امنیت اکولوژیک برای متریک‌های سیمای سرزمین منطقة مورد مطالعه، مدلسازی شد. نتایج حاکی از کاهش یکپارچگی و افزایش تعداد لکهها در کلاس اراضی کشت‌شده و توسعه و گسترش اراضی انسان‌ساخت در این اراضی بود و از دیگرسو، شاهد بروز پدیدة یکپارچگی در اراضی بایر منطقه بودیم؛ ازاین‌رو امنیت اکولوژیکی منطقه در دورة مورد بررسی، متأثر از وقایع یادشده، طی سالهای 1991 تا 2006 با شدت بیشتر و در سالهای 2006 تا پیش‌بینی 2035، با شیب ملایمتری رو به کاهش ارزیابی شد. در پایان، رعایت بیش از پیش ملاحظات محیطزیستی و اصول حفاظت و حمایت در برنامههای توسعهای منطقه پیشنهاد شد.برای این منظور با استفاده از طبقه‌بندی تصاویر ماهواره ای لندست در دو بازه زمانی پانزده ساله بین سالهای 1991 و 2006 و 2021، روند تغییرات کاربری اراضی منطقه مورد مطالعه در پنج کلاس کاربری؛ اراضی ساخته شده ، اراضی کشت شده ، زمین های مرطوب ، پوشش گیاهی و اراضی بایر مورد بررسی قرار گرفت و جهت کمی کردن الگوهای سیمای سرزمین در سطح کلاس متریک‌های MPS،CA،NP،PLAND،AWMSIT،PD و در سطح سیمای سرزمین متریک‌های LPI،CONTAG و SHDI محاسبه شدند. برای تهیه نقشه‌های کاربری سال 2035 از مدل CA-Markov استفاده گردید و سپس شاخص امنیت اکولوژیک برای متریک‌های سیمای سرزمین منطقه مورد مطالعه مدل سازی شد. نتایج حاکی از کاهش یکپارچگی و افزایش تعداد لکه ها در کلاس اراضی کشت شده و توسعه و گسترش اراضی انسان ساخت در این اراضی بوده و از طرف دیگر شاهد بروز پدیده یکپارچگی در اراضی بایر منطقه بوده ایم. از این رو امنیت اکولوژیکی منطقه، طی دوره مورد بررسی، متاثر از وقایع فوق، طی سال های 1991 تا 2006 با شدت بیشتر و در سال های 2006 تا پیش‌بینی 2035 با شیب ملایم تری رو به کاهش ارزیابی شد. از این رو رعایت بیش از پیش ملاحظات محیط زیستی و اصول حفاظت و حمایت در برنامههای توسعه ای منطقه، ضروری به نظر می‌رسد.
حمیدرضا متین فر؛ فوزیه کوهنی؛ علی اکبر اصیلیان مهابادی
چکیده
شوری خاک یکی از مشکلات مهم زیست‌محیطی است و شناسایی و پهنهبندی خاک‌های شور، به‌علت نیاز به نمونه‌برداری و انجام‌دادن آنالیزهای آزمایشگاهی و همچنین تغییرپذیری زمانی و مکانی آن، مشکل است. در سالهای اخیر استفاده از تصاویر ماهواره‌ای، به‌علت استفادة آسان و توانایی در شناسایی پدیده‌ها، همواره مورد توجه متخصصان قرار گرفته است. ...
