مقاله پژوهشی
الهام خدابنده لو؛ محسن آزادبخت؛ سهیل رادیوم؛ داود عاشورلو؛ عباس علیمحمدی
چکیده
با توجه به رشد بالای جمعیت در جهان و نیاز به اطمینان از امنیت غذایی، افزایش تولید در واحد سطح محصولات زراعی به‌منزلة راهبردی اساسی در حل مسئلة تأمین غذا به‌شمار می‌رود. از سوی دیگر، با وجود محدودیت در افزایش سطح زیرکشت و پایین‌بودن میانگین عملکرد برخی محصولات کشاورزی مانند گندم در کشور، افزایش عملکرد محصول می‌تواند راهکاری عملی ...
بیشتر
با توجه به رشد بالای جمعیت در جهان و نیاز به اطمینان از امنیت غذایی، افزایش تولید در واحد سطح محصولات زراعی به‌منزلة راهبردی اساسی در حل مسئلة تأمین غذا به‌شمار می‌رود. از سوی دیگر، با وجود محدودیت در افزایش سطح زیرکشت و پایین‌بودن میانگین عملکرد برخی محصولات کشاورزی مانند گندم در کشور، افزایش عملکرد محصول می‌تواند راهکاری عملی در پاسخ به نیاز کشور محسوب شود. یکی از مهم‌ترین بیماری‌های گندم فوزاریوم است که، با توجه به نقش پیش‌بینی این بیماری در جلوگیری از کاهش بهره‌وری محصول، مدل‌هایی به‌منظور پیش‌بینی فوزاریوم در کشورهای آمریکا، کانادا، آرژانتین و برزیل توسعه یافته است اما در ایران، به‌رغم لزوم توجه به این بیماری، تاک نون مدلی در این زمینه مطرح نشده است. بدین‌منظور، پهنهبندی مناطق رخداد بیماری فوزاریوم، با به‌کارگیری پارامترهای محیطی و داده‌های هواشناسی و نیز استفاده از تحلیل مکانی، در دشت مغان صورت گرفت. همچنین، برای افزایش دقت و کالیبراسیون دقیق مدل، شبکة اینترنت اشیا (IoT) در دشت مغان استفاده شد تا داده‌های محیطی شامل رطوبت نسبی، بارندگی و دمای هوا جمع‌آوری شود. سپس شاخص‌های ترکیبی مناسب تهیه شد و (RF)برای اولویت‌بندی شاخص‌ها و تعیین اهمیت نسبی آنها و نیز پیش‌بینی شدت بیماری فوزاریوم گندم، روش جنگل تصادفی به‌کار رفت. برای این کار، از داده‌های ایستگاه‌های هواشناسی و سنسورهای زمینی در فاصلة سال‌های 1389 تا 1396 استفاده شد. نتایج ارزیابی حاکی از کارآیی مدل توسعه‌داده‌شده در پیش‌بینی بیماری فوزاریوم گندم است. همچنین، طبق نتایج، به‌کارگیری IoT به‌همراه تحلیل‌های مکانی روشی مؤثر در پیش‌بینی فوزاریوم است.
مقاله پژوهشی
مهرداد گبل؛ میر سامان پیشوایی؛ دکتر برات مجردی
چکیده
از ابتدای پیدایش کرة زمین تا کنون، انسان بیش از سایر موجودات در محیط‌زیست خود تأثیر گذاشته و آن را، مطابق با میل خود، تغییر داده است. با افزایش جمعیت، محدودیت‌های آب و خاک و تغییرات اقلیمی تأمین مواد غذایی را با مشکلات و مسائل جدی مواجه کرده است. در میان محصولات غذایی کشاورزی، گندم یکی از محصولات استراتژیک پرمصرف در ایران و بسیاری ...