بیشتر
شوری خاک یکی از مشکلات مهم زیست‌محیطی است و شناسایی و پهنهبندی خاک‌های شور، به‌علت نیاز به نمونه‌برداری و انجام‌دادن آنالیزهای آزمایشگاهی و همچنین تغییرپذیری زمانی و مکانی آن، مشکل است. در سالهای اخیر استفاده از تصاویر ماهواره‌ای، به‌علت استفادة آسان و توانایی در شناسایی پدیده‌ها، همواره مورد توجه متخصصان قرار گرفته است. در این پژوهش، 220 نمونة خاک از منطقة میمة شهرستان دهلران، در جنوب استان ایلام، با توجه به نوع مطالعه و تیپ‌های فیزیوگرافی و واحدهای متشکل خاک‌ها برداشت شد. سپس مقادیر pH و EC با استفاده از روشهای استاندارد اندازه‌گیری شد. ارزیابی مقادیر شوری خاک، با استفاده از روابط همبستگی بین مقادیر هدایت الکتریکی EC حاصل از داده‌های زمینی، با متغیرهای به‌دست‌آمده از تصاویر ماهواره‌ای لندست 8 شامل باندها، شاخص‌های شوری، شاخص‌های پوشش گیاهی و شاخص‌های خاک صورت گرفت. در نهایت، مدل تخمین شوری سطحی خاک با روش رگرسیون گام‌به‌گام به‌دست آمد. این روش شامل انتخاب خودکار متغیرهای مستقل است و با دردسترس‌بودن بسته‌های نرم‌افزاری آماری، انجام‌دادن آن حتی در مدل‌هایی با صدها متغیر امکان‌پذیر است. در مطالعات گذشته، شاخص‌ها و باندها به‌صورت جداگانه و محدود به‌کار رفته‌اند اما، در این مطالعه، سعی شده است از ترکیب شاخص‌های گوناگون استفادة گسترده‌تری شود و در نهایت، با حذف شاخص‌هایی که کمترین تأثیر را در برآورد شوری خاک داشته‌اند، بهترین مدل برآورد شوری برای خاک منطقه پیشنهاد شد. با استفاده از آنالیز سطح معنی‌داری و میزان همبستگی بین خروجی مدل‌ها و داده‌های زمینی، بهترین مدل با مقدار (882/0R2=) انتخاب و نقشة شوری خاک براساس آن تهیه شد. بیشترین مساحت مربوط به کلاس غیرشور است که 75% از کل منطقة مورد مطالعه را شامل می‌شود و حدود 1% از خاک‌های منطقه نیز مربوط به کلاس بسیار شور است. با مقایسة داده‌های حاصل از ماهوارة لندست 8 و به‌کارگیری شاخص‌ها و قراردادن شاخص‌ها در معادلة رگرسیونی گام‌به‌گام، این نتیجه حاصل شد که تصاویر ماهواره‌ای برای ارزیابی شوری خاک منطقه کارآمد است و نتایج حاصل، همبستگی بالایی در سطح 88/0 با داده‌های زمینی دارند.
منوچهر منطقی؛ یزدان رحمت آبادی
چکیده
سنجش از دور علم دریافت اطلاعات از سطح زمین، بدون تماس آشکار با اجزای مورد مطالعه است. تجاریسازی مجموعة فعالیت‌هایی است که نوآوری‌‌ها را به محصول یا خدماتی تبدیل می‌کند که از آن مزایای اقتصادی حاصل می‌شود. با توجه به کاربرد گستردة سنجش و اهمیت فراوان کاربرد آن در کشاورزی، اهمیت تجاریسازی این تکنولوژی در کشاورزی دارای اولویت ...
بیشتر
سنجش از دور علم دریافت اطلاعات از سطح زمین، بدون تماس آشکار با اجزای مورد مطالعه است. تجاریسازی مجموعة فعالیت‌هایی است که نوآوری‌‌ها را به محصول یا خدماتی تبدیل می‌کند که از آن مزایای اقتصادی حاصل می‌شود. با توجه به کاربرد گستردة سنجش و اهمیت فراوان کاربرد آن در کشاورزی، اهمیت تجاریسازی این تکنولوژی در کشاورزی دارای اولویت است و در این پژوهش، بررسی شده است. جامعة هدف این پژوهش، شرکت‌های فعال و غیرفعال در این زمینه‌‌اند؛ به این دلیل که با استفاده از تجربیاتشان امکان فراهم‌آوردن زمینة مناسب به‌منظور پرورش تکنولوژی سنجش از دور به‌وجود آید. با این هدف، در این تحقیق، از روش مصاحبة عمیق برای گردآوری اطلاعات و از روش گلولة برفی برای نمونه‌گیری استفاده شده است. با استفاده از نمودار چرخة عمر محصول و تکنولوژی، چالش‌های تجاریسازی تکنولوژی و زیرساخت‌های مورد نیاز، المان‌های تجاریسازی، انواع نرم‌افزارهای کاربردی در صنعت کشاورزی دنیا، نمودار سرمایه‌گذاری در سنجش از دور و تحلیل ماندگاری سنجش از دور در کشاورزی، به‌منزلة یک کسب‌وکار، بررسی موشکافانه شده است. در نتیجه، بهترین روش برای تجاریسازی محصول کاهشِ محدودیت‌ها برای شرکت‌های فعال، ایجاد زیرساخت‌های لازم، به‌ویژه داده‌های اولیة به‌موقع، و استقلال در بهره‌برداری از این تکنولوژی است تا امکان بهره‌گیری از انواع روشهای تجاری برای کاربران فراهم آید.
مائده بهی فر؛ عطاالله عبدالهی؛ مجید کیاورز؛ دکتر فرشاد امیراصلانی
چکیده
خشکسالی از مهم‌ترین بلایای طبیعی کشور است که اثرات مخرب زیست‌محیطی و اقتصادی فراوانی دارد. بیشتر مطالعات انجام‌شده به شدت خشکسالی پرداخته‌اند و معمولاً سایر ویژگی‌های آن بررسی نشده است. در این تحقیق، اولین‌بار، قابلیت شاخص‌های هواشناسی و داده‌های ماهواره‌ای با یکدیگر ادغام شده و از آن برای مطالعة تمامی ویژگی‌های خشکسالی، ...
بیشتر
خشکسالی از مهم‌ترین بلایای طبیعی کشور است که اثرات مخرب زیست‌محیطی و اقتصادی فراوانی دارد. بیشتر مطالعات انجام‌شده به شدت خشکسالی پرداخته‌اند و معمولاً سایر ویژگی‌های آن بررسی نشده است. در این تحقیق، اولین‌بار، قابلیت شاخص‌های هواشناسی و داده‌های ماهواره‌ای با یکدیگر ادغام شده و از آن برای مطالعة تمامی ویژگی‌های خشکسالی، در دو حوزة داخلی و ساحلی کشور، استفاده شده است. بدین‌منظور، شاخص SPI با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای بارش TRMM محاسبه شده و سپس مشخصه‌های خشکسالی مانند شدت، تداوم، بزرگی و گسترة خشکسالی، به‌صورت مکانی، در سطح حوزه مطالعه شد. نتایج نشان‌دهندة همبستگی کلی 0.94 بین SPI محاسبه‌شده از تصویر و داده‌های ایستگاهی بوده است. حداکثر شدت خشکسالی در منطقة مورد مطالعه برابر با 4.19- بوده که در آذر سال 1389 اتفاق افتاده است. علاوه‌براین، فراوانی وقوع خشکسالی‌های فرین، در دو مقیاس زمانی شش و دوازده‌ماهه، در حوزة داخلی بیشتر از حوزة ساحلی بوده است. در بازة مورد مطالعه، در مقیاس زمانی شش‌ماهه، 60% از رویدادهای خشکسالی حوزة بزرگی خفیف‌تر از 18.3- داشته‌اند. نتایج نشان داد، با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای، به‌خوبی می‌توان به مشخصة گسترة خشکسالی دست یافت؛ درحالی‌که با استفاده از سایر روش‌ها قابل محاسبه نیست. علاوه‌براین، با به‌کارگیری تصاویر ماهواره‌ای، می‌توان مشخصه‌های خشکسالی را در سطح حوزه، به‌صورت مکانی، مطالعه کرد و چنین کاری با روشهای سنتی امکان‌پذیر نیست. نتایج تحقیق مؤید مزیت به‌کارگیری داده‌های بارش ماهواره‌ای در مطالعة خشکسالی بوده است.
هادی زارع خورمیزی؛ حمید غفاریان
چکیده
فنولوژی به مطالعة زمان وقوع رخدادهای تکرارپذیر زندگی گیاهان در رابطه با عوامل زنده و غیرزنده می‌پردازد. یکی از روشهای بررسی تغییرات روند رشد گیاه استفاده از سری‌های زمانی تصاویر ماهواره‌ای و روشهای سنجش از دور است. هدف از پژوهش حاضر تعیین معنای فیزیکی هریک از مؤلفه‌های سری فوریه، درمورد انواع پوشش گیاهی و فرایندهای فنولوژی ...
بیشتر
فنولوژی به مطالعة زمان وقوع رخدادهای تکرارپذیر زندگی گیاهان در رابطه با عوامل زنده و غیرزنده می‌پردازد. یکی از روشهای بررسی تغییرات روند رشد گیاه استفاده از سری‌های زمانی تصاویر ماهواره‌ای و روشهای سنجش از دور است. هدف از پژوهش حاضر تعیین معنای فیزیکی هریک از مؤلفه‌های سری فوریه، درمورد انواع پوشش گیاهی و فرایندهای فنولوژی گیاهان، با استفاده از تجزیة سری‌های زمانی شاخص پوشش گیاهی (NDVI) حاصل از سنجش از دور است. هدف دیگر نیز تعیین روند تغییرات مؤلفه‌های سری فوریه، در زمینة تغییرات ارتفاع از سطح دریا و درجة حرارت فصل بهار است. بدین‌منظور، در مطالعة حاضر، از محصول هشت‌روزة شاخص NDVI سنجندة MODIS، با نام MOD09Q1، با قدرت تفکیک مکانی 250 متر استفاده شد. ابتدا، با استفاده از الگوریتم HANTS و سری‌های زمانی یک‌سالة NDVI سنجندة MODIS در سالهای 2013، 2014 و 2015، مؤلفه‌های سری‌های فوریه یا همان تصاویر دامنه و فاز تولید شد. سپس تغییرات و ارتباط هریک از این مؤلفه‌ها به‌نسبت تغییرات ارتفاع و دما، در منطقة شیرکوه استان یزد، بررسی شد. براساس نتایج، با کاهش 1 درجة سانتی‌گراد در میانگین دمای فصل بهار، که با افزایش ارتفاع از سطح دریا رخ می‌دهد، تأخیر هفت‌روزه‌ای در چرخه‌های سالیانه و تأخیری پنج‌روزه در چرخه‌های شش‌ماهة سری‌های زمانی NDVI ایجاد می‌شود. در چرخه‌های سالیانه، بیشترین مقدار واریانس با استفاده از گیاهان دارای دوره‌های رشد سالیانه و در چرخه‌های شش‌ماهه، بیشترین مقدار واریانس با استفاده از گیاهان دارای دورة رشد کوتاه و فصلی کنترل می‌شود. براساس نتایج، الگوریتم HANTS و تحلیل سری‌های فوریه می‌تواند، در شناخت تأثیرات عوامل اقلیمی در فرایندهای فنولوژی و زمان شروع رشد گیاهان، بسیار کارآمد باشد.