بیشتر
از ابتدای پیدایش کرة زمین تا کنون، انسان بیش از سایر موجودات در محیط‌زیست خود تأثیر گذاشته و آن را، مطابق با میل خود، تغییر داده است. با افزایش جمعیت، محدودیت‌های آب و خاک و تغییرات اقلیمی تأمین مواد غذایی را با مشکلات و مسائل جدی مواجه کرده است. در میان محصولات غذایی کشاورزی، گندم یکی از محصولات استراتژیک پرمصرف در ایران و بسیاری از کشورهای جهان است که در شرایط اقلیمی گرم‌وخشک، با بازدهی مناسب، کشت می‌شود. در ایران، حدود 10% تقاضای بخش کشاورزی کشور از استان فارس تأمین می‌شود. با توجه به اینکه استان فارس رتبة دوم تولید گندم را در بین استان‌های کشور دارد؛ این پژوهش قصد دارد تناسب اراضی این استان را، برای کشت گندم به‌روش دیم، ارزیابی کند. در گام نخست، داده‌های اقلیمی و خاک‌شناسی و توپوگرافی در محدودة جغرافیایی این استان بررسی و تحلیل می‌شود. سپس لایه‌های اطلاعاتی وارد نرم‌افزار سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) می‌شود و نقشة اراضی مستعد کشت گندم، با استفاده از روش تحلیلی تصمیم‌گیری چندمعیارة ویکور (VIKOR) تعیین می‌شود. نتایج این پژوهش نشان داده است حدود 32% از مساحت استان فارس در رتبة اول و دوم تناسب اراضی برای کشت گندم قرار دارد. همچنین، مشخص شد که بیشتر مناطق مناسب در غرب و شمال‌غرب استان فارس پراکنده شده‌اند.
مقاله پژوهشی
مسلم ترکی؛ سیدابوالفضل مسعودیان
چکیده
گسترش شهر‌نشینی و افزایش جمعیت در کلان‌شهرها و رشد فعالیت‌های صنعتی در شهرها باعث ایجاد تغییراتی در خرد‌اقلیم مناطق شهری شده است. یکی از نتایج این تغییرات، جزایر گرمایی شهر است. شهر مشهد نیز، طی سال‌های اخیر، رشد شتابناکی داشته است. در این پژوهش، جزیرۀ گرمایی/ سرمایی رویه‌پایۀ کلان‌شهر مشهد براساس آب‌وهوای پس‌زمینه بررسی شده ...
بیشتر
گسترش شهر‌نشینی و افزایش جمعیت در کلان‌شهرها و رشد فعالیت‌های صنعتی در شهرها باعث ایجاد تغییراتی در خرد‌اقلیم مناطق شهری شده است. یکی از نتایج این تغییرات، جزایر گرمایی شهر است. شهر مشهد نیز، طی سال‌های اخیر، رشد شتابناکی داشته است. در این پژوهش، جزیرۀ گرمایی/ سرمایی رویه‌پایۀ کلان‌شهر مشهد براساس آب‌وهوای پس‌زمینه بررسی شده که هدف آن شناخت رفتار زمانی و مکانی این جزیرة گرمایی بوده است. بدین‌منظور، داده‌های دمای رویۀ زمین سنجنده‌های مودیس تررا و مودیس آکوا دریافت و جزیرة گرمایی، براساس آن، بررسی شد. برای سنجش جزیرة گرمایی، از روش نوینی استفاده شد. در این روش، نقشه‌های کاربری اراضی مودیس برای تعیین محدودۀ شهر و غیرشهر و همچنین، تعیین نوع کاربری اراضی منطقۀ مورد مطالعه به‌کار رفت. آب‌وهوای پس‌زمینه برپایة دمای دورسو مشخص شد، نمایندة دمای غیرشهر طبق بیشترین تکرار دما انتخاب شد و جزیرۀ گرمایی براساس آن محاسبه شد. بررسی جزیرۀ گرمایی/ سرمایی در بازۀ روزانه نشان داد که در کلان‌شهر مشهد، طی روز، میانگین دما کمتر و در شب، دمای شهر بیشتر از دمای بیرون شهر است. همچنین، بررسی فصلی جزیرۀ گرمایی/ سرمایی این کلان‌شهر نشان می‌دهد که جزیرۀ سرمایی، روز‌هنگام، طی فصل‌های گرم سال بیشترین مقدار و در فصل‌های سرد کمترین مقدار را دارد و تغییرات فصلی جزیرة گرمایی شبانه کمتر از جزیرة سرمایی روز‌هنگام است. هستة جزیرۀ سرمایی روز‌هنگام مشهد در محدودۀ حرم مطهر تا میدان شهید فهمیده به‌سمت حاشیة غربی شهر قرار دارد. این منطقه منطبق‌بر پارک‌ها و باغ‌های بزرگ شهری است. هستۀ جزیرۀ گرمایی شبانه در بافت قدیمی، پرتراکم و پررفت‌وآمد شهر و در محدودۀ حرم مطهر به‌سمت شمال‌غرب قرار دارد. شدت جزیرة گرمایی/ سرمایی نیز ارتباط مستقیمی با سرعت وزش باد دارد. نقش کاربری اراضی در تشدید و یا کاهش شدت جزیرة گرمایی شهر مشهد به‌خوبی مشخص است. در توسعة شهر، می‌توان توجه بیشتری به کاربری اراضی شهری داشت تا دمای شهر را با استفادة درست از آن، تعدیل کرد.