مهدی امیری؛ سیف‌اله سلیمانی؛ فاخته سلطانی تفرشی
چکیده
طی دهه‌های گذشته، طوفان‌های گردوغبار از لحاظ مکانی و زمانی همواره در حال افزیش بوده‌اند. طوفان‌های گردوغبار خاورمیانه سبب رسیدن آسیب‌های بی‌شماری در حوزة سلامت اجتماعی، اقتصادی، زیست‌محیطی و دیگر موارد به ساکنان مناطق جنوب و جنوب‌غرب ایران شده است. در این مقاله، به‌منظور بررسی طوفان‌های گردوغبار، از داده‌های سنجندة MODIS استفاده ...
بیشتر
طی دهه‌های گذشته، طوفان‌های گردوغبار از لحاظ مکانی و زمانی همواره در حال افزیش بوده‌اند. طوفان‌های گردوغبار خاورمیانه سبب رسیدن آسیب‌های بی‌شماری در حوزة سلامت اجتماعی، اقتصادی، زیست‌محیطی و دیگر موارد به ساکنان مناطق جنوب و جنوب‌غرب ایران شده است. در این مقاله، به‌منظور بررسی طوفان‌های گردوغبار، از داده‌های سنجندة MODIS استفاده شد. از محاسن داده‌های سنجندة MODIS، توان تفکیک طیفی و زمانی بالای آن است. در این پژوهش، از دو مجموعه دادة MODIS استفاده شد؛ بخش اول، داده‌های توسعة مدل (رخداد 21-18 ژانویة 2018) و بخش دوم، داده‌های تست و ارزیابی مدل. داده‌های هواشناسی نیز، با توجه به بازة زمانی مورد مطالعه، جمع‌آوری شد. پس از پیش‌پردازش داده‌ها و آماده‌کردن مشاهدات میدانی، ویژگی (ورودی شبکة عصبی مصنوعی) از داده‌های سنجندة MODIS، به‌روش پیشنهادی، تولید می‌شود. ازطریق شبکة عصبی مصنوعی، مدلی مناسب توسعه یافت که، بدین‌ترتیب، می‌توان گردوغبار استخراج و پارامتر دید افقی را، هم‌زمان، برآورد کرد. خروجی مدل با خروجی شاخص NDDI مقایسة بصری شد. سپس، برای بررسی کارآیی روش پیشنهادی، مدل توسعه‌یافته با داده‌های مربوط به زمان دیگر تست و خروجی مدل با خروجی شاخص NDDI مقایسة بصری شد. در نهایت، به‌منظور نشان‌دادن نقاط قوت و ضعف روش پیشنهادی، ارزیابی دقت ازطریق مقایسة نتایج روش پیشنهادی و پارامتر دید افقی در ایستگاه‌های سینوپتیک انجام شد. میزان خطای کلی، به‌ترتیب، 10%، 10%، 15% و 10% درمورد پردازش تصاویر هجدهم ژانویه، نوزدهم ژانویه، بیستم ژانویه و 21اُم ژانویة 2018 و 20% و 25% درمورد پردازش تصاویر 26اُم ژانویة 2019 و 28اُم اکتبر 2018 به‌دست آمد. با اتصال به پایگاه دادة سازمان هواشناسی کشوری، روش پیشنهادی دارای قابلیت به‌کارگیری در سیستم خودکار استخراج گردوغبار است.
محمد سعادت؛ رضا شاه حسینی
چکیده
تهیه نقشه‌های پوشش اراضی با دقت بالا، همواره یکی از اهداف مهم محققان در زمینه مدیریت اراضی بوده است. هدف از‌این پژوهش، ارائه روش نوینی جهت تهیه نقشه‌های کاربری اراضی با استفاده از پردازش تصاویر ماهواره‌ای بوده است. به همین منظور، از تصاویر ماهواره لندست 8، به عنوان تصویر پایه و نقشه مدل رقومی ارتفاعی (DEM)، داده‌های حاصل از تجزیه ...