مقاله پژوهشی
حمیدرضا متین فر؛ فوزیه کوهنی؛ علی اکبر اصیلیان مهابادی
چکیده
شوری خاک یکی از مشکلات مهم زیست‌محیطی است و شناسایی و پهنهبندی خاک‌های شور، به‌علت نیاز به نمونه‌برداری و انجام‌دادن آنالیزهای آزمایشگاهی و همچنین تغییرپذیری زمانی و مکانی آن، مشکل است. در سال‌های اخیر استفاده از تصاویر ماهواره‌ای، به‌علت استفادة آسان و توانایی در شناسایی پدیده‌ها، همواره مورد توجه متخصصان قرار گرفته است. ...
بیشتر
شوری خاک یکی از مشکلات مهم زیست‌محیطی است و شناسایی و پهنهبندی خاک‌های شور، به‌علت نیاز به نمونه‌برداری و انجام‌دادن آنالیزهای آزمایشگاهی و همچنین تغییرپذیری زمانی و مکانی آن، مشکل است. در سال‌های اخیر استفاده از تصاویر ماهواره‌ای، به‌علت استفادة آسان و توانایی در شناسایی پدیده‌ها، همواره مورد توجه متخصصان قرار گرفته است. در این پژوهش، 220 نمونة خاک از منطقة میمة شهرستان دهلران، در جنوب استان ایلام، با توجه به نوع مطالعه و تیپ‌های فیزیوگرافی و واحدهای متشکل خاک‌ها برداشت شد. سپس مقادیر pH و EC با استفاده از روش‌های استاندارد اندازه‌گیری شد. ارزیابی مقادیر شوری خاک، با استفاده از روابط همبستگی بین مقادیر هدایت الکتریکی EC حاصل از داده‌های زمینی، با متغیرهای به‌دست‌آمده از تصاویر ماهواره‌ای لندست 8 شامل باندها، شاخص‌های شوری، شاخص‌های پوشش گیاهی و شاخص‌های خاک صورت گرفت. در نهایت، مدل تخمین شوری سطحی خاک با روش رگرسیون گام‌به‌گام به‌دست آمد. این روش شامل انتخاب خودکار متغیرهای مستقل است و با دردسترس‌بودن بسته‌های نرم‌افزاری آماری، انجام‌دادن آن حتی در مدل‌هایی با صدها متغیر امکان‌پذیر است. در مطالعات گذشته، شاخص‌ها و باندها به‌صورت جداگانه و محدود به‌کار رفته‌اند اما، در این مطالعه، سعی شده است از ترکیب شاخص‌های گوناگون استفادة گسترده‌تری شود و در نهایت، با حذف شاخص‌هایی که کمترین تأثیر را در برآورد شوری خاک داشته‌اند، بهترین مدل برآورد شوری برای خاک منطقه پیشنهاد شد. با استفاده از آنالیز سطح معنی‌داری و میزان همبستگی بین خروجی مدل‌ها و داده‌های زمینی، بهترین مدل با مقدار (882/0R2=) انتخاب و نقشة شوری خاک براساس آن تهیه شد. بیشترین مساحت مربوط به کلاس غیرشور است که 75% از کل منطقة مورد مطالعه را شامل می‌شود و حدود 1% از خاک‌های منطقه نیز مربوط به کلاس بسیار شور است. با مقایسة داده‌های حاصل از ماهوارة لندست 8 و به‌کارگیری شاخص‌ها و قراردادن شاخص‌ها در معادلة رگرسیونی گام‌به‌گام، این نتیجه حاصل شد که تصاویر ماهواره‌ای برای ارزیابی شوری خاک منطقه کارآمد است و نتایج حاصل، همبستگی بالایی در سطح 88/0 با داده‌های زمینی دارند.
مقاله پژوهشی
منوچهر منطقی؛ یزدان رحمت آبادی
چکیده
سنجش از دور علم دریافت اطلاعات از سطح زمین، بدون تماس آشکار با اجزای مورد مطالعه است. تجاریسازی مجموعة فعالیت‌هایی است که نوآوری‌‌ها را به محصول یا خدماتی تبدیل می‌کند که از آن مزایای اقتصادی حاصل می‌شود. با توجه به کاربرد گستردة سنجش و اهمیت فراوان کاربرد آن در کشاورزی، اهمیت تجاریسازی این تکنولوژی در کشاورزی دارای اولویت ...
بیشتر
سنجش از دور علم دریافت اطلاعات از سطح زمین، بدون تماس آشکار با اجزای مورد مطالعه است. تجاریسازی مجموعة فعالیت‌هایی است که نوآوری‌‌ها را به محصول یا خدماتی تبدیل می‌کند که از آن مزایای اقتصادی حاصل می‌شود. با توجه به کاربرد گستردة سنجش و اهمیت فراوان کاربرد آن در کشاورزی، اهمیت تجاریسازی این تکنولوژی در کشاورزی دارای اولویت است و در این پژوهش، بررسی شده است. جامعة هدف این پژوهش، شرکت‌های فعال و غیرفعال در این زمینه‌‌اند؛ به این دلیل که با استفاده از تجربیاتشان امکان فراهم‌آوردن زمینة مناسب به‌منظور پرورش تکنولوژی سنجش از دور به‌وجود آید. با این هدف، در این تحقیق، از روش مصاحبة عمیق برای گردآوری اطلاعات و از روش گلولة برفی برای نمونه‌گیری استفاده شده است. با استفاده از نمودار چرخة عمر محصول و تکنولوژی، چالش‌های تجاریسازی تکنولوژی و زیرساخت‌های مورد نیاز، المان‌های تجاریسازی، انواع نرم‌افزارهای کاربردی در صنعت کشاورزی دنیا، نمودار سرمایه‌گذاری در سنجش از دور و تحلیل ماندگاری سنجش از دور در کشاورزی، به‌منزلة یک کسب‌وکار، بررسی موشکافانه شده است. در نتیجه، بهترین روش برای تجاریسازی محصول کاهشِ محدودیت‌ها برای شرکت‌های فعال، ایجاد زیرساخت‌های لازم، به‌ویژه داده‌های اولیة به‌موقع، و استقلال در بهره‌برداری از این تکنولوژی است تا امکان بهره‌گیری از انواع روش‌های تجاری برای کاربران فراهم آید.
مقاله پژوهشی
علی اصغر آل شیخ؛ سعید مهری
چکیده
حدود ۸۰% از حمل‌ونقل جهانی در بستر دریا انجام می‌شود؛ بنابراین، به‌منظور حفظ ایمنی عبورومرور کشتی‌ها، پیش‌بینی دقیق حرکت آنها اهمیت ویژه‌ای دارد. ازآن‌جاکه پارامترهای زمینه‌ای گوناگونی در حرکت کشتی‌ها تأثیر می‌گذارد، یکی از چالش‌های اصلی در حوزة محاسبات زمینه‌ـ آگاه حرکت کشتی‌ها شناسایی پارامترهای زمینه‌ای بهینة مؤثر ...