بیشتر
تهیه نقشه‌های پوشش اراضی با دقت بالا، همواره یکی از اهداف مهم محققان در زمینه مدیریت اراضی بوده است. هدف از‌این پژوهش، ارائه روش نوینی جهت تهیه نقشه‌های کاربری اراضی با استفاده از پردازش تصاویر ماهواره‌ای بوده است. به همین منظور، از تصاویر ماهواره لندست 8، به عنوان تصویر پایه و نقشه مدل رقومی ارتفاعی (DEM)، داده‌های حاصل از تجزیه به عنوان مولفه‌های اصلی و شاخص‌های طیفی جهت استخراج نقشه پوشش اراضی در منطقه مطالعاتی استفاده شد. پس از پیش‌پردازش‌ها و آماده‌سازی داده‌های مورد نیاز، اقدام به تهیه نمونه‌های آموزشی شد. در‌این پژوهش، نمونه‌های آموزشی در دو بخش به کار گرفته شدند؛ در بخش اول از آنها به عنوان ورودی، جهت طبقه‌بندی تصویر با الگوریتم‌های نظارت شده، حداکثر احتمال و ماشین بردار پشتیبان استفاده شد. در بخش دوم، به‌منظور طبقه‌بندی با روش درخت تصمیم گیری، از این نمونه‌ها برای تعیین محدوده بازتاب طیفی هر پوشش در طیف امواج الکترومغناطیس (باندهای تصویر، PCA، شاخص‌های طیفی و DEM) استفاده شد. سپس با استفاده از این داده‌ها و شروط دودویی درخت تصمیم‌گیری، هر پوشش مشخص و نقشه پوشش آن استخراج شد. پس از تهیه نقشه‌های ذکر شده، به منظور تلفیق نتایج طبقه‌بندی و حصول دقت بالاتر، از روش حداکثر رای‌گیری به منظور تهیه نقشه تلفیقی جدید پوشش اراضی منطقه استفاده شد. همچنین به منظور ارزیابی دقت نقشه‌های تولیدی، از پارامترهای آماری منتج از ماتریس ابهام شامل دقت کلی، ضریب کاپا، دقت کاربر و دقت تولیدکننده استفاده شد. بر اساس نتایج حاصله، روش تلفیقی با دقت کلی 37/93 درصد و ضریب کاپا 91/0 دارای بیشترین دقت بوده است. دقت کلی نقشه پوشش روش درخت تصمیم‌گیری، ماشین بردار پشتیبان و حداکثر احتمال نیز به ترتیب 61/89، 01/88 و 6/87 درصد بوده‌اند. با توجه به‌اینکه در طبیعت پوشش خالص، به ندرت مشاهده می‌شود و بیشتر پوشش‌ها به صورت ترکیبی وجود دارند، لذا بهتر است از روشهای نوینی که همه ابعاد پدیده‌ها را پوشش می‌دهند استفاده شود. در‌این پژوهش، اطلاعات حاصل از طبقه‌بندی نظارت شده و همچنین اطلاعات حاصل از روش منطقی درخت تصمیم‌گیری با یکدیگر تلفیق شده و نتایج حاصله به خوبی، بیانگر بهبود دقت نهایی طبقه‌بندی بودند.
میرحامد میر‌لوی موسوی؛ بهزاد زمانی قره چمنی
چکیده
امروزه، علم سنجش از دور به‌طور گسترده‌ای در علوم مرتبط با زمین به‌کار می‌رود. یکی از این شاخه‌ها شناسایی، تحقیق و تفسیر ساختارهای سطح زمین است. مطالعه سیستم‌های شکستگی، شناخت هندسه و نحوه گسترش مکانی آنها، می‌تواند به توسعه میادین نفتی، کمک قابل توجهی کند. در این تحقیق، با استفاده از داده‌های ماهواره‌ای Landsat 8، الگوریتم ...
بیشتر
امروزه، علم سنجش از دور به‌طور گسترده‌ای در علوم مرتبط با زمین به‌کار می‌رود. یکی از این شاخه‌ها شناسایی، تحقیق و تفسیر ساختارهای سطح زمین است. مطالعه سیستم‌های شکستگی، شناخت هندسه و نحوه گسترش مکانی آنها، می‌تواند به توسعه میادین نفتی، کمک قابل توجهی کند. در این تحقیق، با استفاده از داده‌های ماهواره‌ای Landsat 8، الگوریتم STA و تکنیک‌های پردازش سنجش از دور، تجزیه و تحلیل هندسی ساختارهای سطحی میدان نفتی سیاه‌مکان مورد بررسی قرار گرفته‌است. سپس، دمای سطح زمین(LST)، با روش دفتر علوم لندست برای محدوده میدان نفتی محاسبه شده، در نهایت به‌بررسی ارتباط توزیع شکستگی‌های سطحی با الگوی توزیع دمای سطحی محدوده مطالعاتی پرداخته شده است. نتایج نشان می‌دهد که شکستگی‌های موازی سطح محوری (SA) و برشی (SO1) که به‌ترتیب، دارای روند N-S و NW-SE هستند، بیشترین فراوانی را دارند. براساس نقشه چگالی، تراکم خطواره‌ها در نواحی میانی، متمایل به جنوب شرقی میدان، دارای بیشترین مقدار است. از آنجایی‌که منابع زیرزمینی در امتداد خطواره‌های تکتونیکی نزدیک سطح قرار دارند، این ساختار‌ها در تصاویر ماهواره‌ای خنک‌تر و تاریک‌تر از مناطق اطراف دیده می‌شوند. خطواره‌های ساختاری با نقشه دمای سطحی، انطباق نشان می‌دهد؛ به‌طوری‌که خطواره‌ها، اغلب در مناطق با دمای سطحی متوسط و متوسط به پایین قرار گرفته‌اند. از این رو، دماهای کمتر با محدوده‌های دارای تراکم شکستگی بالا مطابقت نشان می‌دهند.
مژگان احمدی؛ عباس کاویانی؛ پیمان دانش‌کار آراسته؛ زهره فرجی
چکیده
تخمین بارش در محاسبات بیلان انرژی، مطالعات هیدرولوژیکی و هواشناسی از اهمیت چشمگیری برخوردار است. با توجه به اهمیت داده‌های بارش در علوم مختلف و عدم وجود شبکه باران‌سنجی گسترده و مناسب، لازم است داده‌های بارش به نحوی برآورد شوند. یکی از راههای برآورد بارش، استفاده از داده‌های ماهواره‌ای است. در‌این پژوهش، به ارزیابی داده‌های ...
بیشتر
تخمین بارش در محاسبات بیلان انرژی، مطالعات هیدرولوژیکی و هواشناسی از اهمیت چشمگیری برخوردار است. با توجه به اهمیت داده‌های بارش در علوم مختلف و عدم وجود شبکه باران‌سنجی گسترده و مناسب، لازم است داده‌های بارش به نحوی برآورد شوند. یکی از راههای برآورد بارش، استفاده از داده‌های ماهواره‌ای است. در‌این پژوهش، به ارزیابی داده‌های بارش مدل GLDAS، CRU، GPCP، TRMM، CMAP و NCEP-NCAR با داده‌های ایستگاهی در استان‌های البرز، قزوین، زنجان، کردستان و همدان پرداخته شد. نتایج نشان داد که در این مناطق، بارش GPCP، TRMM، CMAPو NCEP-NCAR نتایج خوبی داشتند و از میان آنها GPCP وTRMM نتیجه بهتری را ارائه کرده‌اند. در ارزیابی GPCP با میانگین ایستگاه‌های منطقه مورد مطالعه در پیکسل 3 در سال 2003، ضریب تبیین (R2)، ضریب کارایی مدل(EF)، خطای اریب میانگین (MBE)، میانگین مطلق خطا (MAE) و ریشه میانگین مربعات خطا (RMSE) به ترتیب برابر 96/0، 94/0، 13/3، 30/5 و 58/6 میلی‌متر بر ماه به دست آمد. همچنین داده‌های بارش مدل GLDAS با داده‌های ایستگاهی مورد ارزیابی قرار گرفت و نتایج نشان داد که در مناطقی که بارش زیاد است، مانند ایستگاه رشت و نوشهر مدل GLDAS از دقت خوبی برخوردار نیست
حسین نیک پی؛ مهدی مؤمنی
چکیده
خشکسالی پدیده مهم آب و هوایی است که می‌تواند بر اساس داده‌های حاصل از ایستگاه‌های هواشناسی و داده‌های سنجش از دور پایش شود. روشهای سنجش از دور، مزیت‌های نسبی قابل توجهی نسبت به سایر روش‌ها برای پایش خشکسالی ارائه کرده‌اند. همچنین شاخص‌های خشکسالی متعددی در سنجش از دور برای پایش خشکسالی ارائه شده است، اما هیچ یک از شاخص‌های ...