بیشتر
حدود ۸۰% از حمل‌ونقل جهانی در بستر دریا انجام می‌شود؛ بنابراین، به‌منظور حفظ ایمنی عبورومرور کشتی‌ها، پیش‌بینی دقیق حرکت آنها اهمیت ویژه‌ای دارد. ازآن‌جاکه پارامترهای زمینه‌ای گوناگونی در حرکت کشتی‌ها تأثیر می‌گذارد، یکی از چالش‌های اصلی در حوزة محاسبات زمینه‌ـ آگاه حرکت کشتی‌ها شناسایی پارامترهای زمینه‌ای بهینة مؤثر در حرکت کشتی است که ضرورت تحقیق حاضر را می‌رساند. در این راستا، با استفاده از شبکة عصبی حافظة طولانی کوتاه‌ـ مدت و انتخاب پارامتر به‌شیوة پوشانه (Wrapper)، اقدام به شناسایی پارامترهای زمینه‌ای بهینه برای پیش‌بینی حرکت کشتی شد. به این منظور، داده‌های سیستم شناسایی خودکار کشتی‌ها، جمع‌آوری‌شده در دسامبر سال ۲۰۱۷ از ساحل شرقی آمریکا، به‌کار رفت. تمامی ترکیبات ممکن از سه پارامتر زمینه‌ای سرعت، جهت و احتمال حضور کشتی در هر نقطه از دریا، با روش پوشانه، در مدل پیش‌بینی یادشده ارزیابی شد. در ارزیابی‌ها، ۷۰% از داده‌ها برای آموزش و مابقی برای اعتبارسنجی متقابل به‌کار رفت. طبق نتایج، پارامترهای سرعت و احتمال حضور به‌منزلة پارامترهای زمینه‌ای بهینه شناسایی شد؛ به‌صورتی‌که دقت مدل با ورودی‌های بهینه 26.98% بهتر از مدلی است که در تمام پارامترهای زمینه‌ای در دسترس به‌منزلة ورودی به‌کار رفته و نیز 16.14% بهتر از مدل بدون زمینه است؛ بنابراین، شناسایی پارامترهای زمینه‌ای بهینه از میان پارامترهای در دسترس و استفاده از آنها می‌تواند به بهبود دقت کمک کند
مقاله پژوهشی
زهرا برخورداری؛ جلال کرمی؛ حجت اله محبوبی
چکیده
با توجه به کمبود منابع آبی، مسئلة استفاده از این منابع و مدیریت بهینة آن اهمیت ویژه‌ای دارد. الگوی نامناسب مصرف آب در مناطق گوناگون شهری چه بسا ازجملة مواردی باشد که کمبود آب در شهرها را با مشکلاتی مواجه کند. بنابراین، استفاده از روشهایی ضرورت دارد که الگوی مصرف را در مناطق گوناگون شهری، شناسایی کند. هدف از این تحقیق بررسی الگوی ...
بیشتر
با توجه به کمبود منابع آبی، مسئلة استفاده از این منابع و مدیریت بهینة آن اهمیت ویژه‌ای دارد. الگوی نامناسب مصرف آب در مناطق گوناگون شهری چه بسا ازجملة مواردی باشد که کمبود آب در شهرها را با مشکلاتی مواجه کند. بنابراین، استفاده از روشهایی ضرورت دارد که الگوی مصرف را در مناطق گوناگون شهری، شناسایی کند. هدف از این تحقیق بررسی الگوی مکانی مصرف آب در سطح شهر قم، با استفاده از تکنیک‌های خودهمبستگی مکانی است. بدین‌دلیل، ابتدا مصارف 117 محلة شهر قم، طی سال 1396 گردآوردی و میانگین مصرف آب خانوار هریک از محله‌ها محاسبه شد. به‌منظور شناسایی نوع الگوی مصرف، از شاخص موران و با هدف توزیع مکانی الگوی حاکم، از شاخص موران محلی و نواحی گرم استفاده شد. نتایج خودهمبستگی مکانی نشان داد که بزرگ‌ترین الگوی خوشه‌ای مصرف آب در شهر قم، با مقدار شاخص موران (0.24 I =)، در فصل تابستان شکل گرفته و بیشترین معنی‌داری شاخص (7.02 z =) نیز در این فصل مشاهده شده است. در هر دو تحلیل موران محلی و نواحی گرم، مشاهده شد که مصارف بالا الگوی خوشه‌ای بالایی به‌نسبت مصارف پایین دارند. از نظر مکانی، خوشه‌های با مصرف بالا بیشتر در محله‌های مرکزی و غربی شهر و خوشه‌های با مصرف پایین نیز در محله‌های جنوبی، شرقی و شمالی شهر به‌صورت پراکنده ملاحظه شد. از نظر زمانی، خوشه‌های با مصرف بالا در محله‌های مرکزی و غربی، به‌ترتیب در فصل تابستان و زمستان و خوشه‌های با مصرف پایین نیز در فصل‌های سرد مشاهده شد.