بیشتر
خشکسالی پدیده مهم آب و هوایی است که می‌تواند بر اساس داده‌های حاصل از ایستگاه‌های هواشناسی و داده‌های سنجش از دور پایش شود. روشهای سنجش از دور، مزیت‌های نسبی قابل توجهی نسبت به سایر روش‌ها برای پایش خشکسالی ارائه کرده‌اند. همچنین شاخص‌های خشکسالی متعددی در سنجش از دور برای پایش خشکسالی ارائه شده است، اما هیچ یک از شاخص‌های متداول در سنجش از دور، تعمیم‌پذیری زمانی، اقلیمی و ارتفاعی ندارند و ضرورت دارد کیفیت عملکرد این شاخص‌ها 1-در اقلیم‌ها، 2-در پهنه بندی‌های ارتفاعی مورد بررسی قرار گیرد. این پژوهش، با اثبات این فرضیه، به تشخیص شاخص مناسب در هر اقلیم و پهنة ارتفاعی می‌پردازد و در هر منطقه، فصل مناسب جهت برآورد شاخص بررسی می‌شود. در این پژوهش، شاخص‌های خشکسالی VCI، VDI، TCI و TVDI با پارامتر LST، NDVI و EVI ارزیابی شده‌اند. برای بررسی اقلیمی و ارتفاعی شاخص‌ها، ابتدا در کل کشور و سپس در استان همدان پهنه بندی اقلیمی و ارتفاعی صورت گرفت و شاخص‌های خشکسالی برای اقلیم‌ها و ارتفاعات مختلف در دو شکل پیکسل-مبنا و شیء-مبنا (پلیگونی) محاسبه و با داده بارشی ماهواره TRMM مقایسه شد. عملکرد شاخص‌های خشکسالی با در نظر گرفتن نوع اقلیم، فصل اخذ داده، ارتفاع و وسعت منطقه جهت برآورد خشکسالی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج متعدد این تحقیق، عدم تعمیم‌پذیری همة شاخص‌ها را از نظر اقلیمی، ارتفاعی و زمانی نشان می‌دهد و به عنوان نمونه، در ارزیابی پیکسلی اقلیم گرم و خشک، بیشترین همبستگی بین شاخص VCI و داده بارشی در ماه خرداد با ضریب همبستگی 0.57 بوده و در ارزیابی همین منطقه بصورت شئ-مبنا شاخص VCI مقدار 0.67 محاسبه شد
مائده بهی فر؛ محسن آزادبخت؛ فرزانه حدادی؛ علی اکبر متکان
چکیده
شاخص‌های پوشش گیاهی برای برآورد پارامترهای پوشش گیاهی با استفاده از تصاویر ماهواره ای بکارگرفته می‌شوند. با وجود قابلیت‌های فراوان، بسیاری از این شاخص ها در مقادیر بالای پوشش گیاهی دچار خطا می‌شوند و قادر به برآورد صحیح پارامتر مورد بررسی نمی‌باشند. گیاه یونجه به دلیل تراکم و مقدار کلروفیل بالا می‌تواند شاخص‌های سنجش از دوری ...
بیشتر
شاخص‌های پوشش گیاهی برای برآورد پارامترهای پوشش گیاهی با استفاده از تصاویر ماهواره ای بکارگرفته می‌شوند. با وجود قابلیت‌های فراوان، بسیاری از این شاخص ها در مقادیر بالای پوشش گیاهی دچار خطا می‌شوند و قادر به برآورد صحیح پارامتر مورد بررسی نمی‌باشند. گیاه یونجه به دلیل تراکم و مقدار کلروفیل بالا می‌تواند شاخص‌های سنجش از دوری پوشش گیاهی را اشباع کند و امکان مطالعه و بررسی تغییرات آن از طریق سنجش از دور محدود می‌شود. با وجود این، تمام شاخص‌ها بصورت یکسان عمل نمیکنند و از این نظر با یکدیگر اختلافهایی دارند. در این تحقیق عملکرد شاخص‌های مختلف پوشش گیاهی در مقادیر مختلف شاخص سطح برگ گیاه یونجه بررسی شده است. نتایج تحقیق نشان داده است که شاخص های CIgreen، CIrededge و NGRDI بهترین عملکرد را در مقادیر LAI بالا داشته و حساسیت کمتری به اشباع از خود نشان دادهاند. در مقابل شاخص‌های NDVI، NDREI و GNDI عملکرد مناسبی نداشته و در مقادیر متوسط و بالای سطح برگ اشباع می‌شوند.
بیژن یونسی؛ ناصر احمدی ثانی؛ سوران شرفی
چکیده
کشاورزی، محور توسعه است و سطح زیرکشت محصولات زراعی و باغی در بخش کشاورزی یک پارامتر مهم مدیریتی است. ارزیابی و تعیین دقیق سطح این پارامتر، برنامه‌ریزان را در توسعه کشاورزی یاری می‌دهد. به‌منظور غلبه بر محدودیت‌های کار میدانی در برآورد سطح زیرکشت محصولات کشاورزی، استفاده از تصاویر ماهواره‌ای به‌دلیل دید وسیع و یکپارچه، چند‌طیفی ...
بیشتر
کشاورزی، محور توسعه است و سطح زیرکشت محصولات زراعی و باغی در بخش کشاورزی یک پارامتر مهم مدیریتی است. ارزیابی و تعیین دقیق سطح این پارامتر، برنامه‌ریزان را در توسعه کشاورزی یاری می‌دهد. به‌منظور غلبه بر محدودیت‌های کار میدانی در برآورد سطح زیرکشت محصولات کشاورزی، استفاده از تصاویر ماهواره‌ای به‌دلیل دید وسیع و یکپارچه، چند‌طیفی و به‌روز بودن گزینه مناسبی به نظر می‌رسد. در این تحقیق داده‌های ماهواره IRS-P6 به‌منظور برآورد سطح زیرکشت باغات در اراضی دشت شارویران شهرستان مهاباد مورد تجزیهوتحلیل قرار گرفت. به‌منظور استخراج بهتر اطلاعات، شاخص‌های مختلف با استفاده از روشهای نسبت‌گیری باندی و تحلیل مولفه‌های اصلی تهیه شدند. طبقه‌بندی داده‌ها به‌روش نظارت‌شده و با الگوریتم‌های مختلف به دو‌صورت 7 کلاسه (طبقات کاربری اراضی) و 2 کلاسه (باغ و غیرباغ) انجام شد. صحت نقشه‌های حاصل از طبقه‌بندی در مقایسه با نقشه‌های واقعیت زمینی ارزیابی شد. بهترین صحت کلی و ضریب کاپا به‌ترتیب برابر %75/97 و 95/0 با الگوریتم حداکثر احتمال در طبقه‌بندی 2 کلاسه حاصل شد. نتایج نشان داد که داده‌های IRS-P6 برای شناسایی و پایش سطح زیرکشت باغات از لحاظ هزینه، زمان و دقت بسیار مناسب هستند
دکتر جمیله توکلی نیا؛ علی اکبر متکان؛ مظفر صرافی؛ فائزه بوربوری
دوره 10، شماره 1 ، شهریور 1397، ، صفحه 109-126
چکیده
اکوتوریسم یا طبیعت گردی گرایشی از صنعت گردشگری است که طی سالهای اخیر توجه بسیاری از مسولین و مردم را به خود جلب کرده و یکی از اهرمهای توسعه اقتصادی و اجتماعی بسیاری از کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه بوده است. از آنجا که فعالیت غیر نظام مند اکوتوریسم می تواند اثرات منفی بر محیط زیست داشته باشد، ارزیابی فعالیتهای اکوتوریسمی با ...
بیشتر
اکوتوریسم یا طبیعت گردی گرایشی از صنعت گردشگری است که طی سالهای اخیر توجه بسیاری از مسولین و مردم را به خود جلب کرده و یکی از اهرمهای توسعه اقتصادی و اجتماعی بسیاری از کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه بوده است. از آنجا که فعالیت غیر نظام مند اکوتوریسم می تواند اثرات منفی بر محیط زیست داشته باشد، ارزیابی فعالیتهای اکوتوریسمی با استفاده از چارچوب ها و روش های معتبر علمی من جمله DPSIRمی تواند در برنامه ریزی های مدیران این صنعت، موثر و مفید واقع گردد. هدف اصلی این پژوهش ارزیابی وضعیت اکوتوریسم در منطقه رودبار قصران و لواسانات با استفاده از چارچوب DPSIR می باشد. هر کدام از پنج بخش این مدل ارزیابی مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت و یافته ها در قالب جداولی ارائه گردیدند. طبق نتایج به دست آمده از طبقه بندی تصاویر سال های 2004 و 2016، فضاهای ساخته شده از 3625 متر مربع به 8744 متر مربع افزایش یافته است. از جمله دلایل این امر را افزایش جمعیت، نزدیکی به پایتخت و سهولت در رفت و آمد در نتیجه گسترش خانه های دوم و افزایش ساخت و ساز اماکن مرتبط با خدمات گردشگران دانست. ارزیابی های صورت گرفته و نتایج بدست آمده از این تحقیق می‌تواند به عنوان یک ساختار پشتیبان تصمیم برای مدیران و برنامه ریزان در این حوزه و اتخاذ استراتژی های مناسب جهت پیاده سازی اکوتوریسم پایدار، مورد استفاده قرار گیرند.
